TVP Historia Piątek, 25.11.2022 Zmiany z dnia 16.11.2022 w stosunku do raportu z dnia 26.10.2022 (dodano pozycję programową) 08:00 POLSKA NA MUNDIALU - ODC. 5 Reportaż, 7 min, Polska, 2018 Autor: Zbigniew Rytel Reżyseria: Zbigniew Rytel Scenariusz: Zbigniew Rytel O wadze piłkarskich mistrzostw świata nie ma sensu się rozwodzić, jest ona oczywista dla każdego, kto choć trochę interesuje się sportem. Obok Igrzysk Olimpijskich jest to bez wątpienia najważniejsze wydarzenie sportowe na świecie. Polscy piłkarze dotychczas występowali na tych zawodach siedem razy (1938, 1974, 1978, 1982, 1986, 2002, 2006). W siedmiu turniejach rozegrali 31 meczów, w których 15 razy zwyciężali, 11 razy przegrywali i 5 razy remisowali. Strzelili w nich 44 bramki, a stracili 40. Udział w każdym z siedmiu turniejów poprzedzony był walką kwalifikacyjną i te dwie historie (eliminacje i turniej główny) mają złożyć się na historię udziału polskich piłkarzy w mistrzostwach świata opisaną w kolejnych odcinkach serialu. Założeniem jest, że jeden odcinek będzie trwał 6 - 8 minut i raz będzie obejmował cały turniej mistrzostw świata (np. pierwsze zawody z udziałem Polaków Francja 1938 r.), a innym razem tylko jeden, szczególny, wyjątkowy mecz (np. mecz z RFN w półfinale MŚ ’ 74 lub mecz o 3. miejsce w tym samym turnieju, wygrany z Brazylią). (dodano pozycję programową) 20:45 TEATR TELEWIZJI - WYZWOLENIE Teatr, 141 min, Polska, 1979 Autor: Stanisław Wyspiański Reż. Konrad Swinarski Reżyseria tv: Laco Adamik, Agnieszka Holland Scenografia i kostiumy: Kazimierz Wiśniak Muzyka: Zygmunt Konieczny Występują: Jerzy Trela (Konrad), Anna Polony (Muza), Izabela Olszewska (Hestia - Wróżka), Wiktor Sadecki (Karmazyn), Jerzy Radziwiłowicz (Hołysz), Roman Wójtowicz (Kaznodzieja), Andrzej Hudziak (Przodownik), Juliusz Grabowski (Prezes), Roman Stankiewicz (Prymas, Stary aktor), Zdzisław Zazula (Mówca), Edward Lubaszenko (Reżyser, Kolejarz), Joanna Żółkowska (Harfiarka), Zbigniew Szpecht (Ojciec), Jerzy Święch (Syn), Halina Kwiatkowska (Zosia), Hanna Smólska (Lilla), Stefan Szramel (Samotnik), Tadeusz Malak (Geniusz), Melania Sadecka (Rekwizytor), Antoni Żukowski (Mecenas); Zygmunt Józefczak, Tadeusz Jurasz, Tadeusz Malak, Jerzy Radziwiłowicz, Stefan Szramel, Jerzy Święch, Edward Wnuk (Maski); Ewa Kolasińska, Andrzej Buszewicz, Stanisław Gronkowski, Edward Wnuk, Ferdynand Wójcik (Robotnicy) oraz zespół "Kontrast" "Rzecz napisana w 1902 roku. Dzieje się na scenie teatru krakowskiego" - głosi napis w prologu telewizyjnej inscenizacji "Wyzwolenia" Stanisława Wyspiańskiego. Przedstawienie to, w reżyserii Konrada Swinarskiego, zostało zarejestrowane 21 października 1979 roku w Starym Teatrze w Krakowie, w pięć lat po premierze, a w cztery po śmierci reżysera. I mimo że dramat autora "Wesela" wystawiano wcześniej i później wielokrotnie, właśnie ten spektakl zyskał sobie opinię "wzorcowego", a dziś jest już legendą. Z biegiem lat na jego temat powstała bogata literatura fachowa, pełna zachwytów nad inscenizacyjnym geniuszem Swinarskiego, scenograficznym kunsztem Wiśniaka, kompozytorską maestrią Koniecznego i aktorską wirtuozerią Treli, Polony, Radziwiłowicza i innych. Komplementom trudno się dziwić. "Wyzwolenie" uchodzi za jedną z trudniejszych do wystawienia sztuk Wyspiańskiego. Bogata problematyka, wieloznaczność i wielowątkowość nie ułatwiają zadania potencjalnym reżyserom. Tymczasem - jak pisał przed laty branżowy "Teatr" - "Swinarski nie pomija niczego lub prawie niczego z propozycji poety. Nie tylko myślowych. Nie pomija również jego wskazówek teatralnych. Z pierwszych buduje logikę myślową swego przedstawienia. Z drugich (zdumiewające, jak skrupulatnie je wykorzystuje!) - logikę artystyczną. Własne pomysły reżysera nigdy nie przeinaczają tu myśli i wskazówek autora. Z nich się wywodzą. Gdy trzeba, dopowiadają coś, co nie jest do końca dopowiedziane i określone; wyjaśniają, co mało klarowne i zbyt zawiłe; precyzują znaczenia i określają szczegóły z tą ulubioną przez Swinarskiego dosłownością i rzeczową konkretnością, przeciwną wszelkiej mglistej symbolice. Ale są w owych"dopowiedzeniach"rzeczy kapitalne, pomysły wielkie, które w końcu decydują o kształcie tej inscenizacji i jej niepospolitym sukcesie". W warstwie fabularnej "Wyzwolenie" stanowi swoistą kontynuację Mickiewiczowskich "Dziadów", nie tylko pod względem typu i rozległości problematyki, lecz także przez tożsamość głównego bohatera. Jest nim Konrad, który w 1902 roku schodzi w kajdanach na deski krakowskiego teatru. Rozkuty przez robotników sprzątających scenę bierze następnie udział w "dramie narodowej", próbowanej przez galicyjskich aktorów. "Drama" uderza w romantyczne tony: duchy, cierpienie, ofiara. Konrad jednak buntuje się. Pragnie wyzwolenia od "trujących", obezwładniających wolę wpływów przebrzmiałych ideologii. Marzy mu się "czyn". Śni o nowej Polsce, z własnym rządem i państwem. Chcąc to osiągnąć, musi pokonać "Maski", będące wizualizacją jego wewnętrznych rozterek, jak również współczesnych Wyspiańskiemu postaw politycznych. Musi także stawić czoło "Geniuszowi", uosobieniu martwej tradycji, który spycha Polskę do symbolicznego grobu. Czy osamotniony Konrad podoła temu zadaniu? Czy dostąpi tytułowego "wyzwolenia"? Czy znajdzie zrozumienie wśród innych uczestników "narodowej dramy"?