TVP Kultura Czwartek, 24.11.2022 08:25 DZIKA MUZYKA - SUWALSKA MOZAIKA Magazyn, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Zuzanna Solakiewicz, Zvika Gregory Portnoy Wykonawcy: Anna Szafranowska(Prowadzący), Małgorzata Makowska(Prowadzący) Suwalszczyzna to region niejednorodny, taka też jest tamtejsza muzyka. Potomkowie osadników przybyłych tu z różnych stron oraz zachowujące odrębność mniejszości narodowe i religijne tworzą muzyczną układankę na tym terenie. Małgorzata Makowska i Anna Szafranowska, prowadzące odcinek, to młode osoby pochodzące z Suwalszczyzny, które wyjechały stąd, ale wróciły i chcą tu właśnie żyć. Zauroczone muzyką tradycyjną szukają własnych muzycznych dróg w tym regionie. 09:05 BO OSZALAŁEM DLA NIEJ Komedia, 98 min, Polska 1980 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Piotr Figiel Aktorzy: Zdzisław Wardejn, Gabriela Kownacka, Ignacy Gogolewski, Witold Pyrkosz, Wiesław Drzewicz, Małgorzata Zajączkowska, Alicja Jachiewicz, Witold Skaruch i inni Adaptacja opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego pod tym samym tytułem. Główna postać filmu to Roman Kolatowski - skromny, prowincjonalny buchalter o aktorskich skłonnościach, marzący o stolicy, Teatrze Wielkim i pracy z Hanuszkiewiczem. Podczas występu w amatorskim teatrze zwraca na niego uwagę szef zaopatrzenia zakładów odzieżowych. Jego zdaniem uzdolnienia aktorskie Kolatowskiego znakomicie się przydadzą do pracy zaopatrzeniowca. I rzeczywiście. Pan Roman jest znakomity. Wyczuwając nastroje dostawców, raz zjednuje ich uśmiechem, raz jest bliski płaczu. Swój kunszt wspiera ofiarowywanymi "po kosztach własnych" najmodniejszymi garniturami. W efekcie do zakładów zaczyna płynąć strumień podszewek, guzików i innych niezbędnych artykułów. Niepostrzeżenie świat przemienia się w oczach Kolatowskiego w wielką teatralną scenę. W domu przykładny mąż i ojciec, w pracy szybko z zahukanego urzędnika przedzierzga się w ustosunkowanego fachmana, bywalca stołecznych restauracji i hoteli. Od tego już tylko krok do wykorzystania aktorskich umiejętności do podbojów miłosnych. Po pierwszych sukcesach Kolatowski wpada w pułapkę. Poderwawszy atrakcyjną blondynkę, zakochuje się w niej bez pamięci. Osadzony we współczesnych realiach film Chęcińskiego balansuje na granicy między satyryczną komedią a dramatem psychologicznym. Kpiąc z wynaturzeń i absurdów rzeczywistości, jest również poruszającą opowieścią o tęsknocie za czymś wielkim, szlachetnym i prawdziwym. 12:05 BRACIA ROCA NA TURECKIM SZLAKU (THE TURKISH WAY) Film dokumentalny, 86 min, Hiszpania, 2016 Reżyseria: Luis Gonzalez Zdjęcia: Jaime Rebato Muzyka: Sophie Abraham - Ebbinge Pięć tygodni w kolebce jednej z najstarszych kuchni świata: Turcji. Słynni restauratorzy, bracia Joan, Josep i Jordi Roca udają się w podróż na Półwysep Anatolijski. Szef kuchni, sommelier i cukiernik zgłębiają tajniki sztuki kulinarnej i poznają kulturę Turcji - spotykają się z kucharzami, producentami jedzenia, rolnikami oraz zwykłymi ludźmi. Na co dzień bracia Roca są właścicielami katalońskiej restauracji Celler de Can Roca w Gironie, uznanej przez prestiżowy "Restaurant Magazine" za najlepszy lokal na świecie - według listy The World's 50 Best. (https: //www.kinonh.pl) 13:45 KOMEDIANTKA - ODC. 3/9 Serial obyczajowy, 54 min, Polska, 1987 Autor: Władysław Reymont Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Jerzy Sztwiertnia Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Małgorzata Pieczyńska, Elżbieta Kępińska, Piotr Dejmek, Beata Tyszkiewicz, Marzena Trybała, Bronisław Pawlik, Krzysztof Gosztyła, Krzysztof Kowalewski, Krzysztof Wakuliński, Jerzy Zelnik, Grażyna Szapołowska, Witold Dębicki, Stanisław Brudny, Katarzyna Gniewkowska, Jan Jankowski Orłowska coraz lepiej radzi sobie w nowych warunkach. Mimo, że wciąż pracuje jako chórzystka, udaje się jej wejść do towarzyskiej elity teatru "Tivoli". Daje lekcje fortepianu córce dyrektorowej. Zaprzyjaźniona aktorka zaprasza ją na wycieczki i nocne eskapady do barów. Uroda Janki zwraca uwagę coraz większej liczby mężczyzn związanych z teatrem Cabińskiego. Dziewczyna jednak konsekwentnie odrzuca wszelkie zaloty. Ku swemu rozczarowaniu odkrywa też, że świat artystyczny pełen jest ludzi o miernym talencie, obłudnych, pozbawionych godności. Sfrustrowana występami w chórze Janka nocami próbuje wielkie role Szekspirowskie. Nic jednak nie wskazuje na to, by miała okazję zagrać je na scenie. W coraz bardziej szarym życiu Orłowskiej jasnym punktem staje się znajomość z młodym dramaturgiem, bezskutecznie próbującym wystawić swoją sztukę na jednej z warszawskich scen. 14:55 KOMEDIANTKA - ODC. 4/9 Serial obyczajowy, 55 min, Polska, 1987 Autor: Władysław Reymont Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Jerzy Sztwiertnia Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Małgorzata Pieczyńska, Elżbieta Kępińska, Piotr Dejmek, Beata Tyszkiewicz, Marzena Trybała, Bronisław Pawlik, Krzysztof Gosztyła, Krzysztof Kowalewski, Krzysztof Wakuliński, Jerzy Zelnik, Grażyna Szapołowska, Witold Dębicki, Stanisław Brudny, Katarzyna Gniewkowska, Jan Jankowski Jance powoli kończą się pieniądze, a pierwszej gaży wciąż nie widać. Tymczasem do Warszawy przyjeżdża Andrzej Grzesikiewicz. Opowiada Orłowskiej o gwałtownie pogarszającym się zdrowiu jej ojca. Janka wszakże nie daje się namówić na powrót do Bukowca. Ciągle ma w pamięci, jak ojciec wygnał ją z domu. Wciąż też nie może mu tego wybaczyć. Podczas przedstawienia, gdy wraz z innymi tańczy kankana, dostrzega na widowni Grzesikiewicza. Zawstydzona chowa się za koleżanki. Po występie Grzesikiewicz rzuca jej pod nogi bukiet kwiatów i szybko wychodzi z teatru. Tymczasem rozpoczynają się próby "Chamów" - sztuki zaprzyjaźnionego z Janką dramaturga Głogowskiego. Orłowska z radością przyjmuje wieść o epizodycznej wprawdzie, ale wreszcie prawdziwej roli. Jej uroda i niedostępność coraz bardziej fascynuje większą liczbę mężczyzn. Są wśród nich m. in. mecenas, Kotlicki, Władek Niedzielski, a nawet Głogowski. W kasynie Kotlicki zakłada się z Władkiem o to, który pierwszy zdobędzie względy Janki. Mimo bogactwa adoratorów i zaglądającego w oczy widma biedy Orłowska nie chce się z nikim wiązać. 16:05 AKCJA POD ARSENAŁEM Dramat wojenny, 94 min, Polska 1977 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Piotr Hertel Aktorzy: Cezary Morawski, Mirosław Konarowski, Ryszard Gajewski, Magda Wołłejko, Jan Englert, Lidia Korsakówna, Zbigniew Zapasiewicz, Tadeusz Łomnicki, Karl Sturm, Zbigniew Sawan i inni 26 marca 1943 roku w Warszawie w rejonie Arsenału, na ulicach Długiej i Bielańskiej, harcerze z grupy szturmowej Szarych Szeregów brawurowym atakiem odbili przewożonego z budynku gestapo na Pawiak Jana Bytnara "Rudego", a wraz z nim 25 innych więźniów. Skatowany w czasie śledztwa przez Niemców "Rudy" kilka dni później zmarł na rękach swoich przyjaciół. Wkrótce od kul harcerzy z grup szturmowych zginęli jego oprawcy - Lange i Schulz. Te właśnie wydarzenia, znane zapewne wielu widzom z książek "Kamienie na szaniec" Aleksandra Kamińskiego i "Akcja pod Arsenałem" Stanisława Broniewskiego, są tematem filmu. Jednakże nie jest on "dokumentem w ścisłym tego słowa znaczeniu, nie jest ważne, czy ktoś stał o dwa kroki bliżej czy dalej. Ten film jest dokumentem postaw" - powiedział Stanisław Broniewski "Orsza", naczelnik konspiracyjnych Szarych Szeregów i dowódca tej akcji, jeden z konsultantów filmu. W sztabie konsultacyjnym znaleźli się także Zygmunt Kaczyński "Wesoły" i Aleksander Kamiński. Autorem scenariusza jest Jerzy Stefan Stawiński - żołnierz Września, uczestnik Powstania Warszawskiego. Fabułę filmu umownie można podzielić na dwie części. W pierwszej naszkicowano życie w okupowanej stolicy i sylwetki bohaterów akcji. Swoją uwagę reżyser skoncentrował głównie na trzech postaciach - "Zośce", "Rudym" i "Alku", na ich charakterach, marzeniach, uczuciach. Od momentu aresztowania "Rudego" zaczyna się paradokumentalna część filmu - reżyser z wielką pedanterią przedstawił przygotowania i przebieg akcji. Zadbano także o wierne odtworzenie wyglądu warszawskich ulic w czasie okupacji. Oprócz filmowego "Orszy" - Jana Englerta i występującego w roli "Zośki" Mirosława Konarowskiego, w rolach harcerzy z Szarych Szeregów w większości wystąpili debiutanci. 20:00 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - WSTĘP DO FILMU - GLINA Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2022 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie "Glina", reż. Jean - Pierre Melville. 20:05 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - GLINA (UN FLIC) Film kryminalny, 95 min, Francja/Włochy, 1972 Reżyseria: Jean-Pierre Melville Zdjęcia: Walter Wottitz Muzyka: Michel Colombier Aktorzy: Alain Delon, Richard Crenna, Catherine Denevue, Riccardo Cucciolla Catherine Deneuve i Alain Delon w obsadzie filmu kryminalnego Jean - Pierre’a Melville’a z 1972 roku. Edouard Coleman komisarz policji w Paryżu i jego przyjaciel Simon, który jest właścicielem klubu nocnego, przypadkowo stają się kochankami atrakcyjnej Cathy. Dodatkowo ich losy splatają się podczas śledztwa w sprawie pewnego napadu. 21:55 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - SIGITA MASLAUSKAITE - MAYLIENE Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Jolanta Rzegocka, Anna Szałańska, Piotr Poraj Poleski Wykonawcy: Jolanta Rzegocka (prowadząca) Seria ekskluzywnych wywiadów przeprowadzonych przez Jolantę Rzegocką na Litwie, z wybitnymi przedstawicielami litewskiej kultury i polityki. Bohaterowie programu opowiadają o związkach Litwy z Polską, wzajemnych inspiracjach kulturalnych, wspólnej historii i perspektywach na przyszłość. Bohaterką odcinka jest dr Sigita Maslauskaite - Mayliene, dyrektorka Muzeum Sztuki Sakralnej w Wilnie. 22:35 PENDERECKI. DROGA PRZEZ LABIRYNT. (PENDERECKI. DROGA PRZEZ LABIRYNT) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy/Polska, 2013 Reżyseria: Anna Schmidt Scenariusz: Anna Schmidt Zdjęcia: Adam Bajerski, Bogumił Godfrejow, Stephan Boerger, Sebastian Hattop, Carsten Waldbauer Wykonawcy: Krzysztof Penderecki, Anne-Sophie Mutter, Julian Rachlin, Janine Jansen, Andrzej Wajda, Johnny Greenwood, Elżbieta Penderecka Autorka, która znała Krzysztofa Pendereckiego, towarzyszyła kompozytorowi przez rok poprzedzający 80. rocznicę jego urodzin. Kamera Anny Schmidt podąża za Pendereckim w drodze z Krakowa do Monachium, z Wiednia do Lipska, z miejskich salonów do jego wiejskiej posiadłości w Lusławicach. Obserwuje każdy aspekt twórczego procesu Pendereckiego: podczas komponowania, planowania parku czy sadzenia nowych drzew, ale też z rodziną - spacerującego po plaży lub komponującego muzykę z wnuczką. Widz staje się świadkiem tworzenia nowych dzieł. W filmie pokazano prawykonanie "Podwójnego koncertu" przez solistów Janine Jansen i Juliana Rachlina 22 października 2012 roku w wiedeńskim Musikverein z towarzyszeniem Sinfonieorchester des Bayerischen Rundfunks pod batutą Mariss Jansons. Kamery Anny Schmidt nie zabrakło też podczas premierowego wykonania Epiphany cantata napisanej dla Chóru Chłopięcego św. Tomasza z kościoła św. Tomasza w Lipsku w styczniu 2013 roku. Premiera zamknęła rok uroczystości z okazji 800 - lecia chóru. W filmie wzięły udział postaci odgrywające kluczowe role w artystycznym i prywatnym życiu Krzysztofa Pendereckiego, między innymi Anne - Sophie Mutter, Lorin Maazel, Valery Gergiev, Mariss Jansons, Jonny Greenwood, Andrzej Wajda, Elżbieta Penderecka. Trudno powiedzieć, że "Penderecki. Droga przez labirynt" jest standardowym dokumentem biograficznym. To osobisty, intymny i zabawny portret wybitnego kompozytora, którego muzyczne i towarzyskie powiązania łączą Wschód z Zachodem, tradycję z nowoczesnością. 23:40 GOMORRA S.III - ODC. 25 (GOMORRA S. 1 - 3) Serial kryminalny, 45 min, Włochy/Niemcy 2014 Reżyseria: Roberto Saviano Scenariusz na podstawie książki Roberto Saviano Aktorzy: Salvatore Esposito, Marco D'Amore, Cristiana Dell'Anna, Fortunato Cerlino Po śmierci przywódcy klanu, Pietra Savastano, władzę przejmuje jego syn Gennaro. Osłabiony przez rywali i nękany przez wymiar sprawiedliwości, sam musi zająć się biznesem. 01:20 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - HAPPY END (HAPPY END) Komediodramat,103 min, Austria/Niemcy/Francja 2017 Scenariusz i reżyseria: Michael Haneke Aktorzy: Isabelle Huppert, Jean - Louis Trintignant, Mathieu Kassovitz, Toby Jones, Franz Rogowski Historia wielopokoleniowej mieszczańskiej rodziny Laurentów. Mają duże pieniądze i wydawałoby się, że wiodą beztroskie życie, opływając w luksusy. Ale rodzina skrywa różne tajemnice, które po latach wychodzą w końcu na jaw, doprowadzając do konfliktów. Senior rodu, George Laurent, cierpi na demencję, która pogłębia się. Nie ma jednak oparcia w swoich dorosłych już dzieciach, zajętych własnymi sprawami i problemami. Choć wszyscy żyją pod jednym dachem, w pięknym dworku w Calais, nie znajdują wspólnego języka. Na dodatek sen z powiek spędzają im licznie tu napływający uchodźcy. Tymczasem syn George’a, Thomas, i córka Anne popadają w skomplikowane życiowe sytuacje, z którymi nie potrafią sobie poradzić. Nie są też skłonni do zwierzeń i szukania pomocy u najbliższych. W tej dysfunkcyjnej rodzinie każdy skrywa jakiś sekret, co ostatecznie doprowadza do tragedii. Czy może rodzinne kłopoty zakończą się jednak tytułowym happy endem? 03:15 KINO NOCNE - PRZEPRASZAM, CZY TU BIJĄ? Film sensacyjny, 82 min, Polska 1976 Scenariusz i reżyseria: Marek Piwowski Zdjęcia: Witold Stok Muzyka: Piotr Figiel Aktorzy: Jerzy Kulej, Jan Szczepański, Zdzisław Rychter, Ryszard Faron, Włodzimierz Stępiński, Bogdan Kowalczyk, Jerzy Górecki, Alfred Freudenheim, Jan Himilsbach, Wiktoria Litwin, Jan Musiał, Ewa Gajewska, Marek Matlak i inni Marek Piwowski jeszcze w trakcie studiów w łódzkiej szkole filmowej dał się poznać jako znakomity dokumentalista. Za film "Kirk Douglas", poświęcony wizycie tego aktora w łódzkiej szkole, otrzymał Grand Prix na festiwalu etiud filmowych w Amsterdamie. W tym samym 1967 roku - ciągle jako student - zrealizował dokument pt. "Muchotłuk", nagrodzony na festiwalu etiud szkolnych w Moskwie. Już jako zawodowiec zrobił film "Pożar, pożar, coś nareszcie dzieje się", w 1968 roku uhonorowany nagrodą specjalną na festiwalu w Tours. Kolejny dokument "Psychodrama" zdobył Srebrnego Smoka na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie w 1972 roku. Po sześcioletniej przerwie od swego niezwykle udanego fabularnego debiutu w roku 1970 (głośny "Rejs") Marek Piwowski zrealizował film, który zebrał nadzwyczaj pochlebne opinie krytyków i zapełnił kinowe sale. Sprawna realizacja, logiczna fabuła i wartka akcja "Przepraszam, czy tu biją?" przyniosły mu Nagrodę Główną na Festiwalu Filmów Polskich w Gdańsku w 1976 roku. W filmie tym nie występują właściwie aktorzy zawodowi. Dwie z głównych ról Piwowski powierzył znanym mistrzom boksu, Jerzemu Kulejowi i Janowi Szczepańskiemu. Uwagę widza zwraca niezwykły pietyzm w odtwarzaniu realiów warszawskiego przestępczego światka i autentyzm oglądanych scen. Główną postacią filmu jest Belus, bystry gangster, zawodowiec w swoim fachu - dobiera sobie niezawodnych kompanów, dla milicji pozostaje nieuchwytny. Właśnie planuje kolejny skok na kasę w Domach Centrum. Przedtem omawia ze wspólnikami skok fikcyjny, by dowiedzieć się, który z nich może sypać. Każdemu z nich podaje inny adres pasera; pod jednym z nich zjawiają się wkrótce wywiadowcy. Bimber, który sypnął, zostaje pocięty żyletką. Tymczasem inspektorzy MO, Milde i Górny, namawiają - a właściwie szantażują - drobnego kryminalistę, by pozyskał zaufanie Belusa i donosił im o jego planach. "Student" - bo taki kryptonim dostaje chłopak - wypełnia ich polecenia. Opowiada im wszystko o planowanym przez Belusa skoku na Domy Centrum. Na Belusa czeka zasadzka.