TVP Dokument Wtorek, 29.11.2022 06:00 DZIKA POLSKA - PUSZCZAŃSKIE PSZCZOŁY Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Pszczoły - znane z uli i miodu - pierwotnie były mieszkankami głuchych puszcz Europy, gdzie zasiedlały dziuple starych drzew. Dziś prawdziwie dzikich pszczół już prawie nie ma, a rozliczne odmiany trzymane w pasiekach mieszają się ze sobą. Ale jest nadzieja na powrót dzikich pszczół, bo do polskich puszcz wracają bartnicy. Naukę pobrali od swych kolegów z Baszkirii, gdzie bartnictwo wciąż kwitnie. Odwiedziliśmy dwóch młodych bartników, którzy mają barcie w lasach nad Pilicą. Powrót pszczelich rojów do lasu to szansa na odizolowanie ich od rodzin sprowadzanych przez pszczelarzy z innych okolic kontynentu, które wprowadzają do organizmu naszych pszczół obce geny, co często oznacza zmniejszenie ich naturalnej odporności chociażby na chłody i utrudniające przezimowanie. Bartnictwo to ochrona pszczół, ale też starych lasów i wiekowych drzew, bo tylko w nich można zakładać barcie. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 11 LEGENDA "CZARNEJ WOŁGI" Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Czy legendarna czarna wołga faktycznie przemierzała ulice polskich miast i wsi? Czy porywała niewinnych, którzy po zmroku odważyli się wyjść z domu? Ile prawdy jest w tej opowieści? Między innymi o tym Radosław Kotarski opowiada w najnowszych "Podróżach z historią". W programie poznamy również tajemnice samochodu, który oficjalnie nie istniał, a należał do najważniejszych osób w państwie. Dowiemy się także, który polski samochód sprzedawaliśmy zagranicznym odbiorcom za banany. 07:05 NOTACJE - BRUNON HOŁYST. TYLKO TWÓRCZE ŻYCIE DAJE Z NIEGO SATYSFAKCJĘ Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2020 Brunon Hołyst urodził się w 1930 r. w Rogowie. Ukończył studia na wydziale Prawa Uniwersytetu Łódzkiego. W 1962 r. uzyskał stopień doktora na Uniwersytecie Warszawskim, stając się tym samym pierwszą osobą, która w Polsce obroniła doktorat z zakresu kryminalistyki. W 1974 r. otrzymał tytuł profesora nauk prawnych. Był współpracownikiem na licznych uczelniach zagranicznych, wykładał w Japonii, Chinach, Stanach Zjednoczonych, Indiach, Kanadzie, Finlandii, Niemczech, Włoszech, Szwajcarii, Wenezueli, Czechosłowacji, ZSRR, Bułgarii, na Węgrzech i Kubie. Autor około 1000 prac, w tym 70 książek tłumaczonych na wiele języków. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 170 ŚRODA ŚLĄSKA Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W kolejnym odcinku odwiedzimy Środę Śląską. W średniowieczu w każdą środę tygodnia odbywał się tu jeden z największych targów w Europie. W tym bogatym mieście mieszkali zamożni kupcy. Nieprzypadkowo, to właśnie tutaj odkryto przez wieki skrywany majątek. W XIV wieku na miastem górowała wieża więzienna, do której z biegiem lat dobudowywano kolejne bryły. Dziś ratusz to zespół budynków skupionych wokół niewielkiego dziedzińca. Wewnątrz jednego z gmachów mieści się Muzeum Regionalne. Niezwykłego odkrycia dokonano w Środzie w roku 1985. Przy ulicy Daszyńskiego trwała rozbiórka nawierzchni i remont kamienic. Pewnego słonecznego dnia operator koparki pod grudami czarnej ziemi zobaczył blask. Promienie słońca odbijały się od srebrnych i złotych monet. Kilka lat później miasto ogarnęła istna gorączka złota. Na herbie Środy Śląskiej widnieją winne grona. Nie bez powodu. Okolice już od czasów średniowiecza słynęły z produkcji wina. Tradycja przetrwała. Od 2005 roku organizowane jest tu dwudniowe Święto Wina w Mieście Skarbów. Nic dziwnego, że ściągają tutaj pasjonaci enoturystyki, czyli turystyki winiarskiej, która zyskuje na popularności. Miasto może się też pochwalić Średzką Orkiestrą Dętą. W jej skład wchodzi ponad 20 zapaleńców, którzy po pracy rzucają wszystko, by stać się muzykami. Orkiestra swoim różnorodnym repertuarem uświetnia imprezy kulturalne, uroczystości patriotyczne i kościelne. 07:50 PRZYRODNIK NA TROPIE - /23/ - PERKOZ DWUCZUBY Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Troskliwi rodzice, doskonali nurkowie, ptaki, które jedzą ryby i własne pióra to perkozy czubate. Z wyglądu faktycznie przypominają kozy, ale na tym te podobieństwa się kończą, bo perkozy to nie są roślinożercy. To rybożercy i to pełnym dziobem. W odcinku dowiemy się też kilku ciekawostek o okoniach i rakach, a na wodną podróż zaprasza jak zawsze Łukasz Bożycki. 08:20 KOSMICZNE KOLIZJE (SPACE SMASH) Film dokumentalny, 54 min, Francja, 2019 Reżyseria: Bertrand Loyer Problem śmieci w kosmosie stał się koszmarem dla astronautów. Ilość śmieci w kosmosie stale rośnie przez ostatnie 20 lat, ponieważ coraz więcej satelitów umieszczano na orbicie i testowano liczne pociski. W 2009 r. dwa działające satelity zderzyły się, wysyłając mnóstwo nowych śmieci kosmicznych na orbitę, które poruszają się z niesamowitą prędkością. Tego rodzaju działania tworzą błędne koło, ponieważ za każdym razem, gdy gruz zderza się, powstaje coraz więcej odpadów. Wszyscy zaangażowani w podbój kosmosu są teraz zmuszeni do ciągłego monitorowania chmur odpadów i przekierowywania swoich działających satelitów w nagłych przypadkach. Ale wiele satelitów zostało pozostawionych bez nadzoru i to one są potencjalnym zagrożeniem, które może spowodować kolizję. Obecnie wszelkie wysiłki mające na celu zminimalizowanie lub posprzątanie tego gruzu są niewystarczające i mogą mieć poważne konsekwencje dla naszych satelitów i innych działań na ziemi. Najwyższy czas posprzątać kosmiczny bałagan. Na całym świecie inżynierowie wymyślają coraz więcej rozwiązań do usuwania śmieci kosmicznych i testują swoje wynalazki: sieci magnetyczne w Japonii, rozpadające się lasery w Australii, satelity do zbierania śmieci w Szwajcarii, statki łowieckie w Europie i rakiety rozpylające gaz w USA. Gwiezdne wojny już się raczej nie wydarzą, ale wojna z odpadami została rozpoczęta. 09:25 MAKAKI Z GÓRY HUANG SHAN (MONKEYING AROUND: THE MACAQUES OF THE MOUNTAIN HUANGSHAN) Film dokumentalny, 44 min, Chiny, 2019 Reżyseria: Yang Pen, Xudong Meng Film dokumentalny, w którym poznamy bliżej makaki żyjące w górach Huang Shan, w południowej części prowincji Anhui, we wschodnich Chinach. Pasmo górskie Huang Shan - inaczej Żółte Góry - gdzie warunki pogodowe i wahania temperatury zmieniają się dramatycznie wraz z porami roku. To siedziba jednych z najbardziej enigmatycznych naczelnych - makaków tybetańskich. Spotyka się je jedynie w środkowo - wschodnich Chinach, a ta góra należy do nich. Żyjąc w dużych grupach rodzinnych, z przestrzeganą ściśle hierarchią, makaki są mistrzami komunikacji. Trzeba mieć wsparcie rodziny, by przetrwać na bezlitosnych stokach. Niemniej - nie ma rodzin bez konfliktów. Gdy jest coraz mniej pożywienia i rośnie napięcie - klan odkłada spory na bok i działa wspólnie. Poznajmy rok z życia rodziny makaków tybetańskich. Będziemy obserwować z bardzo bliska przedstawicieli tego zagrożonego gatunku. Poznamy życie makaków tybetańskich w ciągu roku, od wiosny do zimy. Atutem filmu są zdjęcia najpiękniejszych gór w Chinach i krajobrazów, które zainspirowały powstanie całej szkoły malarskiej. 10:20 MAGICZNY MAGHREB - ODC. 1 PÓŁNOCNA TUNEZJA (MAGNIFICENT MAGHREB / MAGISCHER MAGHREB EP. 1 TUNISIA (NORTH)) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Heike Nikolaus Maghreb egzotyczny i tajemniczy. Nieznany, a jednak znajomy. W północnej Afryce swoje ślady pozostawili Osmanie, Rzymianie, Fenicjanie. Tunezja, Maroko i Algieria. Trzy kraje w czasach przełomu między tradycją a nowoczesnością. Podróż po Maghrebie, przez zapierające dech w piersiach krajobrazy, prowadzi nas do jego mieszkańców, by poznać ich codzienne życie. Maghreb - Maroko, Algieria i Tunezja. Najmniejszy i najbardziej wysunięty na północ kraj północnej Afryki. Przede wszystkim spotykamy ludzi, którzy mimo wszelkich przeszkód politycznych, społecznych i ekonomicznych starają się kreować w swoim kraju pozytywną przyszłość. Na tym potężnym tle widzimy zupełnie nieoczekiwany obraz regionu - z fascynującymi krajobrazami, tętniącymi życiem miastami i zmieniającym się społeczeństwem. Odcinek pierwszy opowiada o Tunezji północnej. Tunezja leży w północnej części Afryki, nad Morzem Śródziemnym. Kraj ten uchodzi za miejsce pełne kontrastów - wszystko to za sprawą mieszających się ze sobą kultur: europejskiej oraz afrykańskiej. Najważniejsze miasta to: Monastir, Hammamet, Sousse (Susa). Atrakcje turystyczne: Amfiteatr Rzymski w Al - Dżamm, Monastir Medina (Stare Miasto), Kerkouane (Karkawan). Tunezja to nie tylko, jak wielu mogłoby się wydawać, piaszczyste plaże, ale też wielowiekowa historia. W państwie tym można odnaleźć sporo pozostałości po cesarstwie rzymskim. Kuchnia tunezyjska, jak w większości krajów arabskich, słynie z ostrych potraw. Mieszkańcy Tunezji uważają, że kolor czerwony pobudza apetyt, stąd też zamiłowanie do pikantnych dań. 11:20 NA WSCHÓD OD ADENU Reportaż, 29 min, Polska, 1979 Scenariusz: Jerzy Ringer Zdjęcia: Jerzy Augustyński, Wojciech Tarnowski Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - te filmy to odkrywanie świata poprzez nadmorskie rejony świata. Będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o życiu naszej planety oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. W tym odcinku Wyspy Magdaleny - niewielki archipelag w kanadyjskiej Zatoce Świętego Wawrzyńca. Większość mieszkańców ceni je względu na piękne plaże i niezwykłe widoki. Na dnie morskim wokół Wysp Magdaleny spoczywa mnóstwo wraków. Nikt nie zna ich dokładnej liczby. To olbrzymie cmentarzysko. Mario urodził się na Wyspach Magdaleny. Morza i oceany to jego żywioł. Mario nurkuje od wczesnej młodości. Gdy był nastolatkiem, poświęcał tej pasji każdą wolną chwilę. Później uczynił z niej swój zawód i zdobył międzynarodowe uznanie. Zobaczymy go w akcji. 11:55 GENIALNY BARBARZYŃCA Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Marta Węgiel Zdjęcia: Maciej Mroziewski Film dokumentalny o Józefie Chełmońskim, wybitnym przedstawicielu polskiego malarstwa realistycznego XIX wieku. 12:50 MOI ROLLINGSTONSI Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Jan Sosiński, Piotr Metz Zdjęcia: Wojciech Szczygielski, Robert Jażdżyk, Paweł Sudoł Muzyka: Piotr "Dziki" Chancewicz 13 kwietnia 1967 r. 17 - letnia Ola przeżyła coś, co zmieniło jej życie. Była w gronie szczęśliwców, którym udało się dostać na warszawski koncert The Rolling Stones, pierwszy, jaki zespół zagrał za żelazną kurtyną. To ona rzuciła na scenę czerwone goździki, dzięki którym stała się częścią legendy tego koncertu. 29 - letni wówczas fotograf Marek Karewicz był przewodnikiem i tłumaczem Rolling Stonesów w czasie ich pobytu w Polsce. W pięćdziesiątą rocznicę tego wydarzenia pani Aleksandra i pan Marek spotykają się ponownie i rozmawiają zarówno o swoich wspomnieniach, jak i o tym, jak ten wyjątkowy koncert wpłynął na ich dalsze losy. O muzyce i fenomenie The Rolling Stones mówią też m.in. prowadzący ich warszawski koncert Zbigniew Korpolewski oraz dziennikarz muzyczny Piotr Metz. Rozmowy przeplatane są unikalnymi zdjęciami archiwalnymi. 13:45 WALIA - BRYTYJSKI DZIKI ZACHÓD (WALES - GREAT BRITAIN'S WILD WEST / WALES - GROBRITANNIENS WILDER WESTEN) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Hans - Peter Kuttler Film dokumentalny o dzikiej przyrodzie Walii. Skaliste góry na północy, pagórkowate krajobrazy na południu i urwiste klify wzdłuż wybrzeża - region kontrastów. Chociaż Walia jest najmniejszym obszarem Wielkiej Brytanii, jej krajobraz jest owiany mitami i legendami. To właśnie tutaj John Ronald Reuel Tolkien zaczerpnął inspiracji do swojej słynnej na całym świecie trylogii "Władca Pierścieni". Na północy leży Snowdonia - górski krajobraz o spektakularnej scenerii: dzikie kozy biorą udział w zaciekłych bitwach podczas jesiennego sezonu rykowiska. Ich bliski związek z koziorożcem jest oczywisty. Około 5000 fok szarych zamieszkuje wybrzeże o długości 2700 km. Młode rodzą się jesienią i często muszą znosić niszczycielskie burze. Ekipa filmowa spędziła dwa lata, fotografując walijskie krajobrazy, a teraz przedstawia fascynujący film dokumentalny. Beztroski żywot i prawdziwe dramaty często istnieją obok siebie. W Walii, na brytyjskim Dzikim Zachodzie. 14:45 DZIKIE OPOWIEŚCI - ODC. 2 JASZCZURKI Z AUSTRALII (WILD TALES. EP. 2 LIZARDS OF OZ) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2018 Reżyseria: Kylie Stott Fascynująca seria przyrodnicza, ukazująca historie australijskich zwierząt oraz biologiczne i ewolucyjne czynniki, które je łączą. Każdy film opowiada jedną historię, ale połączone w "Dzikie opowieści" tworzą serię tak urzekającą i różnorodną, jak sama natura. Odcinek drugi to opowieść o australijskich jaszczurkach. Australia jest najbardziej suchym, zamieszkałym kontynentem na świecie, a większość lądu to pustynia. Jednak zimnokrwiste gady ewoluowały w niemal niewiarygodny sposób, aby przetrwać, a nawet prosperować w tak trudnych warunkach. Jaszczurki, małe scynki, niektóre gekony są szybkie, a inne tak powolne, że prawie się nie poruszają w ciągu dnia. Zaradne i zdolne do adaptacji gady australijskie zamieszkały też w lasach deszczowych, a nawet w nowoczesnych miastach. Jaszczurki to stworzenia żyjące na całym kontynencie. Dostosowały się do każdego środowiska, w którym jest możliwe życie zimnokrwistych gadów. Ale świat wciąż się zmienia, a gady będą się zmieniać wraz z nim, dostosowując się i ewoluując w sposób, jakiego my nie możemy sobie nawet wyobrazić. 15:50 ZWYKŁE ZABURZENIE (NATURAL DISORDER) Film dokumentalny, 56 min, Dania, 2015 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Christian Sonderby Jepsen Muzyka: Maja Romm, Jonas Colstrup Jacob Nossell to 27 - letni student dziennikarstwa i satyryk cierpiący na porażenie mózgowe. Ma trudności z koordynacją mowy i ruchów ciała, cierpi na sztywność i skurcze mięśni, ale pod względem umysłowym jest na równi z kolegami. I na tym polega problem. Jest zbyt inny od reszty, aby ta zaakceptowała go jako normalnego, a zbyt normalny, aby móc zaakceptować proponowany mu w społeczeństwie los. Jak zatem można zdefiniować pojęcia normalności i inności? Film dokumentuje postać uwięzionego w nie do końca sprawnym ciele zdrowego psychicznie człowieka, który chce zrozumieć swoje przeznaczenie, pokazać, że jego życie jest coś warte. Kwestionuje utarte pojęcia normalności i ludzkich ułomności, dowodząc jak cienka granica dzieli obie koncepcje. Dlatego w Duńskim Teatrze Królewskim reżyseruje spektakl, w którym odkrywa sens tożsamości i normalności, rozważając przy okazji, czym tak naprawdę jest życie. Wychodzi na ulice z kamerą i mikrofonem, pytając zatrzymanych przypadkowo ludzi, co ich zdaniem jest w życiu normalne. Rozmawia z doktorem filozofii i neurologii o pojęciu normalności i pozwala na zeskanowanie własnego mózgu oraz DNA. Musi jednak zmierzyć się z własnymi ograniczeniami, z którymi ma do czynienia od dzieciństwa. Największym z nich jest strach przed uznaniem za niepełnosprawnego, czego za wszelką cenę stara się uniknąć. Film jest pogodnym portretem człowieka, którego odważna, autoironiczna postawa wobec świata zmusza do konfrontacji z problemem dotyczącym nas wszystkich. Czym jest dziś pojęcie normalności i czy uległo ono konstruktywnej zmianie w czasach, w których nauka wyprzedziła ewolucję? 17:00 MAGICZNY MAGHREB - ODC. 2 POŁUDNIOWA TUNEZJA (MAGNIFICENT MAGHREB / MAGISCHER MAGHREB EP. 2 TUNISIA (SOUTH)) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Heike Nikolaus W odcinku drugim poznamy region południowy Tunezji. Podróż do skąpanej w słońcu Tunezji to przepis na wakacje marzeń. Czekają tam rajskie plaże, lazurowe morze i pyszne jedzenie. Pachnąca jaśminem i hibiskusem Tunezja kusi turystów orientalnymi zabytkami. To wymarzone miejsce na wypoczynek. Wybrzeże Południowe to dobry punkt startowy do zwiedzania zielonych oaz i innych atrakcji pustyni. W regionie można podziwiać również stare wioski obronne, tzw. ksary. W jednej z nich, Medenine, gościł plan filmowy "Gwiezdnych wojen". Najważniejsze miasta: Houmt Suk, Sfax (Sfakis), Gabes. Niezwykle zielonym obszarem jest Wyspa Dżerba. Na bogatą szatę roślinną składają się tu gaje palmowe i oliwne, rosnące w środkowej części, a także sady cytrusowe. 18:00 TITANIC, GENEZA GIGANTA (TITANIC, GENESIS OF A GIANT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Nicolas Breneol Film dokumentalny - kronika powstania słynnego, oceanicznego liniowca Titanica. Od na pozór niedorzecznego pomysłu dwóch wizjonerów do chwalebnego wodowania i wypłynięcia pięć lat później. Na pokładzie dzień i noc 15 000 mężczyzn trudziło się w warunkach zagrażających życiu, aby stworzyć najnowocześniejsze, unoszące się na wodzie miasto. Wiemy już, co wydarzyło się tej przerażającej nocy z 14 na 15 kwietnia 1912 roku, podczas dziewiczego rejsu na trasie Southampton Cherbourg Queenstown Nowy Jork, kiedy statek zderzył się z górą lodową i zatonął. Film zawiera niepublikowane archiwalia, najnowocześniejsze efekty specjalne, które przywrócą to cudo morskiej inżynierii do życia na ekranie. Titanic przekroczył granice cywilizacji, był największym w historii wyczynem morskim, dziełem brytyjskiego towarzystwa okrętowego White Star Line, które stworzyło kolosalny plac budowy, niepodobny do niczego, co kiedykolwiek widział uprzemysłowiony świat. Artefakty z epoki i kolorowe archiwa przybliżają nas do pracowników, którzy to wszystko umożliwili. Czołowi eksperci i historycy ujawniają innowacyjne technologie, które zostały opracowane i dopracowane na miejscu. Poznamy wszystkie niesamowite liczby i oszałamiające szczegóły oraz ogromne ambicje, które przyczyniły się do ziszczenia marzeń i dramatycznej tragedii. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - NIEZNANE WYSPY JAPONII (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 CHINY: TRAGEDIA UJGURÓW (CHINA: THE UIGHUR TRAGEDY / CHINE, LE DRAME OUIGHOUR) Film dokumentalny, 56 min, Francja, 2022 Reżyseria: Romain Franklin, Franois Reinhardt Film dokumentalny o represjonowaniu przez chiński rząd ludności ujgurskiej w Xinjiang w Chinach. Politykę Chin można podsumować instrukcją wygłoszoną przez Xi Jinpinga podczas ściśle tajnego przemówienia w 2014 r. do chińskich urzędników: angażuj się w całkowitą walkę z terroryzmem, infiltracją i separatyzmem przy użyciu wszystkich narzędzi dyktatury i "absolutnie bez litości". Według szacunków niezależnych organizacji, chińskie władze zamknęły w ośrodkach ponad milion Ujgurek i Ujgurów oraz przedstawicieli innych mniejszości etnicznych z regionu Sinciang w północno - zachodniej części kraju. Według świadectw tych, którym udało się przeżyć, oraz ich rodzin na emigracji, więźniowie obozów są poddawani procesom wynaradawiania podczas zajęć edukacyjnych. Doświadczają także tortur, gwałtów, usuwania organów, przymusowej sterylizacji i pracy. Ten film, który łączy archiwa, zeznania ocalonych z obozów internowania oraz refleksje ekspertów chińskich i zagranicznych, szczegółowo opisuje fakty. Rzuca światło na zakres i wiele metod tego wymazywania narodu, które prawdopodobnie jest bezprecedensowe od czasów II wojny światowej. Region ujgurski jest laboratorium dla nowych technologii inwigilacji. Jeśli odniosą sukces, rząd wykorzystuje je w innych częściach Chin. Niektóre z nich są sprzedawane do krajów europejskich. Chińska technologia kontroli i nadzoru jest dziś zagrożeniem dla światowej demokracji. 21:20 W POGONI ZA NIEŚMIERTELNOŚCIĄ (LOOKING FOR IMMORTALITY) Film dokumentalny, 51 min, Szwajcaria, 2020 Istota doskonała, jak ze snu Leonarda da Vinci. Silniejsza, inteligentniejsza, wolna od kalectwa, chorób i śmierci. Marzenie stare jak ludzkość. Wobec błyskawicznego postępu nauki i technologii może się spełnić. By żyć lepiej i dłużej, niektórzy gotowi są na wiele. Wynalazki, które ułatwiają codzienne życie, mogą prowadzić do piekła. To dotyczy nas wszystkich. Czy nieodwracalna przemiana już się rozpoczęła? Czy chcielibyśmy żyć wiecznie? Wraz z pionierami nauki i medycyny poszukującymi nieśmiertelności poznamy ostatnie postępy w nauce, medycynie i robotyce. Jednak dążenie przemysłu technologicznego do odwrócenia starzenia się spotkało się ze sceptycyzmem. Leki przeciwstarzeniowe to tak naprawdę quasi - utopijny sen - mówi pewien geriatra. Czy życie lepsze, zdrowsze i dłuższe jest tym, co nauka i technika szykują dla nas na krótką metę? Google namówiło najlepszych naukowców na świecie, aby położyli kres chorobom związanym ze starzeniem się. W międzyczasie mnóstwo firm testuje nowe sposoby i leki, które mogą uczynić nas bardziej długowiecznymi. Czy w czasach, gdy medycyna przeciwstarzeniowa zyskuje na popularności, starość może stać się pewnego dnia chorobą uleczalną? 22:20 SZEROKIE TORY - SZEROKIE TORY. DŻULIA Z DAGESTANU Reportaż, 23 min, Polska, 2011 Autor: Barbara Włodarczyk Dżulia miała 16 lat, kiedy rodzice wydali ją za mąż. Nikt jej nie pytał o zgodę. Męża poznała dopiero na ślubie. W Dagestanie na Kaukazie to norma. Jest to najbardziej przywiązana do tradycji republika w całej Rosji. A na dodatek najbiedniejsza i najbardziej niestabilna. W dagestańskich górach mają swoje obozy setki islamskich fundamentalistów i nie ma tygodnia bez zamachów czy strzelaniny. Dżulia ucieka od biedy i zagrożenia do pracy w bogatej Moskwie. Ale w rosyjskiej stolicy nie lubią przybyszów z Kaukazu. Jedni się ich boją, inni gnębią. Za odmienny wygląd, za pracę na czarno, za skojarzenia z terroryzmem. Moskwa i Dagestan to dwa różne światy. Dlatego Dżulia żartuje, że ma dwa życia. Tyle tylko, że w jednym jest zakładniczką biedy i tradycji, a w drugim - zakładniczką swojego kaukaskiego wyglądu. W reportażu - barwna opowieść o mało znanej Rosji i przepaści dzielącej Kaukaz od Moskwy. 22:55 TROLLE W NATARCIU (RISE OF THE TROLLS) Film dokumentalny, 52 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Jonathan Baltrusaitis Film dokumentalny o świecie internetu, który przez umożliwienie nam anonimowości, wyzwolił w niektórych ludziach demona, mroczne instynkty i poczucie dziwnej wolności. Internet - z początku był ekskluzywnym narzędziem łączności dla armii, rządów i uczelni, 60 lat później całkowicie zmienił funkcjonowanie współczesnych społeczeństw. Dziś nikt nie jest w stanie uciec przed mediami społecznościowymi czy oszałamiającą wręcz łatwością łączenia się z całym światem. Prawie nikt nie był też przygotowany na to, że owa możliwość powszechnej komunikacji wyzwoli w człowieku nową i złowieszczą cechę. Ukryci za zasłoną anonimowości ludzie coraz częściej prowokują, nękają i grożą dowolnie wybranym osobom. Nazywamy ich trollami internetowymi. Smartfony włożyły Internet do naszych kieszeni, a miliardy ludzi na całym świecie jest teraz połączonych ze sobą online. Nasze życie uległo znacznej poprawie, ale ta wolność uczyniła nas również podatnymi na nowy rodzaj drapieżnika - trolla internetowego. Trolle mogą wywoływać lekką irytację, albo paraliżujący strach. Co się jednak dzieje, gdy społeczeństwo próbuje ich uciszać? Kto wówczas przegrywa? Chowając się za zasłoną anonimowości, trolle bezkarnie atakują kogo chcą. Gdy staniesz się celem trolla, to, co zaczyna się jako niewielka irytacja, może przerodzić się w żywy koszmar. Ale kim są trolle? A czy walka o ich powstrzymanie zniszczy naszą osobistą wolność? Wiele trolli działa w fałszywym poczuciu anonimowości i bezkarności. W Anglii wprowadzono ostre regulacje prawne i wyznaczono granice cyfrowej wolności. W filmie poznamy: jednego z najbardziej znanych szkodników w Internecie, który co tydzień spędza godziny obrażając i doprowadzając do szału jak najwięcej ludzi - tylko dla śmiechu; młodą kobietę, która trafiła do więzienia za wysłanie groźnych tweetów oraz ludzi, którzy postanowili nękać innych. Ponadto w filmie wiele przykładów oraz wypowiedzi ekspertów, które mogą być dla nas wskazówką do obrony przed niechcianymi e - mailami i trollami. 23:55 TO SIĘ NADAJE DO TV - ŻONA DLA ROLNIKA - POWRÓT DO SIENIAWKI Reportaż, 28 min, Polska, 1984 Autor: Krzysztof Boberski, Jacek Zacharski Ponowna wizyta z kamerą we wsi Sieniawka, w województwie dolnośląskim, gdzie możemy śledzić perypetie trzech młodych rolników szukających żony: Kazimierza Niżyńskiego, Jana Minerowicza i Leszka Dąbrowskiego. Ich losy przedstawione zostają na tle ogólnych dylematów trapiących młodzież wiejską, która często musi wybierać między pracą w mieście a objęciem gospodarstwa po rodzicach, a także na tle problemów dotykających polskie gospodarstwa rolne. Z reportażu dowiadujemy się m.in. o wymaganiach stawianych przez bohaterów swoim przyszłym żonom oraz o ich majątku, którym próbują skusić płeć przeciwną. Przedstawiono początek ich historii oraz obecną sytuację, dwa lata po nakręceniu pierwszego materiału. Bohaterowie odnoszą się do scen sprzed kilkudziesięciu miesięcy, komentując swoje obecne życie. 00:30 NOTACJE - ANDRZEJ STRZELECKI. TY TO Z TEGO COŚ ZROBISZ! Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2019 Andrzej Strzelecki (rocznik 1952), absolwent wydziałów aktorskiego i reżyserskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Wieloletni rektor tej uczelni. Profesor nauk teatralnych. Aktor filmowy, serialowy, a także prezenter telewizyjny. Twórca i współzałożyciel kabaretu Kur. Twórca i założyciel Teatru Rampa, którego przez 10 lat był redaktorem naczelnym i artystycznym. Wielokrotny reżyser festiwalowych koncertów i gal na przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu, na festiwalach: piosenki w Opolu, filmów fabularnych w Gdyni, na gwiazd w Gdańsku i Międzyzdrojach. Reżyser i współscenarzysta transmitowanego na cały świat koncertu z okazji Galowego Otwarcia Muzeum Żydów Polskich. Zmarł 17 lipca 2020 r. 00:45 OPOWIEŚCI GOŁDAPSKIEGO LASU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2008 Reżyseria: Tomasz Orlicz Scenariusz: Tomasz Orlicz, Tomasz Piotrowski Od 6 stycznia do 16 lipca 1982 roku w byłym ośrodku Radiokomitetu przetrzymywano 750 kobiet: działaczek związkowych, dziennikarek, aktorek, pracownic struktur Solidarności i wiele przypadkowych osób. Ośrodka pilnowało 60 żołnierzy WP, 12 klawiszy i 8 pracowników SB. Przez kilka miesięcy kobiety nie opuszczały pawilonów. Utrudniano im kontakty z rodzinami; a prasa reżimowa donosiła o luksusowych warunkach, w jakich izolowano żeńską ekstremę Solidarności. Opowieści i zwierzenia kilkunastu z tych kobiet oraz księdza stanowią trzon dokumentalnego zapisu. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MALENIEC, ŻELAZNE SERCE PUSZCZY Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Maleniec, żelazne serce puszczy. Odwiedzamy Fabrykę żelaza w Maleńcu, funkcjonującą tu od 1782 roku. Kosa - pozornie zwykłe narzędzie gospodarskie, która zmieniała się w razie narodowych potrzeb w straszliwą broń - jest tu jednym z eksponatów. Tu, w Maleńcu, odbywa się wiele upamiętniających historię wydarzeń. Rekonstrukcje historyczne, pokazy dawnej broni, strojów i maszyn. Sama historia Fabryki jest mocno wpleciona w powstanie styczniowe i dowodzi patriotycznych postaw jej kolejnych właścicieli. 02:10 DORSZ, CZYLI GDAŃSKIE MIESIĄCE Film dokumentalny, 51 min, Polska, 1997 Scenariusz i Reżyseria: Bohdan Kosiński Zdjęcia: Stanisław Szabłowski Autor filmu w sposób bardzo subiektywny wybrał dwanaście zdarzeń opowiadających o dawnych i najnowszych dziejach Gdańska. Kolejność, w jakiej je przedstawił, nie jest chronologiczna, a poszczególne sekwencje różnią się formą, a także rangą podejmowanych w nich tematów. Motywem łączącym je w całość jest dorsz - ryba, która przez całe tysiąclecie figurowała w jadłospisach Kaszubów, Niemców i Polaków mieszkających w Gdańsku. 03:10 OPOWIEŚCI DZIEWCZĘCE Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2020 Reżyseria: Barbara Sieroslawski Film drogi o trzech 80 - letnich kobietach: Polce, Niemce i Żydówce. Barbara, Ute i Hanna wybierają się w podróż po śladach swojego dzieciństwa, która doprowadzi do pierwszego spotkania wszystkich trzech. Dojdzie do niego w Łodzi, tam gdzie ich drogi się krzyżowały już raz, 70 lat temu. Towarzyszymy naszym bohaterkom w trakcie tej pełnej emocji podroży w poszukiwaniu śladów, tropów i kluczy do tamtych lat, do samych siebie. Zobaczymy, jak się mierzą z przeszłością i jak postrzegają współczesny obraz tych miejsc. Szczególnym momentem będzie ich wspólne spotkanie. Opowiadania naszych bohaterek biorą swój początek w środku drugiej wojny światowej. Wtedy, jako małe dziewczynki mieszkały blisko siebie, w okupowanej Polsce. Barbara w Łodzi (Litzmannstadt), Ute w Wałach koło Kutna, mała Żydówka Hanna w Białej Rawskiej. W roku 1942 dotychczasowe, beztroskie życie dziewczynek nagle się kończy, są zmuszone do opuszczenia rodzinnych stron. Przed nimi sześć długich lat tułaczki. Dopiero w roku 1948, trzy lata po zakończeniu wojny, trafiają do swoich nowych, rodzinnych domów. Barbara w Polsce, Ute w Niemczech, Hanna w Izraelu. Nie tylko czas i miejsce łączą nasze bohaterki, ale też niezwykłość losu. Dzięki paradoksalnemu, przewrotnemu przebiegowi zdarzeń udało im się ocalić życie. Barbara, polskie dziecko zrabowane przez organizację SS Lebensborn, była wychowana jako Niemka. Ute, Niemka, przetrwała dzięki temu, że nauczyła się mówić po polsku. Hanna, Żydówka, ocalała jako Polka dzięki sfałszowanej tożsamości. Film opisuje zdarzenia drugiej wojny światowej równolegle z perspektywy trojga dzieci z trzech różnych kultur. Ta nietypowa konstelacja otwiera nowe spojrzenie na historię i teraźniejszość.