TVP Dokument Czwartek, 01.12.2022 Zmiany z dnia 07.11.2022 w stosunku do raportu z dnia 28.10.2022 (dodano pozycję programową) 07:00 NOTACJE - BOHDAN WRÓBLEWSKI. BARDZO SUBTELNY CHŁOPAK Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2018 Autor: Maria Nockowska Zdjęcia: Adam Fręśko Aktor Bohdan Wróblewski (1929 - 2012) opowiada o swoich pierwszych występach w wieku 7 lat w przedstawieniu dla dzieci, które odbywało się w salce parafialnej przy Placu Zbawiciela w Warszawie. Dziś znajduje się tam jeden z najważniejszych polskich teatrów - Teatr Współczesny. Przypomina studia w warszawskiej szkole teatralnej i postać legendarnego aktora i pedagoga Aleksandra Zelwerowicza. Charakteryzuje kolejne etapy swego teatralnego żywota, pobyt w teatrze w Świdnicy oraz w teatrze w Poznaniu, do którego zaangażował go sam wielki Wilam Horzyca, a także na Wybrzeżu, w złotych czasach dyrekcji Zygmunta Hubnera, gdzie jego kolegami byli Zbigniew Cybulski i Bogumił Kobiela. Następnych 46 lat Bohdan Wróblewski spędził w Teatrze im. Jaracza w Łodzi, grając role od Hamleta do bajadery. (dodano pozycję programową) 07:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 172 TARNOWSKIE GÓRY Magazyn, 21 min, Polska, 2020 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Julia Groszek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem odwiedzamy Tarnowskie Góry, miasto, którego historia nierozerwalnie jest związana z górnictwem. Już na początku XVI wieku gwarkowie wydobywali tutaj rudy srebra, ołowiu, a później również cynku. Z górnictwem związanych jest tu aż 28 zabytków, które w 2017 roku zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Główną i wyjątkową atrakcją jest Zabytkowa Kopalnia Srebra, którą można zwiedzać na odcinku 1740 metrów. Inny obiekt związany z górniczym dziedzictwem miasta to Dzwonnica Gwarków. Zanim stanęła na Placu Gwarków, służyła pracownikom kopalni dolomitu w pobliskich Bobrownikach Śląskich. XIX - wieczny dzwonek, zawieszony na drewnianej wieży przez lata wzywał gwarków na kolejne szychty do kopalni. Zwiedzając miasto nie sposób pominąć rynku, gdzie można zobaczyć kamienicę Sedlaczek, w której mieści się muzeum oraz najstarsza winiarnia w mieście. Na szczególną uwagę zasługuje budynek ratusza. Ta neorenesansowo - neogotycka budowla uważana za jeden z najpiękniejszych ratuszy w regionie. Wykończony czerwoną cegłą klinkierową, z elementami granitu śląskiego i piaskowca, wyróżnia się na tle panoramy rynku. Ratusz wzniesiono pod koniec XIX wieku, a kamienna figura gwarka, wkomponowana w fasadę, podkreśla związek miasta z górnictwem. Obok zabytków industrialnych coś dla siebie znajdą też miłośnicy architektury i pięknych wnętrz. W Tarnowicach Starych, dzielnicy Tarnowskich Gór, znajduje się odrestaurowany renesansowy zamek z XVI wieku. (dodano pozycję programową) 07:45 PRZYRODNIK NA TROPIE - /25/ - MAKOLĄGWA Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Jest mniejsza od wróbla, mierzy tylko 12, 5 - 14 cm, ale w tym małym ptaszku drzemie śpiewak artysta. Makolągwy bardzo ładnie śpiewają. Samce mają czerwone czoła i szarą głowę oraz ciemnobrązowe skrzydła, samice z kolei nie posiadają w swojej barwie czerwieni, są raczej brązowo - szare. Żywią się nasionami chwastów i drzew, ale od czasu do czasu nie pogardza pająkiem, muchą lub komarem. Na spotkanie z makolągwą zaprasza Łukasz Bożycki. (dodano pozycję programową) 08:10 SEKRETY CZŁOWIEKA Z CHEDDAR (SECRETS OF THE 10, 000 YEAR OLD MAN) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Steven Clarke Kwestia naszej ludzkiej tożsamości nigdy nie była przedmiotem tak gorącej debaty. Teraz nowe, przełomowe techniki badawcze DNA mogą odpowiedzieć na pytanie, skąd pochodzimy i jak wyglądaliśmy? W 2017 roku Muzeum Historii Naturalnej ujawniło wyniki najbardziej oczekiwanej analizy genetycznej w Wielkiej Brytanii przeprowadzanej na najważniejszym pojedynczym szkielecie w historii. Zespół badaczy Muzeum stworzyło pełną sekwencję DNA człowieka z Cheddar liczącego 10 000 lat najstarszego kompletnego szczątku - szkieletu ludzkiego, jaki kiedykolwiek znaleziono w Wielkiej Brytanii. On i jego klan byli jednymi z pierwszych ludzi, którzy zaludnili opuszczoną Brytanię pod koniec epoki lodowcowej. Ponieważ ludzka okupacja tych wysp trwa od tamtej pory nieprzerwanie, tak naprawdę jest on najstarszym przodkiem: pierwszym Brytyjczykiem. (dodano pozycję programową) 09:10 OPOWIEŚĆ O KOTACH - ODC. 1 DZIKIE Z NATURY (THE STORY OF CATS EP1 WILD AT HEART) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Anwar Mamon Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o kotach. Uważa się, że koty domowe, trzy razy przewyższają liczbę psów, są najpopularniejszymi zwierzętami domowymi na świecie. W przeciwieństwie do psów, nasi koci przyjaciele nie są w pełni udomowieni, mieszkają z nami przez stosunkowo krótki czas i nadal mają wiele reakcji, odruchów i cech swoich dzikich kuzynów. Od tygrysa po pręgowanego kota, ta oszałamiająca trzyczęściowa seria opowiada historię kotów. Obecnie istnieje 37 różnych gatunków kotów, które występują w niesamowitej różnorodności kolorów, kształtów i rozmiarów. Prześledzimy epicką, podróż kotów od dżungli Azji Południowo - Wschodniej po afrykańską sawannę i ostatecznie do naszych domów. Nakręcony we wspaniałym stylu, przy użyciu najnowszej technologii, poznamy, jak powstały koty i co czyni je tak wyjątkową i odnoszącą sukcesy rodziną drapieżników. Odc. 1 - "Dzikie z natury". Z niedawnych badań wynika, że nasze koty charakterem przypominają afrykańskie lwy. Mają z nimi wiele wspólnych cech. Między innymi instynkt zabójcy. Gdyby wasz kot był większy, prawdopodobnie próbowałby was zjeść. Zupełnie jak lew. Z tego wynika, że pewien Południowoafrykańczyk codziennie ryzykuje życie. Kevin Richardson jest znany jako zaklinacz lwów. Prowadzi schronisko dla wielkich kotów. Choć rocznie około siedmiuset osób pada ofiarami lwów, Kevin uważa, że łączy go z tymi wielkimi kotami bliska więź. Po dwudziestu latach pracy z lwami Kevin uważa, że potrafi się z nimi komunikować. (dodano pozycję programową) 10:10 MAGICZNY MAGHREB - ODC. 3 PUSTYNIA ALGIERII (MAGNIFICENT MAGHREB / MAGISCHER MAGHREB EP. 3 ALGERIA (EASTERN MEDITERRANEAN COAST)) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Heike Nikolaus Odcinek trzeci to podróż do Algierii, która jest największym krajem Afryki, a jej zdecydowaną większość zajmuje pustynia. Choć pustynie Algierii mogą wydawać się jałowe i monotonne, są jej największym skarbem i to nie tylko przez wzgląd na bogate złoża ropy naftowej. Sahara to coś znacznie więcej niż kilometry piaskowych wydm, a jej różnorodność nigdzie indziej nie przejawia się tak wyraźnie jak w Algierii. Wszystkie wycieczki na pustynię odbywają się w eskorcie policji. Najzimniejszym regionem Algierii są góry Atlas, chociaż śnieg utrzymuje się w najwyższych partiach jedynie zimą. Północną część Algierii porasta roślinność śródziemnomorska. W górach rosną natomiast dęby, sosny alpejskie i cedry atlantyckie. Algieria nie jest krajem bogatym w dziką zwierzynę. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 11:15 PASZPORTY WOLNOŚCI - ODC. 2 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Scenariusz i reżyseria: Sławomir Koehler Nieznani bohaterowie 'Solidarności". Kontynuacja cyklu z 2021 roku. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 12:50 DLACZEGO? O STANISŁAWIE MIKOŁAJCZYKU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Janiszewski Film dokumentalny przedstawiający losy tytułowego bohatera Stanisława Mikołajczyka. Za pomocą zdjęć z kolekcji prywatnej jak i archiwaliów opowie o życiu prywatnym bohatera, początkach kariery aż do momentu wybrania go w 1943 r. na stanowisko premiera Rządu Emigracyjnego. Od tego momentu pokaże dramat Mikołajczyka, który choć oddany krajowi i sprawie Polski jest tak naprawdę jedynie pionkiem w grze aliantów. Dokument będzie wzbogacony fabularnymi elementami wywiadów z postacią odgrywającą Stanisława Mikołajczyka, jego najbliższą współpracownicą Marią Ulewicz oraz innymi świadkami tzw. ucieczki. Będziemy posiłkowali się wypowiedziami najważniejszych historyków, m.in. profesora Andrzeja Paczkowskiego mówiącego o złej sławie Mikołajczyka nazywanego "jałtańskim zdrajcą" i "sługusem anglosaskiego imperializmu" i o tym jakim zmianom uległy poglądy na temat Mikołajczyka po publikacji biograficznej w 1987r. Jana Borkowskiego. Obecna pozycja Andrzeja Paczkowskiego również wpisuje się w nurt, który ma na celu zrehabilitowanie oceny Mikołajczyka. Profesor Jerzego Eisler, opowie o sytuacji w jakiej znalazł się Mikołajczyk po wojnie. Usiadł do stołu z szulerami, wiedząc, że gra z szulerami, z oszustami i w pewnym momencie zaczął wygrywać. Gdyby przegrał, sprawy by nie było, ale zaczął wygrywać. Jego partnerzy szulerzy zorientowali się, że bez niedemokratycznych, pozaprawnych, pozaparlamentarnych sposobów nie są w stanie zdobyć i utrzymać władzy. Natomiast zdaniem profesora Pawła Wieczorkiewicza Mikołajczyk nie był wystarczająco twardy na tamte czasy i szukał rozwiązań polubownych. Czy było to błędem i co oznacza twardość polityka tamtych czasów? Pójście do więzienia, męczeństwo czy śmierć? Jaki sens miałoby takie rozwiązanie w sprawie Mikołajczyka i co wniosłoby do polityki? O to zapytamy współczesnych wybitnych politologów. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 21:00 OSKARŻONY: CZŁOWIEK (HUMANITY ON TRIAL) Film dokumentalny, 52 min, Dania, 2019 Reżyseria: Jonas Bruun Film dokumentalny przedstawiający dramatyczną historię Salama - młodego ochotnika z Danii, który postanowił ratować uchodźców topiących się w morzu. Pewnej nocy, podczas próby odnalezienia zaginionej na morzu rodziny, zostaje aresztowany i oskarżony o przemyt ludzi. Wyrok skazujący oznaczałby, że spędzi on resztę życia za kratami. W Grecji, gdzie narodziły się wartości demokratyczne, sprawa ta ma określić przyszłość ludzkości i odpowiedzieć na pytanie: czy ratowanie życia jest przestępstwem? Film był realizowany przez kilka lat, co pozwoliło śledzić sprawę Salama od początku aż do przełomowego procesu. Pozwoliło też obserwować, co dzieje się z europejskimi wartościami i systemami prawnymi pod presją kryzysu uchodźczego. Nagrody na festiwalach: CPH: DOX, Nordisk Panorama (Laureat nagrody publiczności), HumanDocs, MiddleEastNow. (dodano pozycję programową) 00:05 NOTACJE - JÓZEF SKWARK. POD ZNAKIEM "SZATANA VII KLASY" Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2018 Autor: Maria Nockowska Zdjęcia: Józef Szymura Aktor i reżyser Józef Skwark (rocznik 1938) wspomina wojenne dzieciństwo w Łodzi. Zamieszkiwał z matką (ojciec był w niewoli) w kamienicy, gdzie sąsiadami byli Niemcy. Opowiada o wzajemnych relacjach, o nielegalnej wizycie w kinie, o końcu wojny i wkroczeniu wojsk radzieckich.