TVP Historia                         Niedziela, 04.12.2022


Zmiany z dnia 23.11.2022
w stosunku do raportu z dnia 16.11.2022

(dodano pozycję programową)
13:35 WOJOWNICY CZASU - ŚREDNIOWIECZNA TURYSTYKA, CZYLI PIELGRZYMKI

Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022
Reżyseria: Grzegorz Gajewski
Scenariusz: Grzegorz Gajewski
Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski
Muzyka: Krzysztof Ridan

Kiedy w 966 roku książę Polan, Mieszko w imieniu własnym i swoich poddanych przyjął chrzest, ziemie polskie 
znalazły się w zachodnio - europejskiej sferze chrześcijaństwa. Wraz z nową wiarą Polacy przyjęli wówczas 
wiele obowiązujących w Europie zwyczajów. Jednym z nich była trwająca do dziś skłonność do uprawiania 
turystycznych wypraw zwanych wtedy pielgrzymkami. 


(zmodyfikowano opis: Omówienie)
01:10 WIELKI SZU

Film sensacyjny, obyczajowy, 96 min, Polska, 1982
Reżyseria: Sylwester Chęciński
Scenariusz: Jan Purzycki
Zdjęcia: Jerzy Stawicki
Muzyka: Andrzej Korzyński
Aktorzy: Jan Nowicki, Andrzej Pieczyński, Karol Strasburger, Dorota Pomykała, 
Leon Niemczyk, Grażyna Szapołowska, Teresa Sawicka, Jan Frycz, Grażyna 
Trela, Jerzy Bończak

 "Wielki Szu" był jednym z największych kinowych przebojów w Polsce
 w 1983 r. - obejrzało go wówczas ponad 2 miliony widzów, a recenzenci
 rozpływali się w zachwytach, chociaż to tylko dobrze zrobione kino popularne. 
 "Tylko" albo raczej "aż": takiemu kinu dochowują wierności widzowie, marzą
 o nim aktorzy, a kolejnym pokoleniom reżyserów śnią się takie udane pod
 każdym względem obrazy. Tajemnica sukcesu tkwi w umiejętnościach reżysera
 (doświadczony, pamiętny jako twórca Kargulowo - Pawlakowej trylogii Sylwester
 Chęciński), scenarzysty (znakomity debiut Jana Purzyckiego), w doborze
 aktorów (szczególnie Jana Nowickiego jako tytułowego mistrza karcianej
 szulerki oraz Andrzeja Pieczyńskiego jako jego ucznia), a wreszcie w zręcznej
 grze uczuciami widza, który niemal bezwiednie poddaje się ekranowej fikcji. 
 Tłem wydarzeń w filmie Chęcińskiego jest "gierkowska" Polska lat 70.: 
 Polska marzeń o mniej szarym życiu i blichtru ówczesnych nowobogackich
 "elit". Na tym tle twórcy kreślą portret nieco staromodnego samotnika 
 i outsidera, "triumfatora z piętnem przegranej w oczach", który - wybrawszy 
 w młodości specyficzną i niezgodną z prawem drogę postanowił szukać sensu
 istnienia w doskonaleniu swych umiejętności. Ale jeszcze ważniejszy jest 
 w "Wielkim Szu" swoisty pojedynek między mistrzem i uczniem, wielkim
 kanciarzem zmęczonym życiem, wyposażonym w życiową mądrość, 
 doświadczenie i dystans, a młodzikiem zafascynowanym jego osobowością, 
 głodnym sukcesu i pieniędzy, trawionym gorączką rodzącego się nałogu. 
 Starzejący się, ale wciąż znany w środowisku karciany szuler, zwany
 Wielkim Szu, po pięciu latach pobytu w więzieniu wraca do domu, jednak
 młoda i piękna żona nie wierzy, by mógł się zmienić. Proponuje mu rozwód 
 i podział pokaźnego majątku. 
 W poszukiwaniu spokojnej przystani Szu dociera do miasteczka Lutyń, 
 gdzie chce wziąć udział w licytacji domu. Młody taksówkarz, Jurek, zawozi go
 do mistrza ceremonii, miejscowego potentata Mikuna, który sam zamierza
 nabyć licytowaną posiadłość. Przy okazji gość rozgrywa z nim partię bilarda 
 i przegrywa parę tysięcy złotych. Zadowolony Mikun proponuje mu rewanż 
 w pokera. Traci pół miliona złotych. Po wyjściu mężczyzny dzwoni do
 znajomego szulera z Warszawy, Denela, prosząc, by odegrał się w jego
 imieniu. 
 Poker stanowi też życiową pasję Jurka, który długo prosi Szu, by
 zechciał zdradzić mu swoje sekrety. Stary mistrz próbuje wyperswadować
 chłopakowi jego zainteresowania, ale w końcu ulega namowom i udziela
 Jurkowi pierwszych lekcji. 
 Wezwany przez Mikuna Denel odmawia gry z Wielkim Szu, nie czując
 się na siłach, by zmierzyć się z takim przeciwnikiem. Wściekły Mikun zmusza
 szulera do zwrotu wygranej gotówki. Po odjeździe gościa przekonuje się, że
 zamiast banknotów dostał kawałki pociętego papieru, ale pogoń nie przynosi
 rezultatu. 
 Szu przybywa w towarzystwie Jurka do Wrocławia. Taksówkarz błaga 
 o przekazanie mu sekretu, który uczyni go mistrzem. Dzięki otrzymanym
 wskazówkom ogrywa doszczętnie dwóch miejscowych oszustów. Tymczasem
 odpoczywający na basenie Szu zostaje zaatakowany przez niejakiego Lipo, 
 który ma do niego zadawnione urazy. Unieszkodliwiony przez obsługę hot