TVP Historia Piątek, 01.12.2023 Zmiany z dnia 22.11.2023 w stosunku do raportu z dnia 08.11.2023 (dodano pozycję programową) 17:00 HISTORIA POLSKI - KRYPTONIM KOŚCIÓŁ Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tadeusz Arciuch Scenariusz: Tadeusz Arciuch Zdjęcia: Grzegorz Liwiński Stalowa Wola to sztandarowy projekt COP - u. Miasto i hutę wybudowano w rekordowym tempie dwóch lat i trzech miesięcy, ale niestety wybuch wojny uniemożliwił dokończenie całości projektu. Nie zdążono także wybudować kościoła. Po wojnie, po długich staraniach, dopiero po odwilży w 1956 roku uzyskano zezwolenie na budowę kościoła na miarę 20 -tysięcznego miasta. Niestety pozwolenie na budowę cofnięto w 1961 roku. Kościół był już wybudowany w stanie surowym w 70 procentach, ale władza zmieniła kurs wobec budownictwa sakralnego i postawiła sobie za punkt honoru całkowite usunięcie kościoła z miejsca, w którym był budowany. Od tego czasu przez 10 lat trwała trudna batalia mieszkańców i władz kościelnych o dokończenie kościoła. Władza uruchomiła aparat represyjny MO i SB w celu niedopuszczenia do wznowienia budowy. Zaangażowano około stu tajnych współpracowników i kontaktów operacyjnych. Inwigilowano proboszcza i komitet budowy, niepokornych szykanowano, skazywano na dotkliwe grzywny pieniężne, próbowano skłócać wiernych z klerem, dyskredytowano księży itp. Dopiero w 1971 roku przy kolejnej odwilży politycznej uzyskano pozwolenie na dokończenie budowy, a symbolicznym zwieńczeniem trudnej walki było poświecenie gotowego kościoła przez przyszłego papieża kard. Karola Wojtyłę. Kościół ten odegrał też bardzo ważną rolę w powstaniu ruchu Solidarności na terenie Stalowej Woli. W 1988 roku Huta Stalowa Wola była najdłużej strajkującym zakładem w walce o przywrócenie legalności "Solidarności", a ówczesny proboszcz ks. Edward Frankowski odegrał ważna rolę w podtrzymaniu gasnącego strajku. W filmie występują uczestnicy i świadkowie tamtych trudnych lat, m.in. bp Edward Frankowski, abp Ignacy Tokarczuk, przywódca strajku w 1988 roku Wiesław Wojtas, prezydent Stalowej Woli Lucjusz Nadbereżny. W filmie wykorzystano nigdzie do tej pory niepublikowane materiały z archiwum IPN oraz unikatowe materiały filmowe. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 23:30 ŁOWCA JELENI (DEER HUNTER) Dramat psychologiczny, 176 min, USA, 1978 Reżyseria: Michael Cimino Scenariusz: Deric Washburn Aktorzy: Robert De Niro, John Cazale, John Savage, Christopher Walken, Meryl Streep, George Dzundza, Chuck Aspegren, Shirley Stoler, Rutanya Alda, Pierre Segui, Mady Kaplan Obsypane prestiżowymi nagrodami dzieło Michaela Cimino, późniejszego twórcy m. in. "Wrót niebios", "Roku Smoka", "Sycylijczyka". Akademia Filmowa przyznała "Łowcy jeleni" 5 złotych statuetek, w tym za najlepszy film, najlepszą reżyserię oraz za najlepszą rolę drugoplanową dla Christophera Walkena. Debiutujący jako reżyser Michael Cimino został ponadto uhonorowany Złotym Globem. Nominacje do Oscarów otrzymali aktorzy Robert De Niro i Meryl Streep oraz autor scenariusza. "Łowca jeleni", którego Amerykanie zaprezentowali na festiwalu w Berlinie Zachodnim, wywołał protest delegacji radzieckiej zarzucającej reżyserowi przedstawienie w fałszywym świetle dzielnego narodu wietnamskiego. Zrealizowany w 1978 roku legendarny film Cimino był w krajach socjalistycznych ostro tępiony przez cenzurę, także w Polsce. Akcja "Łowcy jeleni" rozpoczyna się u schyłku lat 60. w niewielkim przemysłowym miasteczku Clairton w Pensylwanii, wśród społeczności wywodzącej się z Ukrainy. Bohaterami są trzej młodzi robotnicy Mike (Robert De Niro), Nick (Christopher Walken) i Steven (John Savage) pracujący w niebezpiecznych warunkach przy piecu hutniczym. Powołani do wojska przyjaciele jadą do Wietnamu. W przeddzień wyjazdu najmłodszy z nich, Steven, żeni się z Angelą, która jest w ciąży, chociaż nie jest pewien, czy to on jest ojcem dziecka. Ślub młodej pary odbywa się szczególnie uroczyście. Huczne wesele ma charakter publicznego święta ku czci bohaterów ruszających na wojnę. Niezwykle rozbudowana sekwencja zabawy ukazuje rosyjskie tańce, tłum weselnych gości, ich przywiązanie do tradycji przywiezionych ze "starego kraju". Uroczystości odbywają się według starego obrządku celebrowanego przez przodków. Po weselu Mike i Nick wraz z innym kolegami - Stanem, Johnem i Axelem, wybierają się na polowanie. W Wietnamie Nick, Mike i Steven przeżywają prawdziwe piekło. Amerykańscy jeńcy zmuszani są przez północnowietnamskich żołnierzy do gry w "rosyjską ruletkę". Po okrutnych przeżyciach dwaj przyjaciele wracają do kraju. Mike jest cały i zdrów, lecz Steven porusza się na wózku inwalidzkim. Trzeci z towarzyszy niedoli pozostaje w Wietnamie. W Sajgonie gra w "rosyjską ruletkę", tym razem z własnej woli, dla pieniędzy. Mike wkrótce przyjeżdża po niego, usiłuje nakłonić do powrotu do domu. Nick nie poznaje jednak przyjaciela. Szok, jakiego doznał podczas pierwszej gry o własne życie, pozostawił w nim trwały ślad.