TVP Dokument Sobota, 10.12.2022 Zmiany z dnia 14.11.2022 w stosunku do raportu z dnia 07.11.2022 (dodano pozycję programową) 07:00 NOTACJE - MAREK SIUDYM - SZCZYPTA WIGORU, SZCZYPTA HUMORU Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2017 Autor: Karolina Drogowska Marek Siudym (rocznik 1948), aktor teatralny, filmowy i kabaretowy. Grał role charakterystyczne w serialach i filmach pełnometrażowych. Ale ma w swym dorobku również ambitniejsze role pierwszoplanowe, m.in. w filmie "Ubu Król" Piotra Szulkina, gdzie wcielił się w postać Michała Fiodorowicza. (dodano pozycję programową) 07:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 181 PELPLIN Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju. Tym razem zawita do Pelplina, duchowej stolicy Kociewia, nad którą góruje jedna z dwóch największych świątyń w Polsce, a zarazem jedno z najlepiej zachowanych opactw cysterskich w Europie. W tym małym mieście znajduje się jedyny w Polsce egzemplarz Biblii Gutenberga. Pelplin reklamowany jest jako miasto z duszą i rzeczywiście na to miano zasługuje. Pojawia się na kartach historii w 1274 roku, kiedy to książę pomorski Mściwój II daruje tę wieś cystersom. Pelplin spełniał wymogi zakładania klasztorów przez cystersów - usytuowany jest bowiem w dolinie i nad rzeką. Dawny zespół klasztorny jest rdzeniem dzisiejszego miasta. (dodano pozycję programową) 07:45 PRZYRODNIK NA TROPIE - /34/ KOWALIK Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Serial przyrodniczy, w którym prowadzący dr Łukasz Bożycki, porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, jednocześnie uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny i flory. W tym odcinku przyjrzymy się Kowalikowi, ten mały ptak w szaroniebieskim płaszczu z czarną przepaską na oczach a la Zorro, ma co najmniej dwie fenomenalne cechy. Po pierwsze jako jedyny polski i europejski ptak potrafi chodzić po skałach i drzewach głową w dół. Nikt inny tego nie potrafi! Po drugie, posługuje się zaprawą ze śliny i gliny, aby dostosować dziuple do swoich potrzeb. (dodano pozycję programową) 08:15 MARZENIA O PRZYSZŁOŚCI S. 2 - CZĘŚĆ 5. DZIEDZICTWO (DREAM THE FUTURE SEZON 2) Cykl dokumentalny, 48 min, Francja, 2021 Reżyseria: Helene Le Meur, Alex Fighter Jak będzie wyglądał świat jutra? Jak obecne odkrycia i badania wpłyną na nasze codzienne życie? Znani naukowcy, gwiazdy i pasjonaci z całego świata podzielą się swoimi badaniami i poglądami na życie w przyszłości. Odc. 5 - "Dziedzictwo". Piramidy w Egipcie, posągi z Wysp Wielkanocnych, Mur Chiński i Akropol w Atenach - wszystkie te zabytki kultury łączą nas i tworzą najcenniejszą część dziedzictwa ludzkości. Dziedzictwo i zabytki to nie tylko cegła i kamień. To cała historia i kryjące się w niej wartości. Co się stanie z dziedzictwem w 2050 roku - bo zagrożeń jest wiele? Na całym świecie archeolodzy, konserwatorzy i naukowcy tworzą narzędzia, rozwijają techniki i przesuwają granice, by zrozumieć, chronić i przekazywać naszą spuściznę. Inni projektują muzeum przyszłości. Wyobrażacie sobie Egipt bez piramid?! Peru bez Machu Picchu? Ludzie rozumieją, że ochrona naszej spuścizny jest bardzo ważna. (dodano pozycję programową) 09:10 KRAINA LWÓW - NOCĄ I ZA DNIA - ODC. 3 PUNKT KRYTYCZNY (LION COUNTRY: NIGHT AND DAY 3. BOILING POINT) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Beth Brooks, Nathan Pilcher Trzyczęściowa opowieść o świecie lwów. Lwy. Najbardziej imponujące koty na świecie. Grozi im zagłada. Ich naturalne środowisko w Afryce się kurczy i w ostatnich dwóch dekadach ich liczba spadła niemal o połowę. Więc każde lwiątko jest na wagę złota. Przetrwanie młodych lwów jest sprawą kluczową, bo od tego zależy przyszłość całego gatunku. Jednym z ostatnich lwich azylów jest rezerwat w zambijskiej dolinie Luangwy. Zespół filmowców przez pół roku obserwuje dwa stada lwów. Odc. 3 - "Punkt krytyczny". W parku Narodowym Południowa Luangwa październik to apogeum pory suchej. W ciągu dnia temperatura osiąga palące 45 stopni Celsjusza. W ten morderczy upał wkracza pewna lwica. Za nią podążają trzej mali bracia trzej przyszli królowie. Zostaną nimi, jeśli przeżyją pierwszy, krytyczny rok. Jak wszystkie lwice, ich matka Ava ukrywa swoje młode przed światem. Od ich narodzin trzyma się z dala od stada. Przez pierwsze 10 dni życia lwiątka nie widziały i nie chodziły. Teraz szybko rosną i zaczynają się wypuszczać poza kryjówkę. Mają coraz mocniejsze struny głosowe i potrafią już wydawać różne dźwięki. Lwy i tygrysy to jedyne duże koty, które ryczą. Ten odgłos jest głośniejszy niż młot pneumatyczny. Dorosłe samce ryczą, by obwieścić swoją obecność i onieśmielić rywali. (dodano pozycję programową) 10:15 EUROPEJSKIE RZEKI GRANICZNE - ODCINEK 3. TANA (EUROPE'S BORDER RIVERS) Cykl dokumentalny, 52 min, Austria, 2016 Reżyseria: Thomas Radler Cykl filmów dokumentalnych opowiadający o europejskich rzekach granicznych. Czasem wyznaczają granicę, a czasem stanowią wspólną przestrzeń. Ta sprzeczność kształtuje życie ludzi, miast i ziem od wieków. My poznamy trzy takie rzeki. Od źródeł do ujścia. Każda ma swój charakter. Odra oddziela Niemcy od Polski. Ma szeroką deltę i jako jedna z niewielu rzek w sercu Europy płynie swoim naturalnym biegiem. Na północy kontynentu Tana oddziela Finlandię od Norwegii. Tworzy naturalny raj pokryty lodem i śniegiem przez osiem miesięcy w roku. Obejrzymy też Prut, który dziko i romantycznie przecina ukraińskie Karpaty. W dalszym biegu wyznacza granicę Unii Europejskiej liczącą 700 kilometrów. Oddziela Republikę Mołdawii od Rumunii. Odcinek 3 - "Tana". Tana. Na północy Europy rzeka Tana granica fińsko - norweska. Odległy naturalny raj, który przez osiem miesięcy w roku ukrywa się pod śniegiem i lodem. Dwa strumienie źródłowe Tany, Anarjohka i Karasjohka, wypływają przy granicy kraju. Począwszy od miejscowości Karasjok. Tana pełni rolę granicy między Finlandią, a Norwegią na odcinku 256 - ciu kilometrów. Mija Utsjoki, Tana Bru i wpływa do fiordu Tany, gdzie miesza się z lodowatą wodą Morza Barentsa. To najdalej wysunięty na północ fiord Europy. Za Kołem Podbiegunowym. Źródła Tany są trudnodostępne. Łodzią nie sposób do nich dotrzeć. Barkasy radzą sobie tu doskonale, sprawnie pływają nawet pod prąd. Saamowie robią je ręcznie od wieków. Rzeka uchodzi do fiordu Tanafjorden tworząc rozległą deltę. Tana słynie jako jedna z najlepszych na całym świecie rzek do połowu łososia. Tana ma dwa oblicza. Jedno dramatyczne, pełne grzmiących katarakt, drugie ciche i spokojne z piaszczystymi plażami po 20 metrów szerokości. Jej koryto ukształtowało się miliony lat temu i wciąż pozostaje niezmienne. (dodano pozycję programową) 11:10 OD MORZA ŚRÓDZIEMNEGO DO AFRYKI POŁUDNIOWEJ - ODC. 8. GÓRA ATHOS (FROM THE MEDITERANEAN TO SOUTH AFRICA / DE LA MEDITERRANE A L'AFRIQUE DU SUD. AU MONT ATHOS) Serial dokumentalny, 6 min, Francja, 2010 Reżyseria: Yannick Charles Serial dokumentalny, który pozwoli poznać szlak od Morza Śródziemnego aż po Południową Afrykę. Athos... Święta Góra... Przez wieki święte miejsce prawosławia, wzgórze, które skrywa grób Matki Bożej. Dziś na legendarnym półwyspie mieszkają jedynie pustelnicy i mnisi. Czas się tu zatrzymał. Ostoja poświęconej modlitwie duchowości, zakazana dla kobiet i zwierząt płci żeńskiej, pozostałość dawnego Bizancjum. Athos nie różni się od reszty Grecji poza tym, że nią nie jest. Flaga, którą wymachuje mnich, należy do Monastycznej Republiki Athos. Nie ma tu dróg, lecz monastyry łączą tysiące ścieżek. Najodważniejszą konstrukcją jest wiszący 200 metrów nad wodą, przypominający średniowieczny zamek, monastyr Simonopetra. Dociera się do niego arkadowym mostem. Po kładkach spacerują mnisi. Niektórzy ukrywają twarze. (dodano pozycję programową) 17:25 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 3 KILIMANDŻARO. SPOTKANIE NA SZCZYCIE (AROUND THE SEA II EP. 3 RENCONTRES AU SOMMET) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Jrme Mignard Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o świecie widzianym oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. Raj dla jednych, a dla innych ekologiczne cierpienie. W trzecim odcinku opowiemy o Kilimandżaro, które nazywane jest "dachem Afryki". Góruje nad Tanzanią i ma wysokość prawie sześciu tysięcy metrów nad poziomem morza. Co roku blisko trzydzieści tysięcy osób próbuje zdobyć ten szczyt, pomimo chłodu i zagrożeń związanych z dużą wysokością. Udaje się to średnio tylko połowie z nich. Śmiałkom towarzyszą liczni przewodnicy i tragarze. Wykonują niezwykle ciężką i niebezpieczną pracę. Pomimo doświadczenia, również oni cierpią czasem na chorobę wysokościową. Grupa dziesięciu osób postanowiła zdobyć "dach Afryki". Przed nimi niezwykle trudna i niebezpieczna wspinaczka. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 19:35 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 7 Serial dokumentalny, 25 min, Litwa/Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Bartosz Frątczak Muzyka: Joanna Fidos Agata Granicka mówi wprost: palma wielkanocna jest jak miłość. Wymaga troski, delikatności i czasu. To między innymi dzięki jej staraniom wileńskie palmy trafiły na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Układania suchych kwiatów i traw Agata nauczyła się w dzieciństwie od mamy i babci. Jest palmiarką od siedmiu pokoleń, można więc powiedzieć, że zna się na miłości jak mało kto. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 20:10 MARIUPOL (MARIUPOLIS) Film dokumentalny, 90 min, Francja/Litwa/Niemcy/Ukraina, 2022 Reżyseria: Mantas Kvedaraviius Zdjęcia: Mindaugas Galkus Mariupol miasto nad Morzem Azowskim, znajdujące się na linii frontu na Ukrainie. Film jest zapisem życia w mieście, którego obywatele próbują żyć normalnie pomimo toczących się niedaleko walk. Wędkarze "okupują" most na rzece przecinającej miasto. W teatrze próby przed świętowaniem zakończenia Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Artyści mają nadzieję, że miasto nie zostanie przejęte przez separatystów 9 maja. Córka szewca próbuje swych sił jako reporterka wojenna na opłotkach miasta, gdy jej ojciec dyskutuje o swoim losie z klientkami. To zapis świata na krawędzi rozpadu. Erozji ulega nie tylko materialna rzeczywistość, ale i symbole, jeszcze niedawno jednoczące całą wschodnią Ukrainę. Życie toczy się dalej przy dźwiękach dzwonów cerkwi i skrzypiących tramwajów. W filmie słychać ciężki dźwięk pocisków. Nieustanny, hipnotyzujący, nadaje swój smutny rytm życiu mariupolan, które zamieniło się w totalny koszmar. Słychać tylko wybuchy, które rozrywają pustynie ciszy. Życie straciło swoje kolory, dni mijają, jeden łudząco podobny do drugiego. Wojna spowiła Mariupol zasłoną żałoby, łez i krwi. Czy naprawdę życie trwa w takich warunkach? W zrujnowanym mieście codzienna egzystencja koncentruje się na przetrwaniu i ostatkach nadziei, które gasną z każdą bombą spadającą na miasto. Reżyser Mantas Kvedaraviius jest jednym z tysięcy cywilów zabitych przez armię rosyjską od początku inwazji Putina. Mantasa zabito, kiedy pomagał ewakuować ludzi.