TVP Historia Środa, 07.12.2022 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 7 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1941 - atak na Pearl Harbor; 1970 - Willi Brandt w Warszawie, Stefan Kisielewski w dzienniku o tej wizycie; 1980 - premiera "Robotników '80" 1987 - spotkanie Reagan - Gorbaczow; 07:10 CZAS HONORU - ODC. 68 "STARZY ZNAJOMI" Serial wojenny, 47 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki ODCINEK 3/68 Starzy znajomi Woźniak brutalnie przesłuchuje Rudą, próbuje zmusić ją do przyznania się do kontaktów z podziemiem. Pewna informacja, która wychodzi na jaw podczas przesłuchań, przeraża Woźniaka. Zwierza się ze swoich obaw żonie Emilii. Michał obiecuje Władkowi, że zaraz po odbiciu Janisza zajmą się uwolnieniem Rudej. Po odnalezieniu plecaka z pieniędzmi przywiezionymi dla podziemia, bracia zostają napadnięci przez nieznany oddział leśny. Otto ma poważne problemy. Żeby zaradzić kłopotom, Maria postanawia wykorzystać znajomość z Adą Lewińską Celina i Rainer są już w Warszawie. Rainer zostawia jej listę swoich warszawskich donosicieli. Celina z niedowierzaniem odkrywa na niej jedno dobrze sobie znane nazwisko. Helena otwiera bar mleczny. Niestety, do baru "z pomocą" przychodzi Woźniak. Jakby tego było mało, w związku z urzędową pomyłką do mieszkania Marii zostaje dokwaterowana sublokatorka. Bronek waha się, czy wracać do Polski. Pewne wydarzenia towarzyszące koncertowi Wandy wpłyną na podjęcie decyzji. Tymczasem w Warszawie Rainer rozpoczyna własną grę; zostawił tu kilka cennych rzeczy, teraz chce je odnaleźć. 08:45 HISTORIA POLSKI - WIEDEŃCZYK. HISTORIA PODNIEBNEJ UCIECZKI Film dokumentalny, 32 min, Polska, 2021 Reżyseria: Paweł Lisowski Scenariusz: Paweł Lisowski Samolot transportowo - desantowy AN - 2 nr 7447 został wyprodukowany 9 stycznia 1967 roku w ówczesnej Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego - PZL - Mielec. Nazwa "Wiedeńczyk" związana jest z dramatyczną historią tego samolotu z czasów stanu wojennego. W kwietniu 1982 roku jedna z załóg, wykonująca loty treningowo - operacyjne, podjęła decyzję o ucieczce nim za "żelazną kurtynę". Samolot wylądował jeszcze w okolicach podkrakowskiego Czernichowa, gdzie na pokład wsiadły rodziny lotników, a następnie odleciał w kierunku Wiednia; udało mu się tam dotrzeć. Spośród całej 9 - osobowej grupy w plany ucieczki nie był wtajemniczony tylko technik pokładowy. Jako jedyny wrócił on do kraju, pozostali otrzymali azyl polityczny i mieszkają dziś w Stanach. Po powrocie do Polski samolot nazwany wówczas "Wiedeńczykiem" nadal wykonywał misje na rzecz Wojska Polskiego. Wiosną 2013 roku został wycofany ze służby. Dzięki staraniom Fundacji Wiedeńczyk AN - 2 możemy podziwiać ten niezwykły samolot na licznych pokazach i piknikach lotniczych. 09:40 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA CZ. V Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Przejęcie władzy w ZSRR przez Leonida Breżniewa oznaczało zamknięcie pewnej epoki w historii tego państwa i międzynarodowych stosunków. Chruszczow został odsunięty, gdyż uznano, że doprowadził kraj do katastrofy gospodarczej, a nieumiejętnie kierując polityką zagraniczną, skompromitował się wobec USA. Nowy przywódca przystąpił do energicznej rozbudowy sił nuklearnych. Jednocześnie nasiliła się wojna szpiegów. W programie najbardziej fascynujące wydarzenia tego okresu, gdy KGB i CIA rozpoczęły nową wojnę. 10:05 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA CZ. VI Kameralne i studyjne (widowisko), 25 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W 1963 roku urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych objął Lyndon B. Johnson. Z jego prezydenturą wiąże się narastanie konfliktu w Wietnamie, który w końcu dekady osiągnął tragiczne rozmiary. Program przedstawia wydarzenia, które doprowadziły do okrutnej wojny (tzw. incydent w Zatoce Tonkińskiej). Zmiana władzy w Stanach Zjednoczonych zbiegła się z obaleniem w ZSRR Nikity Chruszczowa i przejęcia władzy przez Leonida Breżniewa. Dla niego największym wyzwaniem stała się demokratyzacja życia w Czechosłowacji, stłumiona w 1968 roku, na co Stany Zjednoczone zajęte wojną w Wietnamie i zmianą prezydenta nie zareagowały. 11:05 ODRA. NAJWIĘKSZA ŻEGLOWNA RZEKA W POLSCE Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2022 Reżyseria: Janusz Sozański Scenariusz: Janusz Sozański, Marian Mokwa Zdjęcia: Robert Sitek, Miłosz Mickiewicz, Marcin Wenzel, Artur Homan, Paweł Mróz Film przedstawia Odrę od źródła do ujścia, bieg Odry, regulację i przebudowę rzeki. Żeglugę, modernizację zrealizowaną po powodzi 1997 roku, obecnie realizowane prace modernizacyjne, infrastrukturę techniczną portów, jazów. Waloryzację przyrodniczą rzeki. Miasta leżące nad Odrą. Przyszłość Odry - czy ma szansę na włączenie się do transeuropejskiej sieci transportowej. 12:30 NASZE HOLLYWOOD, CZYLI POCZĄTKI KINA W POLSCE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jacek Papis Pod koniec XIX wieku na mapie Europy nie było Polski. Podzielona była między trzech zaborców. Mimo to, zdumiewająco dużo pionierów filmu wywodziło się z kraju nad Wisłą, a wielu z nich było pochodzenia żydowskiego. Mieli oni znaczący wkład w powstanie najsłynniejszego ośrodka produkcji filmowej na świecie Hollywood. Samuel Goldwyn współzałożyciel wytwórni, która przybrała nazwę Metro - Goldwyn - Mayer, urodził się w Warszawie jako Szmul Gelbfisz. Słynna wytwórnia Warner Bros założona została przez braci, którzy zanim zmienili nazwisko na Warner, nazywali się Wonsal i wywodzili się z leżącego dziewięćdziesiąt kilometrów od Warszawy Makowa Mazowieckiego. Oskarowy rekordzista, zdobywca aż sześciu statuetek reżyser Billy Wilder, urodził się w Suchej Beskidzkiej niedaleko Krakowa, jako Samuel Wilder. Z Polski pochodził też przedwcześnie zmarły reżyser Ryszard Bolesławski, twórca filmów z Marleną Dietrich, Gretą Garbo i Clarkiem Gable. Tworzyli oni w czasach, kiedy kino stawiało dopiero swoje pierwsze kroki. Za pomocą obrazów i fragmentów filmowych zostaną przedstawieni pionierzy i gwiazdy ery kina niemego w Polsce. 14:35 MUMIE STAROŻYTNEGO EGIPTU - TAJEMNICA ŚMIERCI WALECZNEGO FARAONA. ODC. 1/6 (MUMMIES UNWRAPPED) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2019 Przez wieki mumie fascynowały, ale i przerażały. Nie tylko są kluczem do poznania starożytności, lecz także do rozwikłania tajemnic, które fascynowały historyków przez setki lat. Seria przybliża historie mumii z różnych zakątków świata i odkrywa zakamarki najbardziej fascynujących miejsc pochówku i starożytnych grobowców - od egipskich grobowców i masowych grobów Majów, do ukrytych krypt, a nawet spornych pozostałości po zabójcy Abrahama Lincolna, który nazywał się John Wilkes Booth. 15:35 UPADEK. JAK UKRAIŃCY ZNISZCZYLI IMPERIUM ZŁA - ODCINEK 5 (THE СOLLAPSE: HOW UKRAINIANS DESTROYED THE EVIL EMPIRE / KOLAPS. JAK UKRAJINCI ZRUJNUWAŁY IMPERIJU ZŁA) Film dokumentalny, 47 min, Ukraina, 2020 Reżyseria: Sergij Łysenko Dokładna i jak dotąd najpełniejsza opowieść o tym, jak deklaracja niepodległości Ukrainy umożliwiła ostateczny upadek ZSRR. W cyklu dokumentalnym widzowie zobaczą nigdy wcześniej nieprezentowane tajne dokumenty CIA i KGB; zeznania uczestników i świadków wydarzeń czy wypowiedzi amerykańskich, ukraińskich, rosyjskich oraz polskich polityków i historyków, po raz pierwszy omawiających tak szczegółowo wydarzenia z 1991 roku. 30 lat po upadku imperium zła mamy dostęp do tajnych niegdyś dokumentów CIA i KGB, wspomnień ludzi, którzy podejmowali decyzje oraz bezpośrednich świadków i uczestników masowych procesów w całym ZSRR. Obecnie nie ma ani jednej książki czy filmu, które w sposób całościowy i pełny przedstawiałyby upadek ZSRR. Opisy ówczesnych wydarzeń koncentrują się wokół Moskwy, pozostawiając w cieniu kluczowe procesy, które rozgrywały się poza nią i które faktycznie doprowadziły do upadku imperium zła. 16:35 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - MUZEUM DOM RODZINY PILECKICH Magazyn, 26 min, Polska, 2021 Muzeum Dom Rodziny Pileckich utworzone staraniem miejscowego samorządu przy współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest pierwszą placówką muzealną poświęconą Rodzinie Pileckich i Ostrowskich. Mieści się w zachowanym oryginalnym domu rodzinnym Marii Pileckiej (z domu Ostrowskiej) żony Witolda Pileckiego. Podstawowym celem działalności Muzeum Dom Rodziny Pileckich jest przedstawienie postaci rotmistrza Witolda Pileckiego, zachowanie i opieka nad materialnym i niematerialnym dziedzictwem związanym z jego życiem i działalnością, w tym upowszechnianie reprezentowanych przez niego wartości i tradycji idei niepodległościowej Rzeczypospolitej. Kolejnym celem działaniaMuzeum jest dokumentowanie i upowszechnianie dziejów Ziemi Ostrowskiej i Północno - Wschodniego Mazowsza, w tym opieka nad zabytkami nieruchomymi Ostrowi Mazowieckiej. 17:00 CZAS HONORU - ODC. 69 "ULTIMATUM RAINERA" Serial wojenny, 46 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Bronek i Wanda dopływają do portu w Gdyni. Podczas kontroli celnej Bronek podaje się za brata Antoniego Karkowskiego. Funkcjonariusze urzędu celnego mają dla niego szokującą informację, która może przekreślić sens całej misji... Rainer spotyka w areszcie Krzywego, starego złodzieja. Recydywista twierdzi, że skądś zna Rainera. Woźniaka odnajduje najgroźniejszy świadek jego okupacyjnej przeszłości. Przychodzi z ultimatum: Woźniak ma kilka dni na oddanie pewnych cennych ruchomości, w przeciwnym razie czekają go poważne kłopoty z przełożonymi z UB. Władek i Michał zamierzają podstępem dostać się do szpitalnej izolatki Janisza. Wszystko idzie zgodnie z planem do momentu, gdy jeden z żołnierzy pilnujących wejścia do szpitala nabiera podejrzeń. 19:05 HISTORIA POLSKI - TRZY ĆWIERCI DO ŚMIERCI Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jerzy Rohoziński, Wojciech Saramonowicz, Grzegorz Czerniak Scenariusz: Jerzy Rohoziński, Wojciech Saramanowicz, Grzegorz Czerniak Film dokumentalny o ostatniej deportacji Polaków do Kazachstanu (1952 rok), która objęła 6000 osób, przeważnie mieszkańców obecnej Białorusi. Film opowiada o rodzinie Walentego Jabłońskiego, którego uratował od śmierci głodowej kazachski chłopak Tassybaj, dwa lata temu nagrodzony przez prezydenta RP medalem Virtus et Fraternitas. 21:00 PUTIN: HISTORIA ROSYJSKIEGO SZPIEGA - ODC. 2 WROGOWIE I ZDRAJCY (PUTIN: A RUSSIAN SPY STORY EPISODE 2 ENEMIES & TRAITORS) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Nick Green Film dokumentalny przedstawiający historię jednego z najpotężniejszych polityków naszych czasów. Przebiegły i nieprzewidywalny Władimir Putin rządzi żelazną ręką od 20 lat. Jak jego historia życia ukształtowała wartości tego byłego szpiega? Wartości eksportowane na cały świat. Poznamy tych, którzy są blisko niego oraz jego przeciwników i ofiary. Ilustracją są niezwykłe archiwalne zdjęcia z jego kontrowersyjnej prezydentury. W drugim odcinku serii Putin przybywa na Kreml jako nieznany prezydent. Rosyjscy oligarchowie mają nadzieję go kontrolować oraz weryfikować, w jaki sposób uzyskał dostęp do potężnej twierdzy. Dowiemy się, jak zapewnił sobie władzę i ostatecznie otoczył się swoimi ludźmi z KGB oraz jak wykorzystał filozofię dotyczącą zdrajców i wrogów. Ponadto w filmie analiza historii biznesmena Borysa Bieriezowskiego i dezertera Aleksandra Litwinienko, którzy przeciwstawili się Putinowi i zapłacili za to najwyższą cenę. 22:00 TRAFFIC (TRAFFIC) Dramat społeczno - obyczajowy, 141 min, USA 2000 Reżyseria: Steven Soderbergh Scenariusz: Stephen Gaghan Występują: Michael Douglas, Benicio Del Toro, Catherine Zeta - Jones, Don Cheadle, Luiz Guzman, Dennis Quaid, Steven Bauer, Erika Christensen, Miguel Ferrer, Amy Irving i inni Pomysł na scenariusz filmu Stevena Soderbergha ("Seks, kłamstwa i kasety wideo", "Kafka", "Król wzgórza", "Erin Brockovich", "Co z oczu, to z serca") został zaczerpnięty z prezentowanego w brytyjskiej telewizji Channel 4 serialu "Traffik" Simona Moore'a o różnych aspektach walki z narkomanią. Również film Soderbergha pokazuje ten problem z rozmaitych punktów widzenia: mafiosów stojących na czele narkotykowych karteli, drobnych dilerów i ich klientów, wysokich urzędników administracji rządowej walczących "z urzędu" z tą plagą, dobrych i złych policjantów, wymiaru sprawiedliwości. Reżyser ukazuje ich działania z niemal dokumentalną dokładnością, anonsując zmiany miejsca akcji napisami i odmienną tonacją kolorystyczną: wydarzenia rozgrywające się w Meksyku są ukazane w barwach sepii, te rozgrywające się w Stanach Zjednoczonych - w chłodnej zieleni, błękicie i szarościach. I choć wielokrotnie w kinie podejmowano te same wątki, prezentowano takich bohaterów i sytuacje, to jednak "Traffic" do końca ogląda się z wielką uwagą, nie tylko ze względu na doborową obsadę, ale i umiejętne poprowadzenie poszczególnych wątków i postaci. "Traffic" zasłużenie otrzymał 4 Oscary: za reżyserię, scenariusz, montaż i dla najlepszego aktora drugoplanowego (Benicio Del Toro, uhonorowany też za tę rolę Srebrnym Niedźwiedziem na festiwalu w Berlinie i Złotym Globem). Drugi Złoty Glob przyznano dziełu Soderbergha za scenariusz. Dwaj meksykańscy policjanci, Javier Rodriguez i Manolo Sanchez, zostają wciągnięci przez generała Arturo Salazara w walkę z potężnym kartelem narkotykowym z Tijuany, którym kierują bracia Obregonowie. Generał poleca im odszukać i sprowadzić Francisco Floresa, płatnego zabójcę pracującego dla kartelu, który generał chce zniszczyć. Tymczasem w San Diego w USA policjanci z agencji do walki z narkotykami DEA aresztują niejakiego Eduardo Ruiza, również należącego do kartelu z Tijuany. W zamian za nietykalność Ruiz zgadza się zeznawać przeciwko Carlosowi Ayali, głównemu dystrybutorowi narkotyków kartelu w regionie San Diego. Dopiero po aresztowaniu Carlosa, jego żona Helena Ayala, będąca w ciąży z drugim dzieckiem, dowiaduje się, czym naprawdę zajmował się jej mąż, rzekomy biznesmen z branży budowlanej. Schwytany Flores zostaje zmuszony torturami przez ludzi Salazara do wyjawienia adresów szefów kartelu. Czekając na proces Ayali policjanci z wydziału antynarkotykowego prowadzą obserwację jego żony. Helena dostaje ostrzeżenie od braci Obregonów, którym Carlos był winien dużą sumę pieniędzy. Ma zwrócić dług, w przeciwnym razie bracia grożą porwaniem jej synka. W obawie o dziecko i przyszłość swojej rodziny Helena decyduje się działać. Kontaktuje się z braćmi Obregon, składając im ofertę korzystną dla obu stron. Domaga się jednak zlikwidowania Ruiza i anulowania długu. W Stanach Zjednoczonych do kierowania walką ze zorganizowanym przemysłem narkotykowym zostaje tymczasem wyznaczony sędzia Sądu Najwyższego Ohio, Robert Wakefield, który bardzo ambicjonalnie podchodzi do nowych zadań i liczy na szybkie efekty. Dlatego podwójnym ciosem jest dla niego wiadomość, że jego ukochana jedynaczka, 16 - letnia Caroline, wzorowa uczennica, również jest uzależniona od narkotyków, co jej matka, Barbara, od pół roku ukrywała przed mężem. Flores zastawia pułapkę na Ruiza, ale w zamachu zamiast Ruiza ginie jeden z policjantów. Ginie też Flores, zastrzelony w odwecie za swoją zdradę. W tym czasie Rodriguez i Sanchez dokonują sensacyjnego odkrycia dotyczącego generała Salazara. 00:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MARZENIA ZAGRZEBANE W BŁOCIE. Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Marzenia zagrzebane w błocie W różny sposób muzea powiększają swoje zbiory. Jedne kupują eksponaty, inne cieszą się życzliwością darczyńców. Muzeum Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku ma w tym względzie własną strategię. Stawia na wydzieranie wodzie tego, czego przez lata oddać nie chciała. Dziś muzealnicy za teren poszukiwań obrali staw Siemień na Lubelszczyźnie, a w nim samolot Cant, który został tu zniszczony w czasie niemieckiego nalotu 11 września 1939 roku. 01:20 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA CZ. V Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Przejęcie władzy w ZSRR przez Leonida Breżniewa oznaczało zamknięcie pewnej epoki w historii tego państwa i międzynarodowych stosunków. Chruszczow został odsunięty, gdyż uznano, że doprowadził kraj do katastrofy gospodarczej, a nieumiejętnie kierując polityką zagraniczną, skompromitował się wobec USA. Nowy przywódca przystąpił do energicznej rozbudowy sił nuklearnych. Jednocześnie nasiliła się wojna szpiegów. W programie najbardziej fascynujące wydarzenia tego okresu, gdy KGB i CIA rozpoczęły nową wojnę. 01:45 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA CZ. VI Kameralne i studyjne (widowisko), 25 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W 1963 roku urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych objął Lyndon B. Johnson. Z jego prezydenturą wiąże się narastanie konfliktu w Wietnamie, który w końcu dekady osiągnął tragiczne rozmiary. Program przedstawia wydarzenia, które doprowadziły do okrutnej wojny (tzw. incydent w Zatoce Tonkińskiej). Zmiana władzy w Stanach Zjednoczonych zbiegła się z obaleniem w ZSRR Nikity Chruszczowa i przejęcia władzy przez Leonida Breżniewa. Dla niego największym wyzwaniem stała się demokratyzacja życia w Czechosłowacji, stłumiona w 1968 roku, na co Stany Zjednoczone zajęte wojną w Wietnamie i zmianą prezydenta nie zareagowały. 02:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ATAK NA ZSRR Magazyn, 20 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony atakowi na ZSRR.