TVP Kultura Sobota, 24.12.2022 07:00 KULIG Film muzyczny, 30 min, Polska, 1968 Reżyseria: Stanisław Kokesz Scenariusz: Henryka Lankiewicz Zdjęcia: Wacław Florkowski, Zbigniew Karpowicz Muzyka: Andrzej Zieliński Wykonawcy: Maryla Rodowicz, Wojciech Korda, Ada Rusowicz, Alibabki, Skaldowie, Niebiesko - Czarni Aktorzy: Bogumił Kobiela Program rozrywkowy z udziałem Bogumiła Kobieli, Maryli Rodowicz i czołowych zespołów lat 60.: Alibabek, Skaldów i Niebiesko - Czarnych. Bogumił Kobiela gra tu roztargnionego turystę. Warto przypomnieć ten prawie 40 - letni program ze względu na gagi znakomitego komika, tatrzańskie plenery zimowe i niezapomniane przeboje. 07:35 KOLĘDA WIGILIJNA Widowisko, 64 min, Polska 1993 Scenariusz na podstawie powieści Karola Dickensa: Maciej Kosiński Reżyseria: Robert Gliński Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Teksty piosenek: Barbara Kościuszko Wykonawcy: Renata Przemyk, Hanna Banaszak Występują: Władysław Kowalski, Jan Peszek, Wiktor Zborowski, Daria Trafankowska, Piotr Kozłowski, Agnieszka Suchora, Krzysztof Stroiński, Jan Janga - Tomaszewski, Jan Kociniak, Krzysztof Gosztyła, Jan Prochyra, Elżbieta Kępińska, Maciej Stuhr, Adam Siemion, Julia Lewandowska, Mikołaj Radwan, Jacek Różański, Teodor Gendera, Anemona Knut; grające wykonawczynie piosenek: Hanna Banaszak, Renata Przemyk Klasyczna powieść Karola Dickensa "Opowieść wigilijna" wielokrotnie inspirowała reżyserów filmowych i teatralnych. Jej bohater, stary skąpiec Scrooge, żyje zamknięty we własnym świecie, gromadząc dobra. Nieustannie zajęty pomnażaniem majątku nie zauważa, że nadchodzi Boże Narodzenie, że ludzie wokół, serdeczni wobec siebie, chcieliby, aby także zrzędliwemu i odpychającemu skąpcowi dane było zakosztować cudownej atmosfery świąt. Ale Scrooge gardzi biedakami, nie potrzebuje ich towarzystwa. W noc wigilijną odwiedzają go goście - duchy z przeszłości i przyszłości. Z nimi Scrooge udaje się na niezwykłą wyprawę, z której wróci odmieniony. Muzyczna opowieść, przeznaczona do rodzinnego oglądania, znakomicie podkreśla świąteczny nastrój. 09:15 BYŁ SOBIE PIES (DOG'S PURPOSE, A) Film obyczajowy, przygodowy, 95 min, USA 2017 Reżyseria: Lasse Hallstrom Scenariusz: W. Bruce Cameron, Cathryn Michon, Audrey Wells Aktorzy: Josh Gad, Dennis Quaid, Peggy Lipton, Britt Robertson, John Ortiz, Kirby Howell_Baptiste Film jest przede wszystkim mądrą lekcją skierowaną głównie do małych widzów, którzy marzą o własnym psie. Pokazuje najróżniejsze strony takiej odpowiedzialności: pozytywne i negatywne, radosne i bolesne. Ta opowieść przypomina, że to od człowieka, a nie pupila zależy, jak będzie wyglądała łącząca ich relacja. To historia psa, który próbuje odnaleźć swój prawdziwy cel w życiu, prechodząc kolejne reinkarnacje i zmieniając kolejnych właścicieli. Jest rok 1961. Na świat przychodzi szczeniak golden retriever. Kiedy opuszcza swoją klatkę zostaje schwytany przez dwóch śmieciarzy, którzy postanawiają go sprzedać. Najpierw jednak idą na drinka i zamykają psa w swoim trucku. Biedaka dostrzega w aucie wrażliwa i dobra Elizabeth Montgomery, akurat przechodząca w pobliżu ze swoim 8 - letnim synem Ethanem. Uwalniają pięknego retrievera, ratując go przed porażeniem słonecznym. Ojciec chłopca, zgadza się, by pies pozostał w ich domu. Nadają mu imię Bailey. Ethan zaprzyjaźnia się ze swoim pupilem, a ich relacje zacieśniają się jeszcze bardziej podczas wakacji spędzonych na farmie dziadków. Mijają lata. Ojciec Ethana ma problemy z pracą, popada w alkoholizm. Pewnego lata chłopak poznaje Hannah, z którą zaczyna się spotykać. Łączy ich uczucie, chcą iść do tej samej szkoły. Tymczasem ojciec jest coraz bardziej agresywny wobec matki, poniża ją i biję. Stając w jej obronie, chłopak każe mu wynosić się z domu i nigdy nie wracać. Kolejne nieszczęście nadciąga nad rodzinę Montgomery. Kiedy Ethan dostaje pełne stypendium do szkoły sportowej, zawistny kolega podpala jego dom. Chłopak ratuje matkę, psa, a na końcu siebie. Niefortunny skok z sypialni powoduje złamanie nogi, co przekreśla jego szanse na dalszą karierę sportową. Nathan wraca na farmę dziadków, ma iść do szkoły rolniczej. Wtedy stary Biley mocno podupada na zdrowiu. Kiedy nie ma już ratunku, zostaje uśpiony. Oddaje ostatnie tchnienie, a jego dusza przechodzi w ciało suczki owczarka niemieckiego o imieniu Ellie. Do reinkarnacji dochodzi także w kolejnych dekadach. Pewnego lata następuje spotkanie psa z Ethanem, który teraz jest po pięćdziesiątce i prowadzi samotne życie na starej farmie dziadków. Ethan nie rozpoznaje swego dawnego pupila i oddaje do schroniska dla zwięrząt. Za podszeptem serca, zabiera go jednak z powrotem. Stają się znowu najlepszymi przyjaciółmi. To dzięki swemu pupilowi, Ethan odnajduje dawną miłość, Hannah. 11:05 SERIALOWA NOSTALGIA - PRZYGODY PSA CYWILA - ODC. 2/7 EKSTERNISTA Serial przygodowy, kryminalny, dla młodych widzów, 32 min, Polska, 1970 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Stefan Matyjaszkiewicz, Andrzej Ramlau Aktorzy: Krzysztof Litwin, Wojciech Pokora, Henryk Bąk, Elżbieta Borkowska, Józef Pieracki, Wojciech Pokora, Henryk Bąk, Józef Pieracki, Krzysztof Litwin, Marian Łącz, Aniela Świderska, Alina Szpak, Elżbieta Borkowska, Czesław Mroczek, Zofia Czerwińska Sierżant Walczak podejmuje mozolne i pełne zabawnych nieraz perypetii szkolenie Cywila. Wspólna praca bardzo zbliża psa i jego opiekuna. W rezultacie obopólnych wysiłków Cywil zdaje egzaminy jako eksternista w Zakładzie Tresury Psów i otrzymuje dyplom. Odtąd może już brać udział w akcjach policyjnych. 11:45 PRZYGODY PSA CYWILA - ODC. 3/7 W PUSZCZY Serial przygodowy, kryminalny, dla młodych widzów, 25 min, Polska, 1968 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Stefan Matyjaszkiewicz, Andrzej Ramlau Aktorzy: Krzysztof Litwin, Wojciech Pokora, Henryk Bąk, Elżbieta Borkowska, Józef Pieracki, Zbigniew Józefowicz, Zygmunt Apostoł, Ryszard Pracz, Zdzisław Kielecki, Joanna Goszczyńska, Piotr Kąkolewski Przed Cywilem pierwszy poważny sprawdzian umiejętności nabytych podczas miesięcy szkoleń. Pies dostaje zadanie odnalezienia Gosi i Jacka - dwójki dzieci zaginionych w Puszczy Białowieskiej. Choć las nie jest wdzięcznym terenem do poszukiwań i Cywil napotyka coraz nowe przeszkody, udaje mu się wreszcie odnaleźć zabłąkane dzieci. 12:30 RETRO KINO - OSTATNIA WALKA APACZA (APACHE) Western, 83 min, USA 1954 Reżyseria: Robert Aldrich Scenariusz na podstawie powieści Paula I. Wellmana "Bronco Apache": James R. Webb Występują: Burt Lancaster, Jean Peters, John McIntire, Charles Buchinsky, John Dehner, Paul Guilfoyle i inni Klasyczny western, luźna adaptacja powieści Paula Wellmana dokonana przez Roberta Aldricha. Był to początek wielkiej kariery weterana Hollywoodu, przyszłego twórcy znanych filmów, jak "Vera Cruz", "Co się zdarzyło Baby Jane?", "Ostatni zachód słońca", "Parszywa dwunastka". Poza kilkoma ujęciami nakręconymi w studiu, większość zdjęć realizowano w plenerach: w malowniczym kanionie rzeki Solemint, na skalistych równinach w Kalifornii i Nevadzie. W czołówce filmu pojawia się nazwisko Charlesa Buchinsky'ego, syna polskich emigrantów, znanego w filmowym świecie jako Charles Bronson. Jest to historia Massai, ostatniego wojownika z plemienia Apaczów. Przekazywana z pokolenia na pokolenie stała się jedną z największych legend. Opowieść o Massai rozpoczyna się w 1886 r. , gdy Geronimo złożył broń. Legendarny wódz Apaczów uznał, że walka z białymi nie ma już sensu. Ale w Massai nie zginął duch walecznych przodków. W czasie transportu pociągiem wraz z Geronimo i innymi wojownikami do fortu na Florydzie, Massai ucieka, korzystając z chwilowej nieuwagi eskortujących żołnierzy. W deszczu i błocie, przez wielkie śniegi przemierza całe Stany, by powrócić do swoich, do ukochanej Nalinle, która zawsze była mu oddana. Kiedy dociera do Oklahomy na ziemie Czirokezów, ukrywa się na niewielkim rancho, które należy do Indianina. Dowiaduje się, że Czirokezi nie wkraczają więcej na wojenną ścieżkę. Uprawiają kukurydzę, żyją na swoim i nie muszą pracować dla białego człowieka. Ale Massai nie rozumie jego słów, uważa że Indianie są wojownikami i powinni walczyć. Gdy wreszcie Massai dociera do swoich, zwraca się o pomoc do Santosa, ojca Nalinle, ale ten zamroczony "ognistą wodą" wydaje go w ręce białych. Skuty kajdanami Massai, a wraz z nim dwaj mordercy i złodziej, ma być ponownie odtransportowany do fortu. Dumny i niepokonany wojownik ponownie podejmuje udaną próbę ucieczki. Tym razem wraca na tereny Apaczów z sercem przepełnionym nienawiścią i pragnieniem zemsty na Santosie i Nalinle, którą podejrzewa o współudział w zdradzieckim postępku ojca. Wydaje też samotną wojnę białym, od których doznał tyle zła. Podpala magazyny, dewastuje obóz wojskowy. Następnie uprowadza Nalinle i zabiera ją ze sobą w góry, gotów ją zabić. Bezgraniczne oddanie i szczerość dziewczyny przekonują go jednak w końcu, że niesłusznie podejrzewał ukochaną. Niebawem okazuje się, że Nalinle jest w ciąży. Biorą ślub według indiańskiego obrządku. Nie mogą jednak spocząć w jednym miejscu, muszą uciekać dalej, ścigani przez żołnierzy i żądnego zemsty Al Siebera, któremu Massai wymknął się już dwukrotnie, narażając go na drwiny. Aby przetrwać ciężką zimę, uciekinierzy skrywają się w górach. Nalinle pragnie zostać tu na zawsze, chce wychowywać dziecko, wieść spokojny żywot u boku ukochanego. Udaje się jej nakłonić go do zasiania pola kukurydzy. Czekają na swoje pierwsze zbiory. Ale biali nie zaprzestali polowania na Massai, wraz z nadejściem wiosny w góry rusza kolejna ekspedycja, która trafia na trop ukrywającego się Indianina. Chata Massai i ciężarnej Nalinle zostaje otoczona przez gotowych na wszystko żołnierzy. Na czele jest pałający nienawiścią Sieber, największy wróg Indianina. Rozpoczyna się nierówna walka samotnego Apacza z przeważającymi siłami wroga. 14:35 MARC - ANTOINE CHARPENTIER - A LA VENUE DE NOEL - ENSEMBLE CORRESPONDANCES CZ. 1 Koncert, 36 min, Polska, 2017 Wykonawcy: Ensemble Correspondances, Sbastien Dauc Koncert Ensemble Correspondances - barokowego zespółu specjalizującego się w muzyce XVII wieku - pod dyrekcją Sebastiena Dauce’a prezentujący w mistrzowskim wykonaniu bożonarodzeniowe pastorale Charpentiera. Koncert odbył się w ramach Festiwalu Muzyki Dawnej Actus Humanus Nativitas. 15:30 DIALOG O NARODZENIU Teatr, 31 min, Polska, 2022 Reżyseria: Wawrzyniec Kostrzewski Scenariusz: Patryk Kencki "Gra o narodzeniu" jest spektaklem zamykającym projekt Pracowni Staropolskiej, której celem nadrzędnym było przybliżenie widzom tekstów staropolskich i udowodnienie, że dziś pozostają one równie aktualne jak w czasach ich powstawania. Sama historia przedstawiona w "Grze o narodzeniu" jest wszystkim doskonale znana: oto Józef i ciężarna Maryja zmierzają do miasta Betlejem. Na miejscu okazuje się, że w gospodach jest pełno, a rozwiązanie się zbliża. Józef i Maryja coraz rozpaczliwiej szukają więc noclegu. Jedni przyjmują parę chłodno, inni z ufnością w sercach. Spektakl odnosi się do ponadczasowego toposu lęku przed obcym, żywego od Księgi Wyjścia aż do dziś. Twórcy spektaklu nie odpowiadają na pytanie, która z postaw jest właściwa, ukazują je tylko, pozostawiając widzom rozważania, gdzie umiejscawiają siebie. Przedstawienie wzbogacone jest muzyką Piotra Łabonarskiego oraz dawnymi kolędami, wybranymi, zaaranżowanymi, zaśpiewanymi i zagranymi na lirze korbowej przez Barbarę Derlak. 16:20 MIŁOŚĆ PO POŁUDNIU (LOVE IN THE AFTERNOON) Komedia romantyczna, 124 min, USA, 1957 Reżyseria: Billy Wilder Scenariusz: Billy Wilder, I. A. L. Diamond Zdjęcia: William C. Mellor Muzyka: Franz Waxman Aktorzy: Audrey Hepburn, Gary Cooper, Maurice Chevalier, Claude Ariel Amerykańska komedia romantyczna z 1957 roku zrealizowana na podstawie powieści "Ariane, jeune fille russe" Claude'a Aneta. W jedenj z głównych ról Audrey Hepburn, która wcieliła się w córkę detektywa, Ariane. Detektyw Claude Chavasse prowadzi śledztwo w sprawie niewiernej kobiety. Romansuje ona m.in. ze słynnym kobieciarzem Frankiem Flannaganem. Córka detektywa, Ariane, czyta o Franku w aktach ojca i jest nim zafascynowana. Mąż niewiernej dowiaduje się o romansie i próbuje zabić kochanka. Ariane chce uratować Franka, ale ten nie potrafi być wierny kobiecie, co doprowadza ją do rozpaczy. Przygotowuje sprytny plan, dzięki któremu role się odwrócą. 18:40 KOLĘDY Z MAZOWSZEM Artystyczne/estradowe (widowisko), 41 min, Polska, 2014 Reżyseria: Tomasz Knittel Wykonawcy: Zespół Pieśni I Tańca Mazowsze Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca Mazowsze im. Tadeusza Sygietyńskiego to jeden z największych polskich zespołów artystycznych odwołujących się do tradycji polskiej muzyki i tańca ludowego. W programie 15 najbardziej znanych, klasycznych kolęd w wykonaniu tego zespołu zarejestrowanych techniką filmową w nowczesnej scenografii. Usłyszymy i zobaczymy Mazowsze śpiewające: "Bóg się rodzi", "Wśród nocnej ciszy", "Mizerna cicha", "Bracia, patrzcie jeno", "Jezus malusieńki", "Serca ludzkie się radują", "Pójdźmy wszyscy do stajenki", "Z narodzenia Pana", "Święta panienka", "Witaj gwiazdo złota", "Dzisiaj w Betlejem", "Zaśnij dziecino", "Przybieżeli do Betlejem", "Cicha noc", "Tryumfy Króla niebieskiego". 20:00 LALKA Dramat, 152 min, Polska, 1968 Autor: Bolesław Prus Reżyseria: Wojciech Has Scenariusz: Wojciech Has Zdjęcia: Stefan Matyjaszkiewicz Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Mariusz Dmochowski, Beata Tyszkiewicz, Tadeusz Fijewski, Janina Romanówna, Wiesław Gołas, Kalina Jędrusik, Andrzej Łapicki, Jan Machulski, Tadeusz Kondrat, Józef Pieracki, Anna Seniuk Adaptacja powieści Bolesława Prusa. Historia zamożnego kupca warszawskiego Stanisława Wokulskiego i jego miłości do pięknej, lecz zubożałej arystokratki Izabeli Łęckiej. Temu niszczącemu uczuciu Wokulski podporządkowuje swoje interesy, wchodzi w niekorzystne dla siebie układy z rodzinami arystokratycznymi, chcąc w pośredni sposób pomóc ukochanej. Lekceważy uwagi i rady swego przyjaciela i współpracownika Ignacego Rzeckiego (w tej roli Tadeusz Fijewski), daje się zwodzić Izabeli flirtującej po cichu z przystojnym kuzynem Starskim. Premiera "Lalki" w 1968 r. była wielkim wydarzeniem artystycznym. Zrealizowane z dużym rozmachem, ogromną dbałością o szczegóły, choć z konieczności okrojone o kilka wątków, dzieło Hasa nie jest jednak romansem salonowym, jak by można wnosić z krótkiego streszczenia i jak oczekiwała tego, być może, część widzów. Jest przede wszystkim historią kariery człowieka, który wydobywa się z dołów społecznych i który, blisko kresu swej wspinaczki, napotyka przeszkodę nie do pokonania w postaci bariery konwenansu, snobizmu i przesądów. Ale podczas gdy u Prusa główny akcent pada na dramat nieprzeciętnie utalentowanej, ambitnej jednostki walczącej o realizację własnej osobowości, talentów i potencjalnych możliwości, to w filmie Hasa Wokulski, mimo podkreślonych atrybutów siły i energii, jawi się przede wszystkim jako romantyczny marzyciel goniący za chimerami. Izabela jest właśnie jedną z takich chimer. Ta niespełniona miłość stanie się dla Wokulskiego tylko katalizatorem konfliktu, który istniał już wcześniej i który prawdopodobnie istniałby nadal, nawet po wejściu bohatera na niedosiężne salony: konfliktu Wokulskiego ze światem, ze swoim stanem społecznym, powołaniem, temperamentem, sytuacją historyczną kraju. Pogłębi też jego już wcześniej silne poczucie wyobcowania. "Lalka", piękna, chwilami bardzo malarska, oddaje wiernie klimat epoki, jej rodzajowość, typy ludzkie, specyficzny koloryt i wdzięk. Duża w tym zasługa Hasowskiej fascynacji kulturą secesyjną, "staroświeckością" fin de siecle'u. 22:40 KABARET STARSZEGO PANA WIECZÓR SMYCZKOWY - SKRZYPEK Z KWARTETU IM. CZASTUSZKIEWICZA Artystyczne/estradowe (widowisko), 43 min, Polska, 1970 Reżyseria: Jeremi Przybora Scenariusz: Jeremi Przybora, Jerzy Wasowski Wykonawcy: Zbigniew Paleta Aktorzy: Irena Kwiatkowska, Elżbieta Bojanowicz, Cezary Julski, Zdzisław Leśniak, Bohdan Łazuka, Jan Matyjaszkiewicz, Kalina Jędrusik, Halina Kowalska, Igor Śmiałowski, Jeremi Przybora Poszukiwania zaginionego skrzypka z kwartetu im. Czastuszkiewicza. Absurdalne sytuacje, dialogi i piosenki składające się na treść widowiska. 01:25 WIECZÓR KINOMANA - KAFARNAUM (CAPHARNAÜM) Dramat, 121 min, Liban, 2018 Reżyseria: Nadine Labaki Scenariusz: Jihad Hojeily, Michelle Keserwany, Nadine Labaki Zdjęcia: Christopher Aoun Aktorzy: Nadine Labaki, Zain Al Rafeea, Yordanos Shiferaw, Boluwatife Treasure Bankole Dwunastoletni Zejn jest mieszkańcem bejruckich slumsów, odmalowanych w Kafarnaum z niezwykłą intensywnością. Zgodnie z tytułem, oznaczającym chaos, bezład, gmatwaninę, dzielnica uderza nadmiarem: rzeczy, ludzi, a przede wszystkim dzieci, niewinnych ofiar rzeczywistości społecznej oraz klasowych i ekonomicznych podziałów. Nadine Labaki (autorka doskonale znanego w Polsce Karmelu) staje w ich obronie i to dosłownie, wciela się bowiem w filmie w rolę adwokatki Zejna. Przed sądem chłopak odtwarza swoją historię, przywołuje dramatyczne wspomnienia, ale co najważniejsze: z pasją walczy o siebie i swoją przyszłość. To dziecko ma zdumiewającą odwagę, determinację i siłę, a przez Kafarnaum nawiguje go niezawodny moralny kompas, dzięki któremu odróżnia dobro od zła. Niezmordowany włóczęga, mały obrońca jeszcze mniejszych i słabszych, Zejn w pojedynkę rzuca wyzwanie niesprawiedliwości i krzywdzie. Przejmująco portretując dziecięcą solidarność, Labaki akcentuje, jak sama je nazywa, drobne cuda: serdeczne gesty, akty współczucia i miłości. To dzięki nim możliwe jest przetrwanie. Cannes 2018 Nagroda Jury - najlepszy film Nadine Labaki 03:40 ZAPOMNIANY IMPRESJONISTA. JOHN RUSSELL (JOHN RUSSELL, AUSTRALIA'S LOST IMPRESIONIST) Film dokumentalny, 59 min, Australia, 2018 Reżyseria: Catherine Hunter John Russel (1858 - 1930), australijski malarz impresjonista, który głównie tworzył we Francji, trochę w cieniu takich malarzy jak Van Gogh, Matisse, Monet. Autorka, Catherine Hunter przybliża jego sylwetkę, szczególnie doceniając jego wpływ na innych malarzy z tego okresu.