TVP3 Poniedziałek, 26.12.2022 06:00 LEGENDY REGIONALNE - STARSZY OD POLSKI Reportaż, 10 min, Polska, 2014 Autor: Witold Żurawicki Wykonawcy: Wojciech Najda Program przybliżający legendy Opolszczyzny. Otmuchów to miasto, którego korzenie sięgają głębiej w historię niż liczy sobie Polska. Gród powstał na granicy obszarów zajmowanych przez plemiona Opolan i Ślężan. Po Zjeździe Gnieźnieńskim w roku 1000 przypadł w udziale biskupom wrocławskim i przez 800 lat związany był z losami tego biskupstwa. Historia grodu (Otmuchów prawa miejskie uzyskał w połowie XIV wieku) zawiera wiele tragicznych dat. Na przykład pobyt wojsk tatarskich po wygranej bitwie pod Legnicą, podczas której w Otmuchowie zmarł wielki chan. Od tej pory na zamku straszy biała dama wdowa po chanie, która nie może pogodzić się ze śmiercią lubego. Zamek słynie też z najdłuższych w Europie końskich schodów. Jeden z jego gospodarzy był ułomny i po tych schodach do komnat zamkowych wjeżdżał na wierzchowcu. W średniowieczu Otmuchów odwiedził też Paracelsus, który uleczył najpierw dzieci, potem znaczną część mieszkańców grodu dotkniętego zarazą. W wieku XIX zamek (wówczas w państwie pruskim) przypadł rodzinie Humboltów. To właśnie jeden z nich odkrył prąd Humbolta opływający obie Ameryki i wielkie ośmiornice nazwane jego imieniem. 06:30 REPORTAŻ Z REGIONU - ŚWIĘTA W WYSZEMBORKU Reportaż, 19 min, Polska, 2013 Autor: Joanna Wilengowska Świąteczne spotkanie z Andrzejem Garczarkiem, jednym z najznamienitszych bardów polskich, słynnym zwłaszcza w latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, autorem audycji radiowych o charakterze literacko - muzycznym, laureatem nagrody im. Jonasza Kofty za twórczość radiową. Program przenosi widza do miejsca zamieszkania twórcy. czyli w urokliwego zakątka Mazur Garbatych - wsi Gawliki Wielkie. 07:30 POLSKA Z BOCZNEJ DROGI - PANI JANKA Z KOTRYSIEJ POLANY Reportaż, 13 min, Polska, 2009 Autor: Brygida Frosztęga Za siedmioma górami, za siedmioma lasami... tak mogłaby zaczynać się ta opowieść. Bo rzeczywiście plenery jak z bajki, choć życie płynie tu wokół zupełnie przyziemnych problemów. A głównym z nich zimową porą jest śnieg, dokładnie jego nadmiar. Wieś Ujsoły to jedno z tych miejsc, gdzie wyznaczyć można by granice świata. Z tym, że linie granicy lokalnego życia tworzy tu pani Janina i jej zaprzęg. Znają ją wszyscy - od wójta do przedszkolaka. Znają i podziwiają za hart ducha, sprawność ciała, poczucie humoru ale nade wszystko energię, którą w sobie nosi. Każdy zimowy poranek zaczyna się tak samo. Bardzo wcześnie i bardzo pracowicie. Nakarmić konia, zaprząc, wyprowadzić i w drogę. Ludzie czekają! Od pół wieku to właśnie pani Janina toruje ścieżki, wyznacza drogi, ratuje ze śnieżnej pułapki. Ona i jej Gniady. Kilkanaście domów w Ujsołach bez ich pomocy jest odciętych od świata. Nie dojedzie tu żaden samochód czy nawet skuter śnieżny. Lata temu mąż bohaterki zrobił jej nietypowy prezent - pług, a dokładnie kilka desek zbitych razem. Ciągnięte przez Gniadego dzień w dzień wytyczają trasę. Pani Janina dowozi zakupy, leki, księdza na kolędę. Gdy trzeba zawozi chorych, kiedy indziej dzieciom robi kuligi. Za swą wielogodzinną pracę dostaje uśmiech. Teraz to jest życie - mówi - sześćset złotych emerytury, jak w bajce. Nigdy nie przyszło jej do głowy by za tę pracę wziąć pieniądze. Nigdy też nie pomyślała o tym, by zafundować Gniademu dłuższy odpoczynek. Potrzebuje roboty jak ja - dodaje z uśmiechem. I tak, Gniady ma dzwoneczki i pług zrobiony na wymiar, mały i zwrotny. W sam raz dla niego. Codziennie razem pokonują kilkanaście kilometrów. Jadą powoli, a w czasie jazdy pani Janka wspomina to, co przeżyła, komentuje, co zobaczyła, podśpiewuje pod nosem. Dzieli się ludową mądrością. Przeżyła 70 lat i nie potrafi narzekać. Za to cały czas się uśmiecha. Także wtedy, gdy wraca do domu, bo wie, że w mroźne dni z ciepłą herbatą czeka na nią mąż i córka. Pogodzeni z pasją uroczej seniorki. Reportaż jest zapisem jednego, zimowego dnia życia pani Janki z Kotrysiej Polany. Kobieta przybliży nam swoją pracę, ale i coś więcej - podzieli się prostą, ludową, góralską mądrością, której nawet filozofowie nie wyczytają w najmądrzejszych księgach. 12:55 REPORTAŻ Z REGIONU - UCIECZKA ŚWIĘTEJ RODZINY Reportaż, 23 min, Polska, 2022 Autor: Waldemar Patlewicz Znacie sprawę Jezusa narodzonego w Betlejem w stajni? Odwiedzili Go aniołowie, pasterze i trzej królowie, ale to się nie spodobało królowi Herodowi. Z zazdrości o władzę postanowił Dzieciątko Jezus zabić. Dlatego Święta Rodzina musiała uciekać i ruszyła w długą drogę do Egiptu. Biblijną ucieczkę przenosimy w czasy nam współczesne. 20:35 TAJEMNICE - ODC. 71 (TAYEMNYTSI (ТАЄМНИЦІ)) Serial obyczajowy, 47 min, Ukraina, 2019 Reżyseria: Ewgienij Doronin Aktorzy: Anastasiia Pustovit, Sergey Kalantay, Irina Novak, Makar Tikhomirov, Nataliya Babenko Fałszywe zeznania Serhija pogrążają Mykołę. Borys chce ratować syna i prowadzi własne śledztwo. Tymczasowo zatrzymuje się w pokoju gościnnym w karczmie Ziny. Hryć staje się zazdrosny. Łora ciężko przeżywa utratę ciąży. W jej otoczeniu znów pojawia się Tolik. Wala zdobywa nagranie z wypadku, który kiedyś spowodowała Łora i szantażuje nim Wiktoriję. Katia coraz bardziej zbliża się do Stasa 24:00 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - BETLYJKA Reportaż, 11 min, Polska, 2021 Pan Alfons jest emerytowanym górnikiem. Na co dzień dba o swoje małe mieszkanie w starej dzielnicy Bytomia - Łagiewnikach. Mieszka sam, nigdy nie był żonaty. Uwielbia towarzystwo ludzi i kocha swoją szopkę. Tę tradycję zapoczątkował jego tata. Zbierał figurki i pewnego razu postanowił zbudować z nich szopkę. Syn przejął tradycję, i tak od lat w październiku zaczyna budować domową szopkę. Co roku konstrukcja się powiększa, a inspiracją do jej rozbudowy jest ruchoma szopka z figurami ważnych postaci z historii Kościoła i Polski, zbudowana w pomieszczeniach klasztornych ojców franciszkanów w Katowicach - Panewnikach. Zakonnikom przydałby się taki pasjonat szopek jak pan Alfons. 00:15 REPORTAŻ Z REGIONU - GWIAZDKA Z SZEMELEM I TURONIEM Reportaż, 22 min, Polska, 2013 Za oknem zmierzch, wyczekiwanie pierwszej gwiazdki, ktoś przygotowuje świąteczny stół, ktoś inny ubiera choinkę. W zabytkowej ludowej chacie zapalanie świec. Edward Cyfus, warmiński gawędziarz, czyta fragment książki Anny Szyfer "Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków". Dwie starsze panie, rodowite Warmianki opowiadają o sobie i swoich korzeniach. Wspominają o święta ich dzieciństwa, które przypadły na okres wojny. Mała góralka przez okno wypatruje na ciemnym niebie pierwszej gwiazdki. Wokół niej w góralskiej chałupie na Orawie, u podnóża Babiej Góry toczą się ostatnie przygotowania do Wigilii. Tuż po wigilijnej wieczerzy, ale jeszcze przed pasterką we wsi zaczynają chodzić pierwsi kolędnicy z życzeniami. Towarzyszy im tytułowy Turoń. 00:45 MIŁOŚĆ I PRZEZNACZENIE - ODC. 28 (DOGDUGUN EV KADERINDIR) Serial obyczajowy, 42 min, Turcja 2020 Reżyseria: Cagri Bayrak Scenariusz: Eylem Canpolat, Seray Şahiner Aktorzy: Demet Ozdemir, Ibrahim Celikkol, Nursim Demir, Zuhal Gencer, Senan Kara, Sinan Demirer, Hulya Duyar, Naz Goktan, Engin Hepileri Benal oznajmia Zejnep, że jest w ciąży ze swoim byłym mężem. Zejnep pozwala jej zostać w domu swej matki. Sama także nie wraca do Mehdiego. Bajram podejmuje współpracę z bandytami i nie chce wracać z Mehdim do domu. 01:40 WIĘZIEŃ MIŁOŚCI - ODC. 349 (ADINI SEN KOY) Serial obyczajowy, 44 min, Turcja, 2018 Reżyseria: Mahir Aktas Aktorzy: Erkan Meri, Hazal Subasi, Yaprak Durmaz Hamijet przekonuje Salima, by zaprosił rodzinę Omera na rewizytę. Bahszende domaga się od Zehry, by rozwiodła się z Omerem. Dżewrije zaczyna rozumieć prawdziwe intencje Bahszende. 05:00 POZYTYWNI - BIEGNĄCY WILK Reportaż, 24 min, Polska, 2007 Bohaterem kolejnego odcinka reportażu z cyklu "Pozytywni" jest Dariusz Morsztyn, noszący indiańskie imię Biegnący Wilk. Jest on przede wszystkim ekologiem i propagatorem zdrowego stylu życia. Swoją działalność w tej dziedzinie rozpoczął przed 20 laty, kiedy założył Harcerski Ruch Ochrony Środowiska im. św. Franciszka z Asyżu. Zorganizował i uczestniczył w wielu krajowych akcjach ekologicznych, mających na celu ratowanie ginącego i niszczonego przez człowieka dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Dariusz Morsztyn to wieloletni maszer, czyli człowiek powożący psimi zaprzęgami, oraz biegacz długodystansowy. Jest także popularyzatorem kultury i tradycji ludów tubylczych, a zwłaszcza kultury indiańskiej i eskimoskiej. 05:40 REPORTAŻ Z REGIONU - ŚWIĘTA W WYSZEMBORKU Reportaż, 19 min, Polska, 2013 Autor: Joanna Wilengowska Świąteczne spotkanie z Andrzejem Garczarkiem, jednym z najznamienitszych bardów polskich, słynnym zwłaszcza w latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, autorem audycji radiowych o charakterze literacko - muzycznym, laureatem nagrody im. Jonasza Kofty za twórczość radiową. Program przenosi widza do miejsca zamieszkania twórcy. czyli w urokliwego zakątka Mazur Garbatych - wsi Gawliki Wielkie.