TVP Kultura Środa, 28.12.2022 08:40 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - MARIUS DARASKEVICIUS Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Jolanta Rzegocka, Anna Szałańska, Piotr Poraj Poleski Wykonawcy: Jolanta Rzegocka (prowadzący) Seria ekskluzywnych wywiadów przeprowadzonych przez Jolantę Rzegocką na Litwie, z wybitnymi przedstawicielami litewskiej kultury i polityki. Bohaterowie programu opowiadają o związkach Litwy z Polską, wzajemnych inspiracjach kulturalnych, wspólnej historii i perspektywach na przyszłość. O tradycjach dworu litewskiego, architekturze i jej związkach z kulturą polską opowiada Jolancie Rzegockiej architekt i historyk architektury Marius Darackevicius. 09:15 WINNETOU - WINNETOU I KRÓL NAFTY (ÖLPRINZ, DER) Film przygodowy, western, 86 min, Jugosławia/Niemcy/Włochy 1965 Reżyseria: Harald Philipp Scenariusz na podstawie powieści Karola Maya: Fred Denger, Harald Philipp Aktorzy: Pierre Brice, Stewart Granger, Macha Meril, Harald Leipnitz, Mario Girotti, Antje Weisgerber, Walter Barnes i inni Karawana osadników obozuje w pobliżu małego miasteczka w oczekiwaniu na przewodnika, który ma ich poprowadzić w okolice jeziora Shelly. Ale w miasteczku przebywa też "król nafty" - podstępny i chciwy przywódca bandy, który zamierza sprzedać tereny nad jeziorem przedstawicielowi jednego z banków jako pola naftowe, chociaż w rzeczywistości w tym miejscu ropa nigdy nie występowała. Na polecenie króla nafty przewodnik wysłany przez Old Surehanda zostaje zabity, a na jego miejsce bandzior podstawia jednego ze swoich ludzi. Old Surehand demaskuje oszusta, a Winnetou namawia wodza plemienia Navajo, do którego należą te ziemie, żeby pozwolił ubogim osadnikom osiedlić się na nich bez żądania zapłaty. Banda napada na karawanę osadników, ale Old Surehand i Winnetou w porę przybywają z odsieczą. Król nafty, usiłując skłócić Indian i osadników, oświadcza, że wbrew twierdzeniom Winnetou i Old Surehanda niektórzy osadnicy mają pieniądze i stać ich na kupno ziemi. Gdy Indianie Navajo przybywają do obozowiska, żeby sprawdzić tę wiadomość, syn wodza zostaje zamordowany przez jednego z ludzi króla nafty. Wódz podejrzewa o tę zbrodnię osadników i poprzysięga im zemstę. Old Surehand wyrusza w pogoń za bandytami, żeby dopaść faktycznego winowajcę. Wie, że tylko wtedy uda się uniknąć rozlewu krwi. 11:00 JANOSIK - ODC. 12/13 - POBILI SIĘ DWAJ GÓRALE Serial przygodowy, kostiumowy, 43 min, Polska, 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski Do wioski wkraczają oddziały wojsk austriackich i rozpoczynają grabież. Janosik wzywa na pomoc drugiego harnasia - Bardosa. Dochodzi jednak między nimi do pojedynku o piękną Marynę. Zbójnicy Bardosa napadają na wieś, mordują żołnierzy i pustoszą obejścia. Po powrocie Bardosa w górach dochodzi do następnego pojedynku - jeden z harnasiów musi odejść i ustąpić pola zwycięzcy. 11:55 W RYTMIE KUBY (A TUBA TO CUBA) Film dokumentalny, 80 min, USA, 2018 Reżyseria: T. G. Herrington, Danny Clinch Scenariusz: T. G. Herrington Historia nowoorleańskiego zespołu Preservation Hall Jazz Band, który odtwarza swoje muzyczne korzenie. Zespół został założony na początku lat 60. XX wieku przez tubowego gracza Allana Jaffe. 13:30 SŁODKIE ŻYCIE (LA DOLCE VITA) Dramat obyczajowy, 168 min, Francja/Włochy, 1960 Reżyseria: Federico Fellini Scenariusz: Pier Paolo Pasolini, Tullio Pinelli Zdjęcia: Otello Martelli Muzyka: Jan Sebastian Bach Aktorzy: Marcello Mastroianni, Anita Ekberg, Anouk Aimee, Yvonne Furneaux, Magali Noel, Alain Cuny, Anniable Ninchi, Walter Santesso Bohaterem tego niezwykłego fresku obyczajowego jest dziennikarz jednego z włoskich brukowców, niespełniony pisarz, który nie może odnaleźć się w świecie blichtru i pozy. Jednak prawdziwym bohaterem filmu jest Rzym i jego mieszkańcy - zdumiewająca, odpychająca i fascynująca zarazem społeczność zaludniająca nocą ulice miasta. Film utkany jest z wielu wątków, dających w sumie niezwykły i głęboki zbiorowy portret psychologiczny mieszkańców tej jedynej w swoim rodzaju stolicy. Jednym z wątków jest przyjazd do Rzymu hollywoodzkiej gwiazdy, której ekscesy wywołują zachwyt i erotyczną fascynację towarzyszących jej mężczyzn. Ten gorzki w swej ostatecznej wymowie film stawia fundamentalne pytaniao sens istnienia, o możliwość autentycznego porozumienia między ludźmi, o szanse znalezienia trwałych i głębokich wartości określających istotę człowieczeństwa. Jest to w historii kina jeden z najgłębszych traktatów moralnych zrealizowany najczystszymi środkami języka filmowego, będący przy tym wielkim, epickim freskiem, o niezwykle intensywnej barwie i prawdziwie mistrzowskim kształcie. 16:35 SANDITON - ODC. 3 (SANDITON) Serial kostiumowy, obyczajowy, 45 min, Wielka Brytania, 2019 Autor: Jane Austen Reżyseria: Olly Blackburn Aktorzy: Theo James, Rose Williams, Crystal Clarke odc. 3 Tom Parker ma coraz większe kłopoty finansowe. Młodzi arystokraci, w których widział potencjalnych inwestorów, znudzeni wyjeżdżają do Londynu. Jeden z nich, lord Babington, zakochuje się w Esther, która traktuje go obojętnie. Tom sprowadza do Sanditon znanego lekarza, który ma przyciągnąć kuracjuszy. Pokaz jego technik medycznych kończy się bardzo niefortunnie. W dodatku na budowie domów gościnnych dochodzi do groźnego wypadku. Przeciążony pracą robotnik odnosi poważne obrażenia. Charlotte i Sidney udzielają mu pomocy, co nieoczekiwanie zbliża ich do siebie. 17:45 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - MUZEUM KS. JERZEGO POPIEŁUSZKI Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Muzeum Księdza Jerzego Popiełuszki powstało niedługo po jego męczeńskiej śmierci. W salach dolnego kościoła założył je ówczesny proboszcz, ksiądz prałat Teofil Bogucki. Znajdowały się tam pamiątki po księdzu Jerzym, których wiele pozostało na terenie parafii. W 2004 roku, staraniem kolejnego proboszcza, księdza Zygmunta Malackiego, muzeum otrzymało nowoczesną, multimedialną formę. W dziewięciu salach muzealnych znajduje się kilka tysięcy eksponatów, w tym przedmioty osobiste księdza Jerzego, przedmioty związane z jego męczeńską śmiercią, zdjęcia, prezentacje filmowe i dźwiękowe. 18:20 WINNETOU - WINNETOU I OLD SUREHAND (WINNETOU & OLD SUREHAND 1. TEIL) Film przygodowy, western, 89 min, Niemcy/Jugosławia 1965 Reżyseria: Alfred Vohrer Scenariusz na podstawie powieści Karola Maya: Eberhard Keindorff, Johanna Sibelius Aktorzy: Stewart Granger, Pierre Brice, Letitia Roman, Larry Pennel, Mario Girotti, Wolfgang Lukschy i inni W drodze do Mason City Old Surehand, który poszukuje mordercy swego brata, jest świadkiem napadu grupy bandytów na pociąg. Nie udaje mu się przeszkodzić w rabunku wielkiego transportu złota, ale przynajmniej ratuje pozostałych przy życiu pasażerów. Tymczasem farmer MacHary oskarża Komanczów, że bez powodu zabili jego syna. Old Surehand nie wierzy w te oskarżenia, mimo że farmer przedstawia nawet rzekomych świadków: Cata i Clincha. Do Mason City przybywa syn wodza Komanczów, żeby zaprotestować przeciwko bezprawiu białych myśliwych łamiących układy z Indianami. Zostaje jednak podstępnie zastrzelony. Old Surehand uświadamia sobie, że w takiej sytuacji wojnie między białymi i czerwonoskórymi może zapobiec już tylko interwencja wodza Apaczów, Winnetou. Old Surehand o mało nie ginie z rąk Cata. Uwalnia go Judith, bratanica zamordowanego poszukiwacza złota. Winnetou informuje Old Surehanda, że Komancze ogłosili wojnę z białymi i mają otrzymać od dwóch podejrzanych osobników sto karabinów. Jeden z owych ludzi zwany jest Generałem, a taki właśnie pseudonim nosi przywódca bandy, która pobiła przyjaciela Old Surehanda, Old Wabble’a. Judith i jej narzeczony Toby wpadają w ręce Komanczów. Old Surehand ratuje ich i przyrzeka dostarczyć wodzowi Komanczów mordercę jego syna. 20:00 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - VOLVER (VOLVER) Film obyczajowy, 115 min, Hiszpania 2006 Scenariusz i reżyseria: Pedro Almodovar Muzyka: Alberto Iglesias Zdjęcia: Jose Luis Alcaine Aktorzy: Penelope Cruz, Carmen Maura, Lola Duenas, Blanca Portillo, Yohana Cobo, Chus Lampreave "Volver" to niezapomniany klimat filmu i mieszanina stylów: w obyczajową opowieść wplatają się elementy czarnej komedii, melodramatu, kryminału i groteski. W swoim kolejnym dziele reżyser Pedro Almodovar ("Kwiat mego sekretu", "Drżące ciało", "Kika", "Kobiety na skraju załamania nerwowego", "Wszystko o mojej matce", "Porozmawiaj z nią") na planie filmowym zgromadził ulubione aktorki Carmen Maurę oraz piękną i zmysłową Penelope Cruz, która za główną rolę otrzymała nominację do Oscara. Nie można przeoczyć w tym filmie tytułowej piosenki i innych utworów w niezapomnianym wykonaniu Penelope Cruz (właściwie śpiewa hiszpańska śpiewaczka flamenco Estrella Morente). Głównym tematem filmu jest - podobnie jak w "Kwiecie mego sekretu" - samotność, potrzeba miłości i bliskości drugiej osoby, ale to także film o śmierci. Opowieść o kobietach - bo one są tu pierwszoplanowymi postaciami - które z różnych względów pozostały same i muszą podołać trudom codziennego życia, zmierzyć się z przeciwnościami losu, a na koniec ostatecznie wyjaśnić mroczną tajemnicę rodziny. Samotna jest Raimunda, mieszkająca w Madrycie. Ona wprawdzie ma męża Paco, ale nie łączy ją z nim nic, oprócz marnego świstka papieru o zawartym ślubie. Nawet 14 - letnia Paula nie jest jego córką, co matka przez tyle lat ukrywała przed dziewczyną. Paco to nieudacznik i leń, z każdej pracy go zwalniają. Jego główne zajęcie to siedzenie na kanapie przed telewizorem i raczenie się piwem, a żona ma mu jeszcze usługiwać. W nocy żąda uległości od Raimundy, która po całodziennej pracy fizycznej nie myśli o amorach, a raczej o wzięciu dodatkowego zajęcia w niedziele, by jeszcze dorobić do skromnej pensji. Zresztą ciągle pijany mąż napawa ją jedynie wstrętem. A Paco nie zaspokoiwszy swoich potrzeb w małżeńskiej sypialni, coraz bardziej natarczywie gapi się na Paulę, co w rezultacie prowadzi do tragedii. Kiedy pod nieobecność Raimundy, podpity mężczyzna próbuje dobrać się do nastolatki w kuchni, dziewczyna wyciąga z szuflady nóż i zadaje ojcu śmiertelne ciosy, choć chciała go tylko nastraszyć. Przerażona swoim czynem Paula czeka na matkę wieczorem na przystanku autobusu. Kiedy Raimunda dowiaduje się o tym co zaszło w ich domu, zachowuje zimną krew. Uważa, że sama rozwiąże ten problem, jak zresztą większość życiowych spraw, z którymi zawsze musiała radzić sobie sama. Dopiero teraz wyjawia córce, że Paco nie był jej biologicznym ojcem. U Raimundy akurat zjawia się sąsiad Emilio, który wyjeżdża do Barcelony na stałe. Zostawia jej klucze, gdyby trafił się klient zainteresowany jego restauracją naprzeciwko, którą wystawił na sprzedaż. Kobieta ukrywa tam ciało męża w chłodziarce. Tymczasem zgłaszają się do niej członkowie ekipy filmowej, którzy pytają o lokal. Na czas kręcenia zdjęć chcieliby się tu stołować. Razem 30 osób, proponują dobre wynagrodzenie. Chęć szybkiego zarobku nie pozwala jej długo się zastanawiać. Raimunda podejmuje się codziennego gotowania obiadów w restauracji. Okazuje się, że jest świetną organizatorką i jeszcze lepszą kucharką. Ekipa jest zachwycona "właścicielką", która do tego potrafi umilić im czas, śpiewając. Pozostałe bohaterki "Volvera" to siostra Raimundy, Sole, która także mieszka Madrycie. Sole rozwiodła się z mężem. Pewnego dnia zjawia się u niej ich zmarła matka, Irene, która postanawia z nią zamieszkać i pomóc w prowadzeniu nielegalnego biznesu. Samotna jest także ich przyjaciółka Augustina z rodzinnej wioski, która opiekuje się swoją ciotką. Stara kobieta umiera, Sole jedzie na pogrzeb, ale Raimunda wymiguje się od wyjazdu, tłumacząc się rzekomą kłótnią z mężem. Wkrótce do Madrytu przyjeżdża Augustina, u której lekarze wykryli raka. Przyjaciółka będzie się chciała spotkać z matką Raimundy i Sole, by wyjaśnić okoliczności pożaru, w którym nie tylko zginęła Irene, ale także jej matka. 23:20 HARRY GRUYAERT - FOTOGRAF (HARRY GRUYAERT - PHOTOGRAPHER) Film dokumentalny, 54 min, Belgia, 2018 Reżyseria: Gerrit Messiaen Pochodzący z Belgii 75 - letni Harry Gruyaert to jeden z najciekawszych współczesnych fotografów, członek agencji Magnum Photos. W swoich pracach, prostocie i codzienności od lat nadaje status piękna, a kolor stanowi dla niego najmocniejszy środek wyrazu. Film jest portretem tej nietuzinkowej i barwnej osobowości. Gruyaert dorastał w surowej, tradycyjnej katolickiej flamandzkiej rodzinie. Ojciec zabraniał mu zostać fotografem, bo uważał ten zawód za grzeszny. Gruyaert wtedy właśnie postanowił opuścić rodzinną Belgię i jej szary krajobraz zamienić na feerie barw. Zwiedzał Europę, potem Nowy Jork, gdzie oglądał pop - art i prace Warhola, Indie, Egipt i Japonię. Pod koniec lat 60. pojechał do Maroka. Tam odkrył nowy sposób fotografowania rzeczywistości. Gruyaert w swoich zdjęciach obrazuje nie tylko kolor, formę, ale i ukazuje piękno zwyczajnego codziennego życia. Stał się pionierem europejskiej kolorowej fotografii reportażowej, kładąc nacisk na atmosferę i barwy. Film pokazuje jednak coś więcej niż tylko historię niespokojnego duchem artystycznego włóczęgi, który nie przestaje poszukiwać obrazów i napędzany jest nieodpartym pragnieniem podróży oraz odkrywania z kamerą zmian zachodzących w społeczeństwie. To również portret trudnej relacji syna z ojcem, odgrywającej znaczną rolę w kształtowaniu jego przyszłych postaw i zainteresowań. 00:50 CHOPIN! NIE BOJĘ SIĘ CIEMNOŚCI. Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2022 Czy muzyka może leczyć? Czy może koić traumy - te z przeszłości i te całkiem świeże, jakie przynosi nam nasz niespokojny, pełen konfliktów świat? Odpowiedź na te pytania rodzić będzie się na oczach widzów filmu dokumentalnego "Chopin. Historia trzech fortepianów". Bohaterami filmu jest trzech pianistów - trzy niezwykłe osobowości, odmienne życiorysy i kulturowy bagaż doświadczeń, który ich ukształtował. Obserwujemy przeplatające się ze sobą wycinki ich świata, uchwycone na moment tuż przed niecodzienną misją, jakiej podjęli się. Wraz z pierwszym bohaterem, Leszkiem Możdżerem, wybitnym polskim pianistą jazzowym i kompozytorem, zanurzamy się w świat jego inspiracji. W magicznej scenerii jego domu na mazurskiej wsi, muzyk opowiada o sile i inspiracji, jaką czerpie z natury. Uchyla przed widzem drzwi do miejsca magicznego, w którym jest sobą, pokazując oblicze tak różne od scenicznego wizerunku. Wreszcie wzmocniony siłą natury Możdżer jest gotowy - wyrusza ze swojego miejsca mocy, pełnego harmonii i spokoju, do miejsca będącego tego wszystkiego zaprzeczeniem. Miejsca, w którym do głosu doszła najczarniejsza strona ludzkiej natury. Jedzie zagrać muzykę Chopina w pobliżu Judenrampe w Auschwitz - pierwszego miejsca selekcji, gdzie docierały transporty ludzi skazanych na śmierć. Kolejnym bohaterem jest Fares Basmadji, urodzony w Aleppo w polsko - syryjskiej rodzinie pianista, który decyduje się zagrać po 10 latach przerwy swój pierwszy publiczny koncert. Nie planował wracać do koncertowania. Muzykę Chopina zapewne grałby nadal tylko dla przyjemności na małym pianinie w swoim podlondyńskim domu. Fares decyduje się wystąpić, bo przed nim koncert niezwykły. Ma zagrać dla dotkniętych wojną swoich braci Syryjczyków, których los wygnał do sąsiedniego Libanu. Właśnie tam w Bejrucie w pobliżu zniszczonego niedawną, gigantyczną eksplozją portu staje fortepian. A na widowni Syryjczycy i Libańczycy próbujący przetrwać, pomimo wszystko. Pomimo zniszczonych domów, śmierci bliskich, której byli świadkiem. Mimo rozsypanych w proch życiowych planów i marzeń. Jest jeszcze jeden pianista - Jae - Yeon Won, koreański wirtuoz fortepianu koncertujący na całym świcie w najwspanialszych salach koncertowych. Jae - Yeon zawsze jednak wraca do rodzinnego Paju, miasta położonego w pobliżu granicy z Koreą Północną. Druty kolczaste oddzielające te dwa siostrzane kraje widzi codziennie. Mija je tak często, że mógłby się do nich przyzwyczaić, ale nie dają mu one spokoju. Co może zrobić muzyk, aby zbliżyć choć na chwilę rozdzielony drutem kolczastym, ideologią i polityką naród koreański? Może zagrać koncert w miejscu, które da nadzieję i nie pozwoli zasnąć marzeniom o zjednoczeniu. Na moście Seung - ill, zbudowanym podczas wojny koreańskiej w połowie przez przedstawicieli północy, a w drugiej połowie przez południe, staje fortepian. Choć na widowni tylko kilka osób, to Jea - Yeon gra dla milionów swoich braci z Północy. "Chopin. Historia trzech fortepianów" to także film o Chopinie, ale całkiem inny niż typowy film o Wielkim Artyście. Na Chopina patrzymy z perspektywy Możdżera, Faresa i Jae - Yeona. Każdy z nich czuje węeź z muzyką Chopina. Rozumie ją na swój, sposób, niekiedy doszukując się podobieństw w swoim życiorysie. Muzyka Chopina to emocje, tak też opowiadają o nim bohaterowie. Czy muzyka może leczyć? Czy muzyka może dawać nadzieję? Czy w takim miejscu, jak Auschwitz, Bejrut, czy most Seung - ill da się słuchać muzyki? Tak, nie ma co do tego wątpliwości, patrząc na łzy i wzruszenie widzów. Finałem filmu jest bowiem niezwykły koncert. W trzech miejscach oddalonych od siebie setki kilometrów, w tym samym momencie zabrzmiała jedna muzyka, muzyka Chopina,wywołując takie same wzruszenia i przynosząc ukojenie. 02:05 ENTER ENEA FESTIVAL 2018 - SYMPHOSPHERE Koncert, 60 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Marcin Sompoliński, Leszek Możdżer, Tia Fuller, Orkiestra Collegium F., Bodek Janke, Vojto Monteur, Lars Danielsson Symphosphere - koncert finałowy Enter Enea Festival 2018, który odbył się po raz ósmy nad jeziorem Strzeszyńskim w Poznaniu. Symphosphere to próba połączenia odległych muzycznych światów. Elektronika, muzyka orkiestrowa, improwizacja oraz brzmienia z obrzeży muzyki techno stanowią tło, na którym amerykańska saksofonistka Tia Fuller, Leszek Możdzer i Lars Danielsson improwizują, łącząc ze sobą pozornie odległe stylistyki. Poznańską Orkiestrę Collegium F poprowadził maestro Marcin Sompoliński. Orkiestra Collegium F. - zespół złożony z wybitnych młodych i kreatywnych muzyków, studentów i absolwentów najlepszych polskich Akademii Muzycznych. Podczas koncertu usłyszymy min. innymi kompozycje Leszka Możdżera, Tii Fuller i Larsa Danielssona, wszystkie zaaranżowane w nowym kierunku przez Leszka Możdżera. W projekcie udział wzięli również: niemiecki perkusista Bodek Janke i Vojto Monteur, gitarzysta, artysta muzyki elektronicznej. Enter Enea Festival - coroczne święto miłośników muzyki - łączy w sobie niezależność, swobodę, związaną z atmosferą imprezy plenerowej i wyjątkowością wynikającą z kameralnego spotkania i bliskiego kontaktu z artystami, a przede wszystkim z listy zaproszonych przez Leszka Możdżera (dyrektora artystycznego festiwalu) muzyków, którzy gwarantują publiczności najwyższy poziom muzycznych wrażeń. 03:20 LEKKIE OBYCZAJE - DZIEŃ ŚWIRA Komediodramat, 89 min, Polska 2002 Scenariusz i reżyseria: Marek Koterski Zdjęcia: Jacek Bławut Muzyka: Jerzy Satanowski Występują: Marek Kondrat, Janina Traczykówna, Andrzej Grabowski, Michał Koterski, Joanna Sienkiewicz Obsypany nagrodami film miał bardzo dobrą prasę, był entuzjastycznie przyjęty przez krytykę i widzów, którzy docenili wartości artystyczne i przesłanie dzieła Marka Koterskiego. Na FPFF w Gdyni w 2002 r. "Dzień świra" otrzymał Grand Prix w kategorii najlepszy film, a także nagrody za pierwszoplanową rolę męską (Marek Kondrat) i za dźwięk (Maria Chilarecka). Na gdyńskim festiwalu został wyróżniony również reżyser, który otrzymał nagrodę Stowarzyszenia Filmowców Polskich za "twórcze przedstawienie współczesności". Ponadto Marek Koterski oraz Marek Kondrat otrzymali Polską Nagrodę Filmową Orzeł. "Dzień świra" zajął piąte miejsce w rankingu oglądalności i otrzymał Złoty Bilet stowarzyszenia "Kina Polskie". Stałym bohaterem filmów Marka Koterskiego jest Adam Miauczyński występujący w różnych życiowych rolach. W kolejnej odsłonie przygód Miauczyńskiego, który nie jest już kochliwym facetem, przeżywającym głównie dylematy natury damsko - męskiej, lecz statecznym mężczyzną dobiegającym pięćdziesiątki, wystąpił rewelacyjny Marek Kondrat. "Dzień świra" to znakomity komediodramat - przedstawiony w formie monologu wewnętrznego bohatera - odzwierciedlający otaczającą nas absurdalną rzeczywistość i oddający wnikliwy obraz kondycji współczesnego polskiego inteligenta. Adaś Miauczyński jest tutaj polonistą o zacięciu poety, nauczycielem z powołania, wykładającym w jednym z liceów. Zdaje sobie sprawę, że w dobie życia konsumpcyjnego został zdeklasowany, utracił swój dawny społeczny status. Jako inteligent czuje się zepchnięty na sam dół, odarty z poczucia własnej wartości. Przybity tą sytuacją, zrezygnowany i owładnięty bezsensownymi natręctwami, miewa nawet samobójcze myśli. Próbuje się jeszcze ratować romantyczną poezją i marzeniami o prawdziwej miłości. Ma wielkie ambicje, chciałby pisać wiersze, przysłużyć się narodowi, wznieść się ponad przygnębiającą go beznadziejność. Film przedstawia jeden dzień z życia 49 - letniego Adasia. Rozwiedziony mężczyzna ze skromnej nauczycielskiej pensji co miesiąc płaci alimenty. Żona (Joanna Sienkiewicz), która porzuciła męża nieudacznika, sama wychowuje ich jedynego syna (Michał Koterski). Niskie zarobki i słaba pozycja społeczna wywołują w bohaterze filmu głębokie frustracje i agresję. Cierpi na nerwicę natręctw, przymusowo licząc wszystkie wykonywane rano czynności. Kiedy się budzi, boi się wstać, z lękiem myśli co przyniesie kolejny dzień. Z równą żarliwością klnie i żegna się. Broniąc się przed otaczającym go światem, tworzy swoisty "dławiący rytuał codziennego życia". Gimnastykuje się siedem razy, pociąga siedem łyków wody mineralnej, myje się siedmioma ruchami ręki, wsypuje do miseczki siedem garści płatków śniadaniowych. Do rytualnych czynności porannych należy też łykanie medykamentów: prozac - na chęć do życia, geriavit - na witalność, wreszcie neotropil - na dobre funkcjonowanie mózgu. Kiedy zasiada do pracy, ciszę i spokój burzą mu jednak różne hałasy. Najpierw sąsiad z dołu nastawia głośno koncert Chopina, potem z zewnątrz dochodzi przeraźliwy odgłos pracującej kosiarki do trawy. Adaś wybucha gniewem.A tego dnia czeka go jeszcze wiele: trudna lekcja polskiego, którą uczniowie w ogóle nie są zainteresowani, obiad u matki (Janina Traczykówna), u której wizyty przebiegają zawsze tak samo, kłótnia z byłą żoną oraz spacer z niezbyt rozgarniętym synem, którego mało obchodzą życiowe mądrości ojca.