TVP Kultura Piątek, 30.12.2022 08:30 MIASTO Z MORZA Dramat historyczny, obyczajowy, 113 min, Polska 2009 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Kotkowski Zdjęcia: Adam Bajerski Muzyka: Tomasz Gąssowski Aktorzy: Małgorzata Foremniak, Julia Pietrucha, Jakub Strzelecki, Paweł Domagała, Olgierd Łukaszewicz, Zdzisław Wardejn, Marian Dziędziel, Piotr Polk Scenariusz filmu oparty na motywach I tomu powieści Stanisławy Fleszarowej - Muskat "Tak trzymać". To opowieść o pracy, przyjaźni i miłości, o wielkich nadziejach i porażkach. Ukazuje pionierski okres budowy portu gdyńskiego - w owym czasie inwestycji olbrzymiej i kosztownej, podjętej wysiłkiem polskiego rządu, polskich i francuskich inżynierów oraz robotników. To jednocześnie historia rodzącego się miasta, obejmująca okres około trzech lat, od wiosny 1923 roku do uzyskania przez Gdynię praw miejskich w 1926 roku. Główni bohaterowie filmu to cała galeria barwnych postaci. Butny i ambitny 19 - letni Krzysztof Grabień pochodzi ze wsi pod Przeworskiem. Wyruszył na Wybrzeże w poszukiwaniu pracy i swojego miejsca w życiu. Jest sierotą, jego rodzice zginęli w czasie bombardowania. W czasie podróży Krzysztof zostaje okradziony, dociera do Gdyni nocą, nie ma się pieniędzy na nocleg. Nazajutrz w kolejce do punktu werbującego robotników do pracy poznaje Wołodię Jazowieckiego, który proponuje mu niezbyt legalny, ale za to opłacalny interes. Razem zatrudniają się w garkuchni, gdzie pracuje też Łucka, dziewczyna z Kaszub. Krzysztof podoba się jej, a on odwzajemnia jej zainteresowanie. Znajomość szybko przeradza się w miłość. Kariera Grabienia na Wybrzeżu rozwija się. Młody człowiek podejmuje pracę przy budowie portu, kończy polskie gimnazjum w Gdańsku, żeni się z Kaszubką i wreszcie idzie na studia. Sukcesywnie wrasta w rodzące się miasto. Jego miłość, Łucka, pochodzi z rodziny z Konków. Początkowo zatrudniona w garkuchni dla robotników, później znajduje zatrudnienie w biurze inż. Tadeusza Wendy, kierownika budowy portu w Gdyni. Łucka zostaje żoną Krzysztofa zostaje wbrew woli ojca, Augustyna. Ich córka Julia będzie pierwszym dzieckiem urodzonym w Gdyni po uzyskaniu praw miejskich. Równie ciekawą postacią w filmie jest Wołodia Jazowiecki, rówieśnik i serdeczny przyjaciel Krzysztofa. Umie czerpać radości, kocha życie i piękne kobiety. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę wrócił do kraju ze Związku Sowieckiego wraz z ojcem. Jego matka nie przeżyła trudów podróży. Początkowo Wołodia zajmuje się lewymi interesami, jednak wszystko się zmienia, gdy ma okazję wykorzystać swoją znajomość języków obcych. Od tej pory pracuje jako tłumacz francuskich inżynierów budujących port w Gdyni, a później wstępuje do Marynarki Wojennej. Choć uchodzi za lekkoducha, jest jednocześnie człowiekiem honoru. Skłócony z ojcem, kategorycznie odmawia przyjęcia od niego pomocy finansowej. Woli pozostać na własnym utrzymaniu. Trzydziestoparoletnia wdowa po majorze Wojska Polskiego, pani Helena, to piękna i szlachetna kobieta. Po przyjeździe do Gdyni z Warszawy prowadzi nad morzem restaurację Pawilon. Próbuje ułożyć swoje życie na nowo. Francuscy inżynierowie oraz Krzysztof i Wołodia często bywają w restauracji Heleny, tu koncentruje się życie towarzyskie, u przychodzą miejscowi i letnicy w sezonie. Helena związuje się z jednym z francuskich inżynierów, Marcelem Lebrakiem. Mimo propozycji wyjazdu do Paryża i obiecujących perspektyw na przyszłość, zamierza pozostać w Gdyni. W czasie weselnego przyjęcia Krzysztofa i Łucki, organizowanego w restauracji Heleny, wszystkich poraża wiadomość, że wskutek kryzysu konsorcjum wycofuje się z budowy portu. Roboty zostają wstrzymane, ludzie tracą pracę, Francuzi wyjeżdżają. W czasie pożegnania na dworcu w Gdyni Helena zapewnia Lebraca, że przyjedzie do Paryża. Kryzys niemieckiej marki sprawia, że przepadają wszystkie oszczędności Augustyna Konki, trzymane w gdańskim banku. Konka pada rażony apopleksją. Sprowadzony przez Krzysztofa lekarz niewiele może pomóc. Pielęgnowany przez rodzinę Augustyn, leży w domu, nie ma kontaktu ze światem.Krzysztof, Łucka, Helena i Wołodia spotykają się w restauracji. Rozmawiają o przyszłości. Wszyscy są w podłym nastroju. Losy tej czwórki bohaterów splatają się z losami miejscowej ludności oraz z historią autentycznych postaci związanych z Kaszubami, z budową portu i tworzącym się miastem. 10:30 KOGEL - MOGEL Komedia, 100 min, Polska 1988 Reżyseria: Roman Załuski Scenariusz: Ilona Łepkowska, Roman Załuski Zdjęcia: Jacek Mierosławski Muzyka: Seweryn Krajewski Aktorzy:: Grażyna Błęcka - Kolska, Ewa Kasprzyk, Zdzisław Wardejn, Katarzyna Łaniewska, Małgorzata Lorentowicz, Jerzy Turek, Dariusz Siatkowski, Jerzy Rogalski, Maciek Koterski Po emocjach związanych z egzaminami wstępnymi na wydział pedagogiki Katarzyna Solska wraca do rodzinnej wsi. I tu czeka ją niespodzianka - rodzina bez jej wiedzy rozpoczęła przygotowania do zaręczyn dziewczyny z bogatym sąsiadem Kolasą. Kasia wpada w rozpacz, próbuje się sprzeciwić decyzji rodziców, ale zostaje zamknięta w swoim pokoju. W dniu wizyty narzeczonego ucieka przez okno i z poczty dzwoni na uczelnię. Otrzymuje mylną informację i jest przekonana, że nie została przyjęta na studia. Zrezygnowana wraca więc do domu i zgadza się na ślub. Tymczasem w przeddzień wesela listonosz przynosi zawiadomienie o przyjęciu na uniwersytet. O świcie następnego dnia Kasia wsiada w pociąg i odjeżdża do stolicy. Akademik jest jeszcze zamknięty, więc dziewczyna nie ma gdzie się podziać. Przypadkowo spotyka babcię poszukującą opiekunki do swojego co nieco rozwydrzonego wnuczka. I tak Kasia trafia do domu docenta Wolańskiego. Z czasem okazuje się, że bardzo dobrze radzi sobie z upiornym Piotrusiem. Zbieg okoliczności sprawia, że żona docenta posądza go o romans z Kasią. Dziewczyna czym prędzej chce opuścić dom Wolańskich, ale nie dopuszcza do tego Piotruś. W końcu rozpoczynają się zajęcia na uczelni i Kasia wyprowadza się. Okazuje się, że Wolańska zupełnie nie radzi sobie z prowadzeniem domu, a Piotruś zamęcza domowników, tęskniąc za swą opiekunką. Rad nie rad, docent Wolański udaje się na poszukiwania dziewczyny. A odnajduje ją w tłumie studentów na swoim wykładzie. Scenariusz film napisany został przez Romana Załuskiego wspólnie z Iloną Łepkowską, współautorką scenariusza filmu "Och, Karol", seriali "M jak miłość", czy "Na dobre i na zła". Roman Załuski jest absolwentem PWSTTviF w Łodzi. Jako realizator filmów fabularnych zadebiutował w roku 1970 filmem "Dom". Jego kolejne realizacje to m.in. "Kardiogram", "Anatomia miłości", "Jeśli się odnajdziemy", "Och, Karol", "Głód serca". Zajmuje się również reżyserią teatralną, sporadycznie występuje też jako aktor. 12:30 MUZYKA - WOJCIECH KILAR (PORTRET KOMPOZYTORA) Reportaż, 58 min, Polska, 2001 Autor: Halina Szymura Wykonawcy: Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, Filharmonia Narodowa, Sinfonia Varsovia, Wojciech Kilar, Krzysztof Zanussi, Andrzej Wajda, Kazimierz Kutz, Jerzy Maksymiuk Opowieść o Wojciechu Kilarze, jednym z najwybitniejszych współczesnych polskich kompozytorów, oraz o jego monumentalnej, sugestywnej muzyce. Artysta ma w swoim dorobku wiele utworów symfonicznych, m.in. "Exodus", "Krzesany", "Kościelec 1909", "Orawa", "Angelus", "Missa pro pace" oraz muzykę filmową do takich obrazów jak "Dracula" Francisa Forda Coppoli, "Portret damy" Jane Campion, "Pan Tadeusz" i "Ziemia obiecana" Andrzeja Wajdy i wielu innych. "Co chciałbym dać ludziom w swojej muzyce? - Wojciech Kilar po chwili namysłu odpowiada - radość, nadzieję, refleksję, przede wszystkim oczywiście siebie, opowieść o sobie". W swoich kompozycjach opowiada o tym, co go fascynuje, zachwyca, wprawia w zadumę. Inspirują go m.in. Tatry i góralska muzyka, a także tematy religijne. W zaciszu własnego domu artysta mówi o pracy, karierze, o sobie, o tym, co osiągnął, co uważa za największy sukces. Wspomina lata szczęśliwego dzieciństwa we Lwowie, klimat rodzinnego domu i lekcje muzyki, które były dla niego prawdziwą udręką, niezwykle uciążliwym obowiązkiem nałożonym przez rodziców, którzy zdecydowali, że syn ma się kształcić na muzyka. Ze Lwowa, okupowanego najpierw przez bolszewików, a potem faszystów, rodzina przeniosła się do Katowic. Wojciech Kilar zyskał z czasem opinię młodego, bardzo utalentowanego, awangardowego kompozytora, co zwróciło na niego uwagę Kazimierza Kutza. Od współpracy z tym reżyserem rozpoczęła się przygoda Kilara z filmem. Był okres, kiedy pisał osiem filmów rocznie, dziś już właściwie zarzucił tę formę twórczości, wyjątkiem są tak znaczące realizacje, jak "Pan Tadeusz" czy "Zemsta". O Wojciechu Kilarze opowiadają m.in. zaprzyjaźnieni z nim reżyserzy i dyrygenci - Andrzej Wajda, Kazimierz Kutz, Krzysztof Zanussi i Jerzy Maksymiuk. Drugim równorzędnym bohaterem filmu jest muzyka. W programie wykorzystano obszerne fragmenty najbardziej znanych utworów symfonicznych Kilara, fragmenty widowisk opartych na "Krzesanym" i "Exodusie" oraz fragmenty filmów polskich i amerykańskich. 14:10 WALC W ALEJKACH (IN DEN GÄNGEN) Film obyczajowy, 120 min, Niemcy 2018 Reżyseria: Thomas Stuber Scenariusz: Thomas Stuber, Clemens Meyer Aktorzy: Franz Rogowski, Sandra Huller, Peter Kurth, Steffen Scheumann, Andreas Leupold, Matthias Brenner Stroniący od ludzi, nieśmiały Christian traci pracę, ale na szczęście szybko znajduje nowe zajęcie na nocnej zmianie w supermarkecie. Jest odpowiedzialny za wykładanie towaru na sklepowe półki. Jego menedżer Bruno z działu napojów bierze go pod swoje skrzydła i traktuje po ojcowsku. Tłumaczy mu każdy szczegół, cierpliwie uczy obsługiwać wózek widłowy. Pod jego czujnym okiem Christian zaczyna poznawać i oswajać się ze skomplikowanym zapleczem wielkiego supermarketu. Dotychczas samotnik z wyboru, Christian nawiązuje nowe znajomości. Najlepiej czuje się w towarzystwie jednej z koleżanek z pracy, uroczej i tajemniczej Marion, z którą regularnie spotyka się w pomieszczeniu socjalnym przy ekspresie do kawy. Krótkie kontakty nie sprzyjają jednak zacieśnieniu więzi. Z czasem Christian uświadamia sobie, że jest zakochany w dziewczynie, ale ona nie odwzajemnia jego uczucia, mimo że ten bardzo się stara jej przypodobać. Okazuje się, że Marion jest mężatką. Pewnego dnia w ogóle nie pojawia się w pracy. Idzie na dłuższe zwolnienie lekarskie. Rozstanie z ukochaną bardzo źle wpływa na Christiana, który popada w odrętwienie. Znowu czuje się samotny i nieszczęśliwy, a jego stan pogarsza się z każdym dniem. Niewiele brakuje, by mroczne demony z przeszłości znowu go dopadły. 16:25 SANDITON - ODC. 5 (SANDITON) Serial kostiumowy, obyczajowy, 46 min, Wielka Brytania, 2019 Autor: Jane Austen Reżyseria: Olly Blackburn Aktorzy: Theo James, Rose Williams, Crystal Clarke Odc. 5 Esther dowiaduje się, że Lady Denham w jej imieniu pisała listy miłosne do Babingtona. Nie jest zachwycona, ale decyduje się na przelotny romans z lordem. Tom nie płaci robotnikom, którzy są coraz bardziej zniecierpliwieni. Nadchodzi długo oczekiwany mecz krykieta: arystokraci kontra robotnicy. Tom, po sprzeczce z kapitanem drużyny przeciwników, schodzi z boiska. W grze, ku zdumieniu wszystkich, zastępuje go Charlotte. Kiedy wszyscy w napięciu oglądają mecz, panna Lambe wymyka się na randkę z Otisem. 17:30 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - TOMAS VENCLOVA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Jolanta Rzegocka, Anna Szałańska, Piotr Poraj Poleski Seria ekskluzywnych wywiadów przeprowadzonych przez Jolantę Rzegocką na Litwie, z wybitnymi przedstawicielami litewskiej kultury i polityki. Bohaterowie programu opowiadają o związkach Litwy z Polską, wzajemnych inspiracjach kulturalnych, wspólnej historii i perspektywach na przyszłość. Bohaterem odcinka jest Tomas Vevclova, litewski poeta, eseista i publicysta. 18:05 BYŁ SOBIE PIES 2 (A DOG'S JOURNEY) Film familijny, przygodowy, 103 min, USA 2019 Reżyseria: Gail Mancuso Scenariusz: W. Bruce Cameron, Maya Forbes Aktorzy: Marg Helgenberger, Betty Gilpin, Henry Lau, Kathryn Prescott, Josh Gad, Dennis Quaid Nakręcony w 2017 roku film familijny "Był sobie pies" w reżyserii Lasse Hallstroma adresowano przede wszystkim do małych widzów, którzy marzą o własnym pupilu. Miał być cenną wskazówką, jak należy postępować z czworonożnym przyjacielem, by zyskać jego zaufanie. Uczył odpowiedzialności oraz miłości do zwierząt, bowiem tylko od właściciela zależy, jakie będą ich relacje. Za odpowiednie traktowanie, pupil zawsze potrafi się odwdzięczyć swoim przywiązaniem do ukochanego pana czy pani. "Był sobie pies 2" to sequel do tamtej historii wielkiej przyjaźni Ethana i jego psa Baileya, któremu jako chłopiec uratował życie. Przeszli razem wiele, były momenty radosne i dramatyczne. Bailey zawsze był oddany swemu panu, a kiedy odszedł z tego świata przeszedł reinkarnację, by znowu być przy nim. Teraz Bailey pędzi szczęśliwy żywot u boku swego sędziwego już pana. Mieszka na farmie w Michigan wraz z Ethanem i jego żoną Hannah oraz z ich owdowiałą synową Glorią i 2 - letnią wnuczką CJ. Ale Gloria przysparza mnóstwo zmartwień. Nie jest najlepszą matką, ma napięte stosunki z teściami, a w dodatku nienawidzi psów i marzy tylko o karierze piosenkarki. W końcu postanawia się wyprowadzić i zabiera CJ. Wkrótce Ethan odkrywa, że jego wierny druh jest poważnie chory i bardzo cierpi. Zanim Bailey zostanie uśpiony, Ethan prosi go, by zaopiekował się CJ, kiedy znowu wróci do świata żywych jako inny pies. Mija kilka lat. Bailey jest teraz suczką Molly, która zaprzyjaźnia się z CJ. Pamiętając o prośbie Ethana, by chronił jego wnuczkę, musi jeszcze wkupić się w łaski Glorii, która nie chce mieć psa w domu. Gdy CJ dorasta, sytuacja kompluikuje się coraz bardziej. Ale Bailey w skórze Molly nie daje za wygraną, zrobi wszystko, by wypełnić powierzone mu zadanie. Będzie jeszcze musiał pomóc swojej ukochanej pani odnaleźć prawdziwą miłość, zrealizować marzenia i przede wszystkim pogodzić zwaśnioną rodzinę. Przyjdzie też czas, że będzie musiał odejść, jednak znów powróci w nowym wcieleniu. 20:00 WIECZÓR KINOMANA - WSTĘP DO FILMU - JACKIE Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2022 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie "Jackie", reż. Pablo Larrain. 20:05 WIECZÓR KINOMANA - JACKIE (JACKIE) Dramat biograficzny, 95 min, Francja/Hongkong/USA/Chile 2016 Reżyseria: Pablo Larrain Scenariusz: Noah Oppenheim Aktorzy: Natalie Portman, Peter Sarsgaard, Greta Gerwing, Billy Crudup, John Hurt Film otrzymał trzy nominacje do nagrody Oscara: za najlepszą rolę pierwszoplanową dla Natalie Portman oraz za muzykę i kostiumy. Fabuła koncentruje się wokól przeżyć Jacqueline Bouvier Kennedy bezpośrednio po zamachu w 1963 roku na jej męża, Johna F. Kennedy'ego, 35. prezydenta Stanów Zjednoczonych. Kiedy mąż Jackie zostaje wybrany na prezydenta, ona ma 34 lata. Zachwyca urodą, elegancją i wspaniałym stylem. Szybko staje się jedną z najbardziej znanych kobiet na świecie. Bajkowe życie rozpada się jednak jak domek z kart 22 listopada 1963 roku. Podczas wyborczej podróży do Dallas, John F. Kennedy ginie od kul zamachowca. Próby ratowania postrzelonego prezydenta nie przyniosły rezultatu. Umiera w szpitalu na stole operacyjnym. Pogrążona w żałobie Jacqueline, na pokładzie Air Force One, powraca do Waszyngtonu. Mierząc się z tragedią, postanawia kontynuować dzieło męża. O przeżyciach i cierpieniu Jackie widz dowiaduje się z wywiadu przeprowadzonego z wdową. Rozmowa toczy się nie tylko na temat historycznej spuścizny jej męża. W filmie została również pokazana rola szwagra Jackie, Roberta F. Kennedy'ego, który po zamachu mocno ją wspiera, dzieli z nią ból i żal po stracie męża. Pomaga w długich przygotowaniach do państwowego pogrzebu, opiekuje się rodziną, próbuje ulżyć dzieciom pogrążonym w smutku po stracie ojca. W tym trudnym czasie Jackie cierpi na bezsenność, jest pod wpływem środków uspokajających. Targają nią wyrzuty sumienia, że nie zrobiła nic, by ochronić męża. Miała nawet myśli samobójcze. 22:20 MELVILLE, OSTATNI SAMURAJ (MELVILLE, THE LAST SAMOURAI) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2020 Reżyseria: Cyril Leuthy Film przybliża sylwetkę Jean - Pierre ' a Melville ' a, mistrza francuskiego kina gangsterskiego, autora m.in. takich obrazów jak: "W kręgu zła", "Armia cieni", "Samuraj". 23:30 GOMORRA S.III - ODC. 35 (GOMORRA S. 1 - 3) Serial kryminalny, 42 min, Włochy/Niemcy 2014 Reżyseria: Roberto Saviano Scenariusz na podstawie książki Roberto Saviano Aktorzy: Salvatore Esposito, Marco D'Amore, Cristiana Dell'Anna, Arturo Muselli, Fortunato Cerlino Konfederatom nie wystarczają spełnione przez Gennego warunki. Domagają się śmierci Cira i Enza. Genny po raz kolejny przyjmuje warunki. Stawia się w wyznaczonym miejscu, by odebrać przetrzymywanego syna. Tymczasem na ludzi Eleganta czeka zasadzka. 04:15 WIŚNIAK Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2020 Reżyseria: Paulina Ibek Scenariusz: Paulina Ibek Zdjęcia: Maciej Dźwigaj, Paulina Ibek, Maciej Mroziewski, Łukasz Perkowski Dokument przybliża sylwetkę Kazimierza Wiśniaka, scenografa, rysownika, jednego z założycieli kabaretu Piwnicy pod Baranami.