TVP Dokument Sobota, 07.01.2023 Zmiany z dnia 13.12.2022 w stosunku do raportu z dnia 06.12.2022 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 10:10 WODA - NASZA PRZYSZŁOŚĆ - ODC. 5 JORDAN - ŚWIĘTA RZEKA POKOJU (WATER IS OUR FUTURE EP. 5 THE JORDAN RIVER OF PEACE?) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Daniel Munter Pięcioodcinkowy cykl dokumentalny, opowiadający o regionach, które przeszły i nadal przechodzą radykalne zmiany. W niektórych miejscach, gdzie flora i fauna zostały kiedyś wytępione, by zrobić miejsce dla rolnictwa, przemysłu i wydobycia surowców, natura wraca do siebie. Krajobrazy kwitną nowym życiem, bo stare przemysły zostały zlikwidowane, a ludzie doceniają wartość świata przyrody. Na Wielkich Jeziorach Ameryki Północnej, w lasach deszczowych Kostaryki i na silnie zanieczyszczonych rzekach na Łużycach we wschodnich Niemczech rozległe obszary oddane monokulturom i strzeliste hałdy żużlu przekształcają się w bogate gatunkowo cuda natury. Biolodzy tworzą tereny podmokłe z terenów poprzemysłowych, ekolodzy zamieniają pastwiska dla bydła w lasy tropikalne, a dzielnice zniszczone przez wydobycie węgla brunatnego tworzą schronienie dla rzadkich gatunków. Poszczególne, niezależne odcinki serii dokumentują szereg fascynujących projektów, które pokazują, że nawet zniszczenie może zapewnić nowy początek naturze. I że wszyscy możemy pomóc zachować bioróżnorodność naszej planety na przyszłość. Odcinek 5 - "Jordan - Święta rzeka pokoju". Ta rzeka od niepamiętnych czasów jest zbawieniem Bliskiego Wschodu - Jordan. Kolebka cywilizacji, a dla chrześcijan - święta rzeka. Żyzna dolina Jordanu jak zielona wstęga wije się w pustyni i żywi 16 milionów Izraelczyków, Jordańczyków i Palestyńczyków. W drodze do Morza Martwego maleje w strumyczek. Samo morze również cierpi niedostatek wody. Jej brak od dawna jest przyczyną konfliktów w regionie. Wzgórza Golan na granicy izraelsko - syryjskiej, na północy Izraela. To dla Izraelczyków miejsce sportów zimowych na wysokości dwóch tysięcy metrów. Śnieg i deszcze zaopatrują w wodę region, w którym dominuje pustynia. W górach tych rodzą się potoki, zasilające Jordan. Jordan jest arterią życia Izraela, w którym przeciętna opadów deszczu to zaledwie połowa tego, co przypada na Europę Środkową. (dodano pozycję programową) 11:10 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 4 KRONIKI Z KOŃCA ŚWIATA (AROUND THE SEA II EP. 4 CHRONIQUES DU BOUT DU MONDE) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Emilio Pacull Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, wybrzeże Afryki - będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o świecie widzianym oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. Raj dla jednych, a dla innych ekologiczne cierpienie. Czwarty odcinek i Antarktyka, która nie jest ziemią przyjazną człowiekowi. To jedna z pierwszych myśli, jakie przychodzą do głowy na widok tych pejzaży. Antarktyka ma ponadludzki wymiar. Tutejsze wiatry są niezwykle silne, temperatury - najniższe na świecie, a powierzchnia lodowców - zdradliwa. Jak gdyby Stwórca nie miał czasu dokończyć tego kontynentu. Nie ma tu ludzi ani drzew. Jedynymi przejawami życia są nieliczne ptaki i ssaki. Płynąc powoli na północ, dostrzegamy pierwsze góry lodowe. Temperatura spada o jeden stopień co dwanaście godzin. Światła jest coraz więcej. Po całym dniu żeglugi na horyzoncie pojawiają się niezwykłe, białe figury, niesione przez prąd. Lodowe bloki przybrały trudne do opisania kształty. Góry lodowe mogą pływać po morzu latami. Stanowią zagrożenie dla statków, ponieważ - choć są wykrywalne przez radary - nie można ich zaznaczać na mapach morskich. Misja statku Admiral Viel, któremu towarzyszymy, polega na zaopatrzeniu baz wojskowych i logistycznym wsparciu grup naukowców, prowadzących badania w tej okolicy. (dodano pozycję programową) 17:30 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 7 OSOBLIWOŚCI KALEDONII (AROUND THE SEA II EP. 7 CURIOSITES CALEDONIENNES) Serial dokumentalny, 25 min, Francja, 2018 Reżyseria: Pierre De Nicola Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o świecie widzianym oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. Raj dla jednych, a dla innych ekologiczne cierpienie. Odcinek siódmy to Nowa Kaledonia - duża wyspa na Pacyfiku. Powstała z Gondwany, południowej części superkontynentu Pangea. Osiemdziesiąt pięć milionów lat temu ów superkontynent przemieścił się i podzielił na Afrykę, Indie, Amerykę Południową, Antarktydę i Australię. Fragment skorupy ziemskiej, poddany działaniu ogromnych sił, pofałdował się, kończąc kształtowanie się Nowej Kaledonii. Wyspa, niczym Arka Noego, uniosła ze sobą część flory i fauny z tamtej epoki. Do dziś na Nowej Kaledonii spotkać można wyjątkowe gatunki roślin i zwierząt oraz niezwykłe minerały. Gdyby Ziemia była domem renesansowego odkrywcy, Nowa Kaledonia stanowiłaby w nim gabinet osobliwości. Gabinety osobliwości - przodkowie muzeów - były miejscami, w których eksponowano najbardziej zadziwiające okazy przyrodnicze oraz wynalazki człowieka. (dodano pozycję programową) 18:00 TOMEK NA GRANICACH... RZECZYPOSPOLITEJ ODC. 6 Cykl reportaży, 23 min, Polska, 2020 Reporterska opowieść o tym, co dzisiaj pozostało z dziedzictwa i kultury II Rzeczypospolitej. Nie tylko tego materialnego, ale przede wszystkim mentalnego. Kraju wyrosłego na pograniczu Zachodu i Wschodu, gdzie od wieków ścierały się wpływy wielkich mocarstw, etniczne namiętności, trwały religijne waśnie. Kraju, który z trudem próbował łączyć ten kipiący kocioł w jeden polityczny i cywilizacyjny organizm. (dodano pozycję programową) 18:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 11 LEGENDA "CZARNEJ WOŁGI" Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Czy legendarna czarna wołga faktycznie przemierzała ulice polskich miast i wsi? Czy porywała niewinnych, którzy po zmroku odważyli się wyjść z domu? Ile prawdy jest w tej opowieści? Między innymi o tym Radosław Kotarski opowiada w najnowszych "Podróżach z historią". W programie poznamy również tajemnice samochodu, który oficjalnie nie istniał, a należał do najważniejszych osób w państwie. Dowiemy się także, który polski samochód sprzedawaliśmy zagranicznym odbiorcom za banany. (dodano pozycję programową) 19:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 170 ŚRODA ŚLĄSKA Magazyn, 21 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W kolejnym odcinku odwiedzimy Środę Śląską. W średniowieczu w każdą środę tygodnia odbywał się tu jeden z największych targów w Europie. W tym bogatym mieście mieszkali zamożni kupcy. Nieprzypadkowo, to właśnie tutaj odkryto przez wieki skrywany majątek. W XIV wieku na miastem górowała wieża więzienna, do której z biegiem lat dobudowywano kolejne bryły. Dziś ratusz to zespół budynków skupionych wokół niewielkiego dziedzińca. Wewnątrz jednego z gmachów mieści się Muzeum Regionalne. Niezwykłego odkrycia dokonano w Środzie w roku 1985. Przy ulicy Daszyńskiego trwała rozbiórka nawierzchni i remont kamienic. Pewnego słonecznego dnia operator koparki pod grudami czarnej ziemi zobaczył blask. Promienie słońca odbijały się od srebrnych i złotych monet. Kilka lat później miasto ogarnęła istna gorączka złota. Na herbie Środy Śląskiej widnieją winne grona. Nie bez powodu. Okolice już od czasów średniowiecza słynęły z produkcji wina. Tradycja przetrwała. Od 2005 roku organizowane jest tu dwudniowe Święto Wina w Mieście Skarbów. Nic dziwnego, że ściągają tutaj pasjonaci enoturystyki, czyli turystyki winiarskiej, która zyskuje na popularności. Miasto może się też pochwalić Średzką Orkiestrą Dętą. W jej skład wchodzi ponad 20 zapaleńców, którzy po pracy rzucają wszystko, by stać się muzykami. Orkiestra swoim różnorodnym repertuarem uświetnia imprezy kulturalne, uroczystości patriotyczne i kościelne. (dodano pozycję programową) 19:35 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 9 Serial dokumentalny, 25 min, Litwa/Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Bartosz Frątczak Muzyka: Joanna Fidos Dorota Sokołowska, dziewczyna, o której się mówi. Chodziła do polskiej szkoły w Wilnie (ale swoje dziecko posłałaby do litewskiej). Maturę zdała jako jedna z najlepszych uczennic w całym kraju. Jest studentką Instytutu Stosunków Międzynarodowych i Nauk Politycznych Uniwersytetu Wileńskiego (bo uważa, że na studia na najlepszych uczelniach świata ma jeszcze czas). Prowadzi audycję w litewskim państwowym radiu LRT i nie wyklucza, że kiedyś zostanie prezydentką Litwy. (dodano pozycję programową) 22:05 AARON SWARTZ - ZŁOTE DZIECKO INTERNETU (INTERNET’S OWN BOY) Film dokumentalny, 104 min, USA, 2014 Reżyseria: Brian Knappenberger Dokument - zwycięzca Nagrody Jury Festiwalu w Sheffield - ukazuje losy Aarona Swartza, geniusza matematycznego, cudownego dziecka internetu, który znacząco przyczynił się do dynamicznego rozwoju sieci internetowej. Jako nastolatek Aron Swartz pracował nad protokołem RSS, był twórcą Reddit, angażował się w zagwarantowanie wolności poruszania się w internecie dla wszystkich. Jego działalność programisty i współtwórcy rozwoju sieci sprawiła, że zaangażował się w walkę o równouprawnienie i szeroki dostęp do informacji. Informacja to władza. Ale jak to z każdą władzą bywa, są tacy, którzy chcą jej tylko dla siebie. To pierwsze słowa Guerilla Open Acces Manifesto, napisanego przez niego w 2008 roku manifestu, który naraził go na rozprawy i wielomilionowe pozwy od instytucji chroniących prawa autorskie. 5 lat później 26 - letni wówczas Aaron popełnił samobójstwo, stając się dla wielu męczennikiem walki o wolność dostępu do informacji i wywołując szeroką dyskusję o przepisach prawa autorskiego w zmieniającym się technologicznie świecie. Czy wolność do uczenia się i wykorzystywania dorobku ludzkości dla tworzenia nowych, lepszych rozwiązań powinna ustępować prawom do idei, które bardzo często zostały zapożyczone od wcześniejszych epok? Czy ograniczenia dostępu do informacji nie spowodują w dłuższej perspektywie zatrważających skutków? Śmierć Aarona Swartza stała się punktem zwrotnym w narastającej debacie na temat wolności i praw człowieka w XXI wieku. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 00:05 REFREN Reportaż, 9 min, Polska, 1972 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Opowieścią o codzienności zakładu pogrzebowego w latach 70. Przedstawia fragmenty rozmów urzędników z petentami, którzy przyszli tu po stracie kogoś bliskiego. Bezduszna biurokracja w spotkaniu z ludzkim smutkiem. (dodano pozycję programową) 00:25 DRUŻYNA E (E - TEAM) Film dokumentalny, 85 min, USA, 2014 Scenariusz i reżyseria: Katy Chevigny, Ross Kauffman Zdjęcia: Ross Kauffman Muzyka: Tom. Grifiin Human Rights Watch posiada drużynę ekspertów, wysyłanych w rejony, w których istnieje podejrzenie popełniania zbrodni przeciwko ludzkości. Specjalna E - drużyna (od ang. Emergency Team) udaje się w zapalne zakątki świata, aby na miejscu dokumentować potencjalne nadużycia władzy oraz ataki na ludność cywilną. Anna, Ole, Fred i Peter są członkami jednej z takich drużyn. Ich zadaniem po przyjeździe na miejsce jest zbieranie informacji i dokumentowanie oraz w przypadku faktycznego zaistnienia naruszenia praw człowieka międzynarodowe nagłaśnianie poszczególnych przypadków. Jednocześnie starają się znaleźć osoby odpowiedzialne za zbrodnie i pociągnąć je do odpowiedzialności przed społecznością międzynarodową. Łamanie praw człowieka odbywa się przeważnie w sferze sekretów i milczenia, praca drużyny polega więc na rzuceniu światła na utajnione działania władzy i oddaniu głosu tysiącom ofiar, które bez tej organizacji pozostałyby nieme. W stylu cinema verite kamera podąża śladem członków E - drużyny zarówno podczas gdy starają się złożyć strzępy informacji o wydarzeniach rozgrywających się w różnych niespokojnych rejonach świata, jak Syria, czy Libia, jak i w ich prywatnych domach w Genewie, Berlinie i Paryżu. Bohaterowie usiłują połączyć życie rodzinne z wymogami tak szczególnej pracy. Charaktery i motywacje Anny, Ole, Freda i Petera są różne, ale łączy ich odwaga i całkowite poświęcenie celowi obnażania i powstrzymywania łamania praw człowieka gdziekolwiek na świecie. Film zdobył Nagrodę za zdjęcia na festiwalu Sundance 2014 oraz był prezentowany na najbardziej prestiżowych festiwalach dokumentu na świecie (m.in. Sheffield, Toronto, Waszyngton, Sydney i Paryż). (dodano pozycję programową) 02:00 KIM KI DOK Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2006 Reżyseria: Jolanta Krysowata Scenariusz: Patrick Yoka, Jolanta Krysowata Muzyka: Paweł Czepułkowski Na początku lat pięćdziesiątych do Polski przybyło 1500 dzieci z ogarniętej wojną Korei Północnej. Były to sieroty wojenne, których wychowaniem nasz kraj zajął się na prośbę Kim Ir Sena. Była to akcja poufna koordynowana na najwyższym stopniu ministerialnym. Grupa tysiąca dwustu dzieci, o których opowiada film, mieszkała w Państwowym Ośrodku Wychowawczym w Płakowicach, niewielkiej wsi na Dolnym Śląsku koło Lwówka Śląskiego. Wśród nich była trzynastoletnia dziewczynka o imieniu Kim Ki Dok. Dzieci spędziły w Polsce osiem lat, a nasz kraj stał się dla nich "drugą ojczyzną". Film jest opowieścią o niezwykle silnej więzi, jaka wytworzyła się między koreańskimi dziećmi a ich polskimi opiekunami. (dodano pozycję programową) 02:50 SZLAK SNÓW Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2020 Reżyseria: Zbigniew Maćków Scenariusz: Daniel Jasiński Zdjęcia: Artur Stroiński, Piotr Marcjasz Większość z nas kocha kino. Mamy swoje ulubione filmy, seriale, bohaterów. Ale czy kiedykolwiek zadaliśmy sobie pytanie, co to jest w ogóle film? Jaka jest jego istota? Czy film to tylko kronika dokumentująca historię? Czy może film, jak sugerował Wojciech Jerzy Has, jest niczym sen? Czy wiemy jednak, co to w ogóle sen? A może film to jakaś magia - jak chcą niektórzy? Albo tylko iluzja? Czy lubimy zatem być oszukiwani? A może film to podróż? Podróż bohatera i widza wyruszających razem ku przygodzie w tajemniczym filmowym świecie? Historia Wrocławskiej Wytwórni Filmów Fabularnych, historia zrealizowanych w niej filmów oraz piękne plenery Dolnego Śląska są dla nas pretekstem, by spróbować odpowiedzieć na wyżej postawiony problem, odkrywając jednocześnie historię polskiej kinematografii na Dolnym Śląsku oraz piękne plenery tego regionu. W podróż po Dolnym Śląsku, szlakiem filmów zrealizowanych we Wrocławskiej Wytwórni Filmów Fabularnych, wyrusza aktor Edwin Petrykat. Odwiedzi miejsca, w których realizowane były pamiętne sceny ze znanych i tych mniej znanych, filmów takich jak: "Sami swoi", "Wielki Szu", "Rękopis znaleziony w Saragossie", "Pętla", "Popiół i diament", "Jańcio Wodnik", "Stawka większa niż życie", "Mała Moskwa" i wiele innych. Poprzez fragmenty tych filmów będziemy przypominać miejsca Dolnego Śląska, gdzie kręcone były sceny. Nie pomijamy również wspomnieć o współczesnych realizacjach filmowych. Na swojej drodze przez Dolny Śląsk i świat filmu Edwin poprowadzi widza w stronę istoty tego, czym film jest i dlaczego, jako widzowie, znajdujemy w filmach coś, co jest częścią nas samych. Film poprzez tworzenie światów iluzorycznych paradoksalnie ukazuje nam prawdę o nas samych, a na Dolnym Śląsku pomagał Polakom w procesie zadomawiania się w nowym miejscu po II wojnie światowej. (dodano pozycję programową) 03:45 OBCEY Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2005 Scenariusz i reżyseria: Iwona Siekierzyńska Zdjęcia: Sławomir Bergański Poruszająca, pełna ciepła opowieść o grupie teatralnej "Biuro rzeczy osobistych", której aktorami są osoby niepełnosprawne umysłowo. Teatr, który tworzą, to nie tylko terapia, ale także działalność artystyczna otwarta na spotkania z publicznością. Jak co roku, grupa "Biuro rzeczy osobistych" przygotowuje się do premiery kolejnego spektaklu. Twórcy filmu towarzyszyli jej podczas letniego wyjazdu, na którym obserwowali pracę aktorów podczas prób, premierowy pokaz ich nowego spektaklu, ale także ich codzienne życie. Przy okazji ujawniały się osobowości bohaterów, ich radości i problemy. Film "Obcey" opowiada o niezwykłych ludziach, będących jednocześnie niezwykłymi artystami.