TVP Historia Niedziela, 08.01.2023 Zmiany z dnia 28.12.2022 w stosunku do raportu z dnia 21.12.2022 (dodano pozycję programową) 06:45 BYŁ TAKI DZIEŃ - 8 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1851 - pierwszy eksperyment Leona Foucaulta z wahadłem - dowód na ruch obrotowy Ziemi; 1918 - czternaście postulatów prezydenta USA Woodrowa Wilsona co do zakończenia pierwszej wojny swiatowej; 1962 - początek wydawania "Zeszytów Historycznych" Kultury; 1973 - kina zaczęły wyświetlać "Wesele" w reż. Andrzeja Wajdy; (zmodyfikowano opis: Omówienie) 12:35 DZIKIE KRAINY AUSTRALII - WYSPA DIABŁA (AUSTRALIA’S WILD PLACES.) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Peters Moers, Rory Mcguinness Pięcioczęściowa dokumentalna opowieść o dzikich krainach Australii - prastarego kontynentu, pełnego skrajności. Kraju najbardziej jadowitych węży, osobliwych gatunków zwierząt i roślin. Przez dziesiątki tysięcy lat ludzie przystosowywali się tu do życia. Znosili ekstremalne warunki środowiskowe tej nieokiełznanej krainy, by z czasem ją pokochać. Od bujnych lasów deszczowych po spieczone słońcem pustynie i ośnieżone góry. Dzikie piękno tego kontynentu do dziś zachowało się w parkach narodowych. Między Australią a Antarktydą, smagana przez "ryczące czterdziestki", leży Tasmania - największa i najdziksza wyspa przybrzeżna Australii. Nawet w środku lata silny wiatr zachodni wiejący wokół Antarktyki może przynosić sztormy, a niekiedy opady śniegu. Wyspa trwa tu jednak niewzruszenie, jakby na przekór niszczycielskim żywiołom. Urwiste góry tworzą wyjątkowe środowisko, w którym do dziś przetrwały pozostałości zaginionego świata. Tasmania powstała wskutek ruchu płyt tektonicznych, kiedy 45 milionów lat temu Australia odłączyła się od Antarktydy, co zakończyło rozpad superkontynentu Gondwany. Ponad jedną trzecią powierzchni wyspy zajmują parki narodowe, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Stare doliny porośnięte lasem deszczowym strefy umiarkowanej zostały objęte ochroną. Duża wilgotność i łagodne temperatury sprawiły, że korony drzew utworzyły niemal w pełni zamknięte sklepienie, funkcjonujące jak dach cieplarni. Wokół rozlegają się głosy dziwacznych zwierząt. W pierwotnym lesie jakby zatrzymał się zegar ewolucji. Żyją tu jedne z najbardziej osobliwych gatunków zwierząt na świecie: składający jaja ssak z dziobem kaczki, czteronogi mięsożerny torbacz o pysku psa i pręgach jak u tygrysa, i wreszcie istny diabeł. Torbacz, który żywi się mięsem, pokrzykuje jak upiór i jest nienasycony jak wampir. Wciąż panuje mit, że diabeł tasmański to dzika bestia, która zaatakuje nas w lesie. Wszyscy tak mówią, ale to nieprawda. Tymczasem na każdej fotografii czy w filmie diabeł tasmański ma otwarty pysk i złowrogo ryczy. W rzeczywistości to bardzo płochliwe zwierzę. Większość ludzi nigdy nie zobaczy go w naturalnym środowisku. W 1922 roku na tym niemal dziewiczym obszarze utworzono Park Narodowy Cradle Mountain - Lake Saint Clair, który ciągnie się od bazaltowych szczytów Cradle Mountain po leżące na południu Jezioro Saint Clair. To zupełnie wyjątkowe miejsce. (dodano pozycję programową) 15:35 SŁUŻYĆ POLSCE Film dokumentalny, 31 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Baczuń Scenariusz: Michał Baczuń Życie jednostek, ich rodzin składają się na dzieje narodu. Dlatego tak ważne jest, aby słuchać świadków historii, których jest coraz mniej, szybko odchodzą, a przecież to oni są najbardziej wiarygodnym zapisem narodowych dziejów. Bohaterem film SŁUŻYĆ POLSCE jest Zbigniew Zieliński, żołnierz Armii Krajowej, pułkownik Wojska Polskiego, sekretarz stanu w rządach po 1989roku, prezes honorowy leśników kombatantów, inicjator i realizator kilkudziesięciu pomników i tablic upamiętniających zapomnianych bohaterów dwóch okupacji, niemieckiej i sowieckiej, żołnierz konspiracji zbrojnej leśników, świadek zdobycia części rakiety V - 2 w leśniczówce Brzozówki i Brytyjskiej Misji Wojskowej SOE FRESTON w lasach częstochowskich, po wojnie żołnierz Konspiracyjnego Wojska Polskiego, bardzo dzielnego ugrupowania pod dowództwem Stanisława Sojczyńskiego Warszyca. Autor 36 książek i wielu opracowań z dziedziny wojskowości, inżynierii, ochrony środowiska, urbanistyki, architektury i historii I i II wojny światowej. Uhonorowany wieloma odznaczeniami w kraju i za granicą, posiadający pamiątki, dowody uznania z całego świata. Sam mówi zawsze, że najważniejsza dla niego jest służba Polsce. Historia Zbigniewa Zielińskiego i jego rodziny jest niejako obrazem dziejów Polski. (dodano pozycję programową) 17:15 GIGANCI NAUKI - IGNACY MOŚCICKI Film dokumentalny, 20 min, Polska, 2021 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Kto jest twórcą terminu witamina? Dlaczego każdy ma przy sobie monokryształ stworzony metodą Czochralskiego? Kto był nazywany Edisonem metalurgii? Wynalazek, którego z Gigantów nauki był umieszczony na wieży Eiffla? Do czego wykorzystywany był polon? Kto opracował oznaczenia grup krwi? Jak nazywał się twórca pierwszej skutecznej szczepionki na tyfus? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziemy w minicyklu "Giganci nauki". Są wśród nich polscy odkrywcy, wynalazcy, konstruktorzy i projektanci. Przedstawimy ich największe osiągnięcia, wyjaśniając równocześnie wagę poszczególnych innowacji oraz ich wykorzystanie. Zaproponowane postacie to przedstawiciele nauk medycznych, fizyki, chemii oraz matematyki. (dodano pozycję programową) 18:15 ZIEJA - ODC. 3 "PRAWDA PONAD WSZYSTKO" Serial biograficzny, 43 min, Polska, 2022 Reżyseria: Robert Gliński Zdjęcia: Witold Płóciennik Aktorzy: Mateusz Więcławek, Kaja Walden, Katarzyna Trzcińska, Małgorzata Różniatowska, Małgorzata Maślanka, Katarzyna Romańczuk, Marianna Zydek, Piotr Machalica , Andrzej Seweryn, Zbigniew Zamachowski, Sławomir Orzechowski, Kamil Przystał, Anna Matecka, Alex Kozłowski, Rainer Egger Odc. 3 Kolejne spotkanie z Zieją nie przynosi Grosickiemu spodziewanych rezultatów, oficer prosi swoich mocodawców, by aresztowali kilku działaczy opozycji. Pułapka zaczyna działać. Wzburzony Zieja przychodzi do Grosickiego. Chce widzenia ze swoimi przyjaciółmi. W kilka dni później zostaje zawieziony do więzienia. Tam spotyka się z aresztowanymi. Ich szczera rozmowa jest nagrywana. Grosicki uzyskuje wreszcie informację, której od dawna bezskutecznie poszukiwał. Informację, która odpowiednio spreparowana może zniszczyć cały ruch. Kiedy chce się podzielić odkryciem ze swoim przełożonym, okazuje się, że jego misja stała się nieaktualna. Aresztowani opozycjoniści zostają wypuszczeni na wolność. Jest amnestia. To propagandowe posunięcie władzy z okazji 33. rocznicy powstania PRL - u. Grosicki przegrywa.