TVP Kultura Wtorek, 03.01.2023 Zmiany z dnia 21.12.2022 w stosunku do raportu z dnia 07.12.2022 (dodano pozycję programową) 09:00 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - OBRAZ Z PRZEDSTAWIENIEM ŚW. ANNY SAMOTRZEĆ Magazyn, 5 min, Polska, 2022 Reżyseria: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Znajdujący się dziś w Muzeum Narodowym we Wrocławiu obraz z przedstawieniem św. Anny Samotrzeć jest dziełem wyjątkowo intrygującym. Choć temat ten był w średniowieczu dość popularny, w tym przypadku uwagę przykuwa zarówno sposób wyobrażenia tej świętej, jak i historia samego obiektu. W latach 60. XIX w. przekazane zostało do Muzeum Starożytności Śląskich we Wrocławiu, jako pochodzący z klasztoru strzegomskich karmelitów. Dzieło to stanowiło kiedyś najpewniej środkową część nastawy ołtarzowej. Na powierzchni dzieła zauważyć można dziesiątki mniejszych i większych podpisów datowanych na okres od XVII do XIX wieku, niektóre ledwo widoczne, niektóre wręcz wycięte w powierzchni drewna. Imiona, nazwiska, daty - swoiste archiwum ukazujące znaczenie tego dzieła. I choć taki sposób upamiętniania się z dzisiejszej perspektywy kojarzy nam się jedynie z aktem wandalizmu, spoglądając na dzieła takie jak św. Anna Samotrzeć z wrocławskich zbiorów, spróbujmy pomyśleć o nich raczej jako o śladach, które nawet pod nieobecność wiernego miały przypominać o jego prośbach lub wdzięczności za otrzymane łaski. O obrazie opowiada Agnata Stasińska. (dodano pozycję programową) 17:40 CO DALEJ? - KTO DZIŚ POSZEDŁBY WALCZYĆ ZA POLSKĘ? Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2023 Scenariusz: Paweł Krzemiński Wykonawcy: Piotr Gociek (prowadzący) Dziś o tym, co znajdziemy między dwoma biegunami: pomiędzy słowami rzymskiego poety Horacego: "Jakże słodko i zaszczytnie jest umrzeć za Ojczyznę", a cytatem z piosenki współczesnej polskiej wokalistki Marii Peszek "Nie oddałabym ci Polsko / Ani jednej kropli krwi". Jak kształtują się postawy Polaków w chwili, gdy wojna na Ukrainie udowadnia, że istnienia swego państwa trzeba, oddając za nie zdrowie i życie? W programie udział biorą: - dr hab. MICHAŁ ŁUCZEWSKI socjolog i antropolog z Uniwersytetu Warszawskiego - dr MARCIN SIŃCZUCH socjolog, Uniwersytet Warszawski, specjalista ds. socjologii wojska i bezpieczeństwa oraz socjologii młodzieży ROZMOWA 1: - Co mówią nam badania socjologiczne, czy zmienia się podejście Polaków do obowiązku obrony ojczyzny? ROZMOWA 2: - Czego uczy nas fenomen pułku AZOW? (powstał już w maju 2014, ponosił ciężkie straty przez lata, bohaterska obrona Azowstalu w Mariupolu). Oto formacja uważana za polityczny margines, okazuje się jednym z symboli nieugiętego oporu przeciw wrogowi. ROZMOWA 3: - Prof. Thompson nie pozostawia nam złudzeń: musimy liczyć tylko na siebie. Skąd zatem postawa, którą oddaje ów cytat z Marii Peszek: "Nie oddałabym ci Polsko / Ani jednej kropli krwi". Podsumowanie - Czy to różnica generacyjna? Np. w pomoc Ukrainie też najmocniej angażuje się pokolenie 40 - 50 - latków pamiętających sowiecką okupację Europy Środkowej - Co zrobić, aby zwiększyć zrozumienie, że wolności i niepodległości ojczyzny nie da się ocali bez poświęcenia. Czasem tego najwyższego? (zmodyfikowano opis: Omówienie) 21:55 TEATR TELEWIZJI - SZCZĘŚCIE FRANIA Teatr, 69 min, Polska 2001 Autor: Włodzimierz Perzyński Reżyseria: Agnieszka Glińska Zdjęcia: Krzysztof Pakulski Występują: Maciej Stuhr (Franio), Joanna Szczepkowska (Lipowska), Krzysztof Stroiński (Lipowski), Aleksandra Popławska (Helena), Bartosz Opania (Otocki), Maria Maj (Mroczyńska), Agnieszka Wosińska (Langmarowa) W jednym z wywiadów Włodzimierz Perzyński (1877 - 1930) oświadczył, że komediopisarzem został przez przypadek. Brakowało mu po prostu pieniędzy na wypłacenie się z zaciągniętej wcześniej zaliczki. Chcąc wybrnąć z nieprzyjemnej sytuacji, napisał "Lekkomyślną siostrę" (1904), jak się później okazało, jedną ze swych trzech najlepszych komedii. Pozostałe dwie to "Aszantka" (1907) i "Szczęście Frania" (1909). To głównie one sprawiły, że nazwisko autora "Pamiętnika wisielca" do dziś figuruje w podręcznikach literatury i na teatralnych afiszach. Próby poetyckie, jak również obfity dorobek prozatorski i publicystyczny Perzyńskiego są obecnie niemal doszczętnie zapomniane. "Szczęście Frania" to lekka komedia miłosna, w której pobrzmiewają także tony serio. Tradycyjnie zainscenizowany i dobrze zagrany spektakl Agnieszki Glińskiej umiejętnie je wydobywa. Zza fasady komizmu wyłania się "mały", lecz autentyczny dramat szlachetnego człowieka, któremu niskie urodzenie staje na drodze do tytułowego "szczęścia". Ironia losu jest tu podwójna. Nie dość, że pogardzany Franio przewyższa moralnie całe swoje otoczenie (może poza służącą Mroczyńską), to jeszcze realizacja marzenia jego życia przynosi mu nie tyle radość, co dotkliwe upokorzenie. Rozpieszczona i zepsuta Hela, córka państwa Lipowskich, pobiera lekcje malarstwa u zblazowanego artysty Otockiego, z którym potajemnie romansuje. Jej matka jakby czegoś się domyśla, urządza dziewczynie awantury i pod byle pretekstem wpada do pokoju, gdzie odbywają się lekcje. Hela, doprowadzona do wściekłości, ulega namowom Otockiego i decyduje się skrycie odwiedzić artystę w jego pracowni. Tymczasem w pannie Lipowskiej kocha się szaleńczo Franio, prostolinijny chłopak z nizin, od lat służący u jej rodziców. Uczciwy i niegłupi cieszy się w domu swych chlebodawców statusem niemal krewnego. Nieodzowny do pomocy w kantorze, niezastąpiony w wieszaniu firanek, jedyny do pakowania walizek oraz tysiąca innych gospodarskich drobiazgów. Cóż z tego, skoro "państwo" w głębi ducha wciąż uważają go za gorszą odmianę człowieka. Franio przekonuje się o tym boleśnie, gdy postanawia prosić o rękę Heli. Lipowski traktuje chłopaka z pełnym niedowierzania rozbawieniem, zaś ukochana... lepiej nie mówić. Urażony do żywego młodzian wypowiada posadę. Wkrótce jednak bieda daje mu się boleśnie we znaki, zaś w rodzinie Lipowskich dochodzi do prawdziwego "trzęsienia ziemi". (zmodyfikowano opis: Omówienie) 23:55 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - SICARIO (SICARIO) Thriller, film kryminalny, 116 min, USA 2015 Reżyseria: Denis Villeneuve Scenariusz: Taylor Sheridan Aktorzy: Emily Blunt, Benicio del Toro, Josh Brolin, Victor Garber, Jon Bernthal, Daniel Kaluuya, Jeffrey Donovan Film otrzymał 3 nominacje do nagrody Oscara w kategoriach: najlepsze zdjęcia, muzyka, montaż dźwięku. Trzymająca w napięciu do ostatniej sceny opowieść o grupie specjalnej rozpracowującej meksykański kartel narkotykowy. Główną bohaterką jest młoda agentka Kate Macer, która nie zawaha się podjąć niebezpieczną walkę z bezwzględnymi mafiosami, za co ostatecznie będzie musiała zapłacić wysoką cenę. Kate ma wziąć udział w ściśle tajnej operacji CIA mającej na celu pojmanie samego szefa kartelu. Akcją dowodzi Matt Graver, stopniowo wprowadzający ją w szczegóły operacji. Młoda agentka poznaje najbardziej mroczne tajemnice przestępczego świata, gdzie nia ma żadnych zasad i reguł. Zostaje wystawiona na ciężką próbę za sprawą zagadkowego "konsultanta" meksykańskiego pochodzenia, współpracownika CIA Alejandro Gillicka, który okaże się podwójnym agentem. Grupa operacyjna, w skład której wchodzą żołnierze elitarnej amerykańskiej formacji Delta Force, służby agencji federalnej oraz agenci CIA, wyrusza z misją specjalną do Meksyku. (dodano pozycję programową) 02:05 CO DALEJ? - KTO DZIŚ POSZEDŁBY WALCZYĆ ZA POLSKĘ? Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2023 Scenariusz: Paweł Krzemiński Wykonawcy: Piotr Gociek (prowadzący) Dziś o tym, co znajdziemy między dwoma biegunami: pomiędzy słowami rzymskiego poety Horacego: "Jakże słodko i zaszczytnie jest umrzeć za Ojczyznę", a cytatem z piosenki współczesnej polskiej wokalistki Marii Peszek "Nie oddałabym ci Polsko / Ani jednej kropli krwi". Jak kształtują się postawy Polaków w chwili, gdy wojna na Ukrainie udowadnia, że istnienia swego państwa trzeba, oddając za nie zdrowie i życie? W programie udział biorą: - dr hab. MICHAŁ ŁUCZEWSKI socjolog i antropolog z Uniwersytetu Warszawskiego - dr MARCIN SIŃCZUCH socjolog, Uniwersytet Warszawski, specjalista ds. socjologii wojska i bezpieczeństwa oraz socjologii młodzieży ROZMOWA 1: - Co mówią nam badania socjologiczne, czy zmienia się podejście Polaków do obowiązku obrony ojczyzny? ROZMOWA 2: - Czego uczy nas fenomen pułku AZOW? (powstał już w maju 2014, ponosił ciężkie straty przez lata, bohaterska obrona Azowstalu w Mariupolu). Oto formacja uważana za polityczny margines, okazuje się jednym z symboli nieugiętego oporu przeciw wrogowi. ROZMOWA 3: - Prof. Thompson nie pozostawia nam złudzeń: musimy liczyć tylko na siebie. Skąd zatem postawa, którą oddaje ów cytat z Marii Peszek: "Nie oddałabym ci Polsko / Ani jednej kropli krwi". Podsumowanie - Czy to różnica generacyjna? Np. w pomoc Ukrainie też najmocniej angażuje się pokolenie 40 - 50 - latków pamiętających sowiecką okupację Europy Środkowej - Co zrobić, aby zwiększyć zrozumienie, że wolności i niepodległości ojczyzny nie da się ocali bez poświęcenia. Czasem tego najwyższego?