TVP Kultura Środa, 04.01.2023 08:40 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - TOMAS VENCLOVA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Jolanta Rzegocka, Anna Szałańska, Piotr Poraj Poleski Seria ekskluzywnych wywiadów przeprowadzonych przez Jolantę Rzegocką na Litwie, z wybitnymi przedstawicielami litewskiej kultury i polityki. Bohaterowie programu opowiadają o związkach Litwy z Polską, wzajemnych inspiracjach kulturalnych, wspólnej historii i perspektywach na przyszłość. Bohaterem odcinka jest Tomas Vevclova, litewski poeta, eseista i publicysta. 09:15 WINNETOU - I OLD FIREHAND (WINNETOU UND SEIN FREUND OLD FIREHAND) Western przygodowy, western, 90 min, Niemcy/Jugosławia 1967 Reżyseria: Alfred Vohrer Scenariusz na podstawie powieści Karola Maya: David DeReszke Aktorzy: Rod Cameron, Pierre Brice, Marie Versini, Todd Armstrong, Harald Leipnitz Western przygodowy, którego scenariusz został zainspirowany popularnymi indiańskimi powieściami Karola Maya. Akcja rozgrywa się w surowych i malowniczych sceneriach Dzikiego Zachodu. Bohater filmu, szlachetny Apacz Winnetou, wraz z białym pionierem, zwanym Old Firehand, walczą o pokój na ziemiach odebranych Indianom. Banda Sillersa napada ludność zamieszkującą obszar na granicy między Teksasem a Nowym Meksykiem. Atakują czerwonoskórych dla rozrywki i zabijają kilku z nich. Aby zapobiec krwawym zabawom i ukarać bandę, Winnetou wraz z siostrą Nscho - tschi i Old Firehandem jadą do miasta, by szukać tam sprawiedliwości. 11:00 KARIERA NIKODEMA DYZMY - ODC. 3/7 Serial obyczajowy, 52 min, Polska 1979 Reżyseria: Jan Rybkowski i Marek Nowicki Scenariusz: Jan Rybkowski, Marek Nowicki, Witold Orzechowski Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Roman Wilhelmi, Leonard Pietraszak, Mariusz Dmochowski, Bronisław Pawlik, Tadeusz Pluciński, Bogusz Bilewski, Halina Golanko, Igor Śmiałowski, Hanna Balińska, Ryszard Barycz, Arkadiusz Bazak, Barbara Brylska, Krystyna Ciechomska, Liliana Głąbczyńska, Zofia Merle, Lech Ordon, Witold Pyrkosz, Ewa Szykulska, Izabella Trojanowska, Wojciech Pokora i inni Wysłany przez pana Kunickiego do Warszawy ze specjalną misją Nikodem Dyzma odnajduje pułkownika Waredę. Ma nadzieję, że znajomy z pamiętnego bankietu pomoże mu dostać się do ministra Jaszuńskiego. Razem włóczą się po lokalach, zabawy i pijatyki cementują stare przyjaźnie i ułatwiają zawieranie nowych znajomości. Słysząc o zagrożonej pozycji ministra rolnictwa, Dyzma przedkłada projekt ratowania kraju przed klęską urodzaju. Pomysł skupowania zboża od ziemian i magazynowania go, czekając na koniunkturę oraz wypuszczania specjalnych obligacji z przeznaczeniem na skup zasłyszał od Kunickiego, ale przedstawia go oczywiście jako własny. Projekt zapewniający rządowi maksymalne zyski zostaje uznany za genialny, rośnie sława Dyzmy jako "tęgiej głowy", wręcz mężaopatrznościowego polskiej gospodarki. Dzięki hrabinie Przełęskiej, ciotce Żorża Ponimirskiego, pan Nikodem wchodzi do środowiska arystokratycznego. Ekscytują się nim wytworne damy, cenią sobie jego przyjaźń panowie. Jego prostactwo jest przyjmowane jako dowód siły, milczenie, za którym próbuje ukryć brak wiedzy i obycia, uchodzi za przejaw rozwagi. Dyzma bez trudu uzyskuje przydział drewna dla koborowskich tartaków i jako triumfator wraca do posiadłości państwa Kunickich. 12:10 KRAINA MIODU (HONEYLAND) Film dokumentalny, 85 min, Macedonia, 2019 Reżyseria: Tamara Kotevska, Ljubomir Stefanov Wykonawcy: Janusz Szydłowski Film dokumentalny nagrodzony na wielu festiwalach. To niezwykła opowieść, której bohaterką jest 50 - letnia Hatidze mieszkająca z chorą matką w opustoszałej macedońskiej wiosce bez prądu i bieżącej wody. Hoduje pszczoły i jest ostatnią z linii niezależnych pszczelarzy, którzy sprzedają miód w małych partiach. Handluje nim w najbliższym mieście, oddalonym od jej domu o cztery godziny drogi. Codziennie chodzi po zboczu wzgórza, aby sprawdzić swoje ule. Kocha pszczoły, zaklina je śpiewem, delikatnie manewrując plastrami miodu - bez kombinezonu, siatki na twarzy lub rękawiczek. Żyje tradycyjnie, w zgodzie z naturą. Pewnego dnia w jej okolicy pojawia się wielodzietna rodzina, która tu się osiedla. W życie Hatidze wkradają się wrzeszczące dzieci, ryczące krowy i silniki. Nowi sąsiedzi również hodują pszczoły, ale traktują miód i pszczoły zgoła inaczej. Tradycję zastępuje twardy biznes maksymalna eksploatacja. Hatidze czuje, że to, czego nie da się zmienić, należy zaakceptować. Przybysze mogą jednak poważnie zagrozić jej życiu oraz jej ulom. Film ukazuje zanikającą tradycję szacunku do pszczół i traktowania ich jak partnerów, a nie poddanych człowiekowi niewolników produkujących miód. Pięknie sfilmowana opowieść daje nadzieję na zmianę komercyjnego nastawienia człowieka do pszczół i natury. Dokument zdobył wiele nagród: 2019 FF Sundance: nagroda World Cinema Grand Jury Prize: Documentary, World Cinema Documentary Special Jury Award for Impact for Change, World Cinema Documentary Special Jury Award for Cinematography, 2019 MFF Hong Kong, 2019 New Direction/New Films FF Nowy Jork. 14:45 WYPRAWA W PRZESZŁOŚĆ (CESTA DO PRAVEKU) Film fantasy, przygodowy, 82 min, Czechosłowacja, 1955 Reżyseria: Fred Ladd, Karel Zeman Scenariusz: Karel Zeman, J. A. Novotny Zdjęcia: Antonin Horak, Vaclav Pazdernik Muzyka: E. F. Burian, Frantisek Strangmuller Aktorzy: Vladimir Bejval, Petr Herrman, Zdenek Hustak, Josef Lukas Jeden z najciekawszych dziecięcych filmów przygodowych w historii światowej kinematografii. O jego popularności świadczyło wprowadzenie go do amerykańskiej dystrybucji (z rozszerzonym prologiem i epilogiem), które nastąpiło po fenomenalnym sukcesie filmu "Diabelski wynalazek". To popularnonaukowe dzieło opowiada o czterech chłopcach, którzy na najzwyklejszej łódce wyruszają w podróż do prehistorii. Wyprawa w pełną tajemnic przeszłość naszej planety przypomina ciekawy podręcznik, pełen użytecznych uwag i wniosków, prezentowanych w formie chłopięcej zabawy. Dzięki temu anegdotycznemu evergreenowi już kilka generacji dzieci i dorosłych zapoznało się z prehistorią ludzkości. Pomysłowe triki i efekty specjalne należą do podręcznikowych metod tworzenia filmowych iluzji. Źródło opisu: www.iluzjon.fn.org.pl 16:25 SANDITON - ODC. 8 (SANDITON) Serial kostiumowy, 46 min, Wielka Brytania, 2019 Autor: Jane Austen Reżyseria: Olly Blackburn Aktorzy: Theo James, Rose Williams, Crystal Clarke Odc. 8 W noc letniego balu świętojańskiego ważą się losy Sanditon, a kolejne wydarzenia stawiają Charlotte i rodzinę Parkerów przed niezwykle trudnymi wyborami. 17:25 KSIĘGA PRZESTRZENI S.II - ADRESY JAKICH MAŁO Magazyn, 30 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Wykonawcy: Bogna Świątkowska (prowadząca), Jarosław Trybuś (prowadzący) W odcinku przegląd inwestycji mieszkaniowych, których architektura, dzięki oryginalności formy, niezwykłej lokalizacji lub szczególnemu kontekstowi urbanistycznemu, a często dzięki wszystkim tym czynnikom, jest architekturą niepowtarzalną. Pokażemy tu inwestycje adresowane do wąskiej grupy obywateli, jednak mogące stanowić wzory dla architektury bardziej masowej. W odcinku: - Apartamentowiec Cosmopolitan w Warszawie (Helmut Jahn) - Browar Lubicz w Krakowie (Mofo Architekci) - Wille Parkowa w Katowicach (Konior Studio) - Apartamenty Warzelnia w Poznaniu (APP Sławomir Rosolski Architekt) - Apartamenty Dune 1 w Mielnie (mellon architekci) - Zespół mieszkaniowy "Nowe Orłowo" w Gdyni (ARCH - DECO) 18:15 WINNETOU - W DOLINIE ŚMIERCI (WINNETOU UND SHATTERHAND IM TAL DER TOTEN) Film przygodowy, western, 85 min, Jugosławia/Niemcy/Włochy 1968 Reżyseria: Harald Reinl Scenariusz na podstawie powieści Karola Maya: Axel Berg, Harald Reinl Aktorzy: Pierre Brice, Lex Barker, Karin Dor, Ralf Wolter, Eddi Arent, Rik Battaglia, Clarke Reynolds, Vladimir Medar i inni Major Kingsley zostaje posądzony o sprzeniewierzenie złota, które miał odtransportować z zagrożonego fortu Dawson w bezpieczne miejsce. W obronie czci ojca, nieobecnego na rozprawie sądowej, staje jego córka Mabel, wspomagana przez Old Shatterhanda. Gdy rozprawa zostaje odroczona, a Mabel wpada w ręce bandytów usiłujących odebrać jej ostatni list ojca, Old Shatterhand znów przychodzi jej z odsieczą. Wraz z Mabel i delegowanym przez sąd porucznikiem Cummingsem ruszają na spotkanie Winnetou, któremu umierający Kingsley wyjawił w tajemnicy nowe miejsce ukrycia złota. Rozpoczyna się dramatyczny wyścig z bandą złoczyńców i plemieniem Siuksów, które wykopało topór wojenny i też chce zdobyć złoto, żeby kupić za nie broń. Dzięki przebiegłości i odwadze Winnetou oraz Old Shatterhanda udaje się im dotrzeć jako pierwszym do Doliny Śmierci, gdzie znajduje się złoto ukryte wśród grobowców dawnych wodzów indiańskich. Niestety, w ostatniej chwili bandyci znów podstępem uprowadzają Mabel i zmuszają tym samym Winnetou i Old Shatterhanda do wydania im złota. W tym samym momencie przybywają jednak Siuksowie, których strzały powodują wybuch gazu ziemnego. Dochodzi do katastrofy. 20:00 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - MIŁOŚĆ PISANA BRAILLEM (LE COEUR EN BRAILLE) Komedia, 85 min, Francja, 2016 Autor: Pascal Ruter Reżyseria: Michel Boujenah Scenariusz: Michel Boujenah, Alfred Lot Aktorzy: Alix Vaillot, Jean - Stan Du Pac, Antoine Khorsand, Laurent Capelluto 12 - letnia Marie, dobra uczennica i utalentowana wiolonczelistka ma pewien sekret - cierpi na nieuleczalną chorobę oczu. I chociaż na razie jeszcze w miarę normalnie funkcjonuje w życiu, to wie, że wkrótce będzie zmuszona do życia w całkowitej ciemności. Rodzice zamierzają przenieść ją do szkoły dla niewidomych, lecz Marie ma inne plany - zamierza zdać egzamin do prestiżowej szkoły muzycznej. Aby zrealizować ten plan, prosi o pomoc nieśmiałego Victora - kolegę z klasy. Krok po kroku Victor stanie się oczami Marie, a oboje przekonają się, że uczuć nic i nikt nie może zatrzymać. 22:45 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - SERGIO LEONE - PORTRET BUNTOWNIKA (SERGIO LEONE, PORTRAIT OF AN "OUTLAW") Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Jean - Francois Gire Scenariusz: Jean - Francois Gire Dokument przedstawia historię człowieka, który całe swe życie poświęcił tworzeniu filmów, pielęgnowaniu przyjaźni i zapewnieniu szczęścia swej rodzinie. Pięćdziesiąt lat po premierze legendarnego westernu "Pewnego razu na Dzikim Zachodzie" współcześni filmowcy wspominają jego twórcę, wybitnego włoskiego reżysera Sergia Leone. Leone przyszedł na świat w 1929 roku we włoskiej rodzinie reżyseria filmowego i aktorki. Dzięki swemu niebywałemu talentowi i godnych pozazdroszczenia konotacjom po zakończeniu II wojny światowej Sergio stał się najmłodszym asystentem reżysera w kraju. Od wczesnych lat miał okazję uczyć się od filmowców tworzących w duchu włoskiego neorealizmu oraz przyglądać się pracom w inspirowanym Hollywood rzymskim studiu Cinecitta. W 1964 roku Leone był już gotowy, aby podzielić się ze światem swoją własną wizją skrajnie amerykańskiego gatunku, jakim był western. Krytycy nie pozostawili na odważnym reżyserze suchej nitki, lecz jego charakterystyczna estetyka i rewolucyjne podejście do westernu podbiły serca miłośników kina. "Pewnego razu na Dzikim Zachodzie" od dekad inspiruje kolejne pokolenia kinomaniaków, w tym samego Quentina Tarantino. (źródło: alekinoplus.pl) 23:50 POLSKI JAZZ W TVP KULTURA - FREEYO: WOJTCZAK/MAZOLEWSKI/GOS Koncert, 45 min, Polska, 2009 Wykonawcy: Freeyo, Irek Wojtczak, Wojtek Mazolewski, Michał Gos W programie prezentujemy występ zespołu FREEYO, będący fragmentem koncertu jazzowego, który odbył się w grudniu 2009 roku w Palladium. W skład zespołu wchodzą: Wojtek Mazolewski, Irek Wojtczak i Michał Gos. Muzycy z powodzeniem łączą elementy polskiej muzyki ludowej, muzyki jidysz z free jazzem i muzyką improwizowaną. 00:50 LEKKIE OBYCZAJE - MĄŻ FRYZJERKI (LE MARI DE LA COIFFEUSE) Komediodramat, romans, 78 min, Francja, 1990 Reżyseria: Patrice Leconte Scenariusz: Patrice Leconte, Claude Klotz Zdjęcia: Eduardo Serra Muzyka: Michael Nyman Aktorzy: Jean Rochefort, Anna Galiena, Roland Bertin, Maurice Chevit, Philippe Clevont, Jacques Mathou Miłość do fryzjerki powoduje że młody chłopiec Antoine często przychodzi do fryzjera. Jako dorosły mężczyzna poznaje piękną fryzjerkę Mathildę i oboje zakochują się w sobie. Reżyser Patrice Leconte mówi tak o swoim filmie: Chodzenie do fryzjera sprawiało mi przyjemność już, gdy byłem małym chłopcem. Doznanie to zintensyfikowało się szczególnie, gdy miałem 12 lub 13 lat. Wtedy zacząłem się strzyc u fryzjerki. Nie istniała czynność, która odpowiadałaby mi bardziej niż sposób, w jaki byłem przez nią traktowany. Podobał mi się jej zapach, była delikatna i miała spokojny głos. Oczyma wyobraźni widziałem niezwykłe szczęście człowieka, który z nią żyje. Od tamtej pory przyrzekłem sobie, ze któregoś dnia poślubię fryzjerkę. Los jednak chciał inaczej. To właśnie niezrealizowanie tych zamierzeń musiało skłonić mnie do napisania opowieści, której mógłbym być bohaterem. "Mąż fryzjerki"mówi o miłości. Nie jest to historia autobiograficzna, choć w rzeczywistości powinna nią być". 02:25 OCZY ORSONA WELLESA (THE EYES OF ORSON WELLES) Film dokumentalny, 110 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Mark Cousins Scenariusz: Mark Cousins Zdjęcia: Mark Cousins Welles, ikona kina XX wieku, bywalec salonów i kochanek wielkich gwiazd, skrywał pewną pasję - rysowanie. Wiele lat po śmierci mistrza autor tego dokumentu spotyka Beatrice Welles, która pokazuje mu sekretne pudełko z rysunkami ojca. "Co jest w pudełku, Orson?" - pyta Cousins swoim niepodrabialnym staccato i tak zaczyna się filmowy list do wielkiego twórcy, niemający nic wspólnego z klasyczną biografią. Badając poszczególne rozdziały życia Wellesa, Cousins odbywa kilka podróży: od Irlandii przez Maroko po Nowy Jork. Wszędzie, gdzie dociera, stara się ustawić kamerę tam, gdzie stawiał ją Orson. Ma obsesję, by zobaczyć świat jego oczami, ujrzeć dokładnie to, co on widział. Oczy są metaforą myślenia wizualnego, portalem umożliwiającym wniknięcie w świat wyobraźni wielkiego artysty. 04:30 MŁODA POLSKA - CASTING Dramat, 19 min, Polska, 2017 Reżyseria: Katarzyna Iskra Scenariusz: Katarzyna Iskra Zdjęcia: Sebastian Weber Aktorzy: Marta Mazurek, Katarzyna Herman, Julian Świeżewski Zosia i Kuba są młodymi rodzicami z małego miasta. Ona jest początkującą aktorką, ale głównie zajmuje się córeczką. Kiedy dostaje szansę, aby wystąpić w filmie ze swoją idolką Martą, decyduje się pojechać na casting z dzieckiem. Ten dzień okaże się przełomowym momentem w jej życiu. (filmpolski.pl)