TVP Dokument Czwartek, 26.01.2023 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - OGRZEWANIE NA PUSZCZY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Na skraju Puszczy Białowieskiej mieszka ekolog i architekt Janusz Korbel. Puszcza jest dla niego świątynią i spędza tu każdą wolną chwilę. Ale jest też zagorzałym zwolennikiem zachowania tradycyjnego kształtu architektonicznego wsi puszczańskich. Sam mieszka w typowej, drewnianej chacie podlaskiej. Co jednak robić, by dla oszczędzania lasu, jak i leśnego powietrza, nie ogrzewać takich chat drewnem. Janusz zaczął od oszczędzania energii, oklejając okna specjalną przezroczystą folią, która wpuszcza energię promienistą do wewnątrz, a mało jej wypuszcza na zewnątrz. Ale przede wszystkim propaguje stosowanie źródeł czystej, odnawialnej energii, przede wszystkim domowe pompy cieplne, działające na zasadzie "odwrotności lodówki". Nasz bohater prezentuje przykłady już działających urządzeń, omawia własne do nich przymiarki i wskazuje na korzyści dla wsi w przyszłości. Ponieważ łączy w sobie naturę puszczańskiego romantyka z racjonalnym, inżynierskim spojrzeniem, jest w stanie naświetlić też kwestie ekonomiczne i zarysować perspektywy na przyszłość. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 16 SMAK TORUNIA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak wiele miasto może zawdzięczać piernikom? Okazuję się, że naprawdę sporo. To one rozsławiły imię Torunia na całym świecie i co najciekawsze - dzieje się tak do dzisiaj! Radosław Kotarski tym razem bierze sprawy we własne ręce, dosłownie i w przenośni, ponieważ sam wypieka pierniki według tradycyjnej receptury. Poza tym sprawdza, jak wiele słów i stwierdzeń przeniknęło do języka polskiego dzięki toruńskim wyrobom. 07:00 NOTACJE - EUGENIUSZ TYRAJSKI. ŻOŁNIERZ Z PUŁKU "BASZTA" Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2017 Wspomnienia Eugeniusza Tyrajskiego, który w czasie powstania warszawskiego walczył w pułku "Baszta" na Mokotowie i na Sadybie. Eugeniusz Tyrajski urodził się w 1926 r. w Nowym Brwilnie koło Płocka. Był żołnierzem Armii Krajowej. We wrześniu 1944 r. został wywieziony do obozu jenieckiego w Bossen w Niemczech. Wrócił do Polski w 1946 r. Jest działaczem Związku Powstańców Warszawy. 07:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 228 PAŁAC W ROGALINIE Magazyn, 21 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Pałac w Rogalinie to wyjątkowe miejsce, w którym splatają się kultura, historia i natura. Wzorowany na Wersalu mieści nie tylko zachowane wnętrza z epoki, ale i bezcenną kolekcję polskiego malarstwa. Pałac był rodową siedzibą rodziny Raczyńskich - jednym z jej znamienitych przedstawicieli był również prezydent RP na uchodźstwie. Pałac w Rogalinie wybudował na rodową siedzibę w drugiej połowie XVIII wieku Kazimierz Raczyński, pisarz koronny, późniejszy marszałek koronny na dworze króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Przez kolejne dziesięciolecia wystawna rezydencja była przebudowywana i służyła Raczyńskim aż do wybuchu II wojny światowej. Leżący pod Poznaniem Rogalin przyciągnął hrabiego Kazimierza Raczyńskiego walorami przyrodniczymi dzikiej doliny Warty. Pałac z rokokowym ogrodem i angielskim parkiem umiejętnie wpisano w zastaną naturę i topografię. Ta jedna z najważniejszych rezydencji Wielkopolski wraz z założeniem parkowym od 2018 roku posiada status Pomnika Historii RP. 07:45 CZYTANIE PUSZCZY - ODC. 5 PROCES ŻYCIA Cykl reportaży, 23 min, Polska, 2014 Autor: Beata Hyży Czołpińska Zdjęcia: Krzysztof Więckowski Bohaterem kolejnego odcinka jest dr Marcin Fabjański - filozof, nauczyciel medytacji, pisarz, felietonista "Coachingu" i "Dużego Formatu". Twórca Szkoły Filozofii Dostrojenia do Procesu Życia. 08:15 PUŁAPKI KONSUMENCKIE - ODC. 3 MIESZKANIE ZABÓJCZE DLA KLIMATU (CONSUMERS TRAPS 3. WHAT CLIMATE KILLS / VERBRAUCHERCHECK 3. KLIMAKILLER) Serial dokumentalny, 44 min, Austria/Niemcy, 2019 Reżyseria: Andrea Eder, Christine Grabner W odcinku trzecim dowiemy się, jakie rzeczy w naszych domach i mieszkaniach są zabójcze dla klimatu. Co powoduje globalne ocieplenie, a co za tym idzie narastające zagrożenie dla nas. Nie oszczędzamy energii elektrycznej, wody, korzystamy bez opamiętania z dóbr konsumpcyjnych. Na szczęście coraz więcej mówi się o sposobach ochrony i ratowania naszej planety przed zagładą. 09:05 PIRENEJE - PIĘKNE I DZIKIE (THE WILD BEAUTY OF THE PYRENEES / DIE WILDE SCHÖNHEIT DER PYRENAEN) Film dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2020 Film dokumentalny o Pirenejach i tamtejszej dzikiej przyrodzie. To pasmo górskie między Morzem Śródziemnym a Atlantykiem, z ciężko pracującymi mieszkańcami i zachwycającą przyrodą. Od ponad stu lat góry są wyzwaniem dla kolarzy Tour de France, a wąskimi dolinami wije się mały, żółty pociąg. To też raj dla sportów ekstremalnych, niektórzy sięgają tu gwiazd. Pireneje są naturalną granicą między Francją a Hiszpanią, a Andora, jedno z najmniejszych państw w Europie, znajduje się w jej sercu. Eksplorujemy francuskie Pireneje i zapraszamy publiczność na spotkanie z jej mieszkańcami, prowadząc wiejskie życie w kraju o czystej urodzie. Od wybrzeża Morza Śródziemnego po Ocean Atlantycki mijamy wysokie na 3000 metrów góry z nietkniętymi jeziorami, gigantycznymi wodospadami i średniowiecznymi wioskami, w których ludzie prowadzą życie w ścisłym związku z dziką przyrodą. Towarzyszymy kilku bohaterom w ciągu jednego roku. Różne pory roku charakteryzują nietknięty górski krajobraz Pirenejów, a także florę i faunę. Wiosną, latem, jesienią i zimą doświadczamy transformacji tego zadziwiającego krajobrazu i wyzwań, z którymi mierzą się mieszkańcy o każdej porze roku. 10:00 PRZEWODNIK PUTIFARA - ODC. 1 PARYŻ, MIASTO ŚWIATŁA (PUTIPHAR'S TRAVEL GUIDE A 19TH CENTURY GLOBE - TROTTER 1. PARIS, THE CITY OF LIGHTS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Sebastien Lafebvre, Stanislas Valroff Scenariusz: Helene Chevereau Petrus Putifar jest fikcyjnym podróżnikiem i autorem przewodników turystycznych. Odkrywa zabytki do odwiedzenia, muzea, ogrody, miejsca do zwiedzenia, spaceruje po miastach i dzieli się swoimi spostrzeżeniami. Podążamy za nim do Paryża, Londynu, Wiednia, Konstantynopola, Amsterdamu, Petersburga, Neapolu, Lizbony, Barcelony, Wenecji i na Francuską Riwierę. Pierwszy odcinek to wizyta w pełnym świateł Paryżu. Paryskie noce i dnie, muzea, zabytki, uciechy... Dziewiętnasty wiek to stulecie przemian, cudów technologicznych i demokratyzacji turystyki. Paryż to stolica wszystkiego: sztuki, literatury, elegancji i dobrego smaku. O świcie pociąg naszego bohatera wjeżdża na stację Saint Lazare - to pierwsza paryska stacja kolejowa, otwarta w 1837 roku i największa stacja dla podróżnych we Francji. Paryż - co za cudowne słowo! Nie sposób się tu nudzić. Nie zapomnijcie dewizy przewodnika Putifara: Podróżnik troski śle precz, o brzasku bieży krokiem lekkim. Bądź ciekaw, patrz i ceń. 11:05 KRAKÓW MAŁO ZNANY - KRAKOWSCY ZŁOTNICY Film dokumentalny, 30 min, Polska, 1971 Scenariusz i prowadzenie: Czesław Kruszelnicki Zdjęcia: Jan Popczyk Program poświęcony pracy i twórczości krakowskich złotników, którzy zrzeszyli się w cechu w roku 1370. Ich patronem jest biskup Noyon, św. Eligiusz, który żył w VII w. i był nadwornym złotnikiem króla francuskiego, Dagoberta. Jego portret znajduje się w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa i właśnie stąd wyruszy Czesław Kruszelnicki wraz z historykiem sztuki, Michałem Rożkiem, na poszukiwania pamiątek byłego cechu złotników krakowskich. Odwiedzą skarbce kościoła Mariackiego i św. Anny, a następnie katedralny skarbiec na Wawelu. Widzowie zobaczą kielichy, krzyże, monstrancje, relikwiarze, a także berło, koronę i jabłko, należące do ostatniego Piasta. Każdy z tych eksponatów to przykład wielkiego dzieła sztuki, a wymieniani kolejno złotnicy krakowscy to artyści, którzy poza talentem obdarzeni byli cechami niezwykłej cierpliwości i pracowitości. Grzegorz Przybyło, Samuel Piaskowski, Michał Brenner, Jan Cajtner, Jan z Olkusza to zaledwie kilka nazwisk złotników krakowskich wymienionych w programie. Na koniec wizyta w pracowni współczesnego złotnika, Tadeusza Rybskiego, ucznia Edmunda Korosadowicza, który przedstawi podstawowe techniki w złotnictwie. 11:45 ORDONKA Film dokumentalny, 50 min, TVP 1993 Scenariusz i reżyseria: Maria Kwiatkowska Zdjęcia: Krzysztof Pakulski Hanka Ordonówna, aktorka, gwiazda kabaretowa i legenda dwudziestolecia międzywojennego. Jej piosenki wciąż cieszą się popularnością, śpiewa je już czwarte pokolenie. Film przedstawia jej życie od czasów dzieciństwa, aż do momentu, kiedy przeistoczyła się w olśniewającą gwiazdę oraz okres wojenny do ostatnich dni życia artystki z dala od ojczyzny. Ilustracją są zdjęcia, materiały archiwalne, oryginalne nagrania Ordonki. Urodziła się 25 września 1902 roku jako jedyna córka państwa Pietruszyńskich, mieszkających wówczas w Warszawie przy ulicy Żelaznej 68. W 1918 roku w stolicy rozpoczęły działalność liczne teatry oraz kabarety "Argus", "Czarny Kot", "Miraż", "Sfinks". Dyrektorem "Sfinksa" był Wacław Julicz, występowali tam Ludwik Sempoliński i "król tanga" Karol Hanusz. Wśród pięciu uczennic przyjętych do baletu była 16 - letnia Marysia Pietruszyńska. W jednym z programów śpiewała piosenkę "Szkoda słów". Następnego dnia w warszawskim dzienniku ukazała się notka "... jesteśmy zdania, że kotów i dzieci na scenie nie trzeba pokazywać". Hanka Ordonówna (na ten pseudonim artystyczny namówił Marysię Karol Hanusz) po nieudanym debiucie w "Sfinksie" wyjechała do Lublina, gdzie związała się z "Wesołym Ulem". Kiedy kabaret zawiesił działalność, wróciła do Warszawy. Tańczyła w "Mirażu", wzięła też udział w wielkiej imprezie artystycznej "Na gwiazdkę dla żołnierzy", która odbyła się w hotelu Bristol. W 1920 roku otrzymała angaż w słynnym "Qui pro Quo", gdzie występowali już "Lopek" Krukowski, Ludwik Lawiński, Mira Zimińska, Zula Pogorzelska i inni. Hanka Ordonówna zdobywała coraz większą popularność (pojawiły się karty pocztowe z jej podobizną, chętnie angażowano ją do reklam). Piosenki pisali dla niej Lechoń, Tuwim, Hemar. 26 marca 1931 roku w kościele św. Krzyża w Warszawie odbył się jej ślub z Michałem hrabią Tyszkiewiczem. Ordonka nie zrezygnowała jednak z dalszej kariery. Występowała w rewiach, teatrach, zagrała też główną rolę w filmie "Szpieg w masce". Losy wojny rzuciły ją za granicę. W czasie choroby w Jerozolimie napisała: "Bezbrzeżna jest moja tęsknota I nic mnie tu nie uleczy. Nie płuca moje są chore. To serce za krajem krzyczy. Och dajcie mi wrócić do Polski. To jedno mnie tylko uleczy". Hanka Ordonówna zmarła 25 września 1950 roku, została pochowana na cmentarzu polskim w Bejrucie. Od 12 maja 1990 roku jej prochy spoczywają na warszawskich Powązkach. 12:40 Z GWIAZDAMI PODRÓŻ BEZ KOŃCA Film dokumentalny, 72 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maria Dłużewska Scenariusz: Remigiusz Okraska, Maria Dłużewska Opowieść o Andrzeju Gwieździe i jego żonie Joannie, działaczach opozycyjnych w czasach PRL, członkach Solidarności. 22 listopada 1981 roku, w proteście przeciw metodom kierowania związkiem przez Lecha Wałęsę, Andrzej Gwiazda odszedł z Zarządu Regionu Gdańsk. 14:00 DZIKA LOARA (THE UNTAMED LOIRE / LA LOIRE SAUVAGE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Sylvain Garassus Scenariusz: Laurent Flahault Film dokumentalny o najdłuższej rzece we Francji. Żródło Loary to maleńki górski potok na stokach Gerbier - de - Jonc we wschodniej części Masywu Centralnego. Rzeka uchodzi do Zatoki Biskajskiej. To różnorodne ekosystemy i skupiska dzikiej przyrody na długości 1000 km. Brzegi, teraz lepiej chronione niż kiedykolwiek, pozwalają na powrót wielu gatunków, które już dawno zniknęły, takich jak bóbr czy bocian, ale także przybyszów, takich jak sum czy bobroszczur. Wiosną powodzie stają się niezbędne do życia, ale niezwykle niszczycielskie dla ludzi i ich dobytku. Czy zimorodki będą mogły składać jaja bez ryzyka zalewania ich nor? Czy bobry znajdą nowe terytoria, gdy poziom wody w końcu spadnie? Film przedstawia życie mieszkańców brzegów i wód jednej z ostatnich dzikich rzek Europy. 15:00 ESSEQUIBO - UKRYTA RZEKA CZ. 3 (ESSEQUIBO - RETURN TO THE LOST WORLDS) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Marion Pollmann, Rainer Bergomaz Dalszy ciąg niezwykłej podróży do krainy Essequibo, rzeki ukrytej głęboko w amazońskiej dżungli, zakrytej grubymi chmurami i niewidocznej z góry. Jest to najdłuższa rzeka w Gujanie, jej źródła znajdują się na Wyżynie Gujańskiej i uchodzą do Oceanu Atlantyckiego. Pełno tu wąwozów i wodospadów, bagien, dziwnych roślin i zwierząt. Nawet sami mieszkańcy z plemion Amazonii nie znają wszystkich zakamarków i całej tutejszej fauny i flory. W dolinie rzeki znajdują się miejscowe skarby - eksploatowane złoża złota i diamentów. 16:05 PUŁAPKI KONSUMENCKIE - ODC. 4 MANIA HIGIENY (CONSUMERS TRAPS 4. THE HYGIENE MANIA / VERBRAUCHERCHECK 4. HYGIENEWAHN) Serial dokumentalny, 44 min, Austria/Niemcy, 2019 Reżyseria: Andrea Eder, Christine Grabner W odcinku czwartym o tym, jak ustrzec się przed manią higieny i co to w ogóle jest. Jak często i czym myć ręce oraz całe ciało, jak sprzątać, czyścić różne sprzęty dookoła siebie. Czy bakterie, które nas otaczają, są do usunięcia, czy jednak niektóre są po prostu niegroźne dla nas? A co z naszą odpornością? Jak ją wzmacniać? Jak wiadomo, mamy zbyt dużo chemii wokół siebie, co wpływa źle na nasze zdrowie. Jak to zmieniać? 17:00 PRZEWODNIK PUTIFARA - ODC. 2 WIEDEŃ, DUMA AUSTRII (PUTIPHAR'S TRAVEL GUIDE A 19TH CENTURY GLOBE - TROTTER 2. VIENNA, SPLENDOR OF AUSTRIA) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Sebastien Lafebvre, Stanislas Valroff Scenariusz: Helene Chevereau Petrus Putifar jest fikcyjnym podróżnikiem i autorem przewodników turystycznych. Odkrywa zabytki do odwiedzenia, muzea, ogrody, miejsca do zwiedzenia, spaceruje po miastach i dzieli się swoimi spostrzeżeniami. W drugim odcinku wybieramy się do Wiednia, stolicy i dumy Austrii. Wiedeńskie noce i dnie, muzea, zabytki, uciechy... Austria to zlepek niezupełnie dopasowanych piętnastu narodów. Rozległe imperium ma tylko jedną stolicę i jest nią Wiedeń. Dzięki cesarzowi Franciszkowi Józefowi miasto śmiało wkroczyło w nowoczesność. Zburzono mury obronne, które je krępowały i zastąpiono majestatycznym bulwarem. W kilka lat Wiedeń stał się jedną z najpiękniejszych stolic. To miasto tańca, muzyki i smyczka wielkiego Johana Straussa. Wiedeń stał się wielkim miastem w drugiej połowie XIX wieku. Liczba mieszkańców się podwoiła. Nie mieścili się w dawnych jego granicach. Chciano je powiększyć, ale na przeszkodzie stały okalające stare miasto fortyfikacje. 18:00 CZŁOWIEK DELFIN (DOLPHIN MAN) Film dokumentalny, 56 min, Grecja, 2017 Reżyseria: Lefteris Charitos Scenariusz: Jacques Mayol Zdjęcia: Stelios Apostolopoulos Historia Jacques'a Mayola, który w latach 40. i 50. był znawcą i fanem delfinów. W filmie dowiemy się wielu ciekawych rzeczy o nurkowaniu głębokim na wstrzymanym oddechu, technikach oddechowych, jodze i podpatrywaniu zwierząt oraz współpracy z nimi. Jacques Mayol (1927 - 2001) był francuską legendą nurkowania i posiadaczem wielu światowych rekordów w nurkowaniu swobodnym. To jeden z największych nurków w historii, wielokrotny rekordzista świata w nurkowaniu głębinowym, określany mianem człowieka delfina, teoretyk i pasjonat nurkowania, filozof, którego życie stało się inspiracją kultowego filmu "Wielki błękit" z 1988 r. , wyreżyserowanego przez Luca Bessona. Poznajemy charyzmatycznego człowieka, rozdartego między lądem a wodą, który ryzykował życie nie dla sławy, lecz dla wyższego celu. Nurkowanie dało mu szansę stać się posłańcem, który dotarł do granic ludzkiego ciała i umysłu nie tylko po to, by pobić dotychczasowe rekordy, lecz odkryć głębsze powinowactwo pomiędzy człowiekiem i morzem. Film splata wspaniałą współczesną fotografię podwodną w wykonaniu najlepszych na świecie nurków z intymnymi komentarzami najbliższych przyjaciół Mayola, rodziny oraz mistrzów świata w nurkowaniu. Gdy schodzisz pod wodę, znikają odczucia z normalnego świata. Ciało zmienia wagę, rozmiar. Serce bije wolniej - 13 uderzeń na minutę. Siła grawitacji działa inaczej. Na głębokości 150 m ciśnienie wynosi 16 kg na każdy centymetr twego ciała. Płuca kurczą się do 1/16 swojej normalnej pojemności. Gdy masz niewiele tlenu, dochodzącego do serca i mózgu, niknie problem z oddechem. Jeśli tracisz świadomość i nie ma nikogo, kto ci pomoże - umierasz. Bohater filmu zwany też homo delphinus pojął, że nie żyje w separacji z naturą, z oceanem. Wiedział, że od mikroba po płetwala błękitnego nic nie jest gorsze czy lepsze. Wszystko jest ze sobą połączone. Nie postrzegał morza jako nowego frontu walki, nowego terytorium do zdobycia i eksploatowania. Dla niego morze było najważniejszym żywiołem. Film zdobył wiele nagród na festiwalach. m.in. Nagrodę Publiczności na Festiwalu Filmowym Millenium Docs Against Gravity w 2018 r. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - URUGWAJ, KRAINA PROSTOTY (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Urugwaj bywa nazywany Szwajcarią Ameryki Południowej. Ale nie dlatego, że znajdziesz tam najwyższe na kontynencie góry. To sytuacja ekonomiczna i gospodarcza tego kraju sprawia, że jest on porównywany do państwa czekolady, zegarków i bankierów. Urugwajczykom rzeczywiście żyje się spokojnie i dostatnie. Za to turystom na pewno będzie się po tym państwie dobrze podróżować. 20:10 WIELKIE RODZINY - ODC. 9 Serial dokumentalny, 43 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Adam Lipiński, Marek Kozakiewicz Twarowscy kupili nową lodówkę, a przy okazji porządków w kuchni tata próbuje wyjaśnić dzieciom czym był komunizm. Czas na wstawienie nowej lodówki. Ale okazuje się, że zdania są podzielone. Andrzej z Bernadetą nie mogą dojść do porozumienia. Dzieci próbują pomóc. Zamieszanie z lodówką spowodowało, że nie było czasu na przygotowanie obiadu, dlatego rodzice zamawiają pizzę. Dwanaście pudełek z pizzą ląduje na stole. Jest chwila wytchnienia. Ostatecznie lodówka staje w miejscu wybranym przez Bernadetę. Po południu zebranie przy stole Twarowskich, gdzie trwa ożywiona dyskusja na temat podziału obowiązków w rodzinie. Tata cierpliwie wysłuchuje postulatów dzieci na temat zmian w dotychczasowym planie. Lewoccy wypoczywają w górach, rano sanki, po południu grają wspólnie w gry planszowe. Wieczorem cała rodzina zajmuje się kominkiem. Monika z Andrzejem miło się przy tym przekomarzają. Zabawom nie ma końca. Kacprzykowie szczęśliwi, od dawna nikt nie odwiedzał ich gospodarstwa agroturystycznego z powodu pandemii. Teraz zjechali do nich wyjątkowi goście - grupa niewidomych. Janeczka proponuje wspólne pieczenie chleba. Jest przy tym dużo śmiechu i zabawy. To nie koniec atrakcji, bo Kacprzykowie starają się urozmaicić czas swoim gościom. Zabierają grupę na zimowy spacer po okolicy. Po powrocie czas na warsztaty w pracowni ceramicznej Michała i w końcu smakowanie upieczonego chleba. Janeczka jedzie do weterynarza po inkubator. Rodzina ma pomysł rozmnażania gęsi. Pierwsze jajka jeszcze tego samego wieczoru lądują w inkubatorze. Da Cruzowie wybrali się z dziećmi na siłownię, przed Janu kolejna walka, której nie chce przegrać. Podczas podróży samochodem Gabryś zwierza się mamie, że ma nową dziewczynę. Kiedy Weronika zaczyna dopytywać syna o szczegóły, okazuje się, że to już nieaktualne. Na siłowni Janu próbuje trenować, ale to praktycznie niemożliwe z dziećmi obok. Po powrocie do domu Janu wraca do tematu porzucenia walk już na zawsze. Weronika bardzo w tym męża wspiera. 21:05 ŚNIŁA MI SIĘ POŁONINA Film dokumentalny, 83 min, Polska, 2021 Reżyseria: Robert Żurakowski Scenariusz: Małgorzata Mielcarek Film dokumentalny przedstawiający barwną historię Ludwika Pińczuka, legendarnego gospodarza Chatki Puchatka, bieszczadzkiego kowboja, ratownika GOPR. Poprzez zdarzenia z jego życia opowiedziane są losy samego schroniska, miejsca kochanego przez kolejne pokolenia górskich wędrowców, niebagatelne dziedzictwo kulturowe zbudowane w surowym, twardym, lecz pięknym świecie, tuż pod bieszczadzkim niebem. 22:40 MIŁOŚĆ I PUSTE SŁOWA Film dokumentalny, 77 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Małgorzata Imielska Zdjęcia: Maciej Kozłowski Muzyka: Marek Napiórkowski Pełnometrażowy film dokumentalny "Miłość i puste słowa" to intymna opowieść o miłości w obliczu nieuleczalnej choroby. Miłości na przekór cierpieniu, złości i bezsilności. Bohaterowie to Adam i Wanda, wieloletnie małżeństwo. On jest zdrowy, ona choruje na Alzheimera. Punktem wyjścia historii jest moment, gdy stan kobiety gwałtownie się pogarsza. Jej niepamięć staje się coraz bardziej dojmująca. Adam sam opiekuje się żoną. Codziennie, dwadzieścia cztery godziny na dobę. Myje, karmi, zmienia pieluchy. I ciągle przypomina o dawnym życiu. Pokazuje stare, amatorskie filmy z ich przeszłości, a na nich ich samych. Młodych, zakochanych. Wierzących w szczęśliwą przyszłość. Wspólną przyszłość. Adam postanowił, że nie odda Wandy. Po prostu. Na przekór temu, że jego życie staje się piekłem. Wbrew radom lekarzy i rodziny. Postanowił, że nie zrobi tego nawet wtedy, gdy ona zapomni jego imię. Wie, że jej oczy zawsze szukają jego. Czy zdoła wypełnić swoje przyrzeczenie? 00:10 NIEPARZYŚCI - ODC. 2 Serial dokumentalny, 25 min, 12 odc. , TVP 2000 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski Muzyka: Bartosz Straburzyński, Adam Nowak Krzysztof, po udanej randce z Jolą, wybiera się z pierwszą wizytą do jej domu na wsi. Niepokoi się trochę, jak przyjmą go dzieci nowej znajomej, zwłaszcza nastolatka Ania. Pani Grażyna natomiast, od roku poszukująca partnera, spotyka się z Adamem, klientem biura matrymonialnego. Rozwodnik Leszek, klient biura matrymonialnego w Lubaniu, cierpi z powodu nieuleczalnej miłości. Szuka pomocy nie tylko w biurze, także u parapsychologa. Ten jednak nie jest w stanie mu pomóc. Zrozpaczony postanawia więc szukać lekarstwa u innego, równie nietypowego specjalisty. Pani Ania, wiekowa dama z wrocławskiego "trójkąta bermudzkiego", pragnie poznać mężczyznę, którego mogłaby obdarzyć gorącym uczuciem. Tymczasem trafia do szpitala. Jej stan jest bardzo ciężki. Tam jednak otrzymuje pierwsze oferty. We wrocławskim biurze matrymonialnym pojawia się pani Irena. Jest wdową. Uwielbia dyskoteki i dotąd tam właśnie szukała nowego partnera. 00:45 KRAKÓW MAŁO ZNANY - ŚWIADKAMI BYŁY KSIĄŻKI Film dokumentalny, 28 min, Polska, 1971 Scenariusz: Barbara Mazan Zdjęcia: Wiesław Kielar Prowadzący: Czesław Kruszelnicki Film poświęcony Bibliotece Jagiellońskiej w trudnych czasach okupacji hitlerowskiej. II wojna światowa zastała pracowników Jagiellonki w pełni przygotowanymi do przeprowadzki do nowego, zbudowanego dzięki ofiarności polskiego społeczeństwa, gmachu przy Alejach Trzech Wieszczów. Stara Biblioteka Jagiellońska, która około 400 lat mieściła się w uniwersyteckim budynku przy ul. św. Anny, przeprowadziła się w 1940 r. w nowe miejsce, jednocześnie zmieniając się w niemiecką Staatsbibliothek Krakau. W filmie opublikowano po raz pierwszy dokumentalne zdjęcia autorstwa Eugeniusza Latacza, który 2 lata później zginął w Oświęcimiu. Współautorem nagrań jest Gustaw Szmager, wypowiadający się w filmie pracownik Biblioteki Jagiellońskiej. Wykonywali te zdjęcia pewni, że uwiecznią ostatnie chwile jagiellońskiego księgozbioru, a zarazem ostatnie chwile najstarszej siedziby uniwersytetu, Collegium Maius. Na zdjęciach widzimy przedwojennego dyrektora Jagiellonki, dra Edwarda Kuntze i pracowników biblioteki, pieczołowicie składających 650 tys. woluminów w drewniane skrzynie. Uwieczniona została ostatnia droga gromadzonych przez wieki ksiąg, przez krużganki Collegium Maius. W filmie polscy pracownicy Jagiellonki wypowiadają się o inicjatywie Adama Bara, dotyczącej gromadzenia prasy konspiracyjnej, o potajemnym dostarczaniu polskim profesorom książek przez magazyniera Jana Pietrasa i o swojej pracy, jaką wykonywali jako pracownicy niemieckiej biblioteki, ale z wewnętrznym przekonaniem, że pilnują interesów polskiej Biblioteki Jagiellońskiej. 01:20 NOTACJE - KS. JÓZEF SONDEJ. WALKA Z KOŚCIOŁEM Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2017 Ks. infułat Józef Sondej (1924 - 2015). Był duszpasterzem młodzieży w Rzeszowie, wspierał opozycję demokratyczną w czasach PRL - u. W czasie II wojny światowej był kapłanem parafii we Frysztaku. W latach 1955 - 1994 był proboszczem parafii pw. Chrystusa Króla w Rzeszowie. Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczpospolitej Polskiej. 01:40 MAGIK Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Włodzimierz Gołaszewski Jest to filmowa opowieść o najmłodszym kawalerze orderu Virtuti Militari, Jerzym Bartniku, pseudonim Magik. Wręczył mu go sam generał Bór - Komorowski, podczas trwającego jeszcze powstania warszawskiego. Czternastoletni kapral Jurek został nim udekorowany za bohaterski czyn: ryzykując życiem, pod ostrzałem, wyskoczył z kolegą zza barykady na placu Zamkowym i przeciął saperką kabel Goliata, małego, opancerzonego i załadowanego trotylem pojazdu na gąsienicach, zdalnie sterowanego za pomocą długiego kabla. 02:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - TAJEMNICA W BETONIE ZAKLĘTA Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski "Tajemnica w betonie zaklęta" Tajemnica ma dziwną naturę. Przez dziesiątki potrafi tkwić niezauważona w ciszy i mroku, aż nagle z niewiadomych przyczyn postanawia z tym skończyć. Ta, o której chcemy dziś opowiedzieć, tkwiła od końca wojny w niepozornych, betonowych słupach domowego ogrodzenia. Wraz z kolegami z Muzeum Broni Pancernej rozbijemy dziś sporą ilość betonu, by dostać się do zatopionych w nim części amerykańskiego samolotu Bell P - 39 Airacobra, samolotu myśliwskiego zaprojektowanego w zakładach Bell Aircraft. To jednak nie wszystkie odzyskane sprzęty. Wśród betonowej masy znalazły się także karabiny maszynowe będące na wyposażeniu niemieckich samolotów rozpoznawczych. Wszystkie odkryte militaria zostają poddane właściwej konserwacji, a następnie znajdą się na ekspozycji Muzeum Broni Pancernej. Tym razem będziemy też mieli okazję uczestniczyć w pierwszym uruchomieniu rekonstruowanego tu czołgu M4 Sherman. 03:10 WIZY ŻYCIA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 1997 Scenariusz: Andrzej Miłosz Zdjęcia: Jacek Siwecki Muzyka: Lech Brański Sławny z filmu Spielberga Schindler uratował przed Holocaustem około 1000 Żydów. W 1940 roku japoński konsul na Litwie, w Kownie, Chiune Sugihara, przy współudziale oficerów polskiego wywiadu ocalił wiele większą liczbę Żydów, wystawiając im wizy japońskie - wbrew zaleceniom japońskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. 04:10 KINIARZE Z KALKUTY (KINIARZE Z KALKUTY) Film dokumentalny, 59 min, Polska/Niemcy, 1998 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Fidyk Zdjęcia: Mikołaj Nesterowicz Kaleki Mama, który po trzydziestu latach pracy porzucił niegdyś zakład fryzjerski, by jeździć z kinem pana Battu, ma 80 lat i żywi głębokie przekonanie, że po jego śmierci umrze też kino objazdowe, zamordowane przez telewizję. Pan Battu nie zgadza się ze swoim współpracownikiem. Jest przekonany, że w Indiach kino objazdowe będzie istniało zawsze, bo milionów ludzi żyjących w biednych wioskach nie stać na kupno telewizora, a kochają filmy do tego stopnia, że przybywają na pokazy, pokonując pieszo wiele kilometrów. Pomocnik tych dwóch, młody Amit, nie ma zdania w tej kwestii. Robi, co do niego należy: rozwiesza białe płótno ekranu na wysokim rusztowaniu, obsługuje projektor i pozostaje w cieniu pryncypałów, którzy zresztą nie zgadzają się nie tylko w tej sprawie. Są jak ogień i woda. Pan Battu, powściągliwy i oszczędny abstynent, nie może znieść, że Mama - malutki, niemal bezzębny kaleka - wcale nie myśli o przyszłości, wydaje, co zarobi i chętnie zagląda do butelki. Pan Battu z Kalkuty jest właścicielem jednego z 2 tysięcy objazdowych kin pokazujących ludziom efekt głównie rodzimej, nawiększej na świecie produkcji filmowej. Zarabia na tym, lecz zarazem wypełnia swą własną misję: jest przekonany, że film może zmieniać ludzkie życie na lepsze, a oglądające go dzieci stają się mądrzejsze. Jeździ po Indiach również dlatego, że szuka swej żony, którą jakiś czas temu porwali mu Dalaici. Największym jednak marzeniem pana Battu jest pokazanie filmu mieszkańcom odległych wiosek, żyjącym w pierwotnych, niezmiennych od tysięcy lat wspólnotach, którzy w ogóle nie wiedzą, że wynaleziono kino i istnieją filmy. O zgodę na taki pokaz zabiegał przez trzy lata w Ministerstwie Opieki Społecznej, zgodnie bowiem z obowiązującymi w Indiach przepisami plemiona te należy zostawić w spokoju i w żaden sposób nie wpływać na zmianę ich stylu życia. W końcu pan Battu zgodę dostał, i oto w grudniu 1997 roku wraz z Mamą i Amitem wyruszył, by zrealizować swoje marzenie. Andrzej Fidyk z ekipą towarzyszył jego zdezelowanej ciężarówce w tej długiej podróży. W efekcie wyprawy powstał film dokumentalny, lecz z fabułą. Trzej bohaterowie przeżywają w drodze przeróżne, niepozbawione dramatyzmu perypetie, prowadzące do zaskakującego zakończenia. Śledząc ich przygody, widz ogląda fragmenty prezentowanych przez pana Battu i Mamę filmów, reakcje widzów, dostrzeżone podczas jazdy sceny z życia codziennego, obyczaje, ogrom i egzotykę Indii. Poznaje też niesamowitą społeczną i polityczną rolę kina w tym kraju. Dokument powstał w koprodukcji Telewizji Polskiej z telewizjami Westdeutsche Rundfunk i Arte. W 1998 roku film zdobył Grand Prix podczas I Tygodnia Europejskiego Filmu Dokumentalnego w Strasburgu i jedną z trzech nagród publiczności na Międzynarodowym Festiwalu Filmu Dokumentalnego w Amsterdamie. W 1999 roku "Kiniarzy z Kalkuty" uhonorowano nagrodą "Golden Spire" na 42. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Francisco.