TVP Historia Czwartek, 26.01.2023 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 26 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1788 - wyruszył pierwszy transport więźniów do Sydney; 1898 - urodziła się rzeźbiarka Katarzyna Kobro; 1984 - Sejm uchwalił restrykcyjne prawo prasowe; 07:10 TAJEMNICA TWIERDZY SZYFRÓW - ODC. 13/13 Serial wojenny, sensacyjny, 45 min, Polska, 2007 Reżyseria: Adek Drabński Scenariusz na podstawie własnej książki: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paweł Małaszyński, Jan Frycz, Borys Szyc, Paweł Deląg, Piotr Grabowski, Karolina Gruszka, Anna Dereszowska, Cezary Żak, Jan Wieczorkowski, Marcin Dorociński W komendanturze w Rosenheim stawia się Orillo. Takie nazwisko przybrał Globcke, chroniąc się przed kolegami z SS. Gotów jest oddać "Aparat" w zamian za dokument in blanco umożliwiający mu uzyskanie nowej legalnej tożsamości i uniknięcie sądu. Zawozi Amerykanów do miejsca, gdzie ukrył "Aparat". Jorg sprawdza skrzynie i potwierdza, że esesman mówi prawdę. Natalia, przetrzymywana w pobliskim kościele, zostaje zwolniona przez Globckego i spotyka się z Jorgiem. Wkrótce "Aparat" zostaje uruchomiony. Amerykanie orientują się, że dzięki temu będą mogli odczytywać radzieckie depesze. Do Rosenheim przybywa przedstawiciel Departamentu Stanu, który nie chce ujawniać, że szpiedzy zostaną zdemaskowani dzięki niemieckiemu urządzeniu. Nakazuje zatuszować całą sprawę. Compaigne zostaje zwolniony z wojska. W Paryżu spotykają się Czerny, Joanna i Natalia. Wciąż nie wiedzą, co się stało z Afganem. Prawdopodobnie dostał się do niewoli, ale Rosjanie nie chcą tego potwierdzić. Z paryskiego hotelu dzwonią do Compaigne'a, który szykuje się do powrotu do Stanów. Globcke nie cieszy się długo nową tożsamością. Odnajduje go generał Kroll z organizacji "Pająk" i nakazuje powrót do Książa zajętego przez NKWD. Globcke zjawia się tam i przedstawia jako niemiecki komunista i antyfaszysta. Oferuje pomoc, ale czeka go przykra niespodzianka: Rosjanie nie wierzą niemieckim komunistom. W ruinach niemieckiego miasta Anna Maria, która zajmuje się osieroconymi dziećmi, dostrzega Jorga jadącego jeepem z Czernym i Compaignem. Woła go, ale uliczny hałas zagłusza jej głos. 08:00 WĘDROWIEC POLSKI Reportaż, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Agnieszka Żmijewska, Krzysztof Koehler Wykonawcy: Krzysztof Koehler (prowadzący) Cykl, którego celem jest przybliżenie historii, tradycji, kultury różnych regionów Polski. Prowadzącym ten niekonwencjonalny kulturalny przewodnik po Polsce jest poeta, literaturoznawca i krytyk literacki Krzysztof Koehler. W kolejnym odcinku odwiedzamy Ponidzie, obszar niemal całkowicie leżący na terenie Niecki Niedziańskiej. Nasz wędrowiec dociera do Muzeum Regionalnego w Pińczowie, gdzie znajduje się akt lokacji miasta. Zwiedza Bazylikę Kolegiacką Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wiślicy, ufundowaną przez Kazimierza Wielkiego, a w Busku Zdroju zwiedzamy starą kuźnię. 08:35 HISTORIA POLSKI - W ODMĘTACH RAVENSBRUCK Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Marek Zając, Mirosław Krzyszkowski Scenariusz: Marek Zając, Joanna Zając Zdjęcia: Mirosław Krzyszkowski, Manuel Frauendorf Muzyka: Krzysztof Odrobina Filmy "W odmętach Ravensbruck" i "W czeluściach Gusen" tworzą dyptyk dokumentalny. Tragizm rzeczywistości niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych został w nich pokazany z perspektywy kobiet i mężczyzn, którzy doznali cierpień, przekraczających granice ludzkiej wyobraźni. KL Ravensbrück położony nad idyllicznym jeziorem, gdzie przed wojną odpoczywali berlińczycy. A potem największy w III Rzeszy obóz koncentracyjny dla kobiet, w którym najliczniejszą grupę stanowiły Polki. Rytm wyznaczały mordercza praca i głód, przemoc i wszechobecna śmierć. Przerażających obozowych dni i nocy nie jest w stanie oddać żadna forma sztuki. Dlatego głos oddajemy więźniom, ich wrażliwości i woli przetrwania. 09:50 "SENSACJE XX WIEKU" - ENIGMA CZ. 4 (ENIGMA CZ. 4) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Jakub Wesołowski, Modest Ruciński, Lesław Żurek, Michał Czernecki, Ireneusz Czop, Mariusz Bonaszewski, Andrzej Precigs, Arkadiusz Janiczek, Zbigniew Suszyński, Jerzy Schejbal, Adam Cywka Największym polskim wkładem w zwycięstwo w II wojnie światowej było złamanie przez polskich kryptologów tajemnicy niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szczodry dar polskiego wywiadu, przekazany aliantom w przededniu wybuchu wojny, dał im nadzieję wśród klęsk wczesnego okresu wojny i umożliwił pierwsze zwycięstwa, prowadzące do wielkiego przełomu. Dzieło matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a także ich dowódców i towarzyszy broni z Biura Szyfrów, miało wiele wymiarów: historyczny - skracając o 2 - 3 lata koszmar wojny, a zdaniem niektórych historyków decydując o jej wyniku; humanitarny - ratując przed zagładą wiele milionów istnień ludzkich; naukowy - tworząc podwaliny współczesnej kryptologii, także w jej cywilnym wydaniu. Jednakże ten sukces został nam ukradziony; tylko historycy wiedzą, że Polacy złamali Enigmę Prawdę o Enigmie ujawniono późno i w sposób deprecjonujący kluczowy wkład Polaków. Nawet, jeśli dzisiaj większość naukowców uznaje ich pionierską rolę, powszechny odbiór tej przygody nie jest kształtowany przez książki historyków, lecz produkty kultury masowej, prezentujące rolę polskich kryptologów w sposób zafałszowany, by nie rzec przewrotny. Można próbować to zmienić, jedynie oddziałując innymi produktami kultury masowej. Czterodcinkowe widowisko przedstawia, jak doszło do złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy, uznając, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania. 10:45 PRZYRODNIK NA TROPIE - ODC. 3 - BOCIAN BIAŁY Reportaż, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Wykonawcy: Łukasz Bożycki (prowadzący) Bohater tego odcinka od wieków żył blisko człowieka. W starożytnym Egipcie był przedstawiany w hieroglifach jako symbol oznaczający duszę, a w mitologii greckiej był wzorem rodzicielskiego poświęcenia. Słowianie zaś wierzyli, że przynosi dzieci, co pewnie było wygodną odpowiedzią na pytania dzieci o to, skąd się wzięły. Gniazda bociana białego często zamieszkują także inni lokatorzy. Czasem są to szpaki, kawki czy pliszki siwe, a niemal z każdym gniazdem nierozerwalnie związane są wróble. Bliski krewny bociana białego - bocian czarny, jest jego zupełnym przeciwieństwem. Żyje w lesie, unikając kontaktu z człowiekiem. 12:25 SYZYFOWE PRACE - ODC. 5/6 - 1892 Serial obyczajowy, historyczny, 51 min, Polska 1998 Scenariusz na motywach powieści Stefana Żeromskiego i reżyseria: Paweł Komorowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Łukasz Garlicki, Bartek Kasprzykowski, Franciszek Pieczka, Andrzej Wichrowski, Zofia Kucówna, Jerzy Binczycki, Walentin Gołubienko, Alicja Bachleda - Curuś, Marcin Przybylski, Jakub Papuga, Łukasz Witt - Michałowski, Tomasz Piątkowski, Andriej Dawidow, Aleksander Kiriłłow, Andrzej Kozak i inni Rok 1892. Marcin, przez kolegów zwany Wallenrodem, uczestniczy w tajnych zebraniach młodzieży. Uczniowie kieleckiego gimnazjum, rusyfikowani i systematycznie ogłupiani przez nauczycieli, postanawiają nadrabiać braki w wykształceniu w drodze samokształcenia. Zdają sobie sprawę, że w razie wsypy mogą wszyscy wylecieć ze szkoły, ale podejmują ryzyko. Nocą, z ukrycia, obserwują formowanie kolejnego konwoju więźniów na Syberię. Profesor Kostruliew dzieli się z uczniami własnymi "odkryciami naukowymi" na temat niecnych praktyk polskich mniszek. Przeciwko bluźnierczemu wykładowi protestuje jeden z uczniów, jak twierdzi, w imieniu całej klasy, ale tylko jeden kolega staje po jego stronie. Waleckiemu grozi usunięcie z gimnazjum. Wezwana przez dyrektora matka na kolanach wyprasza zamianę tej kary na chłostę. Wszyscy uczniowie mają poczucie, że zachowali się "jak te świnie". Solidarnie wzniecają bunt. Marcin, spacerujący jak co wieczór pod oknami ukochanej Biruty, zostaje napadnięty i brutalnie pobity przez zbirów nasłanych przez jej ojca. Z opresji wybawia go Andrzej Radek, który wciąż pamięta i jest wdzięczny, że Borowicz uratował go przed wyrzuceniem ze szkoły. Jędrek serdecznie też wspomina Kawkę, korepetytora przy dworze, dzięki któremu "chamski syn" może się uczyć w gimnazjum. Zrządzeniem losu, koledzy zabierają Borowicza na tajną mszę żałobną za dusze tych, którym nie było dane spocząć w ojczyźnie. W trumnie, zamiast ciała, leżą kajdany i biało - czerwone kwiaty. Wśród mężczyzn pełniących wartę przy katafalku Marcin ze zdumieniem spostrzega Józefa i swego ojca. Gdy dowiaduje się, że wśród zmarłych na Syberii zesłańców był też jego stryj, wybiega z kościoła wzburzony i rozżalony, że nikt go nie powiadomił o uroczystości. Dopiero na prośbę Józefa wybacza ojcu ten nadmiar troski o syna. Chce nawet zostać w domu i pomóc w prowadzeniu gospodarstwa, lecz ojciec stanowczo protestuje - matura, potem uniwersytet, taka była wola mamy. Po wakacjach koledzy znów spotykają się w starym młynie. Kilku musi karnie opuścić mury kieleckiego gimnazjum. Któryś stanie do egzaminów "u Prusaków", inny wróci do rodzinnego majątku, a podchmielony Pieprzojad już paraduje w sutannie - będzie zdawał maturę w seminarium. Jeden z relegowanych prosi kolegów, by przygarnęli do swego grona "nowego", za karę przeniesionego z Warszawy do Kielc. Bernard Zygier rozpoczyna naukę z pewnym opóźnieniem, bo dyrekcja zwlekała z wydaniem zgody na udział ucznia w nadobowiązkowych lekcjach polskiego. Ku przerażeniu prof. Sztettera, Zygier śmiało, po rosyjsku, mówi o "niebezpiecznych" meandrach biografii Mickiewicza. Potem, pod portretem cara, dobitnie i z głębi serca recytuje "Redutę Ordona" - po polsku. 13:30 CAŁA PRAWDA O WIKINGACH - ŚLADAMI WIKINGÓW. ODC. 1/2 (THE VIKINGS UNCOVERED) Film dokumentalny, 54 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Harvey Lilley Wikingowie tworzyli swoje imperium przez 500 lat, eksplorując i dokonując wielu krwawych podbojów. Potrafili przetrwać w surowym klimacie, przesuwając granice ludzkiej wytrzymałości. Odkryli Amerykę 500 lat przed Kolumbem. Jak osiągnęli tak wielkie sukcesy? I dlaczego u szczytu swojej potęgi nagle zniknęli z zajętych wcześniej terenów? Archeolog Sarah Parcak podróżuje z wschodniego wybrzeża Szkocji do Islandii, Grenlandii i Ameryki Północnej, aby odkryć tajemnice tego rozległego imperium wikingów. Wykorzystując specjalistyczne zdjęcia satelitarne stanowisk archeologicznych i najnowsze techniki badań kryminalistycznych DNA, poszerza stan wiedzy o tej fascynującej cywilizacji. Film pokazuje, że ci nieustraszeni marynarze byli o wiele bardziej wyrafinowani, bezbronni i zwyczajnie ludzcy, niż wskazywałaby na to dotychczasowa opinia o nich. 14:35 JAK POWSTAWAŁY KONTYNENTY - AMERYKA. ODC. 3/4 (RISE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2013 250 milionów lat temu Ziemia wyglądała jak obiekt z innego układu słonecznego. Kontynenty, które znamy dzisiaj, były skoncentrowane w jednym obszarze lądowym - Pangei - otoczonym ogromnym oceanem. Ale około 200 milionów lat temu ten superkontynent zaczął się rozpadać: powstawały nowe baseny oceaniczne, góry wzbiły się w niebo i przez miliony lat powstało siedem nowych mas lądowych, z których każdy jest wyjątkowy. To nasze kontynenty. 15:40 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - ROBOT. ODC. 3/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Chris Riley Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim, przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każde z nich zrodziło się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. Kolejny odcinek serii poświęcony jest robotom. 17:00 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 1/24 Serial historyczno - sensacyjny, 61 min, 24 odc. , Polska 1990 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Scenografia: Wojciech Majda Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, Włodzimierz Adamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Serial "Pogranicze w ogniu" rodził się długo. Scenariusz powstał w połowie lat osiemdziesiątych. Potem był kilkakrotnie rozszerzany i poprawiany. Andrzej Konic ukończył najpierw dziesięć odcinków. Następnych czternaście ujrzało światło dzienne dopiero trzy lata później. Akcja cyklu zaczyna się w 1918 roku podczas walk o wyzwolenie Poznania. W potyczkach z Niemcami biorą udział dwaj młodzi chłopcy: Czarek Adamski (filmowy debiut Cezarego Pazury) i Franek Relke (Olaf Lubaszenko). Obaj mają nie tylko wspólnego wroga, lecz także ten sam obiekt miłosnych westchnień, którym jest szkolna koleżanka Dorota. Czarek jednak góruje nad Frankiem pod każdym względem. Ma również większe szanse u Doroty. Tymczasem sfrustrowany Relke odkrywa, że jego ojciec zginął dlatego, że został na posterunku, gdy walczący obok niego wcieleni do niemieckiej armii Polacy uciekli, nie widząc innej szansy na ocalenie życia. We Franku budzi się niemiecka dusza. Staje po przeciwnej stronie niż Czarek. Zostaje sabotażystą i szpiegiem. Jego zdemaskowanie pociąga za sobą krwawą ofiarę. Relke ucieka do Berlina. Zmienia imię na Franz i szybko robi karierę w Abwehrze. W tym samym czasie Czarek wstępuje do polskiego wywiadu i również rychło awansuje. W gimnazjum tworzy się organizacja harcerska. Chłopcy na różne sposoby próbują zaopatrzyć się w broń. Mają też za zadanie zdobycie planów wszystkich ważniejszych obiektów w mieście. 18:35 1863 RÓWNOŚĆ, WOLNOŚĆ, NIEPODLEGŁOŚĆ - ODC. 2 Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2023 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Wykonawcy: Piotr Gursztyn (prowadzący) Celem cyklu jest przybliżenie, z okazji 160. rocznicy wybuchu, największego zrywu niepodległościowego podjętego przez Polaków w okresie zaborów. Powstanie styczniowe jest jedną z najważniejszych cezur w dziejach polskich walk niepodległościowych. Ogromny w skali i liczbie działań zryw, choć zakończył się klęską, stanowił punkt odniesienia dla pokolenia, które w 1918 roku wywalczyło nam Niepodległość. W sześcioodcinkowym cyklu rozmów ze specjalistami tego okresu dziejów, wybitnymi polskimi historykami chcemy przybliżyć sytuację polityczną, gospodarczą i społeczną na ziemiach przed wybuchem powstania jak i po jego zakończeniu, przedstawić przebieg walk powstańców, organizację i uzbrojenie oddziałów powstańczych, jej przywódców i mniej znane szerokiemu gronu odbiorców epizody irredenty. 19:05 HISTORIA POLSKI - W CZELUŚCIACH GUSEN Film dokumentalny, 34 min, Polska, 2020 Reżyseria: Marek Zając, Mirosław Krzyszkowski Scenariusz: Marek Zając Filmy "W odmętach Ravensbruck" i "W czeluściach Gusen" filmy tworzą dyptyk dokumentalny. Tragizm rzeczywistości niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych został w nich pokazany z perspektywy kobiet i mężczyzn, którzy doznali cierpień, do dzisiaj przekraczających granice ludzkiej wyobraźni. KL Gusen, jak mówili więźniowie: najstraszniejsza mordownia świata. Obóz zagłady dla polskiej inteligencji, jak mówili esesmani. W filmie historię Gusen opowiadamy przez pryzmat obozowej doby od świtu do nocy. Mówimy głosem tych, którzy doświadczyli piekła. Po Gusen pozostały zaledwie resztki, które czas wciąż znosi z powierzchni ziemi. Za chwilę nikt nie uwierzy, że TO wydarzyło się naprawdę. Jak temu zapobiec? 19:50 URODZONY POD SZCZĘŚLIWYM MINERAŁEM Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marcin Kopeć Scenariusz: Tomasz Grzywaczewski, Tomasz Błasiak, Beata Pawelczyk - Błasiak, Maciej Pawełczyk Widz podąża za coraz bardziej emocjonalnymi poszukiwaniami śladów wyjątkowo ciekawego życia Ignacego Domeyki, urodzonego w szlacheckim domu na Litwie. Jego rodzina to ród o wielkich majętnościach, znaczących koligacjach (np. z Ancutami oraz rodem Pileckich, z którego pochodzi nasz inny narodowy bohater Witold Pilecki) oraz silnym przywiązaniu do narodowości polskiej, czego dowodzili orężnie przez wieki. Pierwszoplanowa postać jest odkrywana i opisywana przez narratora, podróżnika, a właściwie poszukiwacza niezmiernie fascynujących faktów z życia Domeyki. 20:50 MOSSAD OD ŚRODKA - ODCINEK 4: BEZ LIMITÓW (INSIDE THE MOSSAD (TV SERIES) EPISODE 4: NO LIMIT) Serial dokumentalny, 48 min, Izrael, 2017 Reżyseria: Duki Dror Scenariusz: Yossi Melman, Chen Shelach Odcinek 4 - Bez limitów. Tajne związki Mossadu z rządami i agencjami wywiadowczymi na całym świecie przyniosły znaczące rezultaty polityczne i strategiczne. Od traktatu pokojowego z Egiptem, przez chaotyczną wojnę w Libanie, po wielokrotne niszczenie programu nuklearnego Iranu, te tajne plany często kończą się sukcesem, ale też często porażką. Współczesne konwencjonalne wojny często nie przynoszą spodziewanych rezultatów. Co Ameryka osiągnęła w Iraku i w Afganistanie? Właściwie nic. Wywołuje się wojnę, planuje jej przebieg, lecz na 98 procent ona kończy się inaczej, niż się zakłada. Ginie mnóstwo ludzi i koszty są ogromne. Wiele celów można osiągnąć inaczej i po cichu. Takie formacje jak CIA, MI6 czy organizacje izraelskie mogą osiągnąć podobne rezultaty przy o wiele mniejszym zaangażowaniu środków i mniejszych stratach w ludziach. Stąd ich rozkwit, chociaż byłoby lepiej, gdyby w ogóle nie musiały istnieć. 21:50 MATA HARI - ODC. 7 (MATA HARI) Serial historyczny, biograficzny, 51 min, Rosja, 2016 Reżyseria: Julius Berg, Dennis Berry Scenariusz: Oleg Kiryłow, Igor Ter - Karapietow Aktorzy: Vahina Giocante, John Corbett, Alekisej Guskow, Ksenia Rappoport, Rutger Hauer, Christopher Lambert, Gerard Depardieu Europa jest w przededniu I wojny światowej. W Hadze Mata Hari ma za zadanie nawiązać kontakt z porucznikiem Rastignakiem, szefem francuskiego wywiadu w Holandii. Pomimo ostrzeżeń szefostwa, Rastignac spotyka się z Matą Hari i traci dla niej głowę. Otrzymane od niego informacje wywołują wojnę między służbami wywiadowczymi na granicy z Holandią. W centrum krwawej rozgrywki znajduje się kapitan rosyjskiego wywiadu Władimir Masłow i serbska agentka, Zlatka Jenich. 22:45 MATA HARI - ODC. 8 (MATA HARI) Serial historyczny, biograficzny, 46 min, Rosja, 2016 Reżyseria: Julius Berg, Dennis Berry Scenariusz: Oleg Kiryłow, Igor Ter - Karapietow Aktorzy: Vahina Giocante, John Corbett, Alekisej Guskow, Ksenia Rappoport, Rutger Hauer, Christopher Lambert, Gerard Depardieu Na polecenie Niemców Mata Hari rozmawia z oficerami rosyjskimi. Zwraca uwagę na przystojnego Masłowa, pogrążonego w smutku po zmarłej Zlatce Jenich. Kapitan Gabriel Ladoux z Drugiego Biura Sztabu Generalnego podejrzewa Matę Hari o zabójstwo Rastignaca i śledzi jej każdy ruch. Podczas przyjęcia w domu kurtyzany Ryfki przybywają uzbrojeni mężczyźni. Wszyscy goście, w tym Mata Hari i Astruc, zostają zabrani do lasu Vincent. 23:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MIEDWIE - SKARBIEC PEŁEN TAJEMNIC Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Miedwie - skarbiec pełen tajemnic Jesteśmy kolejny raz nad jeziorem Miedwie. Poprzednia wyprawa zostawiła w naszej wyobraźni spory zamęt. Wyobrażaliśmy sobie już dno jeziora, potopione kutry i łodzie. Wracając jednak do rzeczywistości, wraz z kolegami z Projektu Strefa Miedwie rozpoczynamy kolejną poszukiwawczą przygodę. Mamy zlokalizowaną ćwiczebną torpedę lotniczą na głębokości 24 metrów. Mamy nadzieję, że uda się ją wydobyć. 00:10 "SENSACJE XX WIEKU" - ENIGMA CZ. 4 (ENIGMA CZ. 4) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Jakub Wesołowski, Modest Ruciński, Lesław Żurek, Michał Czernecki, Ireneusz Czop, Mariusz Bonaszewski, Andrzej Precigs, Arkadiusz Janiczek, Zbigniew Suszyński, Jerzy Schejbal, Adam Cywka Największym polskim wkładem w zwycięstwo w II wojnie światowej było złamanie przez polskich kryptologów tajemnicy niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szczodry dar polskiego wywiadu, przekazany aliantom w przededniu wybuchu wojny, dał im nadzieję wśród klęsk wczesnego okresu wojny i umożliwił pierwsze zwycięstwa, prowadzące do wielkiego przełomu. Dzieło matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a także ich dowódców i towarzyszy broni z Biura Szyfrów, miało wiele wymiarów: historyczny - skracając o 2 - 3 lata koszmar wojny, a zdaniem niektórych historyków decydując o jej wyniku; humanitarny - ratując przed zagładą wiele milionów istnień ludzkich; naukowy - tworząc podwaliny współczesnej kryptologii, także w jej cywilnym wydaniu. Jednakże ten sukces został nam ukradziony; tylko historycy wiedzą, że Polacy złamali Enigmę Prawdę o Enigmie ujawniono późno i w sposób deprecjonujący kluczowy wkład Polaków. Nawet, jeśli dzisiaj większość naukowców uznaje ich pionierską rolę, powszechny odbiór tej przygody nie jest kształtowany przez książki historyków, lecz produkty kultury masowej, prezentujące rolę polskich kryptologów w sposób zafałszowany, by nie rzec przewrotny. Można próbować to zmienić, jedynie oddziałując innymi produktami kultury masowej. Czterodcinkowe widowisko przedstawia, jak doszło do złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy, uznając, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania. 01:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DROGA PRZEZ PIEKŁO CZ. 1 Magazyn, 28 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczny program Bogusława Wołoszańskiego, popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. W tym wydaniu autor omawia: - dzieje konwojów wiozących sprzęt wojenny dla Związku Radzieckiego, - sytuację na frontach europejskich, - zajęcie Norwegii przez Niemców, - pomoc Anglii w transporcie broni dla Związku Radzieckiego, - szlaki morskie z portów amerykańskich i kanadyjskich do Murmańska, - rolę Norwegii w planach wojennych Adolfa Hitlera, - znaczenie strategiczne portu w Murmańsku, - atak wojsk niemieckich na Murmańsk.