TVP Dokument Czwartek, 16.02.2023 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - PASTWISKO DLA SUSŁA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bohaterem odcinka jest Krzysztof Próchnicki, przyrodnik zajmujący się ochroną susłów. Dzięki niemu udaje nam się sfilmować te piękne zwierzęta w rezerwacie Suśle Wzgórza. Pracownicy Zespołu Zamojskich Parków Krajobrazowych opracowali program ochrony gatunku. Polega on na wykonaniu czynnych działań ochronnych typu: rekultywacja zdegradowanych pastwisk, organizacja wypasu i koszeń w celu poprawy warunków siedliskowych. Program obejmuje również badania naukowe. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 37 ATOMOWA TAJEMNICA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak w czasach zimnej wojny przygotowywano się do nadejścia atomowej katastrofy? Gdzie miały chronić się najważniejsze osoby w państwie? Jak miało wyglądać ich codzienne życie pod ziemią? Aby to sprawdzić, Radosław Kotarski rusza do obiektów, o których do niedawna wiedziało zaledwie kilkanaście osób w państwie, a umiejscowienie sekretnych budowli było jedną z najważniejszych tajemnic. Poza tym zastanawia się, czy na terenie Polski znajdowały się kiedyś głowice nuklearne, które mogły rozpocząć III wojnę światową. 07:00 NOTACJE - JERZY GRUZA. PÓŁ WIEKU Z TELEWIZJĄ Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2012 Autor: Anna Więckowska Jerzy Gruza (ur. 4 kwietnia 1932 w Warszawie), polski reżyser, scenarzysta i aktor filmowy. Twórca wielu widowisk telewizyjnych i programów, m.in. kultowych seriali "Wojna domowa" i "Czterdziestolatek". Wyreżyserował kilkadziesiąt przedstawień dla Teatru Telewizji, w tym obsypanego nagrodami "Rewizora". 22 lipca 1964 roku z okazji 20 - lecia Polski Ludowej otrzymał zespołową nagrodę państwową I stopnia za twórczość artystyczną w Teatrze Telewizji. 07:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 249 DUKLA Magazyn, 21 min, Polska, 2021 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Dukla to malownicze miasteczko w południowo - wschodniej Polsce. Jest głównym miejscem kultu św. Jana z Dukli. W osiemnastym wieku szczyciło się jedną z najpiękniejszych rezydencji magnackich. Dwa wieki późnej stoczono tu jedno z najkrwawszych starć zbrojnych II wojny światowej na terenie Polski. Dukla słynie z zabytków, historii oraz przepięknej przyrody. Zwiedzanie warto rozpocząć od pałacu - niegdyś najokazalszej, magnackiej budowli w Dukli. Jej najwspanialsze czasy to XVIII wiek. Pałac pierwotnie był renesansowym zamkiem wybudowanym w XVI wieku. Dukla swój rozkwit zawdzięcza Józefowi Wandalinowi Mniszech, który był fundatorem miasta oraz tutejszych zabytków. Jego syn przemienił budowlę obronną w okazały pałac z rozległym ogrodem - takim, jaki widzimy dziś. W Dukli można też poznać kulturę łemkowską. Między 1945 i 1946 rokiem z terenu Podkarpacia wysiedlono na tereny byłego ZSRR część ludności łemkowskiej. Pozostałych, w ramach akcji Wisła, wywieziono w 1947 roku na Ziemie Zachodnie. 07:45 PODWODNY RAJ BORNEO - ATLAS RYB I KORALOWCÓW Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2014 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek, otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo - Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinę Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno - wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25 - letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. Podwodny raj Borneo to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 08:10 BEZGRANICZNA POMOC Cykl reportaży, 10 min, Polska, 2022 Reżyseria: Monika Meleń Seria reportaży dotyczących ukraińskich uchodźców, którzy uciekają do Polski w związku z rosyjską agresją na Ukrainę. 08:25 ROZMIAR MA ZNACZENIE - ODC. 1 IM WIĘKSZE TYM LEPSZE (SIZE MATTERS 1. THE BIGGER THE BETTER / AUF DIE GRÖE KOMMT ES AN) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Willem Villjoen Film dokumentalny o wielkości różnych rzeczy, stworzeń i zjawisk. Dlaczego owady są małe, a planety duże? Dlaczego Ziemia nie jest wielkości Jowisza? A ludzie nie są wielkości myszy? A co by się stało, gdybyśmy to wszystko zmienili? Ale rozmiar naprawdę ma znaczenie. Zbadamy fascynującą sieć pojęć naukowych, aby odkryć nie tylko, dlaczego rzeczy są takie, jakie są, ale także dlaczego nigdy nie mogłyby być inne. W odcinku pierwszym przekonamy się, jak ważny jest rozmiar i w jaki sposób wszystko określa. Wasz sposób postrzegania świata i samych siebie diametralnie się zmieni. Obserwując życie codzienne normalnego człowieka, zobaczymy, co będzie, gdy zwiększymy rozmiary gwiazd, planet i żywych istot. Dowiemy się, czy stan obecny jest jedynym możliwym i sprawdzimy, co by się działo, gdyby wszystko było większe. Zmieniając rozmiar obiektów, zbadamy prawa przyrody i dowiemy się, czy powiększanie rozmiarów podlega jakimś ograniczeniom. Dzięki temu lepiej zrozumiemy, jak działa prawdziwy świat. Zaczniemy od powiększenia samej Ziemi. Wbrew niektórym opiniom, większy nie zawsze znaczy lepszy. Większy to gorętszy, słabszy, bardziej niebezpieczny. A rozmiar naprawdę ma znaczenie. 09:25 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 2 VANIL NOIR (UNTAMED SWITZERLAND 02. VANIL NOIR / WILDE SCHWEIZ 02. DAS VANIL NOIR) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku drugim - Vanil Noir. Jest to szczyt w Alpach Fryburskich, części Alp Zachodnich. Leży w Szwajcarii w kantonach Vaud i Fryburg. Należy do głównego łańcucha Alp Berneńskich. Można go zdobyć ze schroniska Chalet Les Marrindes (1868 m). Czas się tu zatrzymał. Zaczarowana okolica. Dla wielbicieli przyrody to główna atrakcja górskiego świata Szwajcarii. W rezerwacie Vanil Noir nadal można znaleźć dziewiczą przyrodę. Znajdujemy się na granicy płyt kontynentalnych Afryki i Europy. Po lewej z tyłu mamy Afrykę. Przy podziale na płyty tektoniczne nazwalibyśmy je Alpami Środkowo - Wschodnimi lub Południowymi. Miejsce, w którym stoimy, to już Europa. Naukowa nazwa to płaszczowiny pennińskie. Okolica przełęczy położonej wysoko nad krainą jezior przypomina krajobraz wulkaniczny. Ogród rzeźb stworzony przez naturę z różnych rodzajów skał. Pozostałości dawnej aktywności tektonicznej, pamiątka po ogromnej energii. Żyją tu wyjątkowe zwierzęta. Głównie owady i żaby, które mogą przetrwać w środowisku kwaśnym. 10:30 ODKRYWAMY ŚWIAT - ODC. 7 MADERA (WORLD DISCOVERIES. EP. 7 MADEIRE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Daniel Lafarge Scenariusz: Sylvain Dommergue Seria dokumentalna, w której będziemy mogli poznać najwspanialsze miejsca świata, styl życia, odwieczne tradycje lub realia historyczne, zanim znikną one na tle nowoczesności. To świadectwa niesamowitego bogactwa kultur ludzkich na całym świecie. W ciągu kilku dziesięcioleci nasza planeta przeszła bardziej dramatyczne zmiany niż kiedykolwiek w historii ludzkości. Globalizacja, postęp gospodarczy i technologiczny prowadzą do normalizacji na całym świecie. Jednak różnice kulturowe i różnorodność wciąż mogą zaskakiwać, a czasem oczarować podróżnika. 11:30 POLSKĄ KOLEJĄ W ANDY Reportaż, 17 min, Polska, 1972 Scenariusz: Andrzej Żurowski Czarno - biały reportaż ukazujący wyprawę do Peru. To materiał pokazujący najpiękniejsze zakątki tego kraju - od największych miast, po najmniejsze górskie wioski. W materiale zdjęcia Andów - dolin, pasm górskich - widoków zapierających dech w piersiach, ale także dużych aglomeracji, gdzie życie płynie zdecydowanie szybciej. To niema opowieść o życiu Peruwiańczyków, ale przedstawiona z perspektywy podróży pociągiem - w różnych przedziałach znajdują się różni ludzie, starsi, młodsi i dzieci - każdy z tubylców gdzieś zmierza, podziwiając widoki zza okna. 11:55 CAŁY GRUZA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Ireneusz Engler Zdjęcia: Robert Jażdzyk, Tomasz Radziemski Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę i dorobek Jerzego Gruzy - reżysera, scenarzysty, aktora, pisarza, jednego z pionierów telewizji publicznej, ciągle aktywnego zawodowo. Dorobek artystyczny Jerzego Gruzy jest nie do przecenienia, na trwale wpisał się w historię Telewizji Polskiej. Współpracę z telewizją rozpoczął w połowie lat pięćdziesiątych. Stworzył setki programów, seriali, widowisk rozrywkowych, jest realizatorem transmisji sportowych. Bardzo popularne były jego cykle z Bogumiłem Kobielą i Jackiem Fedorowiczem: "Poznajmy się" i "Małżeństwo doskonałe"; reżyserował teatry poniedziałkowe: "Romeo i Julia", "Nie do obrony", "Mieszczanin szlachcicem" (z Bogumiłem Kobielą), "Rewizor" (z Tadeuszem Łomnickim). Od 1984 roku dyrektor Teatru Muzycznego w Gdyni. Reżyserował słynnego "Skrzypka na dachu" granego prawie pięćset razy w tym teatrze, "Jesus Christ Super Star", "Les Miserables", "Człowieka z La Mancy" - pokazywanego z wielkim sukcesem w Meksyku. Jest autorem i reżyserem popularnych seriali ("Wojna domowa", "Czterdziestolatek", "Tygrysy Europy"), a także filmów fabularnych, przede wszystkim komedii ("Dzięcioł", "Motylem jestem") oraz dramatów psychologicznych "Przeprowadzka" z Wojciechem Pszoniakiem w roli głównej, "Noc poślubna w biały dzień" z wielką dramatyczną rolą Wiesława Gołasa) i filmów dla młodych widzów ("Pierścień i Róża", "Alicja" na podstawie powieści L. Carrolla). Jerzy Gruza jest laureatem takich nagród, jak, m.in.: SuperWiktor' 93 za całokształt twórczości, statuetka Gwiazda Telewizji Polskiej wręczona z okazji 50 - lecia TVP za tworzenie oryginalnych form filmowych, teatralnych i rozrywkowych (2002) oraz Nagroda Specjalna Złote Spinki w 2005. 12:55 TYLKO WIATR Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2021 Reżyseria: Zofia Kowalewska, Zofia Kowalewska Muzyka: Jesimchan Turechanowicz Tokubajew 92 - letni Zdzisław i jego 25 - letnia wnuczka wyruszają w liczącą 5000 km podróż do odległej wioski w Kazachstanie. Dla niego jest to powrót do miejsca, gdzie jako nastolatek został zesłany przez Sowietów podczas II wojny światowej. Po 70 latach ponownie wyrusza w podróż do kraju dzieciństwa w poszukiwaniu swojej pierwszej miłości, którą musiał zostawić za sobą. Wnuczka pragnie wesprzeć go w tej trudnej podróży, jednocześnie poznając rzeczywistość kryjącą się za bajkami, które słyszała w dzieciństwie. Jest to ostatnia szansa dla nich, aby się pożegnać. 14:00 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 3 LODOWIEC ALETSCHGLETSCHER (UNTAMED SWITZERLAND 03. THE GREAT ALETSCH GLACIER / WILDE SCHWEIZ 03. ALETSCHGLETSCHER) Serial dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku trzecim - Aletschgletscher. Grosser Aletschgletscher, największy lodowiec Alp leży w Alpach Berneńskich, w kantonie Valais w Szwajcarii. Aletsch ma długość 23, 6 km (2002 r.), zajmuje powierzchnię 117, 6 km² i składa się z ok. 27 mld ton lodu. U schyłku małej epoki lodowej w roku 1850 lodowiec miał długość 27 km. Lodowiec jest objęty rezerwatem znajdującym się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, razem ze szczytami Bietschhorn i Jungfrau. 15:00 ŻYRAFA - ŚWIAT Z WYSOKA (GIRAFFE UP HIGH AND PERSONAL) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2015 Scenariusz i reżyseria: Herbert Ostwald Film dokumentalny o żyrafach. Ten afrykański ssak ma prawie sześć metrów wysokości i jest uważany za cud fizjologii. Podziwiany przez naukowców i miłośników przyrody. Zwierzę intrygowało różne kultury, i starożytne, i współczesne, z uwagi na swój charakterystyczny wygląd. Często przedstawiano je na rysunkach, w książkach i kreskówkach. Żyrafy występują na afrykańskich sawannach od Czadu po RPA i od Nigru po Somalię. Główne źródło pożywienia żyrafy to liście akacji. Osobniki dorosłe nie tworzą silnych więzi społecznych, choć gromadzą się w luźnych grupkach, gdy przemieszczają się w tym samym kierunku. Samce tworzą hierarchię społeczną ustanawianą poprzez walkę na uderzenia szyjami. W filmie zobaczymy wspaniałe ujęcia z lotu ptaka przemieszczających się żyraf. 16:00 ROZMIAR MA ZNACZENIE - ODC. 2 MAŁE JEST PIĘKNE (SIZE MATTERS 2. SMALL IS BEAUTIFUL / AUF DIE GRÖE KOMMT ES AN) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Willem Villjoen Film dokumentalny o wielkości różnych rzeczy, stworzeń i zjawisk. Dlaczego owady są małe, a planety duże? Dlaczego Ziemia nie jest wielkości Jowisza? A ludzie nie są wielkości myszy? A co by się stało, gdybyśmy to wszystko zmienili? Ale rozmiar naprawdę ma znaczenie. Zbadamy fascynującą sieć pojęć naukowych, aby odkryć nie tylko, dlaczego rzeczy są takie, jakie są, ale także dlaczego nigdy nie mogłyby być inne. W odcinku drugim: poprzedni eksperyment, w którym wszystko powiększyliśmy, nie był udany. Teraz zrobimy coś przeciwnego i sprawdzimy, czy małe może być piękne. To Ziemia, jaką znamy. Jej średnica wynosi 12756 kilometrów, a obwód 40000. Na jej okrążenie samolot pasażerski potrzebowałby dwóch dni. Sęk w tym, że zmiana rozmiaru Ziemi pociągnie za sobą również zmianę grawitacji. Na o połowę mniejszej planecie grawitacja jest o połowę słabsza. To by dodało sprężystości waszym krokom. Przy o połowę słabszej grawitacji skacze się wyżej. Rozmiar nie jest jak kolor czy ubranie. Nie może być dowolny. Ma ścisły związek z grawitacją, inteligencją, z ewolucją samego życia. Nasz rozmiar określa, kim jesteśmy. I kim zawsze będziemy. 17:05 ODKRYWAMY ŚWIAT - ODC. 8 PERU (WORLD DISCOVERIES. EP. 8 PEROU) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Daniel Lafarge Scenariusz: Sylvain Dommergue Seria dokumentalna, w której będziemy mogli poznać najwspanialsze miejsca świata, styl życia, odwieczne tradycje lub realia historyczne zanim znikną one na tle nowoczesności. To świadectwa niesamowitego bogactwa kultur ludzkich na całym świecie. W ciągu kilku dziesięcioleci nasza planeta przeszła bardziej dramatyczne zmiany niż kiedykolwiek w historii ludzkości. Globalizacja, postęp gospodarczy i technologiczny prowadzą do normalizacji na całym świecie. Jednak różnice kulturowe i różnorodność wciąż mogą zaskakiwać, a czasem oczarować podróżnika. 18:05 GANDHI: WALKA BEZ BRONI (GANDHI: FIGHTING WITHOUT WEAPONS / AHIMSA - GANDHIS KAMPF OHNE WAFFEN) Film dokumentalny, 47 min, Austria, 2018 Reżyseria: Christian Rathner Film dokumentalny o Gandhim, który jest uważany za ucieleśnienie oporu bez przemocy. Mohandas Karamchand Gandhi, znany jako Mahatma, został zamordowany przez hinduskiego fanatyka 70 lat temu, 30 stycznia 1948 roku. Jego wielkie słowa zadomowiły się także w świecie zachodnim: Ahimsa - niestosowanie przemocy, Satygraha - obstawanie przy prawdzie, Swaraj - samorządność. Gandhi był i pozostał hinduistą, ale w swej działalności mocno inspirował się także innymi religiami. Uznawał Baghavad Gitę i Kazanie na Górze jako duchową podstawę swoich działań politycznych. Jego koncepcja wyrzeczenia się przemocy i miłości do wrogów miała zatem silny wpływ również na chrześcijan, na przykład na amerykański ruch praw obywatelskich i Martina Luthera Kinga. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - LUIZJANA, KREOLSKA AMERYKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Luizjana, stan w USA. 20:10 KOBIETY W DRODZE - MATKI WOJNY /2/ Magazyn, 45 min, Polska, 2022 Scenariusz i realizacja: Piotr Poraj - Poleski Rozmowy w pociągu z bohaterkami po przejściach. 21:00 UWOLNIĆ MOTYLA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2012 Reżyseria: Joanna Frydrych Poruszający dokument Joanny Frydrych przedstawia historię Katarzyny Rosickiej - Jaczyńskiej, zmagającej się przez 12 lat ze stwardnieniem zanikowym bocznym. Dziś wiadomo, że ostatecznie przegrała tę nierówną walkę. Katarzyna Rosicka - Jaczyńska jest autorką książki, w której opowiada o własnych doświadczeniach, wspomina o tym jak losowe wydarzenia podzieliły jej życie. Pisze o sobie jako o kobiecie biznesu, właścicielce agencji modelek. Z drugiej jednak strony jako o osobie zamkniętej w swoim ciele pełnym niemocy. "Uwolnić motyla" to film o niezwykłej kobiecie i o nadprzyrodzonej woli przetrwania. Kiedyś cały świat leżał u jej stóp, miała pieniądze, urodę i sławę. Potem przyszła choroba. Stwardnienie zanikowe boczne zabija średnio po czterech latach, ale bohaterka filmu żyje z tym dwanaście lat. Ta choroba nie daje szans na jakikolwiek ruch, a ona cały czas jest niezwykle aktywna. Nie może wymówić ani jednego słowa, ale napisała książkę, która stała się bestsellerem. Jak się jej to wszystko udało, o tym będzie mowa w dokumencie. 22:00 UROSŁAM KIEDY SPAŁAŚ Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Marcin Sauter Dokument opowiada o intymnej, osobistej relacji między bohaterką filmu i jej babcią. Karalina Orsik robi doktorat na Akademii Muzycznej w Polsce. Odbyła długą podróż z Achanian. Odkryta przez wykładowców mińskiego konserwatorium w prowincjonalnej szkole muzycznej w Dziatłowie, potem została zaproszona na studia muzyczne do Polski. Koncertuje w wielu krajach. Sporo podróżuje, samotna pośród podobnych do niej introwertycznych muzyków, często emigrantów. Babcia Karaliny, która ją wychowała mieszka w maleńkiej wiosce Achaniany na Białorusi. Czasami raz w roku lub raz na dwa lata Karalina jedzie do babci do wioski, w której się wychowała. Ta podróż, jest też podróżą w czasie. Z Europy na Wschód. Z dużego miasta do opuszczonej maleńkiej wioski w lesie. Ze świata muzyki Karaliny do świata jej tęsknoty. 23:00 NIEPARZYŚCI - ODC. 8 Telenowela dokumentalna, 27 min, Polska, 1999 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Wojciech Todorow, Piotr Łukasiewicz Muzyka: Bartek Straburzyński Pan prezes spotyka się z panią Wandą. Nieodłączny asystent Piotruś ciągle jednak przeszkadza pracodawcy, tym razem absorbując go sprawą Barona, psa prezesa pozostawionego w samochodzie. Mimo to randka wydaje się udana i potencjalna para umawia się na wspólną wycieczkę. Randkę ma też pani Ania. Spotyka się z przystojnym i eleganckim panem Kazimierzem, klientem wrocławskiego biura matrymonialnego. Mężczyzna bardzo jej się podoba, lecz dama z trójkąta bermudzkiego trzeźwo patrzy na życie i dobrze wie, że z tej mąki chleba nie będzie. Rzeczywiście, pan Kazimierz ponownie udaje się do biura matrymonialnego. Magdzie nie powiodło się w konkursie na Miss Lubania, ale właśnie udaje się do lokalnej telewizji na pierwsze przesłuchanie. Tymczasem w Opolu odbywa się zabawa andrzejkowa. Bawią się na niej Grażyna z Majorem oraz Jola z Krzysztofem. Jest tam też disc jockey Przemek. Wydaje się, że nie powinien mieć kłopotów ze znalezieniem partnerki, ale - o dziwo - widać mu się nie wiedzie, skoro idzie do wróżki. 23:40 POLSKIE RADIO - LATA POWOJENNE Reportaż, 20 min, Polska, 1987 Autor: Jerzy Bogdanowski, Róża Wojta Powojenne dzieje Polskiego Radia Poznań. Rozgłośnia rozpoczęła działalność 24 kwietnia 1927 roku o godzinie 17. Dokładnie 60 lat później kamera reporterska podgląda realizatorów i dziennikarzy podczas nadawania programu jubileuszowego. Spikerka wita się ze słuchaczami i przypomina im historię poznańskiej rozgłośni. Ta jest kontynuowana w dalszej części reportażu. Przytoczone zostają wydarzenia lutego 1945 roku, kiedy po wojnie grupa entuzjastów podjęła działania na rzecz odbudowy radiostacji. 1 marca rozpoczął nadawanie poznański radiowęzeł, zaś Polskie Radio Poznań uroczyście otwarto 3 czerwca, w budynku przy ulicy Berwińskiego. To tam kamera rejestruje pracę przy tworzeniu i nadawaniu audycji oraz wypowiedzi dziennikarzy i techników, między innymi na temat wybitnych osobistości poznańskiej rozgłośni, gimnastyki porannej, obecnej na antenie od 1928 roku, historii i działalności radia od strony techniczno - realizatorskiej, jego bogatej oferty programowej, w tym muzycznej i literackiej. Całość reportażu spina bogata ikonografia i archiwalne nagrania radiowe. 00:05 NOTACJE - BARBARA RYBAŁTOWSKA. ŚWIAT OPISANY Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2016 Autor: Agnieszka Chmielińska Barbara Rybałtowska (rocznik 1936) pisarka, piosenkarka, autorka tekstów piosenek, aktorka i malarka. Jako dziecko była wywieziona z matką na Syberię. Wspomnienia z tego okresu były inspiracją do powstania cyklu Saga. Spośród napisanych piosenek najbardziej znaną jest "Nie warto było" z repertuaru Reginy Pisarek. Napisała sztuki teatralne: "Próba u Poli Negri" (monodram z piosenkami Poli Negri) oraz "Fantazyja Rybałtowska" (sztuka nawiązująca do staropolskiej tradycji Rybałtów). 00:25 MIĘDZY DŹWIĘKIEM A CISZĄ - WSPOMNIENIE O WITOLDZIE LUTOSŁAWSKIM Film dokumentalny, 52 min, Polska, 1996 Scenariusz i reżyseria: Aleksandra Osadowska Padlewska Nazwisko zmarłego w 1994 roku Witolda Lutosławskiego wymieniane jest obok klasyków muzyki współczesnej takich jak Szymanowski, Bartók, Strawiński, Britten. Przyznać należy, że artysta był bardziej ceniony za granicą niż w kraju: otrzymał wiele honorowych doktoratów od czołowych uniwersytetów z całego świata, członkostwo najzacniejszych międzynarodowych instytucji, ordery, tytuły - w sumie ponad 70 najwyższych międzynarodowych odznaczeń artystycznych i naukowych, w tym Polar Music Price, uznawaną za muzyczną Nagrodę Nobla. Witold Lutosławski urodził się w 1913 roku w rodzinie znanych działaczy politycznych i społecznych. Odebrał gruntowne wykształcenie: prywatne lekcje muzyki, studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim, ukończył także Wydział Fortepianu i Wydział Kompozycji Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Warszawie. Podczas okupacji niemieckiej uczestniczył w kampanii wrześniowej, a potem, by zarobić na utrzymanie, grywał w kawiarniach, zwykle w duecie fortepianowym z Andrzejem Panufnikiem. Z tamtego okresu pochodzi kompozycja "Wariacje na temat Paganiniego" na dwa fortepiany, do dziś chętnie wykonywana przez najznakomitszych pianistów. W 1954 roku Lutosławski ukończył pisanie "Koncertu na orkiestrę", utwór ten jest jednym z fundamentalnych dzieł polskiej muzyki powojennej. Kompozytor przejął zasadę Strawińskiego, zgodnie z którą co rok tworzył nowe dzieło. Wśród wielu utworów na uwagę zasługują m.in. Pierwsza Symfonia, Muzyka żałobna na orkiestrę smyczkową, Gry weneckie na orkiestrę kameralną, Trzy poematy Henri Michaux na chór i orkiestrę, Kwartet smyczkowy, Druga Symfonia, Trzecia Symfonia, Koncert na obój i harfę. Pisał także muzykę teatralną, filmową oraz utwory dla dzieci. Taka wielość form i stylów wskazuje na niebywały talent i swobodę w posługiwaniu się dźwiękami. Lutosławski należał do kompozytorów, którzy w twórczości odwołują się do wrażliwości muzycznej człowieka XX wieku i zawsze starał się tę wrażliwość poszerzać. Kiedy umarł, jego przyjaciel, Jerzy Waldorff, powiedział: prawdziwy artysta żyje długo nie w ciele, tylko w dziele swoim. Film przedstawia sylwetkę wielkiego kompozytora. O tym, jakim był człowiekiem i artystą mówią: Andrzej Wajda, Krzysztof Zanussi, Jan Krenz, Krzysztof Jakowicz, Edward Pałłasz, Józef Patkowski, Krystyna Witkowska, Grzegorz Michalski, Krzysztof Meyer i Tadeusz Kaczyński. Ich wypowiedzi przeplatają fragmenty kompozycji Witolda Lutosławskiego. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MROCZNA TAJEMNICA LASU. ODC. 257 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:00 IKONA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Kasperski Zdjęcia: Łukasz Żal Muzyka: Antoni Komasa - Łazarkiewicz Film opowiada o szpitalu psychiatrycznym Aleksandrowski Central we wsi Aleksandrowskoje obwodu irkuckiego (Syberia). Bohaterami są pacjenci, lekarze i cała okoliczna wieś utrzymująca się głównie z pracy w szpitalu. W Aleksandrowskim Centralu pracuje 3 lekarzy, wszyscy w średnim bądź już podeszłym wieku. Liczba pacjentów waha się w granicach 1520 - 1530, co daje ponad 500 chorych na jednego lekarza. Już dwukrotnie próbowano zamykać Aleksandrowski Central, i dwukrotnie udało się go obronić. Poprzedni gubernator obiecał nawet pieniądze na remont, wymierzono działki, trwały prace przygotowawcze. Niestety nie zdążył, zdjęto go z urzędu. Teraz szpital ma już podpisany wyrok śmierci, a dr Masłow chce zostać na posterunku do momentu jego wykonania. Kiedy zamkną szpital, wieś prawdopodobnie zginie, stanie się martwa jak wiele innych syberyjskich wiosek. Upiorny szpital więzienie razem z opustoszałą wsią Aleksandrowskoje pochłoną błota. 03:00 EASY RIDER Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Brzozowicz Poza powrotem do czasów chwały Tomasza Tłuczkiewicza (lata 60. do 90. XX w.), ważnym elementem filmu jest pokazanie upływu czasu, tempa przemian w pojmowaniu sztuki i roli artysty oraz zmieniający się świat pod względem technologii i sposobu reagowania na sztukę. Narratorem opowieści jest Tomasz Tłuczkiewicz. Jego opowieść snuje się z off - u. Jest to podróż przez miejsca oraz z życia wzięte anegdoty opowiadane przez bohatera i spotykanych przez niego ludzi. Ważną składową jest wykorzystanie materiałów dokumentalnych w tym zdjęć, prac graficznych i fragmentów filmów, kronik filmowych czy amatorskich zapisów. Wykorzystano archiwalia pokazujące życie miast, ulicy, klimat tamtej epoki, obrazy obnażające socjalistyczną rzeczywistość. Z bohaterem odwiedzamy dzisiejszą Warszawę, Wrocław, Kalisz i Polanicę. Przeplatają się współczesne zdjęcia z ujęciami archiwalnymi. Wśród są muzycy, organizatorzy życia kulturalnego, przyjaciele, naukowcy, szefowie wytwórni płytowych, którzy współpracowali z Tomaszem Tłuczkiewiczem. Ważną rolę odgrywa muzyka, autorstwa Konrada Kucza (polski artysta grafik oraz instrumentalista i kompozytor specjalizujący się w muzyce elektronicznej. Występuje w zespole Futro, współpracuje z nim m.in. Gabą Kulką).