TVP Historia Czwartek, 16.02.2023 07:10 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 15/24 Serial historyczno - sensacyjny, 59 min, Polska 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Scenografia: Wojciech Majda Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, Włodzimierz Adamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Rok 1932. W Gdańsku mnożą się prowokacje wobec Polaków, widoczna jest koncentracja szturmowców z SA. W Sopocie instaluje się Relke, nowy szef aktywizującej się komórki Abwehry. Planuje się przeszkolenie oddziałów SA, by były gotowe do zaatakowania w każdej chwili wyznaczonych obiektów. Polski kontrwywiad łamie szyfr Kriegsmarine. Z przechwyconych depesz wynika, że Niemcy mają dobry przeciek z polskiej floty. Pracuje dla nich "Stokrotka" z Gdańska, obłaskawiany jest pracownik floty polskiej "Zenon". Czarek dociera do "Stokrotki". Jest nią Helga Witte, pracownica gdańskiej kolei. Jej narzeczony, porucznik Nachowski z Oksywia, zaopatruje składnicę wojskową na Westerplatte. "Stokrotka" ma skłonić "Zenona" do współpracy z Niemcami. Czarek próbuje dotrzeć do "Zenona". 08:20 WĘDROWIEC POLSKI Reportaż, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Agnieszka Żmijewska, Krzysztof Koehler Wykonawcy: Krzysztof Koehler (prowadzący) Tym razem wędrujemy po Ziemi Wieluńskiej zwanej kiedyś kasztelanią rudzką. Odwiedzamy kamieniołom piaskowca w Olewnie. Następnie docieramy do Wielunia, miasta z 800 - letnią historią. Ziemia Wieluńska ma jeszcze w sobie coś szczególnego, drewniane XVI - wieczne kościoły. Ziemia Wieluńska słynie z uprawy chrzanu, a specjalnością kulinarną jest zupa chrzanowa. Wędrowanie kończymy na Górze Świętej Genowefy. Cykl programów, którego celem jest przybliżenie historii, tradycji, kultury różnych regionów Polski. Prowadzącym ten niekonwencjonalny kulturalny przewodnik po Polsce jest poeta, literaturoznawca i krytyk literacki Krzysztof Koehler. 08:55 HISTORIA POLSKI - MICHAŁA BUKOJEMSKIEGO GRYPSY Z INTERNY Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2007 Reżyseria: Michał Bukojemski Scenariusz: Michał Bukojemski W lecie 1982 r. , w ósmym miesiącu obowiązywania stanu wojennego w Polsce, Michał Bukojemski został internowany. Najpierw trafił do zakładu w Białołęce. Otwarte cele, nieograniczone spacery, wykłady - to było oszałamiające. Zaczął prowadzić dziennik w formie listów do żony. Przeszmuglowanym do internatu aparatem fotograficznym robił zdjęcia, gromadząc dokumentację. Film jest jego bardzo osobistą opowieścią. Codzienne wydarzenia - pobyty w następnych obozach: Załężu (Rzeszów) i Uhercach (Bieszczady) są opisywane na bieżąco. Uzupełnione zdjęciami, tworzą unikatowy obraz tych ośrodków oglądanych od środka. Na tym tle pojawiają się w filmie osobiste refleksje, odniesienia do domowego życia. 10:05 SENSACJE XX WIEKU - GOERING Kameralne i studyjne (widowisko), 49 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Bogdan Stachurski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Aktorzy: Cezary Żak, Łukasz Nowicki, Marek Barbasiewicz, Karolina Gruszka, Zygmunt Józefczak, Zbigniew Ruciński, Andrzej Dopierała, Zbigniew Kosowski, Błażej Peszek, Grzegorz Przybył, Urszula Sadowińska Egzekucja skazanych na śmierć dwunastu niemieckich hitlerowskich dostojników miała rozpocząć się w sali gimnastycznej odległej o kilkadziesiąt metrów od więzienia w Norymberdze, o godzinie 1 w nocy 16 października. Pierwszy na szafot miał wejść Herman Goering, jednak umknął katu. Przez dziesiątki lat sposób, w jaki to zrobił, był tajemnicą. Dzisiej spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie. Goering zapłacił za swoją śmierć, był niezmiernie bogaty. I w tym miejscu łączą się dwie tajemnice: sposób, w jaki zgromadził skarby i jak nimi zapłacił za swoją śmierć. 11:10 CZYJA BĘDZIE POLSKA Film dokumentalny, 35 min, Polska, 2017 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Zdjęcia: Andrzej Popławski Czyja będzie Polska? To pytanie pierwszy głośno i stanowczo zadał Jan Olszewski pamiętnego dnia 4 czerwca 1992 roku, w czasie nocnej zmiany, nocy teczek, gdy wrogie siły obaliły jego rząd. Premier Jan Olszewski mówił wyraźnie, że przeprowadzenie lustracji jest absolutnie konieczne, jeśli chcemy odzyskać elementarne warunki do samodzielności i suwerenności. Podkreślał, że naród polski powinien mieć poczucie, że wśród rządzących nie ma ludzi, którzy pomagali UB i SB utrzymywać Polaków w zniewoleniu, uważał, że tacy ludzie są zagrożeniem dla wolnej Polski. Tak czytelnego i jasnego postawienia sprawy budowy wolnej Polski wystraszyli się nawet ci, których mecenas Olszewski bronił w procesach politycznych w PRL - u. W filmie poznamy opinie Jana Olszewskiego na temat najważniejszych spraw III RP. W 2007 roku, gdy mecenas Jan Olszewski był doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego, autorka reportażu poprosiła go o wywiad, zapytała o opinie i problemy wolnej Polski. Nagranie zachowała i w kwietniu 2017 roku, gdy zbliżała się 25. rocznica pamiętnego czerwca, postanowiła oddać głos bohaterowi tamtego wydarzenia, Janowi Olszewskiemu, wykorzystać tamte ważne wypowiedzi i opinie. 11:50 TOWARZYSZE SEKRETARZE ORAZ INNI DYGNITARZE - ODC. 6 MIECZYSŁAW RAKOWSKI. MIECZYSŁAW FRANCISZEK, CZYLI OSTATNI PIERWSZY Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Autor: Dobrosław Rodziewicz Scenariusz: Dobrosław Rodziewicz Wykonawcy: Dobrosław Rodziewicz Mieczysław Rakowski, człowiek o wielu twarzach i kilku fryzurach, jak nazwał go Leopold Tyrmand. Mówiono o nim, że zawsze chciał zostać pierwszym sekretarzem, a został ostatnim. Niektórzy mówią do dziś, że obok Cyrankiewicza i Sokorskiego należał do grona nielicznych w PRL komunistycznych celebrytów. Choć miał wielkie ambicje polityczne, udała mu się tylko Polityka, bo był lepszym redaktorem niż politykiem. Odcinek pt. "Mieczysław Franciszek, czyli ostatni Pierwszy" przypomina życiorys i karierę Mieczysława Rakowskiego. Opowiadają o nich historyk dr Michał Przeperski (autor cenionej biografii Rakowskiego) oraz autor i narrator cyklu "Towarzysze sekretarze oraz inni dygnitarze" Dobrosław Rodziewicz. 12:20 CZTERDZIESTOLATEK - ODC. 5/21 - KONDYCJA FIZYCZNA, CZYLI WALKA Z METRYKĄ Serial komediowy, 48 min, Polska 1974 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Występują: Andrzej Kopiczyński, Anna Seniuk, Roman Kłosowski, Irena Kwiatkowska, Leonard Pietraszak, Zdzisław Maklakiewicz, Karol Strasburger, Stanisław Tym, Stefan Friedmann, Jerzy Karaszkiewicz, Jan Kobuszewski i inni Pogrzeb jednego z kolegów skłania inżyniera Karwowskiego do gorzkiej autorefleksji. Postanawia pomyśleć wreszcie na serio o swoim zdrowiu. Lekarz radzi więcej ruchu i sportu. Stefan traktuje to zalecenie bardzo poważnie. Próbuje dostać się do klubu sportowego, ale tam potrzebni są tylko wyczynowcy. Zapisuje się więc do zakładowego klubu sportowego. Trafia do sekcji brydżowej. Dusi się w oparach dymu papierosowego. Ostatecznie wpycha się między grających w piłkę podwładnych - Franek Maciaszek łamie Karwowskiemu nogę, stosując nakładkę. Po dłuższej rekonwalescencji pan Stefan wraca na budowę. Przenosi Maciaszka na inny odcinek - a sportu ma dość na całe życie. 13:25 KARAIBSKA WYPRAWA JOANNY LUMLEY - ODC. 2 (JOANNA LUMLEY'S HIDDEN CARIBBEAN) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2020 Aktorka i prezenterka Joanna Lumley odkrywa dwa najbardziej intrygujące kraje na Karaibach, by podzielić się ich ukrytymi skarbami. Swoją przygodę rozpoczyna w kubańskiej stolicy Hawanie, a kończy w tętniącym życiem Haiti. Oba kraje z pewnością nie należą do najbogatszych, lecz są obfite pod wieloma innymi względami. Miasta pełne kolorowych ulic tętniących rytmem życia ustępują miejsca dziewiczym wybrzeżom, nieskazitelnym plażom, majestatycznym górom i bujnym lasom. Joanna Lumley testuje drinki, podawane w wydrążonym ananasie, podziwia występy tancerzy i muzyków, namorzyny oraz stado flamingów. Zwiedza aptekę w której czas zatrzymał się jakieś sto lat temu. Ze zrozumieniem odnosi się do objawów kultu Che Guevary i Fidela Castro. Haiti, najuboższe państwo na zachodniej półkuli, swoją rewolucję przeżyła już na przełomie XVIII i XIX wieku, a i potem nie omijały ją katastrofy. Widać skutki trzęsienia ziemi z 2012 roku. Brytyjka także tutaj szuka ludzi, mających nadzieję na lepszą przyszłość oraz niewykorzystanych w pełni atutów: czystych plaż, zatok idealnych dla surferów, zapierających dech w piersiach widoków, stylowych budynków. Obserwuje wypiek bezglutenowego chleba z manioku, płynie sfatygowaną żaglówką na wyspę, odkrytą niegdyś przez osławionego pirata Morgana, gdzie jest świadkiem obrzędów voodoo. Kibicuje artystom, próbującym znaleźć kupców na makabryczne rzeźby i malowidła. Robiąc zakupy w Santiago de Cuba, demonstruje, na czym polega różnica między sklepami państwowymi i prywatnymi. W Port - au - Prince załatwia kilku dzieciom ulicy pobyt w ośrodku opieki. 14:25 CHINY: STARODAWNE KRÓLESTWO PRZYRODY - ŚRODKOWE CHINY CZYLI EKWILIBRYSTYKA (CHINA: NATURE’S ANCIENT KINGDOM) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Lucinda Axelsson Wykonawcy: Janusz Szydłowski Trzyczęściowy film dokumentalny poświęcony przyrodzie Chin. Seria rozpoczyna się w górzystych terenach, gdzie lisy, antylopy i lamparty śnieżne żyją w trudnych warunkach. Następnie przeniesiemy się do gęstych lasów, w których żyją niezwykłe małpy o zadartych nosach i gigantyczne pandy. Wreszcie trafimy na obrzeża miasta, gdzie ludzie muszą robić miejsce dla natury i znajdować sposób na życie obok zwierząt. 20% Chin zostało wyznaczonych jako obszary chronione, w jaki więc sposób Chińczycy dostosowują się do zasad ochrony swojego środowiska naturalnego? Czy ten przełomowy projekt zainspiruje podobne koncepcje na całym świecie? 15:25 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - SMARTFON. ODC. 6/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Sean Smith Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim, przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każdy z nich zrodził się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. Bohaterem ostatniego odcinka serii jest smartfon. 16:25 DAR WOLNOŚCI - ODDZIAŁ PONUREGO Film dokumentalny, 21 min, Polska, 2019 Cykl pięciu filmów według scenariusza i w reżyserii Sławomira S. Górskiego, wyprodukowanych przez Muzeum Żołnierzy Wyklętych. Krystyna Witecka ps. Przekora, sanitariuszka oddziału Cichociemnego Jana Piwnika ps. Ponurego. Urodzona 8 stycznia 1925 roku w Warszawie. Ojciec był kapitanem Wojska Polskiego, mama córka pułkownika, prowadziła dom. Nic nie zapowiadało tragedii, która wywraca jej cudowne życie do góry nogami. W obliczu okupacji niemieckiej wstępuje do Armii Krajowej, do oddziału leśnego pod dowództwem Jana Piwnika ps. Ponurego, Cichociemnego wysłanego do Polski, by organizować Podziemie Niepodległościowe. Zostaje żołnierzem strzelcem oraz sanitariuszką w partyzantce, stając się pełnokrwistą wojowniczką. Oddział, reagując na masakrę w Michniowie, bierze udział w odwecie na Niemcach. Po wojnie więziona przez komunistów za udział w akcjach polskiego podziemia, wychodzi na wolność, lecz jest nieustannie inwigilowana. Opuszcza kraj, emigruje do Kanady, aby żyć z rodziną na wolności. 17:00 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 16/24 Serial historyczno - sensacyjny, 55 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Janusz Bukowski, Olaf Lubaszenko, Cezary Pazura, Danuta Kowalska, January Brunow, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz-Różycka, Ewa Sałacka, Jacek Kałucki, Witold Skaruch, Maciej Kozłowski, Piotr Krukowski, Małgorzata Wachecka, Andrzej Grabarczyk, Małgorzata Gudejko Czarek jedzie do Paryża, aby dostarczyć wywiadowi francuskiemu klucz do szyfru Kriegsmarine. Z rozszyfrowanych depesz wynika, że Niemcy mają informacje o stanie marynarki francuskiej. W zamian za swoją przysługę Czarek chciałby uzyskać pomoc przy wyjaśnianiu sprawy księżny Hohenlohe oraz co najmniej dziwnych ataków prasy angielskiej i amerykańskiej, które dotyczą "korytarza gdańskiego" i związanej z nim polityki polskiej wobec Niemców. Czarek sądzi, że księżna przekazuje Niemcom informacje uzyskane od licznych znajomych, wśród których są przedstawiciele francuskiej prawicy, niemieckich sojuszników Hitlera, angielskich przemysłowców. Dobrze przygotowana akcja wywiadu francuskiego udaje się. Ze znalezionych tajnych dokumentów wynika, iż wszelkich informacji o stanie marynarki francuskiej dostarczał Niemcom komandor Blanchard, a ataki koncernów prasowych sowicie opłacone zostały przez Niemców. Księżna zostaje aresztowana, sprawa nagłośniona. W czasie swojego pobytu we Francji Czarek dowiaduje się, że kanclerzem Niemiec został Adolf Hitler. 18:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POLSKA, MIŁOŚĆ I SZACHY Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Polska, miłość i szachy" Zdarza się, że koledzy poszukiwacze zapraszają nas na szczególnie intrygujące wyprawy. Tak jest i tym razem. Dziś ruszamy w teren ze Świętokrzyską Grupą Eksploracyjną. Dolina rzeczna oparta o stary las, mnóstwo zieleni i zabytkowa architektura. To zespół pałacowo - parkowy położony w Wiązownicy - miejscu, w którym zauroczony Polską Rosjanin senator Bazyli Pogodin wybudował w połowie XIX wieku w stylu neogotyckim z elementami mauretańskimi pałacyk z towarzyszącymi mu budowlami będącymi zapleczem: oficyną, wozownią, lodownią i domem ogrodnika. Na cześć pamięci budowniczego i jego spadkobierców, którzy zrobili wiele dla Polski, miejsce to miało się stać Ośrodkiem Pojednania Polsko - Rosyjskiego. "Wracamy" Następnie przeniesiemy się na obrzeża Nowej Huty, gdzie przy podejściu do lądowania rozbił się samolot pilotowany przez kapitana Władysława Polesińskiego. Ocalenie załogi miało na tyle cudowne cechy, iż lotnik uznał to za znak z nieba i postanowił odmienić tak swoje życie, jak i życie swoich kolegów w mundurach. Założył katolicką organizację Rycerze Krzyża i Miecza. 18:30 1863 RÓWNOŚĆ, WOLNOŚĆ, NIEPODLEGŁOŚĆ - ODC. 5 Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2023 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Wykonawcy: Piotr Gursztyn (prowadzący) Celem cyklu jest przybliżenie, z okazji 160. rocznicy wybuchu, największego zrywu niepodległościowego podjętego przez Polaków w okresie zaborów. Powstanie styczniowe jest jedną z najważniejszych cezur w dziejach polskich walk niepodległościowych. Ogromny w skali i liczbie działań zryw, choć zakończył się klęską, stanowił punkt odniesienia dla pokolenia, które w 1918 roku wywalczyło nam Niepodległość. W sześcioodcinkowym cyklu rozmów ze specjalistami tego okresu dziejów, wybitnymi polskimi historykami chcemy przybliżyć sytuację polityczną, gospodarczą i społeczną na ziemiach przed wybuchem powstania jak i po jego zakończeniu, przedstawić przebieg walk powstańców, organizację i uzbrojenie oddziałów powstańczych, jej przywódców i mniej znane szerokiemu gronu odbiorców epizody irredenty. 18:55 HISTORIA POLSKI - DLACZEGO? O STANISŁAWIE MIKOŁAJCZYKU Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Janiszewski Film dokumentalny przedstawiający losy tytułowego bohatera Stanisława Mikołajczyka. Za pomocą zdjęć z kolekcji prywatnej, jak i archiwaliów opowie o życiu prywatnym bohatera, początkach kariery aż do momentu wybrania go w 1943 r. na stanowisko premiera Rządu Emigracyjnego. Od tego momentu pokaże dramat Mikołajczyka, który choć oddany krajowi i sprawie Polski jest tak naprawdę jedynie pionkiem w grze aliantów. Dokument będzie wzbogacony fabularnymi elementami wywiadów z postacią odgrywającą Stanisława Mikołajczyka, jego najbliższą współpracownicą Marią Ulewicz oraz innymi świadkami tzw. ucieczki. Będziemy posiłkowali się wypowiedziami najważniejszych historyków, m.in. profesora Andrzeja Paczkowskiego mówiącego o złej sławie Mikołajczyka nazywanego "jałtańskim zdrajcą" i "sługusem anglosaskiego imperializmu" i o tym, jakim zmianom uległy poglądy na temat Mikołajczyka po publikacji biograficznej w 1987 r. Jana Borkowskiego. Obecna pozycja Andrzeja Paczkowskiego również wpisuje się w nurt, który ma na celu zrehabilitowanie oceny Mikołajczyka. Profesor Jerzego Eisler opowie o sytuacji, w jakiej znalazł się Mikołajczyk po wojnie. Usiadł do stołu z szulerami, wiedząc, że gra z szulerami, z oszustami i w pewnym momencie zaczął wygrywać. Gdyby przegrał, sprawy by nie było, ale zaczął wygrywać. Jego partnerzy szulerzy zorientowali się, że bez niedemokratycznych, pozaprawnych, pozaparlamentarnych sposobów nie są w stanie zdobyć i utrzymać władzy. Natomiast zdaniem profesora Pawła Wieczorkiewicza Mikołajczyk nie był wystarczająco twardy na tamte czasy i szukał rozwiązań polubownych. Czy było to błędem i co oznacza twardość polityka tamtych czasów? Pójście do więzienia, męczeństwo czy śmierć? Jaki sens miałoby takie rozwiązanie w sprawie Mikołajczyka i co wniosłoby do polityki? O to zapytamy współczesnych wybitnych politologów. 20:10 NIEMCY - ROSJA. FATALNE ZAUROCZENIE Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Geremek W filmie opowiadamy historię uwiedzenia niemieckich elit, ale i zwykłych Niemców przez Rosję, a właściwie przez jej machinę propagandową. Opowiadamy o tym, jak instrumentalnie wykorzystywano historię, kulturę i współczesność Rosji, aby wytworzyć z Niemcami sojuszniczą więź, która była potrzebna Putinowi do realizacji imperialnych celów. To opowieść o tym, jak Rosjanie dobrze rozpoznali lęki, kompleksy i ambicje Niemców, aby energetycznie skolonizować najbardziej rozwinięte państwo Europy. To dokument, w którym głównymi rozmówcami są sami Niemcy, którzy poddadzą analizie zachowanie własnych elit. Opowiedzą, jak to się stało, że kolejne rządy działały de facto wbrew własnym interesom gospodarczym i obronnym. 21:10 NASZA KRÓLOWA ELŻBIETA CZ. 1 (OUR QUEEN. A MOMENTOUS YEAR FOR A BUSY MONARCH) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Michael Waldman Scenariusz: Robert Hardman Żaden brytyjski monarcha nie żył tak długo jak Elżbieta II, nie podróżował tak daleko, nie spotkał tak wielu ludzi, ani nie widział tylu zmian na świecie i w samej monarchii. Tylko jedna królowa, Wiktoria, świętowała sześćdziesięciolecie swojego panowania, obchodziła diamentowy jubileusz. Wtedy nie było potrzeby pokazywania się publicznie na tak dużą skalę. Elżbieta rozumie, że współczesna monarchini musi się pokazywać ludziom, żeby utrzymać wiarygodność oraz przekonać, że sprawowanie władzy wymaga zbiorowego wysiłku. Monarchia przetrwa, jeśli pozostanie ważna i użyteczna, a przy tym zachowa własny styl. Oglądając ten film, widz ma okazję bliżej poznać najsławniejszą kobietę na świecie, jej rodzinę i służbę. Królowa jest chyba jedyną osobą, która wie co myślą jedni o drugich. Podczas jej panowania, przez ponad 30 lat w jej rządzie zasiadali konserwatyści, przez 24 lata laburzyści, a teraz po raz pierwszy jest on koalicyjny. Oczywiście królowa wszystkich zna, od cesarza i cesarzowej Japonii do emira Kuwejtu. A jak wygląda jej najbliższe otoczenie? Wszyscy pracownicy pałacu Buckingham muszą odbyć szkolenia. Odbywa się kurs dla lokajów i kamerdynerów. Nie jest to jednak praca na całe życie i wielu z nich odejdzie, ale nie będą mieli problemu ze znalezieniem innego zajęcia, mając takie CV. Stażysta uczy się zanosić tace z herbatą rodzinie królewskiej i jej gościom, a także poznaje starą tradycję odbijania na maśle korony. Jeśli jakieś wydarzenie może być sprawdzianem dla całego dworu, to jest nim przyjazd któregoś ze światowych przywódców. W dyplomacji nie ma większego symbolicznego gestu niż oficjalna wizyta. Zwłaszcza tu poważnym rozmowom politycznym i handlowym towarzyszy olśniewające tło. Gospodarzem jest zawsze królowa, ale rząd odbiera jej gości. Ukoronowaniem każdej oficjalnej wizyty jest bankiet w sali balowej pałacu. Kolacje są dla ponad stu osób. Stół jest przygotowywany z wielką skrupulatnością: bezcenna porcelana, srebrne talerze pozłocone przez Jerzego IV, tysiące szklanek, po 6 dla każdego gościa. Wszystko ustawiane zgodnie z tradycją. A królowa osobiście wszystkiego pilnuje. Zawsze ogląda stół w towarzystwie marszałka dworu i jego zastępców. W czasie bankietów są wygłaszane mowy, a królowa woli ukryte mikrofony.Choć pałac Buckingham służy brytyjskim stosunkom handlowym i dyplomatycznym, musi również zarobić na swoje utrzymanie. Każdego lata, kiedy królowa na dwa miesiące wyjeżdża do Szkocji, pałac odwiedza pół miliona zwiedzających, którzy płacą po 18 funtów każdy. Królowa nie dostaje tych pieniędzy, bo przeznaczone są na utrzymanie Królewskiej Kolekcji, jednej z najwspanialszych na świecie. Jest ona własnością całego narodu, więc królowa nie może jej sprzedać. Na początku panowania królowej, zwiedzanie pałacu za pieniądze było nie do pomyślenia, tym bardziej sprzedawanie czegoś. To przykład jak wiele królowa zmieniła. W pałacu jest też sklep, największy i najważniejszy, bo przynosi najwięcej pieniędzy na królewską kolekcję. Sprzedają tu wszystko, począwszy od porcelany za ponad 3.000 funtów sztuka, do ściereczek 8.95. W jednym roku udało się ich sprzedać prawie 50.000. Niektóre wyroby są wzorowane na biżuterii królowej. Oczywiście nie ma tu diamentów. Można też kupić czepki kąpielowe. W pałacu Buckingham, zamku Windsor i pozostałych, potrzeba 50 milionów funtów, żeby utrzymać olbrzymią Królewską Kolekcję w dobrym stanie i udostępniać ją publiczności. Sama monarchia przeszła finansową restrukturyzację. Koszt jej utrzymania, wynoszący 32 miliony rocznie, w ciągu 20 lat został dwukrotnie zmniejszony. W pałacu Buckingham panuje ogromny ruch. W ciągu siedmiu lat, liczba królewskich gości wzrosła o połowę. Zarządca pałacu Ray Wheaton przed każdą audiencją sprawdza królewską trasę. Szacuje się, że królowa osobiście spotkała się z blisko 4 milionami osób. Wiele z nich uczestniczyło w przyjęciach, kiedy każdy zostaje najpierw przedstawiony, zanim królowa i książę zaczną krążyć pośród gości. Odbywa się to bardzo sprawnie. Zarządca pałacu podaje wizytówki, a marszałek dworu czyta królowej nazwiska. Następnie prywatny sekretarz wyjaśnia jej szeptem jaką instytucję bądź kraj dana osoba reprezentuje. Królowa prawie nigdy nie mówi dzień dobry ani do widzenia, co pozwala jej codziennie wypowiedzieć tysiące słów mniej. Poczta nie jest gromadzona w pałacu Buckingham. Jedna z dam dworu zawsze pomaga królowej w odczytaniu korespondencji. W roku jubileuszu królowa otrzymała dodatkowo 127.000 kartek i listów. Żaden monarcha nie przeżył takiej rewolucji w technikach komunikacji. Kiedy królowa zasiadła na tronie, telewizja była w powijakach, a dziś mamy Twitter, Facebook i YouTube. Elżbieta II jest królową znacznej części naszej planety. Jej jubileusz obchodzono we wszystkich 16 krajach Wspólnoty Narodów, której jest władczynią. Papua Nowa Gwinea ma sześć milionów mieszkańców i używa się tu więcej języków niż w jakimkolwiek innym kraju. Kiedy w 1975 roku uniezależniła się od Australii, jej mieszkańcy nie potrafili dokonać wyboru prezydenta, więc zamiast niego wybrali królową. Diamentowy jubileusz pozostanie na długo w pamięci mieszkańców Wielkiej Brytanii, krajów Wspólnoty Narodów i całego świata. 22:10 ZŁOTO DEZERTERÓW Komedia, 117 min, Polska 1998 Scenariusz i reżyseria: Janusz Majewski Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Marek Kondrat, Bogusław Linda, Wiktor Zborowski, Katarzyna Figura, Piotr Gąsowski, Jan Englert, Piotr Machalica, Leonard Pietraszak, Paweł Deląg, Artur Żmijewski, Stanisława Celińska, Krzysztof Kowalewski, Marek Walczewski, Wojciech Pokora, Ewa Wiśniewska, Zoltan Berezedy, Jan Kobuszewski i inni "Złoto dezerterów" to kontynuacja "C. K. Dezerterów", największego polskiego przeboju kinowego lat osiemdziesiątych (7 mln widzów). Jego bohaterami było pięciu zbiegów z cesarsko - królewskiej armii: cwany Polak Kaniowski (w skrócie: Kania), wiedeński Żyd Haber, Włoch Baldini, Węgier Benedek i Czech Chudej. Wszyscy ponownie się spotykają, mimo że akcja "Złota dezerterów" toczy się ponad dwadzieścia lat później, w czasie II wojny światowej. Obok nich pojawiają się także nowe, niezwykle ważne dla fabuły postaci, grane przez czołówkę polskich aktorów. Wśród wykonawców najliczniej reprezentowana jest rodzina Wiktora Zborowskiego. Na planie "Złota dezerterów" zadebiutowały jego matka Hanna i córka Zosia, znalazło się też miejsce dla wuja (Jan Kobuszewski) i samego Zborowskiego. Pewną niespodziankę stanowił występ Bogusława Lindy, który jako Rudy ujawnił w filmie Majewskiego spory talent komediowy. W "C. K. Dezerterach" z racji daty premiery (1986 rok) krytyka często dopatrywała się drwiny ze sprawców stanu wojennego. Wymowa "Złota dezerterów" jest inna. Oprócz kpiny z niektórych naszych narodowych przywar film ten stanowi przede wszystkim pochwałę odwagi i poświęcenia nie w imię podniosłych haseł, lecz przyjaźni i zwykłej, ludzkiej przyzwoitości. "Złoto..." to także próba dowartościowania tzw. pozytywnego myślenia jako postawy życiowej. Lepiej wierzyć w sukces, niż załamywać ręce, lepiej być sprytnym i przedsiębiorczym, niż dobrowolnie skazywać się na przeciętność i nudę. Lepiej wreszcie kierować się zdrowym rozsądkiem, aniżeli bezrozumnymi porywami. "Jest w tym filmie taka scena, w której szkolący młodych komandosów podporucznik mówi im, że trzeba walczyć tak, by nie zginąć głupio, bo ich życie jest bardziej potrzebne ojczyźnie niż śmierć" - mówił w jednym z wywiadów Janusz Majewski. Dość poważna to refleksja jak na komedię. Nie osłabia ona jednak humorystycznego wigoru "Złota dezerterów", lecz jedynie go "uszlachetnia". Jesień 1942 roku. Na warszawskim Żoliborzu odbywa się konspiracyjne spotkanie oficerów AK. Rotmistrz Leliwa informuje zebranych, że dowództwo powołało oddział do zadań specjalnych oznaczony kryptonimem "Litzmanstadt". Dowódcą mianowano majora Jeremiego. Pierwszą misją grupy jest zdobycie gotówki na zakup broni i amunicji od armii włoskiej, która, wycofana z frontu wschodniego, tymczasowo stacjonuje w Polsce. Warunki finansowe stawiane przez Włochów przekraczają możliwości Armii Krajowej. Wywiad AK ustala jednak, że w jednym z łódzkich banków Niemcy przechowują gigantyczną fortunę w złocie. Problem tylko, jak ją zdobyć. Wszystkie tradycyjne metody (wysadzenie drzwi sejfu, sterroryzowanie personelu w celu zdobycia szyfru otwierającego zamki) w warunkach okupacyjnych nie rokują szans powodzenia. Jedyny sposób to dobry kasiarz. Na szczęście, wśród podwładnych Jeremiego jest sierżant Rudy, który przed wojną współpracował z prawdziwymi mistrzami ogołacania kas pancernych. Niestety, obaj z przyczyn od siebie niezależnych rozstali się z zawodem. Silberman przebywa w getcie, zaś "mecenas" Kania w więzieniu. Grupa "Litzmanstadt" musi jednak jakoś rozwiązać ten problem, gdyż zniecierpliwieni Włosi gotowi poszukać na swój towar innych kupców. 00:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POLSKA, MIŁOŚĆ I SZACHY Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Polska, miłość i szachy" Zdarza się, że koledzy poszukiwacze zapraszają nas na szczególnie intrygujące wyprawy. Tak jest i tym razem. Dziś ruszamy w teren ze Świętokrzyską Grupą Eksploracyjną. Dolina rzeczna oparta o stary las, mnóstwo zieleni i zabytkowa architektura. To zespół pałacowo - parkowy położony w Wiązownicy - miejscu, w którym zauroczony Polską Rosjanin senator Bazyli Pogodin wybudował w połowie XIX wieku w stylu neogotyckim z elementami mauretańskimi pałacyk z towarzyszącymi mu budowlami będącymi zapleczem: oficyną, wozownią, lodownią i domem ogrodnika. Na cześć pamięci budowniczego i jego spadkobierców, którzy zrobili wiele dla Polski, miejsce to miało się stać Ośrodkiem Pojednania Polsko - Rosyjskiego. "Wracamy" Następnie przeniesiemy się na obrzeża Nowej Huty, gdzie przy podejściu do lądowania rozbił się samolot pilotowany przez kapitana Władysława Polesińskiego. Ocalenie załogi miało na tyle cudowne cechy, iż lotnik uznał to za znak z nieba i postanowił odmienić tak swoje życie, jak i życie swoich kolegów w mundurach. Założył katolicką organizację Rycerze Krzyża i Miecza. 00:45 SENSACJE XX WIEKU - GOERING Kameralne i studyjne (widowisko), 49 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Bogdan Stachurski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Aktorzy: Cezary Żak, Łukasz Nowicki, Marek Barbasiewicz, Karolina Gruszka, Zygmunt Józefczak, Zbigniew Ruciński, Andrzej Dopierała, Zbigniew Kosowski, Błażej Peszek, Grzegorz Przybył, Urszula Sadowińska Egzekucja skazanych na śmierć dwunastu niemieckich hitlerowskich dostojników miała rozpocząć się w sali gimnastycznej odległej o kilkadziesiąt metrów od więzienia w Norymberdze, o godzinie 1 w nocy 16 października. Pierwszy na szafot miał wejść Herman Goering, jednak umknął katu. Przez dziesiątki lat sposób, w jaki to zrobił, był tajemnicą. Dzisiej spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie. Goering zapłacił za swoją śmierć, był niezmiernie bogaty. I w tym miejscu łączą się dwie tajemnice: sposób, w jaki zgromadził skarby i jak nimi zapłacił za swoją śmierć. 01:40 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - MUSSOLINI Magazyn, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony Benito Mussoliniemu. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.