TVP Kultura Wtorek, 14.02.2023 07:25 KSIĘGA PRZESTRZENI S.II - WYSOKIE MURY Magazyn, 30 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Wykonawcy: Bogna Świątkowska (prowadzący), Jarosław Trybuś (prowadzący) W odcinku omówimy architekturę władzy - w tym przede wszystkim budynków realizowanych na potrzeby administracji samorządowej i sądownictwa. Położymy nacisk na porównanie form stosowanych w centrum i na prowincji, zastanowimy się, jakie środki architektoniczne przystoją budynkom publicznym powstającym z pieniędzy podatników, a jakich należy unikać. W odcinku: - Sąd Okręgowy w Katowicach (Archistudio Studniarek i Pilinkiewicz); - Urząd Miejski w Siechnicach (Maćków Pracownia Projektowa); - Zduńskowolskie Centrum Integracji "Ratusz" w Zduńskiej Woli (90 Architekci); - Sąd Rejonowy i Prokuratura Rejonowa w Szamotułach (Pracownia Architektoniczna ARI); - Siedziba Polskiej Grupy Energetycznej w Bełchatowie (FAAB Architektura); 08:10 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ S.V - LEONARDO DA VINCI Magazyn, 7 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Katarzyna Płonka - Baus Da Vinci i Wilhelm Sasnal, Wit Stwosz i Maria Jarema. O tym, jak różnorodne dzieła znajdują się w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, dowiemy się z siódmego sezonu cyklu "Którędy po sztukę". Trzydzieści odcinków programu opowie o wyjątkowych obiektach znajdujących się w jednym z najstarszych krajowych muzeów. Muzeum Narodowe w Krakowie zostało utworzone 7 października 1879 roku. W roku 2019 obchodzi 140. rocznicę powstania. Z tej okazji opowiemy o pierwszym obrazie, który trafił do jego kolekcji, czyli słynnych Pochodniach Nerona Henryka Siemiradzkiego. Z kolei analiza arcydzieła Leonarda Da Vinci Dama z Gronostajem wpisze się w obchody 500. rocznicy śmierci geniusza renesansu. Wybitni kuratorzy związani z Muzeum odkryją tajemnice również najnowszych nabytków w kolekcji, takich jak obraz Romana Opałki czy Marcina Maciejowskiego. 08:25 WIERNA RZEKA Dramat historyczno - obyczajowy, 138 min, Polska, 1983 Reżyseria: Tadeusz Chmielewski Scenariusz: Halina Chmielewska, Tadeusz Chmielewski Zdjęcia: Jerzy Stawicki Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Małgorzata Pieczyńska, Olgierd Łukaszewicz, Franciszek Pieczka, Maria Homerska, Henryk Bista, Henryk Machalica, Jerzy Turek Wzruszająca "klechda domowa" Stefana Żeromskiego o tragicznych losach bohaterów powstania styczniowego wydawała się wymarzonym tworzywem dla filmowców. W praktyce okazało się, że materiał literacki niełatwo poddaje się adaptacji, popychając realizatorów w stronę ckliwego melodramatu lub patriotycznego kiczu. Pierwsza ekranizacja powieści, dokonana w 1922 roku przez Edwarda Puchalskiego według scenariusza Andrzeja Struga, spotkała się z druzgocącą krytyką. Druga - film Leonarda Buczkowskiego z 1936 roku na podstawie scenariusza Anatola Sterna, również nie była entuzjastycznie przyjęta przez recenzentów, którzy zarzucali realizatorom schlebianie "niskim" gustom publiczności. W podkieleckiej wsi, nad rzeką Łośną, rozgrywa się dramat pokoleniauwikłanego w wydarzenia 1863 roku. Z pobojowiska wyczołguje się ciężko ranny powstaniec, książę Józef Odrowąż. Przegnany przez chłopów znajduje schronienie w zrujnowanym dworku, w którym żyje młoda szlachcianka Salomea Brynicka, córka rządcy majątku, również powstańca. Dziewczyną opiekuje się stary sługa Szczepan. Dwór najeżdżany jest nieustannie przez Kozaków, choć carski oficer Wiesnicyn rozumie dramat powstania i współczuje jego ofiarom. Pojawiają się plądrujące, zdesperowane gromady chorych i głodnych powstańców. Wreszcie przyjeżdża komisarz Rządu Narodowego, Hubert Olbromski, wraz z adiutantem. Spór Odrowąża i Olbromskiego dotyczący słabości powstania ujawnia głębokie podziały i tragiczne osamotnienie walczących. Wiesnicyn wydaje rozkaz spalenia dworu. Wcześniej odnajduje ukrywającego się Odrowąża, którego od śmierci ponownie ratuje Salomea. Tej burzliwej nocy, podczas której ucieka z dworu stary Szczepan, Salomea i książę Józef zostają kochankami. Nadchodzi wiosna. Do dworu przyjeżdża księżna Odrowążowa, która zrobi wszystko, by nie dopuścić do mezaliansu. 11:00 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 18 TA ZIMA BYŁA GORĄCA. ROK 1945 Serial historyczny, 74 min, 19 odc. , Polska 1986 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Występują: Eugeniusz Kujawski, Janusz Sykutera, Tadeusz Szaniecki, Lidia Bienias, Maria Mielnikow - Krawczyk, Zbigniew Zaniewski, Marcin Sosnowski, Czesław Stopka, Stanisław Michalski, Henryk Stanek, Ewa Ziętek, Leszek Piskorz i inni Styczeń 1945. Jerzy Passtenreich - nowy dyrektor kopalni - postanawia ją zatopić. Jednak jego niecne zamiary w porę uniemożliwiają górnicy i partyzanci, którzy na czele z Zygmuntem, Robertem i Menderą zajmują kopalnię. Na szybie mocują biało - czerwoną flagę. Chcą w ten sposób powitać wkraczających na Śląsk polskich żołnierzy. 12:30 OPOWIEŚCI OFFENBACHA (TALES OF OFFENBACH) Film dokumentalny, 57 min, Wielka Brytania/Francja, 2019 Reżyseria: Reiner E. Moritz Jacques Offenbach (1819 - 1880), twórca operetki francuskiej. W związku z inscenizacjami swych utworów odbywał podróże po Europie i Ameryce Północnej. Jego operetki (ok. 90) wystawiane po raz pierwszy na ogół w Paryżu, cechuje lekkość, wdzięk i zręczna instrumentacja, libretta są często dowcipną satyrą na życie francuskiej arystokracji II Cesarstwa; największą popularność zyskały: "Orfeusz w piekle" (1858) i "Piękna Helena" (1864), będące parodiami mitów greckich; ponadto "Życie paryskie" (1866), "Wielka księżna Gerolstein" (1867), "La Prichole" (1868), "Madame Favart" (1878). Z kilku oper Offenbacha trwałą pozycję zdobyły "Opowieści Hoffmanna" do libretta J. Barbiera i M. Carrgo według opowiadań fantastycznych E. T. A. Hoffmanna. 13:40 SUPERCIĘŻKI Film dokumentalny, 15 min, Polska, 1984 Reżyseria: Jacek Bławut Scenariusz: Jacek Bławut Zdjęcia: Jacek Bławut Sylwetka wybitnego sportowca polskiego, zapaśnika wagi superciężkiej Adama Sandurskiego. 14:30 PARĘ OSÓB, MAŁY CZAS Dramat psychologiczno - obyczajowy, 105 min, Polska 2005 Scenariusz na podstawie książki Jadwigi Stańczakowej "Dziennik we dwoje" i reżyseria: Andrzej Barański Zdjęcia: Dariusz Kuc Aktorzy: Krystyna Janda, Andrzej Hudziak, Igor Przegrodzki, Monika Obara, Arkadiusz Detmer, Krystyna Tkacz, Elżbieta Kępińska, Witold Skaruch, Zdzisław Wardejn Andrzej Barański już w połowie lat 80. myślał o przeniesieniu na ekran "Zawału" Mirona Białoszewskiego, ale na przeszkodzie stawały mu kłopoty z pozyskaniem praw autorskich i zdobyciem funduszy na produkcję. Pod koniec lat 90. miał już gotowy scenariusz o jego serdecznej przyjaciółce i sekretarce, niewidomej Jadwidze Stańczakowej, ale znów musiało minąć kilka lat, nim wreszcie projekt doczekał się realizacji. Za kanwę scenariusza posłużyła książka Jadwigi Stańczakowej "Dziennik we dwoje", na podstawie której powstała kameralna i subtelna, niezwykle ciepła, ale przenikliwa opowieść o przyjaźni dwojga artystów pióra, uhonorowana m. in. na FPFFw Gdyni w 2005 r. nagrodą za wybitną kreację Krystyny Jandy i nagrodą dziennikarzy, oraz nagrodą na festiwalu w Karlovych Varach za główną rolę męską dla równie znakomitego Andrzeja Hudziaka. Akcja filmu obejmuje lata 1975 - 1982 i ukazuje złożone relacje Mirona Białoszewskiego i Jadwigi Stańczakowej z punktu widzenia tej ostatniej. Trudno jednak powiedzieć, że jest to wyłącznie jej relacja: niewidoma kobieta oglądała bowiem i poznawała świat oczyma Mirona, czy to podczas przejażdżek z nim po mieście (co prawda, często w środku nocy, bo pisarza drażnili ludzie i światło słoneczne), czy to poprzez jego teksty opisujące rzeczywistość. Potrzebowali siebie nawzajem, mimo że nie umieli nazwać tego, co ich łączyło: przyjaźń, bliskość duchowa, platoniczne uczucie? On - nadwrażliwy egoista, kapryśny introwertyk, odsuwał od siebie wszystko, co stanowiło prozę codziennej egzystencji. Potrzebował kogoś, kto by się nim opiekował i pilnował bieżących spraw: od kupowania ubrań, sprzątania i prania, poprzez załatwianie spraw urzędowych, po przepisywanie jego tekstów, umawianie spotkań z wydawcami i czytelnikami. Ona pragnęła za wszelką cenę żyć jak ludzie widzący, być aktywna i samodzielna, czuć się potrzebna. Po rozstaniu z wieloletnim przyjacielem, nazwanym w filmie Jackiem, Białoszewski stał się jeszcze bardziej zależny od niej i grona znajomych, sąsiadów, przyjaciół, którzy dbali o niego i jego sprawy pod dyskretne dyktando Jadwigi. On nie bardzo umiał okazywać wdzięczność, bywał wobec niej opryskliwy, ale też potrafił jak nikt inny pocieszyć ją w samotności i depresji, na którą cierpiała. Gdy Jadwiga też zapragnęła pisać, bezceremonialnie krytykował jej wiersze, powodowany doświadczeniem, ale i zawodową zazdrością. Nie chciał mieć przy sobie konkurentki, która początkowo podejmowała te same tematy, opisywała te same miejsca i osoby co on, lecz jednocześnie udzielał jej cennych wskazówek pisarskich. Gdy zdołał ją przekonać, że powinna się skupić na swych odczuciach i przeżyciach osoby niewidomej, przyniosło to korzyść im obojgu: jej wiersze zyskały na autentyzmie i oryginalności, on przestał się obawiać rywalizacji i porównań. Nie ma w tym filmie wyraźnie zarysowanej akcji, linearnej fabuły, są za to drobne obrazki z PRL - owskiej codzienności, w której oboje żyli (kłopoty z zaopatrzeniem, problemy ze zdobyciem telefonu, biurokracja, nie najłatwiejsze warunki mieszkaniowe itp.), ale także z cowtorkowych spotkań literackich w mieszkaniu pisarza, z jego wieczorów autorskich, spacerów z Jadwigą po mieście. Film Andrzeja Barańskiego opowiada również o tym, jak ta zgrzebna rzeczywistość przekształca się w sztukę, staje się tworzywem literackim, dając dzieła najwyższej próby. 16:30 KOBIETA ZA LADĄ - ODC. 4 - KWIECIEŃ (ŻENA ZA PULTEM) Serial obyczajowy, 54 min, Czechosłowacja, 1977 Reżyseria: Jaroslav Dudek Scenariusz: Jaroslav Dietl Zdjęcia: Jindrich Novotny Muzyka: Jan Fisher Aktorzy: Irina Svorcova, Vladimir Menslik, Jaromir Hanzlik, Dana Medricka Oskar zaleca się do Ladynki, ale nieoczekiwanie zjawia się mama dziewczyny. Oskar się oświadcza, ale rodzina go przepędza. Obraża się na Ladynkę, a Anna ją pociesza. 20:00 LEKKIE OBYCZAJE - RAMEN. SMAK WSPOMNIEŃ (RAMEN TEH) Film fabularny kinowy, 86 min, Singapur/Francja/Japonia, 2018 Reżyseria: Eric Khoo Scenariusz: Fong Cheng Tan, Kim Hoh Wong Aktorzy: Takumi Saitoh, Seiko Matsuda, Mark Lee, Jeanette Aw Kolejna po "Kwiecie wiśni i czerwonej fasoli" azjatycka strawa dla ducha. "Ramen. Smak wspomnień" to inspirujący oraz wzruszjący film dla nienasyconych smakoszy i nieuleczalnych romantyków. Masato jest młodym kucharzem specjalizującym się w ramenach. Po nagłej śmierci swojego oschłego ojca, chłopak pakuje walizkę i przeprowadza się z japońskiego Takasaki do Singapuru, gdzie ma nadzieję odkryć tajemnicę związku swoich rodziców. Bohater ma przy sobie czerwony notatnik pełen refleksji i starych zdjęć pozostawiony przez swoją singapurską matkę, która zmarła, gdy Masato miał zaledwie dziesięć lat. W Singapurze kucharz poznaje Miki, japońską blogerkę i samotną matkę, która pomaga mu odnaleźć wuja Wee ze strony matki, właściciela restauracji Bak Kut Teh. Przy okazji Masato odkrywa, że jego babka Lee wciąż żyje i posiada klucz do tyleż romantycznej, co burzliwej historii miłosnej rodziców chłopaka. Masato wraz babcią spróbują wzajemnie wyleczyć swoje skołatane dusze w kuchni, gdzie wspólnie przygotowywane posiłki staną się czymś więcej niż sumą składników. 22:15 TEATROTEKA - BEAUTY Spektakl, 65 min, Polska, 2018 Autor: Iwona Kusiak Reżyseria: Justyna Nowak Zdjęcia: Szymon Kluz Muzyka: Joanna Halszka Sokołowska, Tomasz Ciesielski Aktorzy: Sonia Mietielica, Agnieszka Skrzypczak, Aleksandra Popławska, Dorota Pomykała, Katarzyna Herman Główna bohaterka, uczestniczka programu telewizyjnego "Piękność na piątek" wraca do rodzinnego domu i postanawia rozpocząć nowe, lepsze życie. Jej udział w programie i poddanie się serii operacji plastycznych na koszt stacji telewizyjnej, jest punktem wyjścia dla przedstawienia wielowątkowych historii: babki rywalizującej z nieznaną w rodzinie, być może wyimaginowaną, siostrą, matki mimowolnie rywalizującej z córkami, córek rywalizujących między sobą o wszystko. Metamorfoza Wioli wytrąca bohaterki z obojętnej codzienności, uruchamia ich skrywane słabości i obsesje. Panoramę charakterów uzupełnia owiana traumatyczną legendą postać ojca - niewidzianego od kilkudziesięciu lat. Sztuka porusza problem tożsamości zbudowanej z wypaczonych projekcji bliskich i kształtowanej przez potoczne oczekiwania. Opowiada o potrzebie wyjścia poza schemat szczęśliwego życia - jedynego i dobrego dla wszystkich. Dramat "Beauty" Iwony Kusiak posłużył do opowiedzenia w spektaklu historii wymykającej się konwencjom: chwilami surrealistycznej, czasem groteskowej, a niekiedy absurdalnej opowieści o instynktownej potrzebie bycia sobą. Spektakl został nagrodzony za drugoplanową rolę kobiecą (Agnieszka Skrzypczak) podczas 3. edycji festiwalu TEATROTEKA Fest w 2019 roku. W 2020 roku zdobył nagrodę Gold Remi w kategorii Experimental Film: Dramatic na międzynarodowym festiwalu World Fest Houston oraz nagrodę Best Drama Award na festiwalu Universal Film Festival w Kansas City. 23:35 MŁODA POLSKA - JASKINIA ŻÓŁWI Dramat, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Klaudia Folga Scenariusz: Klaudia Folga Aktorzy: Zuzanna Ostrowska, Sandra Korzeniak, Tomasz Haładaj, Radosław Osypiuk, Natalia Rybicka Obraz jest retrospekcją zdarzeń z dzieciństwa głównej bohaterki - Hani. Dziewczynka przywołuje historię swojej mamy, która wciąga ją w problemy rodzinne. Hania próbuje na zawsze uwolnić się z poczucia winy. Zamykając oczy, stara się zniknąć. 00:15 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - WINNI (DEN SKYLDIGE) Thriller, 85 min, Dania 2018 Reżyseria: Gustav Moller Scenariusz: Gustav Moller, Emil Nygaard Albertsen Zdjęcia: Jasper Spanning Muzyka: Carl Coleman, Caspar Hesselager Aktorzy: Jakob Cedergren, Jessica Dinnage, Omar Shargawi, Johan Gotthardt Olsen, Jacob Lohmann, Katinka Evers-Jahnsen Początkowo nic nie zapowiada, że rutynowy wieczór przy kopenhaskim telefonie alarmowym przeobrazi się w dramatyczną walkę z czasem. Odbierający dziś połączenia Asger Holm (Jakob Cedergren) to zawieszony w czynnościach służbowych funkcjonariusz policji, którego czeka przesłuchanie w sprawie zastrzelenia dziewiętnastolatka. Asger z niecierpliwością wypatruje końca nudnej zmiany. Do tej pory nie wydarzyło się nic, co zwróciłoby jego szczególną uwagę. Ten dyżur nie różni się zbytnio od innych, jak zwykle porządek zakłócają pijani imprezowicze, niedzielni kierowcy, a także żartownisie blokujący numer. Policjant jest coraz bardziej poirytowany tą sytuacją, a zwłaszcza czekającym go już nazajutrz badaniem śledczym. Nagle odbiera telefon od przerażonej kobiety, która mówi bardzo zagadkowo. Asger szybko domyśla się, że jest ona przetrzymywana wbrew własnej woli przez kogoś kto prawdopodobnie grozi jej bronią. Została porwana i jest więziona w samochodzie, zmierzającym w nieznanym kierunku. Operator próbuje dowiedzieć się czegoś więcej, ale traci kontakt z ofiarą, bo połączenie zostanie gwałtownie przerwane. Od tej pory rozpoczyna się prawdziwy wyścig z czasem. Asger Holm próbuje jak najszybciej zlokalizować samochód, by uwolnić uprowadzoną kobietę. Pozostaje przy telefonie alarmowym, organizując akcję ratowniczą. Przede wszystkim wykorzystuje swoje zawodowe doświadczenie, ale również kieruje się intuicją, która nigdy nie zawiodła go w takich sprawach. 02:55 NOCNE GRAFFITI Film sensacyjny, 94 min, Polska 1997 Reżyseria: Maciej Dutkiewicz Scenariusz: Robert Brutter, Maciej Dutkiewicz Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Robert Janson Aktorzy: Marek Kondrat, Kasia Kowalska, Robert Janowski, Jan Peszek, Jan Frycz, Marek Bukowski, Witold Wieliński, Tomasz Dedek, Zdzisław Wardejn, Katarzyna Skrzynecka, Adam Ferency Sprawnie zrealizowany polski film akcji. "Nocne graffiti" to opowieść o byłym spadochroniarzu Marku Kossocie, który ma kłopoty z bratanicą Moniką. Dziewczyna jest narkomanką. Na dodatek zakochaną w Koksie - dilerze, dostarczającym jej "prochy". Kossot spotyka się z Koksem i próbuje po żołniersku przemówić mu do rozsądku. Niestety, jedynym efektem perswazji jest dotkliwe pobicie wuja Moniki przez ludzi Nowaka - lokalnego "narkokróla". Kossot wszakże nie daje za wygraną. Po wyjściu ze szpitala skrzykuje dawnych kumpli z wojska, znudzonych bezbarwnym losem cywila. Wspólnie postanawiają rozprawić się z gangiem Nowaka. Główną zaletą filmu Dutkiewicza, oprócz zgrabnie opowiedzianej intrygi, jest udział wielu świetnych aktorów. W roli Kossota wystąpił Marek Kondrat, który od czasu "Ekstradycji" stał się specjalistą od ról twardych mężczyzn. Partnerują mu m.in. Katarzyna Skrzynecka, Zdzisław Wardejn, Jan Frycz, Jan Peszek oraz gwiazdy rodzimej sceny muzycznej: Kasia Kowalska i Robert Janowski, którzy - trzeba przyznać - wywiązali się ze swych aktorskich powinności bez zarzutu. Godny odnotowania jest też fakt, że świetną muzykę do filmu skomponował Robert Janson.