TVP Dokument Czwartek, 02.03.2023 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - DNI, W KTÓRYCH WYPŁYNĘŁA WYDRA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Na obraz różnorodności przyrody wpływają nie tylko gatunki zagrożone, ale i te, które przeżywają swoisty renesans. Wydra, która jeszcze w latach 70. ubiegłego stulecia uchodziła za gatunek zagrożony wymarciem, a która np. w krajach Europy Zachodniej pod względem liczebnym nadal ma się kiepsko, w Polsce przeżywa właśnie renesans. To po części efekt ochrony i istnienia wielu stawów rybnych i miejsc zarybianych. Ale także efekt większej czystości wód, której wydra jest wskaźnikiem, a często wręcz najlepszym świadectwem. Miejsce akcji tego odcinka cyklu to rzeka Narew i rozlewiska Biebrzy. W filmie wystąpi badacz wydr, dr Jerzy Romanowski. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 51 Z ŻYCIA WYŻSZYCH SFER Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak wyglądało życie w miastach u ludzi sprzed stu laty? Jak wyglądały ich mieszkania? Czy różniły się mocno od tych współczesnych? Jak zamożni spędzali wolny czas i jak wyglądały ich codzienne problemy? Radosław Kotarski rusza tym tropem i stara się odnaleźć odpowiedzi. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 263 GŁUCHOŁAZY Magazyn, 21 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. Tomasz Bednarek w swojej kolejnej podróży po Polsce odwiedza Głuchołazy, miasto tuż obok czeskiej granicy z niezwykłą Parkową Górą i tężnią solankową. Głuchołazy szczycą się też bogatą historią wydobycia złota. Współcześnie - do miasta zjeżdżają rowerzyści z okolic dla słynnych tras rowerowych. 07:35 WETERYNARZE Z SERCEM - /3/ Reality show, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Krzysztof Kasior, Sandra Andrzejewska, Wojciech Wołoszyn Scenariusz: Wojciech Wołoszyn Cykliczny program pokazuje przypadki pacjentów klinik weterynaryjnych, a także pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Będziemy również odwiedzać ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta (np. policja, służby celne). Cykl pełni również funkcję edukacyjną, wskazuje jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. Ekipa z kamerą rusza do Legionowa, gdzie Cezary zmierzy się z trudnym porodem krowy Kamy. W Katowicach spotkamy się ze znaną z poprzedniego odcinka Anią, która tym razem spróbuje zdiagnozować przypadek szczeniaka Sna. A w Warszawie przyjrzymy się pracy Karoliny, która zmierzy się z zagadką tajemniczej choroby szynszyla Lany. 08:05 NATURA NAS UZDROWI (THE NATURE EFFECT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: B. Guerrini, P. D’Erm Film dokumentalny o tym, jaki zbawienny wpływ ma na nas środowisko naturalne. Od Japonii po Stany Zjednoczone, przez Szwecję, Niemcy i Kanadę, spotkamy naukowców z najbardziej prestiżowych uniwersytetów (Stanford, University of British Colombia,...) - biologów, neurologów, ekspertów w dziedzinie psychologii środowiskowej - którzy obecnie pokazują, że bliskie obcowanie z naturą stymuluje nieoczekiwane zasoby biologiczne i psychologiczne i stanowi nieograniczone źródło dobrego samopoczucia. Naukowcy ci uważają, że istnieją dzisiaj wystarczające dowody, aby stwierdzić, że nawet krótkotrwałe zanurzenie w środowisku naturalnym, nawet w mieście, prowadzi do regulacji bicia serca, znacznego zmniejszenia kortyzolu / stresu, zmniejszenia zaburzeń sercowo - naczyniowych i poprawy. Nadal jest to znaczący impuls dla naszego naturalnego układu odpornościowego. Ich badania pokazują również, że regularne zanurzanie się w naturze zmniejsza niepokój i zmęczenie psychiczne, poprawia naszą uwagę i funkcje poznawcze, a nawet może pomóc w walce z depresją. 09:05 DZIKA HISZPANIA - ODC. 2 POŁUDNIE ŚRÓDZIEMNOMORSKIE (WILD SPAIN / WILDES SPANIEN) Film dokumentalny, 48 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Hans - Peter Kuttler Dwuczęściowa opowieść dokumentalna o dzikiej przyrodzie Hiszpanii. To kraj, który jest jednym z najpopularniejszych miejsc wakacyjnych na świecie. Ale piaszczyste plaże i znane na całym świecie miasta to tylko jedna strona Hiszpanii. Kantabryjskie pasmo górskie na północy jest siedliskiem około 140 kantabryjskich niedźwiedzi brunatnych - największej populacji niedźwiedzi w Europie Zachodniej. Ponad linią lasu znajduje się królestwo kozicy kantabryjskiej i kolorowego pnącza. Nawet na południu Hiszpanii, bardzo popularnym wśród wczasowiczów, wciąż jest wiele nieznanych. Genety polują na zdobycz pod osłoną nocy. W ułamku sekundy europejski kameleon wystrzeliwuje swój półmetrowy język, aby złapać owady. Ale to pod wodą bogactwo zwierząt osiąga zenit z dziwnymi ślimakami morskimi i eleganckimi, błękitnymi rekinami. Odsłonimy dziką stronę regionu, który wielu uważa, że zna, ale w którym jest o wiele więcej do odkrycia. 10:05 PANAMA. NIE TYLKO KANAŁ (PANAMA - MUCH MORE THAN A CANAL / PANAMA - VIEL MEHR ALS EIN KANALIEL) Film dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Marco Berger, Ana Maria Marin Film dokumentalny o Panamie. To mały kraj, ale duży i pełen niespodzianek kanał. Panamczycy uważają się za szczęśliwych ludzi i długo żyją. Słynny kanał pomiędzy Atlantykiem i Pacyfikiem jest pełen zaskakujących faktów, niespodzianek, miejsc, które warto zobaczyć. Pełno tu też kolorowych, ciekawych ludzi. Już sam słynny kanał jest niespodzianką. Są tu piaszczyste plaże i wymarzone wyspy. Tutejsi mieszkańcy należą do najszczęśliwszych i najdłużej żyjących na świecie. Panama - mały kraj między kontynentami, pełen niespodzianek. Mały kraj, wielki kanał i kosmos pełen niespodzianek. Tak, Panama jest piękna. 10:55 ZALEW WIŚLANY Reportaż, 17 min, Polska, 1972 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Riege Zdjęcia: Andrzej Dobrzyński Całe życie mieszkańców, ich praca, pasje, wszystko głównie uwarunkowane jest przez bogactwo natury Zalewu Wiślanego - reportaż pokazuje życie codzienne ludzi związanych z tymi rejonami Polski. Materiał bogaty w zdjęcia plenerów Zalewu, poranków nad wodą, otaczającej natury. Żegluga to jedna z form spędzania czasu nad Zalewem, ale na tamtejszych wodach trudno nie spotkać także rybaków łowiących na swoich motorówkach. W materiale przedstawione są też miasta - między innymi Elbląg i jego kościoły, fabryka turbin, zamek. Reportaż o pięknie i tajnikach życia nad Zalewem Wiślanym. 11:25 FILM JEST BAJKĄ Film dokumentalny, 36 min, Polska, 2005 Scenariusz i reżyseria: Stanisław Janicki Zdjęcia: Krzysztof Tusiewicz Bohaterem filmu jest Ludwik Starski - scenarzysta przed - i powojennych filmów, takich jak: "Pieśniarz Warszawy", "Jadzia", "Piętro wyżej", "Zapomniana melodia", "Zakazane piosenki", "Skarb", "Przygoda na Mariensztacie", "Halo, Szpicbródka", oraz autor tekstów do piosenek, które stały się wielkimi przebojami, np.: "Umówiłem się z nią na dziewiątą", "Seksapil to nasza broń kobieca", "Warszawa, ja i ty". Ludwik Starski urodził się w Łodzi w 1903 roku, zmarł w Warszawie w 1984 roku. Był jedną z najbarwniejszych postaci polskiego kina. W filmie opowiadają o nim: syn - Allan Starski, Krzysztof Teodor Toeplitz, Edward Zajicek. Ich wspomnienia wzbogacone są licznymi fragmentami scen i piosenek z filmów Ludwika Starskiego, zrealizowanych w latach 1934 - 1977. 12:05 LIDIA LWOW - EBERLE. PRO MEMORIA Film dokumentalny, 37 min, Polska, 2022 Reżyseria: Dorota Kania Film opowiada tragiczną, a zarazem piękną, bo będącą hołdem najwyższym wartościom moralnym i narodowym, historię bohaterki Armii Krajowej w czasie II wojny światowej i okupacji sowieckiej w Polsce. W filmie przedstawiono losy Lidii Lwow - Eberle oraz to, jaką była osobą, widzianą oczyma córki, towarzyszy broni i przyjaciół. Osobiste relacje są wzbogacone o merytoryczną ocenę i opis działalności głównej bohaterki. Punktem wyjścia jest spotkanie kombatantów po latach w Juracie. Lidię Lwow - Eberle poznajemy dzięki rozmowom z jej córką, Justyną Eberle, oraz z Wandą Czyżewską - Bortkiewicz ps. "Basia". Jednocześnie historia dzielnej sanitariuszki pokazuje nam dramat polskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej, a później podziemia antykomunistycznego i jednego z największych przywódców mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. "Łupaszko", z którym była związana. W filmie wykorzystane są sceny fabularne, ukazujące najbardziej dramatyczne momenty w życiu głównej bohaterki. Materiały archiwalne pozwolą poczuć tamten czas w fotografiach, nagraniach audio. 12:45 MIT O SZARYM Dokument fabularyzowany, 59 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Królikowski Zdjęcia: Stanisław Ścieszko, Rafał Wróblewski, Zdzisław Kaczmarek, Stanisław Ścieszko jr, Alexandre C. Jacquart Aktorzy: Mieczysław Gajda, Piotr Seweryński, Michał Szewczyk, Bronisław Wrocławski Kanwę scenariusza filmu stanowi rękopis "Wspomnień" Antoniego Hedy "Szarego", pisany w stalinowskim więzieniu w połowie lat 50. , a dokończony w stanie wojennym, oraz wydany w 1990 roku jako "Wspomnienia Szarego". Dokument fabularyzowany Grzegorza Królikowskiego wprowadza widza w świat Antoniego Hedy (1916 - 2208), legendarnego dowódcy oddziału AK na Kielecczyźnie. Ten niezwykły człowiek wybrał dla siebie pseudonim całkiem zwyczajny - "Szary". Stał się bohaterem narodowym. Dbał o swoich podwładnych, a oni odwdzięczali się swoją miłością do niego, szacunkiem i poważaniem. Nie zdradził żołnierzy nawet wtedy, gdy śledczy UB, pułkownik Różański, złożył mu propozycję nie do odrzucenia. Wielce cenili go także cywile z okolicznych wsi, gdzie stawił opór okupantowi. Nigdy nie zwątpił, nie poddał się, nie dał się złamać, przez cały czas okupacji z narażeniem własnego życia walczył za swoich krajan. W 1943 r. rozbił więzienie w Starachowicach, uwalniając więźniów. Połowa z nich wstąpiła do utworzonego przez niego oddziału partyzanckiego. W 1944 oddział partyzancki AK pod dowództwem Antoniego Hedy dokonał udanej akcji na więzienie w Końskich. Po wojnie, w 1945 r. , wraz ze swymi żołnierzami zaatakował ubeckie więzienie w Kielcach, wyprowadzili na wolność 700 patriotów, nieludzko traktowanych, torturowanych. "Szary" został osadzony w tym samym więzieniu i skazany czterema wyrokami na karę śmierci. Ocalił jednak życie. Z łaski Bieruta karę śmierci zmieniono na dożywocie. W więzieniu cierpiał męki z powodu rozłąki z córkami i żoną, której odmawiano nawet widzenia z nim. Nie wiedział. czy jeszcze kiedyś je zobaczy. W 1956 r. został zwolniony warunkowo tylko dzięki uporowi wspaniałej żony i podkomendnym, którzy nachodzili Zenona Kliszkę, ówczesnego wiceministra w Ministerstwie Sprawiedliwości. Wyszedł na wolność, jednak aż nadto wiedział, że nie jest to prawdziwa wolność. Musiał wciąż walczyć, zaczął szukać swoich dawnych podkomendnych. 13 grudnia 1981 r. wpadł w ręce bezpieki. Został umieszczony w areszcie śledczym. Wśród internowanych w Białołęce cieszył się największym autorytetem. Władze chciały się pozbyć Antoniego Hedy, proponowano mu wyjazd wraz z całą rodziną za granicę. Antoni Heda został w końcu zrehabilitowany. W 2006 r. prezydent Lech Kaczyński awansował go do stopnia generała. W filmie wypowiadają się m.in. córki Teresa Heda - Snopkiewicz i Maria Hamilton, siostra Maria Łuszczak, pisarka Danuta Suchorowska - Śliwińska, a także towarzysze broni "Szarego": Henryk Czech "Śmigły", Józef Małek "Tygrys", Janusz Sermanowicz "Dyzma" i inni. Ilustracją są materiały z archiwum rodzinnego oraz zbiory prywatne, a także inscenizowane sekwencje z udziałem aktorów. 13:50 MOTYLE (BUTTERFLIES) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2018 Reżyseria: Alberto Jos Redondo Villa Dokument o motylach. Pokazuje ekologiczne relacje niektórych z najbardziej niesamowitych motyli, jakie występują w faunie iberyjskiej. Współzależności drapieżnik - ofiara, dużo wiedzy na temat technik obrony i ukrywania się; poznamy siedliska i stan ochrony tych pięknych, kruchych stworzeń. Czynniki, które doprowadziły do spadku ich populacji i klucze do odzyskania tej fascynującej części bioróżnorodności. Półwysep Iberyjski to dom ponad połowy gatunków motyli całego kontynentu. Blisko 250 gatunków osiedliło się w różnego typu habitatach. Od najwyższych gór po wybrzeża. Od pustyni po bujne lasy. Niektóre z nich trudno zauważyć. Natomiast inne przyciągają uwagę ubarwieniem i wzorami. Drapieżcy nieustannie polują na gąsienice, więc niektóre z nich żywią się toksycznymi roślinami, by ich nie pożarto, a inne kryją się wśród roślin. Po niezwykłej transformacji - mozaiki barw szukają kwiatów, by spijać ich nektar. Te owady zawsze fascynowały. Są delikatne i bardzo ważne dla ekosystemu. Najliczniejszym gatunkiem są modraszkowate - rodzina niewielkich motyli obejmująca najwięcej gatunków. Motyle są odzwierciedleniem zdrowia naszego otoczenia. W ciągu zaledwie paru lat straciliśmy ogromną część motyli na naszych polach. Jeśli będziemy w stanie utrzymać różnorodność roślin i prowadzić zrównoważoną uprawę pól, uda się zachować populacje motyli, a z nimi resztę ekosystemu, od którego zależymy. 14:55 DEMOKRACJA WŚRÓD ZWIERZĄT - ODC. 1 RZĄDY LUDU (ANIMAL DEMOCRACY / DÉMOCRATIE ANIMALE EP. 1 LE PEUPLE GOUVERNE) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2021 Reżyseria: Emma Baus W ostatnich czasach dokonano nowych odkryć dotyczących społecznego zachowania zwierząt. Wśród licznych gatunków rządzi lud. Decyzje podejmowane są wspólnie. Zwierzęta głosują i decyzję podejmuje większość. Czy demokracja ma swoje źródła w świecie zwierząt? W przyrodzie zwierzęta nie będące drapieżnikami spełniają rolę ofiar i mają większą szansę przeżycia, jeśli pozostają w grupie. Dlatego ograniczają ryzyko i nie oddalają się od innych, by nie narazić się na atak drapieżników. Głosowanie przez ustawienie ciała jest ciekawym odkryciem. Powszechna w świecie zwierząt demokracja daje większą pewność przetrwania niż autorytaryzm. Nowe odkrycia biologów zmieniają nasze postrzeganie zwierzęcych społeczności. Ludzie powinni brać z nich przykład. Okazuje się bowiem, że dzisiejsze demokracje mają korzenie w dzikiej przyrodzie. 15:55 CRISPR: REWOLUCJA W INŻYNIERII GENETYCZNEJ (THE CRISPR REVOLUTION - GENOME EDITING) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Claudia Ruby CRISPR to nowe narzędzie w laboratorium obróbki kodu genetycznego, które pozwala naukowcom z dużą precyzją zmieniać materiał genetyczny wszystkich żywych organizmów. Naukowcy opracowują terapie na choroby uważane do tej pory za nieuleczalne; powstają rośliny o nowych cechach. Jak daleko powinna iść medycyna lub rolnictwo? Film szuka odpowiedzi krytycznie i analizuje różne opinie. Naukowcy, etycy i krytycy są zgodni co do jednego: społeczeństwo musi pilnie przedyskutować możliwości i granice tego nowego wymiaru inżynierii genetycznej, ponieważ CRISPR może wpływać na całe nasze życie. 17:00 MAGICZNY OMAN - CZĘŚĆ 1: ŚLADAMI SINDBADA (MAGICAL OMAN. PART ONE: IN SINBAD’S FOOTSTEPS) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Rosie Koch, Roland Gockel Dwuczęściowa opowieść dokumentalna o Omanie. Poznamy magię Orientu - Sułtanat Omanu - legendarny dom Sindbada Żeglarza, który wydaje się być rodem z arabskich nocy. To kraj niezwykłych skrajności: jałowa pustynia i surowe góry spotykają się z bujnymi zielonymi oazami i malowniczą linią brzegową. Kraina kadzideł, różnych ras wielbłądów i Beduinów, tradycyjnych bazarów i potężnych średniowiecznych zamków - świadectw bogatej i znaczącej historii handlu. Klimat Omanu jest wyjątkowo regionalny, a gęstość zaludnienia niska. To idealne warunki dla zadziwiającego i unikalnego zestawu roślin i zwierząt, które próbują rosnąć na pustyniach, w górach, wzdłuż wybrzeża i na zielonych, monsunowych wzgórzach na południu kraju. Poznamy bliżej całe spektrum piękna i różnorodności legendarnego Orientu, które pozostaje kwitnącą rzeczywistością w małym, ale postępowym Sułtanacie Omanu. Część pierwsza - "Śladami Sindbada". Kraina z Księgi tysiąca i jednej nocy. Ojczyzna Sindbada Żeglarza. Pełna tajemnic i magii. Królestwo zapachów i barw. Kraj o wielu obliczach. Pełen kontrastów i niespodzianek. Tak dziki, jak przyjazny. Kraj szanujący swoje tradycje a zarazem otwarty na współczesność - Oman. Stolica, Maskat, leży w zatoce zamkniętej skalną ścianą. Maskat jest metropolią w rozkwicie. Główny meczet Omanu nosi imię władcy. Został zaprojektowany przez dwie firmy architektoniczne z Londynu. Zbudowano go w ciągu sześciu lat. Nazwa stolicy, Maskat, w przybliżeniu tłumaczy się po arabsku jako miejsce zakotwiczenia. To tutaj narodziła się historia Sindbada Żeglarza. W przeciwieństwie do czasów Sindbada, teraz za sterem stają też kobiety. 18:00 MATA HARI: PIĘKNA I NIEBEZPIECZNA (MATA HARI - THE BEAUTIFUL SPY) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Jobst Knigge, Kristina Forbat Dokumentalna opowieść o legendarnej postaci, która była uosobieniem piękna i kobiecego uwodzenia. Mata Hari, urodzona jako Margaretha Zelle w Holandii, w Paryżu pojawiła się jako tancerka egzotyczna w 1905 roku. Znała siłę tajemniczości. Nie zdradzała, kim jest i skąd pochodzi. Jako kurtyzana urzekała najbardziej wpływowych mężczyzn swoich czasów. Kiedy wybucha I wojna światowa, Mata Hari podróżuje po Europie i nie zdaje sobie sprawy, że straszna wojna też ją usidla. Paryż, luty 1917 roku. Już trzy lata pierwsza wojna światowa nęka Europę. Do Pałacu Sprawiedliwości doprowadzono na przesłuchanie jedną z najsłynniejszych kobiet epoki. Zatrzymanie zaskoczyło Matę Hari. Była przekonana, że poradzi sobie w każdej sytuacji. Ta kobieta miała bliskie kontakty z mężczyznami na najwyższych stanowiskach. Kim była ta, co dziś panuje nad naszą wyobraźnią? Czy Mata Hari naprawdę zdradziła sekrety ujawniane jej przez wpływowych kochanków w chwilach słabości? Mata Hari zostaje przez Francuzów skazana na śmierć za szpiegostwo na rzecz Niemiec i powieszona w październiku 1917 r. Następnie gwiazda zamienia się w mit: najsłynniejszy i najpiękniejszy szpieg wszech czasów. Egzotyczna kusicielka Mata Hari stała się ofiarą mężczyzn, polityki międzynarodowej, ale przede wszystkim swojej własnej nonszalancji. Jej smutny koniec nie pozwala jednak o niej zapomnieć. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAURITIUS, PERŁA OCEANU INDYJSKIEGO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Mauritius. 20:10 KOBIETY W DRODZE - MATKI WOJNY /4/ Magazyn, 46 min, Polska, 2022 Scenariusz i realizacja: Piotr Poraj - Poleski Wojna na Ukrainie dotyka wszystkich mieszkańców, ale szczególnie cierpią chore dzieci, które rosyjska agresja pozbawiła możliwości leczenia. Dlatego w poszukiwaniu leków i szansy na życie i zdrowie dla swoich dzieci, ukraińskie matki ryzykując życie, pokonują tysiące kilometrów, żeby dotrzeć do miejsca, które pomoże ich chorym dzieciom. Jedno z takich miejsc jest w Bocheńcu, niewielkiej wypoczynkowej miejscowości w województwie świętokrzyskim. To tutaj chore onkologicznie dzieci z Ukrainy znajdują opiekę i pomoc. Fundacja, która pomogła im dotrzeć do Polski, szuka dla nich miejsc w klinikach w Polsce i w Europie, gdzie będą mogły kontynuować przerwane na Ukrainie leczenie. Marta Manowska w Bocheńcu spotka się z ukraińskimi matkami i ich dziećmi. Wysłucha ich wstrząsających opowieści o tym, jak uciekając przed wojną walczą o zdrowie i życie swoich dzieci. Kolejnym ośrodkiem, gdzie uchodźcy z Ukrainy znaleźli schronienie, jest ośrodek Caritas w Kaczynie w woj. świętokrzyskim. Tutaj przed wojną, bombardowaniami, rosyjskim okrucieństwem i barbarzyństwem, przed śmiercią schronienie znalazło kilkadziesiąt kobiet i dzieci z Ukrainy. One również opowiedzą Marcie Manowskiej o swoich przeżyciach, ucieczce przed wrogiem, bombardowaniach, życiu w piwnicy. 21:05 ŚPIJ KOLEGO... Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Stanisław Kuźnik Muzyka: Arnold Dąbrowski Bohaterem filmu jest sierż. Józef Franczak, ps. Laluś, ostatni "żołnierz wyklęty". Franczak, żołnierz II Rzeczypospolitej, AK i WiN, po zakończeniu II wojny działał na Lubelszczyźnie w zgrupowaniu partyzanckim Uskoka, zajmując się głównie utrzymaniem ładu i dyscypliny wśród miejscowej ludności (był żandarmem, absolwentem szkoły podoficerskiej w Grudziądzu); m.in. wykonywał wyroki na zdrajcach, którymi byli denuncjatorzy, ubecy, partyjni aktywiści. Przez ostatnie dziesięć lat swego życia, wspierany przez miejscowych, ukrywał się samotnie na terenie kilku gmin w okolicach miejscowości Piaski. Zginął w milicyjnej obławie w podlubelskiej wsi, jesienią 1963 roku. 22:00 HIRANMOY GHOSHAL. NURTEM DWÓCH RZEK Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Tadeusz Śmiarowski Zdjęcia: Jan Klima Film przedstawia historię dwojga ludzi: Hiranmoya Ghoshala - hinduskiego pisarza z Bengalu Zachodniego, dyplomaty, tłumacza i językoznawcy, i jego córki Miry Ghoshal - muzykologa, znawczyni muzyki hinduskiej. Życie tych dwojga ludzi było zawsze rozdarte między Polską i Indiami, a na pewnych etapach, bardziej z konieczności, także między Anglią i Stanami Zjednoczonymi. Filmowa opowieść skupi się przede wszystkim na postaci Hiranmoya Ghoshala, którego życie i dokonania są czymś niezwykłym, a które wywarły też ogromny wpływ na losy jego córki. 23:05 NIEPARZYŚCI - ODC. 12 Telenowela dokumentalna, 25 min, Polska, 1999 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Wojciech Todorow, Piotr Łukasiewicz Muzyka: Bartek Straburzyński Na wrocławskim lotnisku ląduje Marek z Chicago. Spotyka się z Kasią. Dziewczyna jest nim zauroczona. Magda zupełnie dobrze radzi sobie w lubańskiej telewizji. W tamtejszym studiu ma właśnie wystąpić pani Ala, właścicielka biura matrymonialnego, którego klientką Magda jest nadal, choć teraz zajęta jest już innymi sprawami. Kończy się rok 1999. Prezes i jego asystent Piotr podsumowują minione miesiące i stwierdzają, że nie były udane. Snują plany na przyszłość. Obiecują sobie, że w nadchodzącym roku obaj postarają się znaleźć sympatyczne partnerki. Jola Nowy Rok wita wraz z dziećmi przed telewizorem. Panią Irenę miał odwiedzić pan Kazimierz, lecz tylko telefonicznie składa jej życzenia. Pani Ania z sąsiadką Jadzią romawiają o tym, co może światu przynieść rok 2000. 23:45 ŻEGLARZE Reportaż, 11 min, Polska, 1976 Scenariusz i realizacja: Jerzy Wohl Zdjęcia: Janusz Pietrzykowski Materiał filmowy, na muzyce, jest spotkaniem z pasjonatami żeglowania. Podczas rejsu po Bałtyku jachtem Karfi poznajemy tajniki sterowania jednostką, stawiana żagli, manewrowania. Kapitan Jerzy Siudy, który dowodzi załogą, jest wielokrotnym mistrzem i wicemistrzem Polski w Morskich Żeglarskich Mistrzostwach Polski, zwyciężał w Ostseewoche, brał udział w Admirals Cup i w zawodach Round Gotland. Dla niego żeglarstwo, jak sam mówi, to duża sprawa. 24:00 NOTACJE - TADEUSZ BOROWSKI. SZTUKA OSZUKIWANIA Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2015 Tadeusz Borowski (rocznik 1941), urodzony w Warszawie aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i dubbingowy, absolwent warszawskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. 00:20 KAMIENNA STRUNA Film dokumentalny, 59 min, Polska, 1976 Scenariusz: Tadeusz Makarczyński Zdjęcia: Sergiusz Sprudin Materiały ikonograficzne dotyczące historii kolumny Zygmunta w Warszawie, m.in. sztych sprzed 300 lat przedstawiający kolumnę Zygmunta na placu Zamkowym w Warszawie, portret króla Zygmunta III Wazy, portret króla Władysława IV - fundatora kolumny, sztych przedstawiający transport i ustawienie kolumny w Warszawie w 1644 r. oraz posąg króla Zygmunta III na sztychu z połowy XVII w. , widok Warszawy i kolumny Zygmunta w czasach "potopu szwedzkiego", król Jan Kazimierz, król szwedzki Karol Gustaw, walki, pacyfikacja polskich wsi; - sztych - rezydencja króla Jana III Sobieskiego w Wilanowie, konserwacja kolumny - sztych z czasów saskich, kolejna wojna ze Szwecją, król August II Mocny i August III, remont kolumny wykonany przez warszawskiego rzemieślnika Franciszka Dąbrowskiego - sztych Canaletta, Warszawa za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, rozbiory Polski, szubienice pod kolumną Zygmunta, koniec I Rzeczypospolitej - portret Napoleona, kolumna w 1806 r. , remont kolumny w 1810 r. , Warszawa w latach od 1830 do końca XIX w. , fotografie: generalny remont kolumny w latach 80, Krakowskie Przedmieście, Plac Zamkowy, pierwsze tramwaje konne - fotografie: początek XX w. , manifestacje na Placu Zamkowym w 1905 r. , pierwszy strajk powszechny, pochód robotniczy 1 maja, zesłania na katorgę - I wojna światowa, Niemcy w Warszawie, niepodległość Polski 11 listopada 1918 r. , Zamek Królewski i kolumna - fragmenty, filmów arch. z lat 20 30: Krakowskie Przedmieście, Uniwersytet Warszawski, Plac Zamkowy, Ogród Saski, Aleje Ujazdowskie, Łazienki, pucybut, Stare Miasto, robotnicy, dorożkarze, fotograf, szklarze, orkiestra podwórkowa, Restauracja u Fukiera, Restauracja Kamienne Schodki, defilada wojskowa w setną rocznicę powstania listopadowego - film arch.: II wojna światowa, bombardowanie Warszawy, płonący Zamek Królewski, Niemcy pod kolumną Zygmunta, powstanie warszawskie, ruiny Warszawy po wyzwoleniu w styczniu 1945 r. , zniszczona kolumna Zygmunta, pogrzeb dowódców Armii Ludowej, powrót ludzi do Warszawy, sprzątanie gruzu - film arch.: odbudowa kolumny po wojnie, transport bloku granitowego, wykuwanie kolumny przez warszawskich rzemieślników, uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod kolumnę, prezydent Warszawy Stanisław Tołwiński, montaż kolumny i posągu króla, odsłonięcie kolumny 22 lipca 1949 r. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KSIĘŻNEJ IZABELI ŚWIAT ZAGINIONY Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski "Księżnej Izabeli świat zaginiony" Po raz kolejny jesteśmy w Puławach, by zgłębić arcyciekawą historię kamieni księżnej Izabeli Czartoryskiej. A historia ta zaczyna się po roku 1784, kiedy księżna wraz z mężem Adamem Kazimierzem Czartoryskim przenoszą swą siedzibę do Puław. Poza urządzaniem samego pałacu, w pobliskiej Parchatce małżonkowie urządzili wówczas dodatkowy dom wypoczynkowy z ogrodem i jak wieść gminna niesie, w pobliżu tego domu znajdowała się tajemnicza biała grota "Rodzinna tajemnica" Kolejna historia, którą zechcemy przedstawić, miała miejsce w styczniu 1945 roku, w czasie zimowej ofensywy sowieckiej armii. Tereny nad Pilicą stały się wówczas wielkim cmentarzyskiem sprzętu i ludzi. Dokumentujemy dziś miejscową opowieść o niemieckim oficerze, który na wieść o końcu wojny popełnił tu samobójstwo. 02:05 GROŹBA I OCALENIE Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1969 Scenariusz: Lesław Bajer Dokument poświęcony historii badań naukowych z zakresu fizyki atomu, wzbogacony dokumentacją filmową i fotograficzną, ukazujący proces powstawania pierwszych reaktorów atomowych i przeprowadzania doświadczeń z bombą atomową, będący punktem wyjścia do ukazania konsekwencji wynikających z posiadania broni masowego rażenia i do refleksji nad dylematem moralnym fizyków atomistów, których odkrycia naukowe wykorzystano do celów wojennych. 03:00 HALO, TU RIO - RIO, MIASTO BEZ BOGA Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2016 Scenariusz: Justyna Szubert - Kotomska Zdjęcia: Adam Kowalczyk Rio de Janeiro było gospodarzem Letnich Igrzysk Olimpijskich. Miasto w powszechnej opinii uznawane jest za światową stolicę tańca, muzyki, pięknych plaż i nagich ciał. Dokument ukazuje inne oblicze metropolii, dalekie od obrazków znanych z widokówek. Odsłania też ciemne strony organizacji sportowego święta. Igrzyska doprowadziły do jeszcze bardziej zmilitaryzowanej polityki bezpieczeństwa publicznego w mieście. Przy wysiedlaniu mieszkańców z terenów przeznaczonych pod inwestycje olimpijskie łamane były prawa człowieka. Dokument dowodzi, że o tym miejscu Bóg zapomniał, odszedł dawno temu, nie chcąc patrzeć na biedę, przemoc, narkotyki. Jednym z bohaterów opowieści jest Paulo Lins, autor głośnej książki "Miasto Boga".