TVP Dokument Piątek, 03.03.2023 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - BIAŁY KRÓL NIEBA Serial dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Jeszcze nie tak dawno możliwość spotkania orła w naszym kraju była czymś niezwykłym, dostępnym tylko dla wybrańców. Orły bieliki oglądano tylko w muzeach lub ogrodach zoologicznych, gdzie można było zapoznać się jedynie z cząstką ich piękna. Prawdziwy ich majestat objawia się jednak w locie. Zaledwie sto lat temu bielik - największy z naszych orłów - znajdował się na granicy wymarcia. Dzisiaj jest często spotykany w całym pasie pojezierzy, w dolinach dużych rzek oraz w okolicy stawów rybnych. Jego obecność przyczynia się do wzbogacenia różnorodności ptasiego świata. Jako doskonały drapieżnik reguluje i wpływa na liczebność drobniejszego ptactwa. Miejscem akcji odcinka jest rzeka Biebrza, a głównym narratorem jest Paweł Mirski z Komitetu Ochrony Orłów. 06:35 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 52 POLSKIE CUDA NATURY Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Radosław Kotarski tym razem rusza tropem niezwykłości, którymi Polskę obdarzyła matka natura. Zastanawia się, jaka jest historia takich miejsc jak Pustynia Błędowska, Puszcza Białowieska czy Łuk Mużakowa. Stara się ukazać ich naturalne piękno, ale także dotrzeć do procesów, dzięki którym powstały. 07:10 NOTACJE - KATARZYNA GAERTNER. ŻYCIE ZŁOŻONE Z KAWAŁÓW PRACY Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2015 Katarzyna Gaertner (rocznik 1942), kompozytorka, pianistka i aranżerka, absolwentka Średniej Szkoły Muzycznej w Krakowie w klasie fortepianu. Jest autorką wielu przebojów, m.in.: "Małgośka", "Eurydyki tańczące", "Wielka woda", "Bądź gotowy dziś do drogi". 07:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 264 NAMYSŁÓW Magazyn, 21 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach Namysłów: miasto założone w XIII wieku do dziś zachowało 90 proc. średniowiecznych fortyfikacji. Historia tutejszego osadnictwa jest znacznie dłuższa, sięga nawet V w. p.n.e. , czego dowody - liczne artefakty - można zobaczyć w Izbie Regionalnej - miejskim muzeum, które mieści się w budynku dawnej szkoły ewangelickiej. Interesującą lekcję historii można zobaczyć w namysłowskiej Izbie Techniki Młynarskiej. W 600 - letnim, wciąż sprawnym, choć obecnie nieaktywnym młynie można obejrzeć niezwykłe stuletnie maszyny - mlewniki, walce, przesiewacze - i prześledzić proces technologiczny powstawania mąki. Wystarczy oddalić się od centrum zaledwie kilka kilometrów, by znaleźć się nad malowniczym Zalewem Michalickim. To miejsce aktywnego wypoczynku - surfing, żeglarstwo, kajakarstwo, liczne trasy piesze i rowerowe - ale także ostoja dzikiej przyrody. Tutaj warto zobaczyć też szlak kościołów drewnianych z najciekawszym - XVII - wiecznym kościołem pod wezwaniem św. Michała Archanioła z barokowymi polichromiami. 07:55 WETERYNARZE Z SERCEM - /4/ Reality show, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Krzysztof Kasior, Sandra Andrzejewska, Wojciech Wołoszyn Scenariusz: Wojciech Wołoszyn W tym odcinku poznamy ekipę pomorskiego ośrodka rehabilitacji dzikich ptaków i małych ssaków w Pomieczynie, która zrobi wszystko, aby znaleziony na poboczu drogi bocian jeszcze w tym roku poleciał do ciepłych krajów. W Warszawie szczęśliwie adoptowany ze schroniska pies Bruno, cierpi, bo nie może jeść. Lekarz weterynarii Franek, poszuka przyczyny tajemniczego braku apetytu. A Emilka będzie musiała zmierzyć się z nieoczekiwanymi powikłaniami w trakcie zabiegu. 08:30 CRISPR: REWOLUCJA W INŻYNIERII GENETYCZNEJ (THE CRISPR REVOLUTION - GENOME EDITING) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Claudia Ruby CRISPR to nowe narzędzie w laboratorium obróbki kodu genetycznego, które pozwala naukowcom z dużą precyzją zmieniać materiał genetyczny wszystkich żywych organizmów. Naukowcy opracowują terapie na choroby uważane do tej pory za nieuleczalne; powstają rośliny o nowych cechach. Jak daleko powinna iść medycyna lub rolnictwo? Film szuka odpowiedzi krytycznie i analizuje różne opinie. Naukowcy, etycy i krytycy są zgodni co do jednego: społeczeństwo musi pilnie przedyskutować możliwości i granice tego nowego wymiaru inżynierii genetycznej, ponieważ CRISPR może wpływać na całe nasze życie. 09:30 MOTYLE (BUTTERFLIES) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2018 Reżyseria: Alberto Jos Redondo Villa Dokument o motylach. Pokazuje ekologiczne relacje niektórych z najbardziej niesamowitych motyli, jakie występują w faunie iberyjskiej. Współzależności drapieżnik - ofiara, dużo wiedzy na temat technik obrony i ukrywania się; poznamy siedliska i stan ochrony tych pięknych, kruchych stworzeń. Czynniki, które doprowadziły do spadku ich populacji i klucze do odzyskania tej fascynującej części bioróżnorodności. Półwysep Iberyjski to dom ponad połowy gatunków motyli całego kontynentu. Blisko 250 gatunków osiedliło się w różnego typu habitatach. Od najwyższych gór po wybrzeża. Od pustyni po bujne lasy. Niektóre z nich trudno zauważyć. Natomiast inne przyciągają uwagę ubarwieniem i wzorami. Drapieżcy nieustannie polują na gąsienice, więc niektóre z nich żywią się toksycznymi roślinami, by ich nie pożarto, a inne kryją się wśród roślin. Po niezwykłej transformacji - mozaiki barw szukają kwiatów, by spijać ich nektar. Te owady zawsze fascynowały. Są delikatne i bardzo ważne dla ekosystemu. Najliczniejszym gatunkiem są modraszkowate - rodzina niewielkich motyli obejmująca najwięcej gatunków. Motyle są odzwierciedleniem zdrowia naszego otoczenia. W ciągu zaledwie paru lat straciliśmy ogromną część motyli na naszych polach. Jeśli będziemy w stanie utrzymać różnorodność roślin i prowadzić zrównoważoną uprawę pól, uda się zachować populacje motyli, a z nimi resztę ekosystemu, od którego zależymy. 10:30 MAGICZNY OMAN - CZĘŚĆ 1: ŚLADAMI SINDBADA (MAGICAL OMAN. PART ONE: IN SINBAD’S FOOTSTEPS) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Rosie Koch, Roland Gockel Dwuczęściowa opowieść dokumentalna o Omanie. Poznamy magię Orientu - Sułtanat Omanu - legendarny dom Sindbada Żeglarza, który wydaje się być rodem z arabskich nocy. To kraj niezwykłych skrajności: jałowa pustynia i surowe góry spotykają się z bujnymi zielonymi oazami i malowniczą linią brzegową. Kraina kadzideł, różnych ras wielbłądów i Beduinów, tradycyjnych bazarów i potężnych średniowiecznych zamków - świadectw bogatej i znaczącej historii handlu. Klimat Omanu jest wyjątkowo regionalny, a gęstość zaludnienia niska. To idealne warunki dla zadziwiającego i unikalnego zestawu roślin i zwierząt, które próbują rosnąć na pustyniach, w górach, wzdłuż wybrzeża i na zielonych, monsunowych wzgórzach na południu kraju. Poznamy bliżej całe spektrum piękna i różnorodności legendarnego Orientu, które pozostaje kwitnącą rzeczywistością w małym, ale postępowym Sułtanacie Omanu. Część pierwsza - "Śladami Sindbada". Kraina z Księgi tysiąca i jednej nocy. Ojczyzna Sindbada Żeglarza. Pełna tajemnic i magii. Królestwo zapachów i barw. Kraj o wielu obliczach. Pełen kontrastów i niespodzianek. Tak dziki, jak przyjazny. Kraj szanujący swoje tradycje a zarazem otwarty na współczesność - Oman. Stolica, Maskat, leży w zatoce zamkniętej skalną ścianą. Maskat jest metropolią w rozkwicie. Główny meczet Omanu nosi imię władcy. Został zaprojektowany przez dwie firmy architektoniczne z Londynu. Zbudowano go w ciągu sześciu lat. Nazwa stolicy, Maskat, w przybliżeniu tłumaczy się po arabsku jako miejsce zakotwiczenia. To tutaj narodziła się historia Sindbada Żeglarza. W przeciwieństwie do czasów Sindbada, teraz za sterem stają też kobiety. 11:35 ŻEGLARZE Reportaż, 11 min, Polska, 1976 Scenariusz i realizacja: Jerzy Wohl Zdjęcia: Janusz Pietrzykowski Materiał filmowy, na muzyce, jest spotkaniem z pasjonatami żeglowania. Podczas rejsu po Bałtyku jachtem Karfi poznajemy tajniki sterowania jednostką, stawiana żagli, manewrowania. Kapitan Jerzy Siudy, który dowodzi załogą, jest wielokrotnym mistrzem i wicemistrzem Polski w Morskich Żeglarskich Mistrzostwach Polski, zwyciężał w Ostseewoche, brał udział w Admirals Cup i w zawodach Round Gotland. Dla niego żeglarstwo, jak sam mówi, to duża sprawa. 11:55 ARTUR AFRYKA Film dokumentalny, 63 min, Polska, 2019 Film ukazuje pracę księdza Artura Bartola posługującego w Republice Środkowoafrykańskiej. Kiedy całą noc słyszymy walki uliczne, wojska ONZ nie mają prawa opuszczać koszar, ks. Artur jedzie do swoich parafian - jest przecież Poniedziałek Wielkanocny i wierni czekają na mszę świętą. Podczas pracy księdza Artura towarzyszymy z kamerą jego posłudze duszpasterskiej i charytatywnej. Ks. Artur, dzięki pomocy darczyńców z Polski, wybudował już w Afryce, głównie w Czadzie, Kamerunie i Republice Środkowoafrykańskiej, 40 studni. Jesteśmy przy budowie jednej z nich. Woda to życie - doceniamy to, patrząc na pracę księdza Artura. 13:05 ŚPIJ KOLEGO... Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Stanisław Kuźnik Muzyka: Arnold Dąbrowski Bohaterem filmu jest sierż. Józef Franczak, ps. Laluś, ostatni "żołnierz wyklęty". Franczak, żołnierz II Rzeczypospolitej, AK i WiN, po zakończeniu II wojny działał na Lubelszczyźnie w zgrupowaniu partyzanckim Uskoka, zajmując się głównie utrzymaniem ładu i dyscypliny wśród miejscowej ludności (był żandarmem, absolwentem szkoły podoficerskiej w Grudziądzu); m.in. wykonywał wyroki na zdrajcach, którymi byli denuncjatorzy, ubecy, partyjni aktywiści. Przez ostatnie dziesięć lat swego życia, wspierany przez miejscowych, ukrywał się samotnie na terenie kilku gmin w okolicach miejscowości Piaski. Zginął w milicyjnej obławie w podlubelskiej wsi, jesienią 1963 roku. 13:55 TAJEMNICE ZWIERZĄT - ODCINEK 1. MISTRZOWIE REGENERACJI (THE ANIMAL WITHIN 1. THE REGENERATORS) Cykl dokumentalny, 45 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Daniel Oron Sześcioodcinkowa seria dokumentalna o tym, jak zwierzęta ewoluowały na przestrzeni czasu. Przeanalizujemy, jak możemy skorzystać na ich ewolucji. Natura stworzyła doskonałe maszyny. Ostatecznie przetrwały tylko najszybsze, najtwardsze i najbardziej przebiegłe istoty. Co kryje się w tych niesamowitych stworzeniach? Czego potrzeba, aby uczynić je jeszcze lepszymi i bardziej ekscytującymi; czego możemy się nauczyć? Odcinek 1 - "Mistrzowie regeneracji". Nasze zdolności medyczne bledną w porównaniu z możliwościami zwierząt. Regeneracja daje ewolucyjną przewagę. Zdolność regeneracji narządów, kończyn bądź zębów mogłaby w niezwykły sposób wpływać na nasz powrót do zdrowia. Przed nami zwierzęta, które potrafią aktywować i zmieniać swoje komórki tak, by naprawiać uszkodzenia organizmu. Rekiny - groźni drapieżcy - radzą sobie z tym doskonale. Są na szczycie piramidy troficznej. Biologia meduz to naturalne perpetuum mobile. Transdyferencjacja wciąż pozostaje dla nas tajemnicą. 14:50 DEMOKRACJA WŚRÓD ZWIERZĄT - ODC. 2 SZEF KONSULTUJE (ANIMAL DEMOCRACY / DÉMOCRATIE ANIMALE EP. 2 LE CHEF CONSULTE) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2021 Reżyseria: Emma Baus Liczne zwierzęta żyją pod przywództwem szefa. Okazuje się jednak, że władza przywódców nie jest tak absolutna, jak nam się wydawało. Na dzikich obszarach Afryki współpraca jest koniecznością. Poznajmy przywódców, którzy nim zaczną działać, konsultują się ze swoimi stadami. Społeczności pawianów oliwkowych są zorganizowane hierarchicznie. Zwierzę o najwyższym statucie kontroluje liczne aspekty życia grupy, przyznaje sobie najlepsze pożywienie, najwygodniejsze miejsce odpoczynku. W świecie zwierząt, nawet w społecznościach bardzo zhierarchizowanych, każdy ich członek posiada cząstkę władzy. Przyjrzymy się tej hierarchii społecznej. 15:50 HEDONIA - W POSZUKIWANIU PRZYJEMNOŚCI (HUNTING FOR HEDONIA) Film dokumentalny, 58 min, Dania, 2019 Reżyseria: Pernille Rose Gronkjaer Dokumentalna eksploracja mózgu, nauki i tajemnic naszych umysłów. A gdyby maleńkie pulsujące elektrody w naszej głowie mogły manipulować naszym umysłem? Rewolucyjna technika zwana głęboką stymulacją mózgu, po raz pierwszy została zbadana przez pionierów w latach sześćdziesiątych. Jej zastosowanie doprowadziło do niesamowitych postępów w leczeniu chorób takich jak choroba Parkinsona, ciężka depresja i zaburzenia odżywiania. To prosty system. Bateria pod skórą zasila stymulator dostarczający prąd bezpośrednio do neuronów. Aby dokładnie trafić z odpowiednim prądem w pożądane miejsce w mózgu pacjent musi być przytomny podczas zabiegu. Mózg jest niesamowity, piękny, i jest najbardziej złożonym ciałem w znanym nam wszechświecie. Składa się ze stu bilionów neuronów, każdy powiązany z drugim średnio tysiącem połączeń, zatem złożoność i zdolność przyłączeniowa tego organu przyćmiewa nerkę. Mózg to ty, nerka nie jest tobą. Można usunąć nerkę i nadal będziesz sobą. Ale jeśli uszkodzą cześć twojego mózgu, odbiorą ci część ciebie. Ale jaka przyszłość czeka ludzki umysł, kiedy zaczniemy manipulować w obrębie mózgu i emocji? 17:00 MAGICZNY OMAN - CZĘŚĆ 2: KADZIDLANYM SZLAKIEM (MAGICAL OMAN. PART 2: ALONG THE INCENSE ROUTE) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Roland Gockel, Rosie Koch Dwuczęściowa opowieść dokumentalna o Omanie. Poznamy magię Orientu - Sułtanat Omanu - legendarny dom Sindbada Żeglarza. To kraj niezwykłych skrajności: jałowa pustynia i surowe góry spotykają się z bujnymi zielonymi oazami i malowniczą linią brzegową. Kraina kadzideł, różnych ras wielbłądów i Beduinów, tradycyjnych bazarów i potężnych średniowiecznych zamków - świadectw bogatej i znaczącej historii handlu. Klimat Omanu jest wyjątkowo regionalny, a gęstość zaludnienia niska. To idealne warunki dla zadziwiającego i unikalnego zestawu roślin i zwierząt, które próbują żyć na pustyniach, w górach, wzdłuż wybrzeża i na zielonych, monsunowych wzgórzach na południu kraju. Poznamy bliżej całe spektrum piękna i różnorodności legendarnego Orientu, które pozostaje kwitnącą rzeczywistością w małym, ale postępowym Sułtanacie Omanu. Część druga - "Kadzidlanym szlakiem". Przetrwanie na pustyni w sercu Omanu wymaga wyjątkowych zdolności adaptacyjnych. Arabska antylopa oryks potrafi przeżyć bez wody nawet kilka dni. Białe futro, które odbija promienie słoneczne chroni ją przed przegrzaniem. Niegdyś tysiące ich przemierzały pustynie Półwyspu Arabskiego. Dziś pozostała garstka. Te oryksy nie są już wolne i dzikie. Dla własnego bezpieczeństwa żyją za ogrodzeniem na rozległym terenie strzeżonym. Jednak dla antylop ta przestrzeń jest zbyt mała i nie zapewnia im wystarczająco pożywienia. Dlatego opiekuje się nimi zespół ekspertów. Dumne arabskie oryksy karmione są dwa razy dziennie sianem dowożonym z odległości wielu kilometrów. Oryksy zazwyczaj przemierzają pustynię w poszukiwaniu pożywienia. Ich niewola nastręcza wielu problemów, takich jak zaburzenia behawioralne i stres. Na świecie jest tylko kilka miejsc, gdzie rosną drzewa kadzidłowca i Dhofar jest jednym z nich. Już od dawna stanowią one źródło zamożności Omanu. 18:05 ZAHA HADID. WYOBRAŹNIA BEZ GRANIC (ZAHA HADID, AN ARCHITECT, A MASTERPIECE / ZAHA HADID, UNE ARCHITECTE, UNE OEUVRE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Reżyseria: Carine Roy Film dokumentalny, którego bohaterką jest jedna z najsłynniejszych architektek na świecie, Zaha Hadid była pierwszą kobietą, która otrzymała nagrodę Pritzkera w 2004 roku. Od tego czasu zwielokrotniła zadziwiające projekty: muzea, wieże, mosty, opery, stadiony. Centrum Heydar Aliyey w Baku w Azerbejdżanie, wybrane Projektem roku w 2014 roku, jest wyrazem nowego rodzaju przestrzeni w mieście. Pokazując nam krzywe i sekrety tego ostatniego niesamowitego osiągnięcia, ten dokument powraca do kariery jednej z najbardziej ambitnych artystek swoich czasów. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - KORSYKA, PIĘKNA I DZIKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 49 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Korsyka. 20:10 WCIELENIA ZŁA - ODC. 8/10 TOJO. BRZYTWA STRACHU. (EVOLUTION OF EVIL) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 W tym odcinku kolejny dyktator uznany za zbrodniarza wojennego. Generał Tojo, japoński polityk i wojskowy nazywany Hitlerem Japonii. 21:10 SPRAWA KEVINA ODC. 1 TAJEMNICA (THE KEVIN CASE / FALLET KEVIN) Serial dokumentalny, 58 min, Szwecja, 2017 Reżyseria: Dan Josefsson Dokumentalny serial kryminalny o dwóch chłopcach oskarżonych o morderstwo i o jednym z najbardziej wyjątkowych śledztw w historii kryminalnej Szwecji. Ostatniego dnia wakacji, w sierpniu 1998 roku 4 - letni Kevin zostaje znaleziony martwy na drewnianej palecie w pobliżu jeziora, w małym szwedzkim miasteczku. To, co początkowo wyglądało jak wypadek, wkrótce stało się jednym z najbardziej wyjątkowych śledztw w historii kryminalnej Szwecji. Na początku policja podejrzewała, że za morderstwem stoją dzieci, a po kilku miesiącach na konferencji prasowej potwierdzono to, co niewyobrażalne. Dwóch braci, Robin i Christian, 5 i 7 lat, udusili swojego kolegę. Kiedy jednak dziennikarz śledczy Dan Josefsson skontaktował się z dorosłymi już, żyjącymi w ukryciu braćmi, dowiedział się, że śledztwo w sprawie morderstwa jest dalekie od zakończenia. Usłyszał, że bracia nie przyznają się do zamordowania Kevina. Werdykt staje się wątpliwy. Josefsson ujawnia, co naprawdę się wydarzyło. Wraz z zespołem dziennikarzy przeprowadza dziennikarskie śledztwo, które doprowadza do rezygnacji głównego chirurga Paolo Macchiariniego. Odkrywa brakujące elementy układanki, która była trzymana z dala od opinii publicznej przez prawie dwie dekady. 22:25 POLSCY. SERYJNI - ODC. 7 TADEUSZ OŁDAK Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Przemysław Semczuk, Piotr Litka Zdjęcia: Andrzej Misaczek, Maciej Mroziewski, Jeremi Grzywa Warszawa, wiosna 1950 r. W mieście pojawia się plotka o grasującym w stolicy tajemniczym mężczyźnie nazywanym wampirem, który napada samotne kobiety. Milicja sprawę utrzymuje w tajemnicy ze względu na dobro śledztwa. Pierwsza ofiara 40 - letnia wdowa, utrzymująca dwójkę nieletnich dzieci, zostaje znaleziona 7 kwietnia 1950 r. niedaleko torów kolejowych przy ulicy Podskarbińskiej. Okazuje się, że kobieta nie żyje od wielu godzin. Niedaleko zaś miejsca znalezienia jej zwłok śledczy natrafiają na stary skórzany niemiecki wojskowy pas ze spiłowanym z klamry napisem: Gott mit uns. Prawdopodobnie należał on do zabójcy, który po raz kolejny uderza miesiąc później. Tym razem ofiara napadu przeżyła. Dzięki jej zeznaniom śledczy poznali opis wyglądu sprawcy i prawdopodobne imię i nazwisko jednego z jego znajomych. Trzecia ofiara wampira z Warszawy nie przeżyła już jego ataku. Czwarta dosłownie cudem uszła z życiem i złożyła obszerne zeznania. Ponad miesiąc po pierwszej zbrodni domniemany sprawca zostaje ujęty. Pomogła w tym kontrola korespondencji z żoną podejrzanego i wskazówki zawarte w jednym z listów. Podczas przesłuchań Tadeusz Ołdak zachowuje się swobodnie. Nie wykazuje przed śledczymi jakiegokolwiek żalu czy skruchy. Przestępstwa i okrutne postępowanie wobec swoich ofiar opisuje w taki sposób (co było zaskoczeniem dla przesłuchujących go funkcjonariuszy i prokuratora), jakby było to coś zwyczajnego i normalnego. Pozwala sobie przy tym na żarty i cyniczne uwagi. Rozprawa przeciwko wampirowi z Warszawy ma wyłączoną jawność. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazuje go na karę śmierci. Wyrok wykonano. 23:15 KTO ZABIŁ OLOFA PALMEGO? (THE MURDER OF A PRIME MINISTER / FALLET CHRISTER PETTERSSON) Film dokumentalny, 87 min, Szwecja, 2018 Reżyseria: Axel Gordh Humlesjo Film dokumentalny ujawniający jeden z największych skandali sądowych w Szwecji - wezwanie do zabójstwa premiera Olofa Palmego. Przez 30 lat większość Szwedów wierzyła, że Christer Pettersson, drobny złodziej z przedmieść Sztokholmu, zabił premiera Olofa Palmego w Sztokholmie w 1986 r. Ale dochodzenie pokazuje, jak szwedzka policja zmanipulowała sprawę Petterssona. Oferując nagrody osobom uzależnionym od narkotyków w sztokholmskim półświatku, manipulując dowodami i fałszując raporty policyjne, policja sprowadziła Petterssona do Sądu Okręgowego w Sztokholmie, gdzie skazano go na dożywocie. Później został uniewinniony, ale mimo to większość Szwedów przez lata w to nie wierzyła. Po dokładnej analizie metod zastosowanych przez inspektora policji pojawiły się kolejne dowody. Zaraz po emisji filmu w Szwecji prokurator grupy zadaniowej Palme publicznie ogłosił - po raz pierwszy - że Christer Pettersson nie jest już podejrzanym. Od zamordowania Olofa Palmego minęło ponad 30 lat. Było to jedno z największych śledztw na świecie. Ale od tamtej nocy, 28 lutego 1986 roku, nie zbliżyliśmy się ani o krok do wyjaśnienia, kto zastrzelił premiera. 00:55 RELACJE REPORTERSKIE - RELACJE REPORTERSKIE - 1975 - 1976 R. Reportaż, 30 min, Polska, 1975 Relacje reporterskie o tematyce sportowej OTV w Łodzi z lat 1975 - 1976. W odcinku: 1. Wojciech Fibak opowiada o swojej karierze (rozmowa ilustrowana fragmentami meczu); 2. Płetwonurkowie z Klubu Płetwonurków Tryton w Łodzi pracują w ciepłych morzach wyławiając egzotyczne ryby (zdjęcia nieme); 3. Rozmowa z łódzkim kolarzem Mieczysławem Nowickim na temat sukcesów jego i całej drużyny; 4. Redaktor Madej Marek rozmawia z kapitanem Wojciechem Jezierskim na temat jachtu Trimaran i planowanego samotnego rejsu przez Atlantyk; 5. Łódzki Klub Olimpijczyka, spotkanie Stanisława Marusarza z publicznością (narciarz i skoczek opowiada o swojej karierze i udziałach w olimpiadach); 6. Irena Szewińska trenuje w Spale przed zbliżającą się olimpiadą; 7. Pożegnanie siatkarza Edwarda Skorka (zdjęcia nieme); 8. Wywiad z piłkarzem Jerzym Sadkiem. 01:30 NOTACJE - KAZIMIERZ MAZUR. NIE JESTEM TOMASZKIEM Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2015 Kazimierz Mazur ur. 1948 r. aktor filmowy, teatralny i dubbingowy. Najbardziej znany z roli Tomaszka Niechcica w filmie "Noce i dnie". Jego syn Kazimierz Mazur też jest aktorem. 01:50 SOKOŁY WOLNOŚCI (SOKOŁY WOLNOŚCI) Film dokumentalny, 51 min, Polska/USA, 2017 Reżyseria: Robert N. Wachowiak Zdjęcia: Marcin Szociński, Michał Jarosiński Anthony Adamsky, 28 - letni Amerykanin polskiego pochodzenia, z zawodu antykwariusz, z zamiłowania historyk i genealog, pewnego dnia odkrywa w rodzinnych zbiorach zdjęcie swojego pradziadka Johna Adamsky'ego w mundurze wojskowym z okresu I wojny światowej. Nie jest to jednak mundur armii amerykańskiej. Aby rozwikłać zagadkę przodka, Anthony wyrusza w podróż, która prowadzi go przez 7 stanów USA i część Kanady. Po drodze odkrywa, że John odpowiedział na apel Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce i zaciągnął się do polskiej armii zwanej Błękitną Armią, by walczyć o niepodległość Polski. Przeszedł długą drogę, od punktu rekrutacyjnego w USA przez obóz szkoleniowy w Kanadzie, front w zachodniej Europie, by ostatecznie znaleźć się w Polsce, w kraju swojego urodzenia. To sprawia, że Anthony decyduje się na podróż do Polski, by odkryć tam swoje korzenie. Inspiracją do powstania dokumentu "Sokoły wolności" był odnaleziony po 100 latach materiał filmowy, zrealizowany w 1917 roku przez Związek Sokolstwa Polskiego w Ameryce i odrestaurowany w 2017 roku. Jego obszerne fragmenty znalazły się w filmie. 02:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - DOPISAĆ LOSY Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski "Dopisać losy" Dziś opowieść zaczynamy 3 września 1939 roku, kiedy to nad ranem 16. Pułk Ułanów Wielkopolskich otrzymuje od generała Stanisława Grzmota - Skotnickiego, dowódcy Pomorskiej Brygady Kawalerii rozkaz osłaniania w miejscowości Bykowiec odwrotu polskich oddziałów w kierunku Bydgoszczy. Zgodnie z naszą filozofią nie zajmujemy się szerokimi bitewnymi panoramami, ale koncentrujemy na jednym szczególe. Pod Krojantami zajmiemy się poszukiwaniem miejsca jednej tankietki, osłaniającej szarżę polskiej kawalerii. 03:20 JEDNA Z ŻOŁNIERSKICH DRÓG Film dokumentalny, 40 min, Polska, 1989 Scenariusz i reżyseria: Ludomir Motylski Zdjęcia: Wiesław Dobrowolski Było tylko dwóch żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych, którzy walczyli na dwóch najbardziej od siebie odsuniętych frontach II wojny światowej: pod Narvikiem i pod Tobrukiem, pod kołem podbiegunowym i niedaleko Zwrotnika Koziorożca, na dalekiej północy i na południu. Byli to Adolf Bocheński i Mieczysław Pruszyński. Film ten jest portretem żołnierzy polskich na Zachodzie. 04:10 RAKOWIECKA Film dokumentalny, 56 min, Polska, 1999 Scenariusz i reżyseria: Jolanta Kessler, Józef Szaniawski Zdjęcia: Andrzej Adamczak Muzyka: Lech Brański Zbudowali je carscy zaborcy w 1899 roku, dla kryminalistów. Po II wojnie światowej stało się najcięższym więzieniem politycznym Polski Ludowej, symbolem rządów komunistycznych lat 1945 - 1989, a także uzależnienia Polski od Związku Sowieckiego. Jego dzieje odzwierciedlały puls historii całego kraju: powolne pogrążanie się w systemie totalitarnym, okresy odwilży, buntu, aż po powiew wolności w 1989 roku. W ciągu minionego półwiecza więzienie na Rakowieckiej - najdłuższej, jak mawiano, ulicy w Warszawie - było tym, czym X Pawilon Cytadeli w okresie zaborów, aleja Szucha w latach okupacji, osławiona Łubianka w Moskwie. W jej murach zginęli gen. Emil Fieldorf "Nil" i rotmistrz Witold Pilecki. To tylko dwa najbardziej wymowne nazwiska. Film przez pryzmat historii więzienia na Rakowieckiej przedstawia walkę i ludzkie cierpienie w okresie stalinowskim, w tzw. latach gomułkowskich, rodzący się ruch opozycji w latach 70. , walkę"Solidarności". Pokazuje też, że Polacy nigdy nie pogodzili się z narzuconym systemem i zależnością od Moskwy. Autorzy wykorzystują dokumenty, archiwalne zdjęcia i filmy, zwłaszcza zaś cytaty z zapisków, listów więźniów, a także wspomnieniowych książek o tym, co działo się w murach stalinowskiej katowni w najtrudniejszych latach powojennych. O ludziach tam więzionych, o swoim pobycie za kratami na Rakowieckiej opowiadają m.in. Józef Szaniawski, Leszek Moczulski, Karol Modzelewski, Zofia i Zbigniew Romaszewscy, Czesław Bielecki, Maria Twardowska, Władysław Bartoszewski, Andrzej Wolski, Barbara Otwinowska, Jan Lityński, Janusz Szpotański, Tadeusz Płużański.