TVP Historia Niedziela, 05.03.2023 Zmiany z dnia 14.02.2023 w stosunku do raportu z dnia 01.02.2023 (dodano pozycję programową) 10:50 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - PANTEON GÓRNOŚLĄSKI Magazyn, 27 min, Polska, 2021 Panteon Górnośląski w Katowicach pokazuje kulturowe i społeczne bogactwo ziemi śląskiej. To opowieść o ostatnich stu latach historii Górnego Śląska napisana przez przybliżenie życia i osiągnięć najważniejszych postaci stąd - powstańców śląskich, ofiar totalitaryzmów, ludzi Kościoła oraz wybitnych przedstawicieli nauki, kultury i sportu. Sylwetki osób upamiętnionych w Panteonie są prezentowane w postaci stanowisk multimedialnych, w których znajdują się szczegółowe biogramy, filmy oraz materiały zdjęciowe im poświęcone. Panteon jest formą uznania i podziękowania za wierność i poświęcenie dla Ojczyzny, widzianej zawsze w polskiej macierzy. Tworzona od podstaw instytucja kultury jest szkołą ukazującą praktyczne formy patriotyzmu. Minione totalitaryzmy zniekształciły historię ostatniego stulecia. Działalność instytucji to próba wypełnienia luki pamięci i naprawienia zaniedbań związanych z przechowaniem i przekazywaniem świadectw o historii. (dodano pozycję programową) 12:20 DZIKA KANADA - ODC. 4 LÓD (WILD CANADA THE ETERNAL FRONTIER) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2014 Reżyseria: Brian Leith, Jeff Turner W tym odcinku dokumentu o dzikiej kanadyjskiej przyrodzie - koniec ostatniej epoki lodowej, który był sygnałem do narodzin współczesnej Kanady. Tysiące lat później większość obszaru północnego nadal tkwiła pod lodem. Od końca epoki lodowej ludzie kształtowali i eksploatowali tereny Kanady, ale lód i mróz uczyniły północ tej krainy właściwie niedostępnym rejonem. Tylko nieliczne zwierzęta czują się dobrze na dalekiej północy. Mniej niż 1% ssaków Ameryki Północnej może tu przeżyć. Arktyka to lód. A to, co się z nim tutaj dzieje, ma wpływ na całą planetę. Jest pewien gatunek, któremu lód służy bardziej niż innym w Arktyce. To niedźwiedź polarny. Wczesną wiosną - zanim popęka pokrywa lodowa na morzu - rodzina niedźwiedzi przewędruje setki kilometrów, by się dostać na tereny łowieckie. Niedźwiedzie polarne mają rozmaite sposoby polowania na foki, ale wszystkie zależą od zamarzniętego morza. Dla każdego, kto nie spędził tu życia, lód Arktyki wydaje się monolitem. W rzeczywistości lód na lądzie bardzo różni się od tego na morzu pod względem czasu trwania, konsystencji i reakcji. Niektóre społeczności na północy mają 70 różnych słów na opisanie lodu na morzu, nawet więcej niż na opisanie śniegu. Lód można określać różnie - od gigantycznego, masywnego jęzora lodowca po najmniejszy kryształek. Niektóre z tych rodzajów zachowują się w zdumiewający sposób. Przy odpowiednich warunkach zaczyna się jeden z tajemniczych lodowych cudów. Mowa tu o lodowych kwiatach. Są to piękne formy kryształków lodu, tworzące się na świeżo zamarzniętej pokrywie na morzu, podczas gwałtownego spadku temperatury. Nikt tak naprawdę nie wie, dlaczego się tworzą. Naukowcy wiedzą jedynie, że zawierają dużą koncentrację bakterii - esencję życia. Kilka godzin po pojawieniu się, zaczynają znikać bez śladu. Lód na morzu nieustannie się zmienia. W odpowiednich warunkach może przyciągnąć różne formy życia. Kiedy indziej wydaje się nieskończonym, groźnym dla życia dzikim pustkowiem, szczególnie dla ludzi. Dryfujące kry i góry lodowe w ciągu zaledwie kilku minut mogą z łatwością zmiażdżyć statki. To jednak nie zniechęciło podróżników zafascynowanych Arktyką. Od wybrzeża do wybrzeża ludzie zawsze zmieniali środowisko dzikiej Kanady. Największa metamorfoza zachodzi jednak na obszarze, który wydawał się tak odległy i ekstremalny, że nie wyobrażano sobie, by go można było zmienić. (dodano pozycję programową) 13:45 FREDEK USZCZĘŚLIWIA ŚWIAT Komedia, 83 min, Polska, 1936 Reżyseria: Zbigniew Ziembiński Scenariusz: Julian Kaufman Zdjęcia: Jakub Joniłowicz, Bernard Marwiński Muzyka: Wiktor Krupiński, Wanda Vorbond, Mieczysław Weinberg, Iwo Wesby Aktorzy: Karolina Łubieńska, Zbigniew Rakowiecki, Lena Żeliska, Jerzy Czapliński, Loda Halama, Wanda Jaroszewska, Józef Kondrat, Tadeusz Wesołowski, Antoni Fertner, Józef Orwid, Stanisław Łapiński, Karolina Lubieńska, Zbigniew Rakowiecki, Alina Żeliska, Jerzy Czaplicki Fredek, inżynier wynalazca, konstruuje telefonowizor. Niestety, to wydawałoby się rewelacyjne urządzenie przysparza mu samych kłopotów i wprowadza zamęt w spokojne życie stolicy. "Dzięki" telefonowizorowi Fredek ogląda swoją narzeczoną w czułej pozie z innym mężczyzną, żona fabrykanta odkrywa, że mąż ją zdradza, wynalazek zainstalowany w restauracji demaskuje same kłamstwa i niecne uczynki. Zabawne perypetie, intrygi ustępują jednak miejsca pożytecznemu wykorzystaniu osiągnięć techniki i młodości. Wynalazek zostaje upowszechniony, skłóceni podają sobie ręce, wyjaśniają się wszelkie nieporozumienia. (dodano pozycję programową) 15:15 PORTRETY WOJENNE. KOBIETY - WANDA GERTZ Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2019 Cykl o pięciu Polkach: Halinie Szwarc, Władysławie Macieszynie, Helenie Marusarzównie, Wandzie Gertz, Halinie Szymańskiej, których młodość i dojrzewanie przypadły na czasy wojenne. Filmowe opowieści o poświęceniu, walce, determinacji i bezinteresownym oddaniu Ojczyźnie. To historie bohaterek, o których nie wspominają szkolne podręczniki, a które tym bardziej zasługują na przybliżenie ich dokonań. Wanda Gertz (1896 - 1958) w męskim przebraniu wzięła udział w I wojnie światowej, a następnie kontynuowała karierę wojskową walcząc w wojnie polsko bolszewickiej (1920) i zostając zaufaną sekretarką Józefa Piłsudskiego. W II wojnie światowej odpowiadała za sformowanie i szkolenie oddziału DYSK (Dywersja i Sabotaż Kobiet), wraz z którym wzięła udział w powstaniu warszawskim. Zmarła na emigracji, nie mogąc wrócić do kraju, gdzie najprawdopodobniej czekałby ją wyrok śmierci. (dodano pozycję programową) 18:50 KRWAWA HISTORIA SZKOCKICH KLANÓW - ODC. 1 (BLOOD OF THE CLANS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Craig Collinson W tym porywającym sequelu serii "Historia szkockich klanów" klany powracają jeszcze potężniejsze i jeszcze bardziej nikczemne. Narrator, Neil Oliver, zabiera widzów w podróż po najgorętszym okresie historii Wielkiej Brytanii. Klany, wciąż ze sobą skłócone, muszą stawić czoła brutalnej wojnie domowej, oszustwom legendarnego Rob Roya i zagrażającemu zagładą wyzwaniu rzuconemu przez nowego króla. Śmierć i zdrada kryją się za każdym rogiem. W trzech częściach serii występują inni bohaterowie. Najpierw są to protagoniści wojny domowej z lat 1644 - 51, potem słynny szkocki Janosik Rob Roy, a w końcu animatorzy i pogromcy ostatniego powstania jakobitów, czyli zwolenników przywrócenia na brytyjski tron dynastii Stuartów. Twórcy postawili na inscenizacje. Akcja, częściej niż we wnętrzach historycznych budowli, rozgrywa się w plenerze, aby widzowie mogli poznać posępny urok Gór Kaledońskich. Cykl nie idealizuje jednak przeszłości: górale są bitni, kłótliwi i nie gardzą pieniędzmi. Religijne i polityczne spory bywają przykrywką dla ich egoistycznych pobudek. Oprócz fanatyków niepodległości, swoje argumenty przedstawiają także zwolennicy unii z Anglią. Neil Oliver nie komentuje zza kadru, towarzyszy bohaterom, przyciszonym głosem tłumacząc powody, okoliczności i następstwa ich działań. (dodano pozycję programową) 19:55 PEARL HARBOR - OSKARŻENI 1/2 (PEARL HARBOUR THE UNTOLD STORY) Film dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: William Bracht Dwuczęściowy film dokumentalny BBC Christophera Spencera na temat japońskiego nalotu na Pearl Harbor w czasie II wojny światowej. (dodano pozycję programową) 01:45 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA RATOWNIKA W MOSKWIE Reportaż, 24 min, Polska, 2004 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż z Moskwy o działalności ratownika służb, które zostały powołane do działania w sytuacjach kryzysowych i nadzwyczajnych. Jest to wymóg czasu, bo w Moskwie, 11 milionowej metropolii, niemal każdego dnia dochodzi od awarii i katastrof, które zagrażają życiu ludzi. Bohater reportażu, Andriej, brał udział w najgłośniejszych akcjach ratowniczych w ostatnim czasie: po wybuchu w metrze, zawaleniu dachu w aquaparku i zamachu na Dubrowce. Jest to pretekst do pokazania wielkiej, ruchliwej metropolii i jej funkcjonowania.