TVP Dokument Czwartek, 09.03.2023 06:00 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. MEANDRY SALAMANDRY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Wygląda, jakby ciągle była mokra, choć unika otwartej wody i nawet nie umie pływać. Jednak w wodzie się rodzi, a potem nie bez trudu gramoli się na ląd. By następnie... zniknąć. Salamandra plamista, najdziwniejszy bodaj z naszych płazów ogoniastych, chowa się przed wrogami w ściółce i próchnie, zaliczając do tych wrogów także słońce, którego unika, bo mogłoby ją zanadto wysuszyć. W ogóle lubi to, czego ludzie zanadto nie lubią: deszcz i skały. W tych ostatnich znajduje schronienie, a w zboczach górskich dróg i jarów znajduje norki, by się w nich ukrywać. Nagle odsłonięta, potrafi przerazić napastnika swym wręcz wyzywającym, czarnym i żółtym rysunkiem. Należy do najbarwniejszych z żyjących u nas zwierząt. Ponieważ przez większość życia tkwi w wilgotnych zakamarkach, trudno ją spotkać. My będziemy mieli okazję spotkać całą rodzinę salamander. Zaprezentują nam ją, jak i w ogóle ten gatunek, dwie kobiety, które poświęcają tym nieledwie egzotycznym płazom znaczną część, a niekiedy wręcz całość swej badawczej inwencji i życiowej energii. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 4 U TATARÓW Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Nie trzeba przemierzyć tysięcy kilometrów i przeznaczyć tysięcy złotych na daleką podróż, aby się znaleźć w zupełnie innym świecie. Wystarczy odwiedzić polskich Tatarów mieszkających do dzisiaj na Podlasiu. Radosław Kotarski korzysta z tej rady i poznaje barwną kulturę, obyczaje i miejsce życia potomków Czyngis - chana, obecnych w Polsce od kilkuset lat. Sprawdza, jak wygląda ich codzienne życie, czym się zajmują i jak przechowują pamięć o przodkach. Ma również okazję ugotować niezwykłą potrawę. 07:00 NOTACJE - ŁUCJA KOSSAKOWSKA. FARBY OD DZIADKA Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2015 Łucja Kossakowska, ur. 1928 r w Błoniu koło Warszawy, scenografka, malarka, uczestniczka powstania warszawskiego, absolwentka Wydziału Scenografii Akademii Sztuk Pięknych. Współpracowała z wybitnymi reżyserami - Wilamem Horzycą, Kazimierzem Dejmkiem w Teatrze Narodowym w Warszawie, z Andrzejem Łapickim realizowała wiele spektakli fredrowskich, projektowała scenografię dla Warszawskiej Opery Kameralnej. 07:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 270 ZGORZELEC Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach Tematem odcinka jest przygraniczne miasto Zgorzelec. Tomasz Bednarek opowiada o skomplikowanej historii tego położonego w polskiej części Górnych Łużyc miasteczka. Zostało przyłączone do Polski w 1945 r. , wcześniej stanowiło prawobrzeżną część niemieckiego miasta Goerlitz, było też ważnym ośrodkiem kultury serbołużyckiej. Najbardziej spektakularnym budynkiem Zgorzelca jest Miejski Dom Kultury, wybudowany na przełomie XIX i XX wieku, a jednym z najstarszych zabytków miasta jest młyn nad Nysą. Od 2004 roku, czyli od wejścia Polski do Unii Europejskiej, oba brzegi rzeki łączy most, odbudowany w miejsce tego wysadzonego przez Niemców w 1945 roku. 07:45 WETERYNARZE Z SERCEM - /10/ Reality show, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Krzysztof Kasior, Sandra Andrzejewska, Wojciech Wołoszyn Scenariusz: Wojciech Wołoszyn W tym wydaniu odwiedzamy Oławę w województwie Dolnośląskim, gdzie trafiły bezradne kocięta. Znamy już, działające od 1999 roku, Fokarium przy Stacji Morskiej w Helu. Przyjrzymy się, jak wygląda praca z tymi sympatycznymi ssakami i na czym polega trening medyczny. W warszawskiej klinice doktor Karolina przyjmie Iwana - królika, który wymaga natychmiastowej pomocy. Taka pomoc możliwa jest po dokładnych badaniach diagnostycznych. Trwa wyścig z czasem. 08:15 ZŁOTNICY HABSBURGÓW (PRECIOUS METAL PRECIOUS CRAFTS / EDLES METALL, EDLES HANDWERK) Film dokumentalny, 44 min, Austria, 2016 Reżyseria: Alexander Schukoff Złoto i srebro zawsze fascynowały ludzkość. Ale ten podziw dotyczy bardziej przedmiotów wykonanych przez artystów niż samego metalu. Blask szlachetnego metalu dodaje wartości i prestiżu biżuterii, dziełom sztuki czy architekturze. Sztuka złotnicza jest jednym z najstarszych rzemiosł na świecie, W 1366 roku Albrecht i Leopold III przyznali złotnikom pierwsze prawa handlowe. Ten film to wyprawa przez historię tego rzemiosła. Zobaczymy najpiękniejsze dokonania tej sztuki, między innymi bukiet kamieni szlachetnych w Muzeum Historii Naturalnej. Sztuka wiedeńskich złotników stała się sławna na całym świecie dzięki kamieniom z Sissi. Portret niemieckiego malarza Franza Xavera Winterhaltera przedstawia cesarzową Elżbietę z dziewięcioma błyszczącymi gwiazdami we włosach. Te diamenty są do dziś produkowane przez tę samą rodzinę, która dostarczała cesarzowi korony, insygnia i kule. Kajzerowie zawsze sami zamawiali takie prace, a niektórzy nawet uczyli się rzemiosła. Film skupia się na szczegółach rzemiosła, wypowiedziach kuratorów, złotników i historyków, zaprasza na ekscytującą podróż przez historię. 09:10 TAJEMNICE ZWIERZĄT - ODCINEK 4. MISTRZOWIE BUDOWNICTWA (THE ANIMAL WITHIN 4. THE BUILDERS) Cykl dokumentalny, 45 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Daniel Oron Odcinek 4 - "Mistrzowie budownictwa". Nie tylko ludzie potrafią budować. Niezwykli architekci wśród zwierząt wznoszą imponujące konstrukcje. Wykorzystują znaleziony materiał, swoje ciało lub budulec własnej produkcji. Metody budowy różnią się w zależności od gatunku, jednak efekty tych naturalnych wysiłków są równie olśniewające, jak nasze cuda architektury. Bóbr jest prawdopodobnie najbardziej znanym budowniczym wśród zwierząt. Słynie ze wznoszenia tam. Tam, gdzie płynie woda, bobry mogą postawić tamę. Wybór miejsca nie jest świadomą decyzją. Robią to instynktownie. Świetni wykonawcy, przy czym naprawdę ciężko pracują. Tworzą wspaniałe tamy i żeremia, a w konsekwencji środowisko, które służy ich potrzebom. Najdłuższa z opisanych tam bobrowych ma 850 metrów długości. Jest dwa razy dłuższa od Zapory Hoovera. Widać ją z przestrzeni kosmicznej. Termity budują imponujące struktury z w pełni klimatyzowanymi korytarzami i komorami. Większość zwierząt kopie dół, buduje gniazdo albo dziuplę. I na tym zwykle się kończy. Tu mamy do czynienia z relatywnie małą grupą organizmów, które wznoszą pałace w świecie zwierząt. 10:05 EUROPEJSKIE RZEKI GRANICZNE - ODCINEK 3. TANA (EUROPE'S BORDER RIVERS) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Radler Cykl filmów dokumentalnych opowiadający o europejskich rzekach granicznych. Czasem wyznaczają granicę, a czasem stanowią wspólną przestrzeń. Ta sprzeczność kształtuje życie ludzi, miast i ziem od wieków. My poznamy trzy takie rzeki. Od źródeł do ujścia. Każda ma swój charakter. Odra oddziela Niemcy od Polski. Ma szeroką deltę i jako jedna z niewielu rzek w sercu Europy płynie swoim naturalnym biegiem. Na północy kontynentu Tana oddziela Finlandię od Norwegii. Tworzy naturalny raj pokryty lodem i śniegiem przez osiem miesięcy w roku. Obejrzymy też Prut, który dziko i romantycznie przecina ukraińskie Karpaty. W dalszym biegu wyznacza granicę Unii Europejskiej liczącą 700 kilometrów. Oddziela Republikę Mołdawii od Rumunii. Odcinek 3 - "Tana". Tana. Na północy Europy rzeka Tana granica fińsko - norweska. Odległy naturalny raj, który przez osiem miesięcy w roku ukrywa się pod śniegiem i lodem. Dwa strumienie źródłowe Tany, Anarjohka i Karasjohka, wypływają przy granicy kraju. Począwszy od miejscowości Karasjok. Tana pełni rolę granicy między Finlandią, a Norwegią na odcinku 256 - ciu kilometrów. Mija Utsjoki, Tana Bru i wpływa do fiordu Tany, gdzie miesza się z lodowatą wodą Morza Barentsa. To najdalej wysunięty na północ fiord Europy. Za Kołem Podbiegunowym. Źródła Tany są trudnodostępne. Łodzią nie sposób do nich dotrzeć. Barkasy radzą sobie tu doskonale, sprawnie pływają nawet pod prąd. Saamowie robią je ręcznie od wieków. Rzeka uchodzi do fiordu Tanafjorden tworząc rozległą deltę. Tana słynie jako jedna z najlepszych na całym świecie rzek do połowu łososia. Tana ma dwa oblicza. Jedno dramatyczne, pełne grzmiących katarakt, drugie ciche i spokojne z piaszczystymi plażami po 20 metrów szerokości. Jej koryto ukształtowało się miliony lat temu i wciąż pozostaje niezmienne. 11:05 BAZA LUDZI ŻYWYCH Film dokumentalny, 32 min, Polska, 1972 Scenariusz: Zbigniew Święch Film dokumentalny rozprawiający się w sposób świadomy z mitami narosłymi wokół pracy w bieszczadzkich lasach. Autorzy dokumentu przedstawiają zawiedzione oczekiwania społeczne wobec przemysłu drzewnego w latach 70. , którego centrum mieści się w Bieszczadach. Dyrektor nadleśnictwa, Czesław Chodur i podlegli mu leśnicy opowiadają o chybionych decyzjach podjętych przez władze, które skutecznie uniemożliwiają rozwój gospodarki drzewnej w Bieszczadach. Robotnicy leśni: drwale, pilarze, wozacy przedstawiają swoje argumenty i podkreślają brak zaangażowania środków finansowych w przemysł drzewny. Brak perspektyw lepszego życia wobec niezwykle trudnych warunków pracy działa zniechęcająco na kadry pracownicze zatrudnione w leśnictwie. Dyrektor Chodur wymienia inwestycje poczynione w obszarze gospodarki leśnej, mając jednocześnie świadomość niewystarczalności działań władz w celu polepszenia warunków pracy i życia osadników, którymi są w Bieszczadach właśnie pracownicy leśni. Autorzy programu zadają zasadnicze pytanie: czy w ogóle istnieje spójna koncepcja dotycząca rozwoju regionu Bieszczad jako podstawowego zaplecza produkcji drewna dla potrzeb krajowych i zagranicznych. 11:50 MIŁOSZ Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2013 Reżyseria: Katarzyna Gondek Scenariusz: Andrzej Franaszek Zdjęcia: Jarosław Piekarski Filmowy portret Czesława Miłosza, polskiego laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury z 1980 roku. Dzięki wieloletniej pracy Andrzeja Franaszka - biografa Czesława Miłosza, a zarazem scenarzysty filmu - jest dziś możliwe o wiele pełniejsze niż dotychczas ukazanie długiej i pełnej zakrętów drogi życiowej wielkiego poety, prozaika, eseisty. Archiwa gromadzące materiały związane z pisarzem (Beinecke Library na uniwersytecie Yale w Stanach Zjednoczonych, Archiwum Instytutu Literackiego w Maisons - Laffitte, Archiwum Czesława Miłosza w Krakowie, państwowe i uniwersyteckie archiwa w Wilnie, czy wreszcie zbiory warszawskiego Muzeum Literatury) przynoszą bogactwo listów, dokumentów, rękopisów, zdjęć, pozwalających bardzo dokładnie sportretować poetę. Także w tych momentach jego życiorysu, które były dotąd mało lub w ogóle nieznane, jak młodzieńcza próba samobójcza, niezwykły, bardzo emocjonalny związek z Jarosławem Iwaszkiewiczem, wielka studencka niespełniona miłość, która powracała w jego poezji do końca życia, osobiste napięcia i lęki, które w dużej mierze kierowały jego wyborami życiowymi, młodzieńcze lewicowe, radykalne zaangażowanie polityczne, praca w dyplomacji Polski Ludowej, czy bolesne wydarzenia rodzinne u schyłku lat 70. Bogactwo materiałów pozwoliło stworzyć prawdziwy i zarazem pasjonujący portret, daleki od rocznicowej "laurki". Temu zadaniu ma też służyć podjęcie tych wątków biografii Miłosza, które wzbudzały szczególnie silne kontrowersje, czy też owiane były (zwykle czarną) legendą. Tajemniczy epizod z pobytem w Bukareszcie po wybuchu wojny i przedostaniem się przez Związek Sowiecki do Wilna; przyjęcie tamtejszego dokumentu tożsamości (tzw. litewskiego paszportu) i ewentualne posługiwanie się nim w okupowanej przez Niemców Warszawie; stosunek Miłosza do AK i powstania warszawskiego, a także polskości jako takiej; jego "flirt" z władzami komunistycznymi, gra o wyjazd z Polski, rola "czerwonego dyplomaty", czy wreszcie słynny konflikt ze Zbigniewem Herbertem - wszystkie te punkty zostały potraktowane zarówno jako intelektualny, jak i dramaturgiczny potencjał. 12:55 KLĄTWA GÓRY. ŚLADAMI PIERWSZYCH ZDOBYWCÓW Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2022 Reżyseria: Dariusz Załuski, Oswald Rodrigo - Pereira Janek Lenczowski, wnuk Jakuba Bujaka, jednego z polskich himalaistów, rusza w Himalaje, by zrozumieć lepiej pasję dziadka i jego towarzyszy, którzy w 1939 r. wyruszyli do Azji, by zdobyć Nanda Devi East, jeden z najwyższych szczytów świata. Celem wyprawy Janka jest ponowne zdobycie szczytu, na który dotarli Polacy w 1939 r. W czasie dojścia do bazy okazuje się, że w rejonie Nanda Devi East pod lawiną zginęło ośmiu alpinistów, uczestników międzynarodowej wyprawy. Mimo że w związku z tym wyprawa wisi na włosku, w końcu udaje się założyć bazę pod Nanda Devi i rozpocząć niebywale trudną wspinaczkę. Po trzech tygodniach szczyt zostaje zdobyty przez część grupy. Dodatkowym niespodziewanym sukcesem wyprawy jest odnalezienie miejsca bazy sprzed 80 lat oraz głazu z pięknie wyrytym napisem: P. W. H. 1939 - Polska Wyprawa Himalajska 1939. Film opowiada o Janku i jego mamie, która ostatni raz widziała swego ojca, mając cztery lata. Przede wszystkim przedstawia jednak polskich himalaistów z lat 30. , wyjaśnia genezę pomysłu zdobycia szczytu, opowiada o długich przygotowaniach. Pierwszym, który rzucił hasło podboju Himalajów przez Polskich taterników, był Adam Karpiński, ojciec Jacka twórcy pierwszego przenośnego komputera. Powołał on do życia Komisję Himalajską, do której weszli również znany polarnik Stefan Bernardzikiewicz oraz właśnie Jakub Bujak. Od 1936 roku polscy taternicy zdobywali doświadczenie górskie w Alpach, Andach, a wreszcie na Kaukazie, co pozwoliło myśleć o himalajskich olbrzymach. Początkowym celem był szczyt K2, jednak mimo intensywnych starań dyplomatycznych pozwolenia nie udało się uzyskać. Nagrodą za kilkuletnie starania była zgoda na wyprawę na dziewiczy szczyt w Himalajach Garhwalu Nanda Devi East (7434 m). Polski rekord wysokości ustanowiony w 1939 r. został pobity dopiero w 1960 r. wejściem na Noszak. 14:00 TAJEMNICE ZWIERZĄT - ODCINEK 5. SIŁACZE (THE ANIMAL WITHIN 5. THE STRONGMEN) Cykl dokumentalny, 45 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Daniel Oron Odcinek 5 - "Siłacze". Wciąż próbujemy zwiększać fizyczne możliwości. Tymczasem zwierzęta robią rzeczy dla nas nieosiągalne. Silne szczęki, odporna skóra mogą zapewnić przewagę. A gdyby tak człowiek mógł podnieść sześć autobusów, albo miał pancerną skórę? Przed nami gatunki, które siłą utorowały sobie drogę do sukcesu ewolucyjnego. Siłacze wśród zwierząt. Lamparty słyną z eleganckiej sylwetki i imponującej szybkości. Są wyjątkowo skuteczne. Dzięki dużej sile w stosunku do masy ciała mogą robić to, czego inne wielkie koty nie potrafią. Lwy czy tygrysy nie wspinają się po drzewach. Lamparty potrafią schodzić z drzewa głową w dół. Węże z rodziny dusicieli - jak boa dusiciel czy pyton - wykorzystując wielką siłę mięśni, duszą swoją ofiarę. Diabeł tasmański o wielkiej sile zgryzu, wspinający się lampart czy boa dusiciel - siłacze wśród zwierząt nie przestają nas inspirować. 14:55 DANIA DZIKA I CUDOWNA - ODC. 4. JEZIORO I RZEKA (WILD AND WONDERFUL DENMARK EP. 4. THE LAKE AND THE RIVER) Serial dokumentalny, 51 min, Dania, 2020 Reżyseria: Mark Jessen W tym serialu odkryjemy niesamowitą przyrodę i piękne ekosystemy Danii. Będziemy śledzić życie znanych i nieznanych zwierząt, które zostały uchwycone za pomocą oszałamiających fotografii. Serial przedstawia dramatyczne wydarzenia w królestwie zwierząt, opowiadając historie narodzin i śmierci, godów i głodu, polowań lub bycia ściganym. To rodzinne oglądanie w najlepszym wydaniu, ale dramat nie zawsze jest dla osób o słabym sercu. Zwierzęta grają główne role, lecz unikalna, duńska geografia i naturalne lokalizacje są również istotnymi elementami narracji. Odc. 4 Jezioro i rzeka. Większość form życia zależy od wody. W Danii znajduje się ponad 120 tysięcy jezior i 70 tysięcy kilometrów dróg wodnych. W pobliżu nich żyją niezwykłe stworzenia. Pracowite, przebiegłe... i piękne. W Danii duża część wody spada z nieba. Część wyparowuje. Pozostała zasila jeziora... wije się w krajobrazie, tworząc strumienie i rzeki. W wodzie i w jej pobliżu żyje wiele niezwykłych stworzeń. Niektóre żywią się innymi, wiele z nich istnieje dzięki interakcji między tym, co dzieje się pod i nad powierzchnią wody. W pobliżu plantacji Klosterheden w Jutlandii zachodniej żyje zwierzę, które radzi sobie na ziemi jak i w wodzie i znane jest z mocnych zębów. To największy europejski gryzoń i potrafi zwalić drzewo ponad półmetrowej średnicy. Bóbr jest świetnym drwalem i ma po temu niezbędne narzędzia. Pod wodą w sitowiu i opadłych gałęziach czai się nienasycona, drapieżna ryba. Żadne zwierzę w jeziorze nie może czuć się bezpiecznie - ani ryby... ani żaby... ani ptactwo wodne. 15:55 ŻYCIE W 50 STOPNIACH (LIFE AT 50 C) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Wayne Harley, Namak Khoshnaw Film dokumentalny o zmianach klimatu, o tym, jak niektóre miejsca na świecie są coraz bardziej gorące i o ludziach, którzy muszą tam żyć. Gdy świat staje się coraz gorętszy, przetrwanie staje się trudniejsze. Życie w temperaturze 50 stopni Celsjusza to ekstremum. Zobaczymy, jak wygląda życie na takiej pierwszej linii frontu milionów istnień, które każdego dnia muszą się mierzyć z ekstremalnymi upałami. Film bada wpływ zmian klimatycznych na ludzi na całym świecie. Od Nigerii po Pakistan, jest to aktualne śledztwo dotyczące tego, jak globalne ocieplenie zmienia życie. 17:05 WIELKI MUR CZ. 1 (THE GREAT WALL / ERRICHTET FÜR DIE EWIGKEIT I) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2018 Reżyseria: Martin Betz, Klaus Feichtenberger Dwuczęściowy dokument, w który zobaczymy ciekawe rekonstrukcje śledzące przebieg powstania i historię Wielkiego Muru, który wije się przez chiński krajobraz przez tysiące kilometrów. Zapierający dech w piersiach zasięg budowli jest zarówno symboliczny, jak też odzwierciedla 3000 lat chińskiej historii. To struktura, która zmieniła świat. Wielki Mur odegrał znaczącą rolę zarówno w powstaniu, jak i upadku imperium i dynastii. Zdeterminował niestabilną historię Chin i całego świata. Jak rozwinął się Wielki Mur, by stać się cudem, którym jest dzisiaj? Ten film przedstawia kilka niesamowitych odkryć. 18:05 KUBAŃSKA MUZYKA I SENIORZY (LOS VIEJOS (THE OLDIES)) Film dokumentalny, 49 min, USA, 2018 Reżyseria: Rosana Matecki Dokumentalne, ponadczasowe spojrzenie na muzykę, miłość i piękno na Kubie. W mieście Santa Clara trzech starszych muzyków, którzy niegdyś stanowili serce bogatej sceny muzycznej Kuby, dryfuje między teraźniejszością a pamięcią, aby opowiedzieć o swojej nieśmiertelnej pasji do muzyki. Zaida wyśpiewuje swoje zmęczone serce, Bringuez znów próbuje grać na saksofonie, a Cndido używa starych fotografii, by przekazać swoją niestrudzoną miłość do życia. Ten dokument oferuje intymną i współczującą perspektywę na kulturę Kuby i życie w podeszłym wieku. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - TOHOKU INNA, DZIKA JAPONIA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Tohoku. 20:10 KOBIETY W DRODZE - MATKI WOJNY /5/ Magazyn, 45 min, Polska, 2022 Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Rozmowy w pociągu z bohaterkami po przejściach. 21:05 NIEGDYŚ MOJA MATKA Film dokumentalny, 72 min, Polska, 2013 Reżyseria: Sophia Turkiewicz Reżyserka australijskiego pochodzenia podejmuje próbę poznania powodów, jakie sprawiły, że została oddana w dzieciństwie do sierocińca. Odkrywa nieznaną dla siebie historię matki urodzonej w przedwojennej Polsce, również osieroconej, pozbawionej własnego domu i zesłanej na Syberię. 22:30 BJARNE NIENAWIDZI KAMERY (BJARNE HATES THE CAMERA) Film dokumentalny, 40 min, Norwegia, 2018 Reżyseria: Weronika Nitsch Film dokumentalny, którego bohaterem jest Bjarne. Autorka filmu wkracza w życie swojego sąsiada Bjarne'a, który niechętnie staje się głównym bohaterem filmu dokumentalnego o sobie. Reżyserka filmu pochodzi z Polski, lecz od dziesięciu lat mieszka w Norwegii. Film jest jej osobistym spojrzeniem na Norwegię oraz opowieścią o nietypowej, polsko - norweskiej przyjaźni. Film był prezentowany na wielu festiwalach filmowych w Norwegii i na całym świecie, na wielu zdobył główne nagrody: Nagroda Publiczności i Nagroda dla Najlepszego Filmu Studenckiego, The Norwegian Documentary Film Festival Volda 2018, Norwegia; Najlepszy Film Dokumentalny - Festiwal Nordic/DOCS 2018, Fredrikstad, Norwegia; Wyróżnienie na Norwegian Short Film Festival 2018 i Grimstad, Norwegia; Najlepszy Dokument Krótkometrażowy, Scandinavian International Film Festival, Helsinki, Finlandia; Nagroda Jury na Anchorage Film Festival 2019, Alaska, USA; European Cinematography Awards 2018. 23:15 MOJA SONATA KSIĘŻYCOWA Film dokumentalny, 18 min, Polska, 2017 Reżyseria: Barbara Kaczyńska Film dokumentalny opowiadający o utalentowanym laureacie I Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego Dzieci, Młodzieży i Dorosłych z Zaburzeniami Słuchu Ślimakowe Rytmy Grzegorzu Płonce. Budujące filmowe exemplum losów młodego muzyka, który dzięki maestrii medycznej profesora Henryka Skarżyńskiego odzyskuje nie tylko słuch, ale i staje na progu wielkiej artystycznej kariery. 23:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /1/ Reality show, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Krzysztof Kasior, Sandra Andrzejewska, Wojciech Wołoszyn Scenariusz: Wojciech Wołoszyn Program "Weterynarze z sercem" powstał na fali mody na świadome i odpowiedzialne wprowadzanie zwierząt domowych do życia polskich rodzin. Będzie prezentował przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Będziemy również odwiedzać ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. W programie zobaczymy także mniej popularne zwierząta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program ma spełniać również funkcję edukacyjną, wskazywać jak postępować ze zwierzętami i uczyć empatii w stosunku do nich. W pierwszym odcinku "Weterynarzy z sercem" spotka nas wiele niespodzianek. Będziemy przemierzać Polskę wzdłuż i wszerz, odwiedzając lekarzy weterynarii, dla których opieka nad zwierzętami to prawdziwa pasja. Wyleczymy zwierzęta duże i małe, śliczne i te mniej urodziwe. 00:15 DWIE DECYZJE Reportaż, 18 min, Polska, 1983 Scenariusz: Michał Fajbusiewicz Zdjęcia: Stanisław Scieszko We Włyniu koło Warty przy dużym wsparciu okolicznych mieszkańców wybudowano szkołę. Minister szkolnictwa Jerzy Kuberski w 1974 roku zmienił przeznaczenie tego budynku. Powstał tam młodzieżowy zakład wychowawczy dla dziewcząt, a uczniowie od czwartej klasy podstawówki zostali przeniesieni do oddalonej o kilka kilometrów Zbiorczej Szkoły Gminnej w Warcie. Ta decyzja spowodowała konflikt między mieszkańcami Włynia a pracownikami i mieszkankami ośrodka. Obie strony sporu przedstawiają swoje racje Michałowi Fajbusiewiczowi, a władze podejmują decyzję o przyszłości tego miejsca. 00:40 NOTACJE - ROSŁAW SZAYBO. MĘSKI ZAWÓD Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2015 Rosław Szaybo (ur. 1933 r.), plakacista, fotograf i projektant okładek płyt i książek. Laureat licznych nagród oraz juror konkursów polskich i zagranicznych. Prawnuk Józefa Szaybo (1841 - 1911), rotmistrza kawalerii z czasów powstania styczniowego i hrabiny Marii de Fleury z Moniuszków. W 1961 r. ukończył Wydział Malarstwa na warszawskiej ASP. W 1966 r. wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie pracował jako niezależny projektant. Jako dyrektor artystyczny w firmie fonograficznej CBS Records Great Britain zaprojektował około 2000 okładek płyt, m.in. dla Eltona Johna, Roya Orbisona, Judas Priest (m.in. okładkę "British Steel" i logo zespołu), Santany, Janis Joplin oraz Johna Williamsa. Projektował też plakaty dla angielskich teatrów. W latach 1993 - 2014 prowadził pracownię fotografii na ASP w Warszawie. Prowadził też razem z żoną Alicją Michalską - Szaybo program kulinarny dla telewizji Polsat. Zaprojektował m.in. słynną okładkę do płyty Krzysztofa Komedy pt. "Astigmatic" oraz herb dla gminy Purda na Mazurach. W 1992 otrzymał medal Polonia za wybitny wkład w prezentację Polski na Wystawie Uniwersalnej EXPO '92 w Sewilli. 01:00 DROGA DO MORZA Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2021 Reżyseria: Michał Szymanowicz Scenariusz: Witold Głowacki Film przedstawia historię odzyskania przez Polskę dostępu do morza. Polska droga do morza była wyboista, pełna poświęceń i niesamowitych historii. Dzięki wspaniałym dowódcom, politykom, generałom, kapłanom, a także bankom, mamy port Gdynia. Zaślubiny z morzem były z jednej strony podsumowaniem wieloletnich działań na rzecz odzyskania dostępu Polski do Morza Bałtyckiego, a z drugiej początkiem aktywnej obecności naszego kraju na arenie międzynarodowej. Krótki okres wolnej Rzeczypospolitej zaznaczył się przede wszystkim realizacją ambitnego i uwieńczonego sukcesem planu rozbudowy Gdyni w znaczący ośrodek gospodarczy, ale przede wszystkim zwróceniem się kraju w stronę morza. 01:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - I ZNOWU ZABRZMIĄ DZWONY ODC. 272 Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Latem ubiegłego roku w sanktuarium św. Jana z Dukli udało nam się odnaleźć dzwon, ukryty przez zakonników we wrześniu 1939 roku. Konserwacji podjęła się najstarsza i najsłynniejsza polska ludwisarnia Braci Felczyńskich w Przemyślu. Obecnie prace są skończone, a efekt zechcemy naszym widzom pokazać. Dodatkowo przemyscy ludwisarze obiecali odlanie podobnego dzwonu, bowiem pierwotnie u św. Jana dzwoniły trzy. Jeden ocalał, drugi został zakopany i przez nas odnaleziony, trzeci zabrali Niemcy, by przetopić na cele wojenne. Teraz wszystkie powrócą na swoje miejsce. Ponieważ okazja to wyjątkowa zechcemy pokazać widzom sam proces odlewania dzwonów i opowiedzieć o zakładzie funkcjonującym nieprzerwanie od 1805 roku. 02:30 GWIAZDOR - ALEKSANDER WOLSZCZAN Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2005 Scenariusz i reżyseria: Jan Sosiński Złociste plaże, błękitne fale, piękne krajobrazy pełne palm, eleganckie hotele to niewątpliwe atuty małej wysepki na Morzu Karaibskim. Co roku Portoryko przyciąga tłumy turystów. Wśród przyjezdnych są jednak i tacy, którzy na wyspie szukają zupełnie czego innego. Od odgłosu załamujących się fal i promieni słońca wolą cichy pomruk mechanizmów, szum pracujących komputerów oraz blade światło monitorów. Z całego świata przybywają tam astronomowie, aby skorzystać z możliwości technicznych obserwatorium w Arecibo. Sercem ośrodka jest ponad 300 - metrowej średnicy czasza radioteleskopu, umieszczona w naturalnej kamiennej niecce. Za pomocą olbrzyma naukowcy są w stanie śledzić najdalsze zakamarki kosmosu. Tu, w cieniu zawieszonej nad ziemią czaszy, lubi spędzać czas Aleksander Wolszczan. Arecibo na wyspie Portotyko nazywa czasem swoją drugą ojczyzną. Urodzony w 1946 roku w Szczecinku, zasłynął na świecie jako odkrywca pierwszego pozasłonecznego układu planetarnego położonego niemal 1000 lat świetlnych od Ziemi. Wokół omiatającego kosmiczną pustkę promieniowaniem Roentgena pulsara Wolszczan "wypatrzył" w 1991 r. trzy planety. 14 lat później naukowiec odnalazł jeszcze czwartą należącą do tego układu. Sukces Polaka był możliwy między innymi dzięki obserwacjom prowadzonym w Arecibo. W swoim filmie Jan Sosiński stara się przybliżyć postać naukowca, a jednocześnie erudyty, amatora literatury science fiction, znawcy malarstwa i poezji. Przed kamerą Wolszczan opowiada o swoim dzieciństwie, o pierwszym teleskopie zbudowanym z dwóch soczewek od okularów i deski, o drodze do sławy. Astronom wyjawia także swoje przemyślenia na temat wszechświata, przeszłości i przyszłości kosmosu. Zastanawia się nad wyglądem odległych planet, porusza budzący emocje temat obcych form życia. Wolszczan opowiada też o nieuniknionym końcu Ziemi i Układu Słonecznego. Kiedyś wypali się wodorowe paliwo naszej gwiazdy, ta zaś zogromnieje, stanie się czerwonym olbrzymem i pochłonie Ziemię. Jednak naukowiec uspokaja: zanim do tego dojdzie, upłyną jeszcze 2 miliardy lat... 03:25 MAŁA POLSKA W INDIACH Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2013 Reżyseria: Anu Radha, Sumit Osmand Shaw Scenariusz: Anu Radha Muzyka: Vipln Patwa Spośród setek tysięcy Polaków wywiezionych na Wschód po wkroczeniu w 1939 roku do Polski Armii Czerwonej, dużą część stanowiły dzieci. Po ogłoszeniu w 1941 roku amnestii tysiące maluchów, często osieroconych, dotarło do tworzących się oddziałów gen. Władysława Andersa. Na czas wojny schronienia udzieliło im kilka krajów, m.in. Meksyk i Nowa Zelandia. Jednak pierwsze z pomocą przyszły Indie. Wojnę przetrwało tam około pięciu tysięcy polskich dzieci. Blisko tysiąc mieszkało w osiedlu w Balachadi, ktore wybudował maharadża Jam Sahib.