TVP Dokument Piątek, 10.03.2023 06:00 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. DZIEŃ CHRUŚCIKA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Żyjąc na dnie całkiem bystrej rzeki, można stworzyć sobie ląd. Potrafią to chruściki, których larwy znane są wędkarzom i nazywane bywają przez nich kłódkami. Larwy budują sobie całkiem przemyślne i kunsztowne domki, sklecone z ziarnek piasku lub drobin roślinnych, ale, jeżeli zdarzy się stosowna okazja, nawet z... okruchów złota. Zwłaszcza, jeżeli nie poskąpi im takich okruchów badający je eksperymentator. To jednak rzadka okazja. Badacz chruścików, prof. Stanisław Czachorowski, który jest bohaterem i narratorem naszego filmu, w ten sposób nie kusi pracowitych owadów, ale poznaje ich życie w naturalnych warunkach. Przekonując się przy tym a w rezultacie przekonując i nas że te drobne istoty są wskaźnikami stanu wody w rzekach i innych zbiornikach wodnych, w których akurat żyją. Wyruszamy z nim nie tylko nad wodę, ale i w noc, by ujrzeć w świetle żarówek powietrzne harce dorosłych postaci chruścików, a je same obejrzeć dokładnie, gdy przysiądą na specjalnie do badań przeznaczonym ekranie. Badacz i jego koledzy są tak owymi zwiewnymi istotami zafascynowani, że ustanowili ich święto. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 5 W STAROPOLSKIEJ ZAGRODZIE Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Gdzie dawniej przechowywano żywność, gdy jeszcze nie było lodówek? Dlaczego stawiano tajemniczą i wysoką konstrukcję na czterech palach obok domu? Jaka potrawa jest naprawdę rdzennie polska? Na te pytania odpowiada Radosław Kotarski, który tym razem odkrywa tajemnice dawnego gospodarstwa wiejskiego. Wciela się w rolę rolnika, sprawdza jak wyrabiano sery i próbuje ustalić, jakie zwierzęta hodowano w staropolskiej zagrodzie. 07:05 NOTACJE - CZESŁAW LANG. SERCE W ASFALCIE Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2015 Czesław Lang ur. w 1955 r. w Kołczygłowach. Były kolarz torowy i szosowy, działacz sportowy, organizator Tour de Pologne. Wicemistrz olimpijski z 1980 r. i dwukrotny medalista mistrzostw świata. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 271 TWARDOGÓRA Magazyn, 20 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. Tomasz Bednarek zabiera widzów do Twardogóry w podróż po niezwykłej historii dobrodziejki Eleonory Charlotty. Prowadzący odwiedzi dawny kościół ewangelicki, który został laureatem nagrody Zabytek Zadbany, zaprosi też do muzeum szkolnego, które od 1957 r. gromadzi pamiątki mieszkańców Twardogóry i stanowi dumę miasta. Zajrzy też do GOSiR, który jest prawdziwym miastem w mieście. Na koniec opowieść o szalonej historii słynnej rzeźby twardogórskiego Herkulesa... 07:45 WETERYNARZE Z SERCEM - /11/ Reality show, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Krzysztof Kasior, Sandra Andrzejewska, Wojciech Wołoszyn Scenariusz: Wojciech Wołoszyn W tym odcinku programu wizyta w warszawskim ogrodzie zoologicznym. Pracujący tu lekarze niosą pomoc chorym, dzikim zwierzętom, znalezionym na terenie miasta i okolic. Dziś zajmą się poturbowanym kaczorem i porzuconym żółwiem. Fretki coraz częściej stają się naszymi domowymi pupilami. We Wrocławiu spotkaliśmy parkę Piranię i Edka. Te sympatyczne zwierzęta potrafią sprawić swoim właścicielom wiele radości. Niestety, z Edkiem nie jest najlepiej i lekarze będą z nim mieli trochę kłopotów. 08:20 ŻYCIE W 50 STOPNIACH (LIFE AT 50 C) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Wayne Harley, Namak Khoshnaw Film dokumentalny o zmianach klimatu, o tym, jak niektóre miejsca na świecie są coraz bardziej gorące i o ludziach, którzy muszą tam żyć. Gdy świat staje się coraz gorętszy, przetrwanie staje się trudniejsze. Życie w temperaturze 50 stopni Celsjusza to ekstremum. Zobaczymy, jak wygląda życie na takiej pierwszej linii frontu milionów istnień, które każdego dnia muszą się mierzyć z ekstremalnymi upałami. Film bada wpływ zmian klimatycznych na ludzi na całym świecie. Od Nigerii po Pakistan, jest to aktualne śledztwo dotyczące tego, jak globalne ocieplenie zmienia życie. 09:30 TAJEMNICE ZWIERZĄT - ODCINEK 5. SIŁACZE (THE ANIMAL WITHIN 5. THE STRONGMEN) Film dokumentalny, 45 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Daniel Oron Odcinek 5 - "Siłacze". Wciąż próbujemy zwiększać fizyczne możliwości. Tymczasem zwierzęta robią rzeczy dla nas nieosiągalne. Silne szczęki, odporna skóra mogą zapewnić przewagę. A gdyby tak człowiek mógł podnieść sześć autobusów, albo miał pancerną skórę? Przed nami gatunki, które siłą utorowały sobie drogę do sukcesu ewolucyjnego. Siłacze wśród zwierząt. Lamparty słyną z eleganckiej sylwetki i imponującej szybkości. Są wyjątkowo skuteczne. Dzięki dużej sile w stosunku do masy ciała mogą robić to, czego inne wielkie koty nie potrafią. Lwy czy tygrysy nie wspinają się po drzewach. Lamparty potrafią schodzić z drzewa głową w dół. Węże z rodziny dusicieli - jak boa dusiciel czy pyton - wykorzystując wielką siłę mięśni, duszą swoją ofiarę. Diabeł tasmański o wielkiej sile zgryzu, wspinający się lampart czy boa dusiciel - siłacze wśród zwierząt nie przestają nas inspirować. 10:25 WIELKI MUR CZ. 1 (THE GREAT WALL / ERRICHTET FÜR DIE EWIGKEIT I) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2018 Reżyseria: Martin Betz, Klaus Feichtenberger Dwuczęściowy dokument, w który zobaczymy ciekawe rekonstrukcje śledzące przebieg powstania i historię Wielkiego Muru, który wije się przez chiński krajobraz przez tysiące kilometrów. Zapierający dech w piersiach zasięg budowli jest zarówno symboliczny, jak też odzwierciedla 3000 lat chińskiej historii. To struktura, która zmieniła świat. Wielki Mur odegrał znaczącą rolę zarówno w powstaniu, jak i upadku imperium i dynastii. Zdeterminował niestabilną historię Chin i całego świata. Jak rozwinął się Wielki Mur, by stać się cudem, którym jest dzisiaj? Ten film przedstawia kilka niesamowitych odkryć. 11:20 RZECZ POLSKA S.I - ŻELAZKO TURYSTYCZNE Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości! Cykl TVP Kultura to propozycja przyjrzenia się krajowej sztuce projektowania. Będzie to zarówno odpowiedź na obserwowaną od jakiegoś czasu modę na przedmioty vintage, jak i promocja najciekawszych nowych rozwiązań projektowych. Choć polski design w ostatnich latach staje się jednym z naszych eksportowych hitów, to wciąż zbyt mało się o nim mówi. Program ma opowiadać o konkretnych przedmiotach, rekonstruując historię ich powstania, pokazując ich funkcję w przestrzeni, przedstawiając twórców i projektantów. Ta opowieść o rzeczach stanie się również opowieścią o najnowszej historii Polski. Żelazko turystyczne projektu Andrzeja Jana Wróblewskiego i Andrzeja Latosa, choć nigdy nie weszło do produkcji, jest jednym z ciekawszych pomysłów w polskim AGD lat 70. To niepozorne urządzenie było odpowiedzią na prężnie rozwijającą się turystykę - rodzinne wyjazdy na wakacje, czyli jeden z symboli czasów Gierka. Zaprojektowane w 1975 roku żelazko, po złożeniu mieściło się w każdej walizce, a jego wielofunkcyjna grzałka mogła zostać użyta do zaparzenia herbaty. 11:35 DWIE DECYZJE Reportaż, 18 min, Polska, 1983 Scenariusz: Michał Fajbusiewicz Zdjęcia: Stanisław Scieszko We Włyniu koło Warty przy dużym wsparciu okolicznych mieszkańców wybudowano szkołę. Minister szkolnictwa Jerzy Kuberski w 1974 roku zmienił przeznaczenie tego budynku. Powstał tam młodzieżowy zakład wychowawczy dla dziewcząt, a uczniowie od czwartej klasy podstawówki zostali przeniesieni do oddalonej o kilka kilometrów Zbiorczej Szkoły Gminnej w Warcie. Ta decyzja spowodowała konflikt między mieszkańcami Włynia a pracownikami i mieszkankami ośrodka. Obie strony sporu przedstawiają swoje racje Michałowi Fajbusiewiczowi, a władze podejmują decyzję o przyszłości tego miejsca. 12:00 KOBIETY W DRODZE - MATKI WOJNY /5/ Magazyn, 45 min, Polska, 2022 Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Rozmowy w pociągu z bohaterkami po przejściach. 12:55 NIEGDYŚ MOJA MATKA Film dokumentalny, 72 min, Polska, 2013 Reżyseria: Sophia Turkiewicz Reżyserka australijskiego pochodzenia podejmuje próbę poznania powodów, jakie sprawiły, że została oddana w dzieciństwie do sierocińca. Odkrywa nieznaną dla siebie historię matki urodzonej w przedwojennej Polsce, również osieroconej, pozbawionej własnego domu i zesłanej na Syberię. 14:10 TAJEMNICE ZWIERZĄT - ODCINEK 6. CHEMICY (THE ANIMAL WITHIN 6. THE CHEMISTS) Cykl dokumentalny, 45 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Daniel Oron Odcinek 6 - "Chemicy". Świetliki, warany z Komodo, ośmiornice z rodzaju Hapalochlaena - szaleni chemicy wśród zwierząt. Niektóre wytwarzają toksyczne substancje, by odstraszyć napastników. Produkują nawet broń chemiczną. Inne tworzą mikstury, by się bronić albo wabić partnerki lub ofiary. Czy człowiek może wykorzystać własne ciało jak laboratorium? Zwierzęta robią to bez trudu z doskonałym skutkiem. Jeden z najbardziej wyrazistych przykładów biochemii można znaleźć na wyspach Indonezji. Badacze zastanawiają się, czy to możliwe, by potencjalne źródło antybiotyków mogła stanowić krew smoka. Warany z Komodo są prawie jak smoki. Największa jaszczurka świata poluje po południu, zwykle z zasadzki. Wspaniałym narzędziem tych drapieżników jest jad. Ten majstersztyk biochemii zapewnia im pełną przewagę. Zwierzęta w różny sposób wykorzystują swoje możliwości chemiczne: od dorsza arktycznego, po hipopotama i świecące świetliki. Wszystkie inspirują nas do rozwijania nowych technologii. 15:05 DANIA DZIKA I CUDOWNA - ODC. 5. MIASTO (WILD AND WONDERFUL DENMARK EP. 5. THE CITY) Serial dokumentalny, 52 min, Dania, 2020 Reżyseria: Mark Jessen W tym serialu odkryjemy niesamowitą przyrodę i piękne ekosystemy Danii. Będziemy śledzić życie znanych i nieznanych zwierząt, które zostały uchwycone za pomocą oszałamiających fotografii. Serial przedstawia dramatyczne wydarzenia w królestwie zwierząt, opowiadając historie narodzin i śmierci, godów i głodu, polowań lub bycia ściganym. To rodzinne oglądanie w najlepszym wydaniu, ale dramat nie zawsze jest dla osób o słabym sercu. Zwierzęta grają główne role, lecz unikalna, duńska geografia i naturalne lokalizacje są również istotnymi elementami narracji. Odc. 5 Miasto. Tereny zabudowane stale się powiększają, zastępując dziką przyrodę. Niektórym zwierzętom miasto daje nowe szanse. Wiele z nich w niezwykły sposób się adaptuje, a nawet... wykorzystuje ludzi. Wpływ ludzi na kraj jest ogromny. Tereny zabudowane zajmują jednak tylko jedną dziesiątą powierzchni Danii. Nigdzie nie jesteśmy sami. Przyroda jest z nami - wśród neonów, w naszych ogródkach, podwórkach, na ulicach - ona nie daje za wygraną. Ludzie chętnie mieszkają w mieście. Miasta się rozrastają, powstają nowe budynki i drogi tam, gdzie kiedyś królowała tylko przyroda. Nie dzieje się to bez ofiar. Pojawiają się jednak nowe możliwości - zwierzęta zamieszkują wśród ludzi. Korzystają z tego te, które instynktownie przystosują się do nowego środowiska. Tak postąpiła kaczka krzyżówka, budując gniazdo w skrzynce na kwiaty. Każdego dnia, nie tylko w mieście, ale wszędzie w Danii, przed naszymi oczyma rozgrywają się cudowne sceny. Jeśli będziemy traktować przyrodę z szacunkiem, ona odwdzięczy się nam stukrotnie. 16:10 KSIĘŻYC - ÓSMY KONTYNENT (MOON WARS / LUNE, LE HUITEME CONTINENT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Veronique Preault Film dokumentalny o podboju Księżyca. Dlaczego staje on dziś bardziej niż kiedykolwiek w centrum geopolitycznych i ekonomicznych dyskusji? Kilkadziesiąt lat po pierwszym kroku postawionym przez człowieka na Księżycu w 1969 roku, ten satelita Ziemi jest dziś bardziej niż kiedykolwiek w centrum nowych wyzwań. Odskocznia do przyszłych misji na Marsa, kraina możliwości dla nowego rodzaju inwestorów, obietnica nowych źródeł energii... Podbój Księżyca już się rozpoczął. Po tym, jak Amerykanie i Rosjanie planują zagospodarować księżyc, również Chińczycy, Koreańczycy i Hindusi, wraz z firmami finansowanymi prywatnie przez miliarderów postrzegają go jako swoje nowe Eldorado. Granice między interesami geostrategicznymi i ekonomicznymi staja się coraz bardziej płynne. 17:15 WIELKI MUR CZ. 2 (THE GREAT WALL 2) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2018 Dwuczęściowy dokument, w który zobaczymy ciekawe rekonstrukcje śledzące przebieg powstania i historię Wielkiego Muru, który wije się przez chiński krajobraz przez tysiące kilometrów. Zapierający dech w piersiach zasięg budowli jest zarówno symboliczny, jak też odzwierciedla 3000 lat chińskiej historii. To struktura, która zmieniła świat. Wielki Mur odegrał znaczącą rolę zarówno w powstaniu, jak i upadku imperium i dynastii. Zdeterminował niestabilną historię Chin i całego świata. Jak rozwinął się Wielki Mur, by stać się cudem, którym jest dzisiaj? Ten film przedstawia kilka niesamowitych odkryć. 18:15 POWRÓT PIĘKNA. SZTUKA I ESTETYKA (THE RETURN OF BEAUTY. ARTS AND AESTHETICS / DIE SCHÖNHEIT IST EIN WILDES TIER. KUNST UND ÄSTHETIK) Film dokumentalny, 40 min, Austria, 2018 Reżyseria: Ines Mitterer Dokument analizuje pojmowanie piękna w sztuce. Czy jest ono czynnikiem oceny i postrzegania sztuki, tak jak było w ostatnich dziesięcioleciach? W ostatnich czasach istnieje pogląd, że dzieło sztuki ma wywoływać wzburzenie, przełamywać tabu i negocjować społeczne nieporozumienia. Nie musi być piękne. A czym jest kicz? Estetykę uznano za jedną z dominujących kategorii oceny sztuki w XIX wieku, nic dziwnego, mówiąc o sztukach pięknych les beaux arts. Teraz niektórzy artyści dostrzegają powrót piękna. Autorzy filmu szukają dowodów i poparcia dla niektórych tez w Rzymie i Florencji, gdzie filozof Konrad Paul Liessmann i gwiazda sztuki Ólafur Elasson mają szansę podyskutować na temat piękna w sztuce. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PENDŻAB KRAINA PIĘCIU RZEK (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Pendżab. 20:10 WCIELENIA ZŁA - ODC. 9/10 MUSSOLINI. OJCIEC FASZYZMU. (EVOLUTION OF EVIL) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2015 W tym odcinku sylwetka ojca faszyzmu, włoskiego dyktatora Mussoliniego. 21:10 SPRAWA KEVINA ODC. 2 GŁÓWNY ŚWIADEK (THE KEVIN CASE / FALLET KEVIN) Serial dokumentalny, 59 min, Szwecja, 2017 Reżyseria: Dan Josefsson Dokumentalny serial kryminalny o dwóch chłopcach oskarżonych o morderstwo i o jednym z najbardziej wyjątkowych śledztw w historii kryminalnej Szwecji. Ostatniego dnia wakacji, w sierpniu 1998 roku 4 - letni Kevin zostaje znaleziony martwy na drewnianej palecie w pobliżu jeziora, w małym szwedzkim miasteczku. To, co początkowo wyglądało jak wypadek, wkrótce stało się jednym z najbardziej wyjątkowych śledztw w historii kryminalnej Szwecji. Na początku policja podejrzewała, że za morderstwem stoją dzieci, a po kilku miesiącach na konferencji prasowej potwierdzono to, co niewyobrażalne. Dwóch braci, Robin i Christian, 5 i 7 lat, udusili swojego kolegę. Kiedy jednak dziennikarz śledczy Dan Josefsson skontaktował się z dorosłymi już, żyjącymi w ukryciu braćmi, dowiedział się, że śledztwo w sprawie morderstwa jest dalekie od zakończenia. Usłyszał, że bracia nie przyznają się do zamordowania Kevina. Werdykt staje się wątpliwy. Josefsson ujawnia, co naprawdę się wydarzyło. Wraz z zespołem dziennikarzy przeprowadza dziennikarskie śledztwo, które doprowadza do rezygnacji głównego chirurga Paolo Macchiariniego. Odkrywa brakujące elementy układanki, która była trzymana z dala od opinii publicznej przez prawie dwie dekady. 22:25 POLSCY. SERYJNI - ODC. 8 WŁADYSŁAW BACZYŃSKI Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka, Przemysław Semczuk Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Andrzej Misaczek, Maciej Mroziewski Rok po zakończeniu wojny w Bytomiu zastrzelona została handlarka spod Wrocławia. Jej ciało znaleziono w parku. Obok zaś łuski z pistoletu kaliber 9 mm. Sprawa jako niewykryta trafiła do milicyjnego archiwum. Dziesięć lat później we Wrocławiu zostaje zastrzelony tym razem z pistoletu kaliber 5, 6 mm - rzemieślnik Chaim N. Postrzał w klatkę piersiową. Sprawca zabójstwa Chaima N. zabrał mu tylko zegarek. To ważny szczegół, ponieważ tydzień później - także we Wrocławiu - oprawkę z tegoż zegarka milicjanci odnajdują przy trzeciej ofierze. Przy ciele mężczyzny odnaleziono łuski kaliber 9 mm. Po wykonaniu ekspertyzy okazało się, że z tej samej broni zastrzelono 10 lat wcześniej handlarkę bytomskim parku. Do kolejnej zbrodni dochodzi w połowie stycznia 1957 roku, również we Wrocławiu. Strzały zostają oddane z broni kaliber 5, 6 mm. Sprawca tych zbrodni, Władysław Baczyński zostaje ujęty przypadkowo podczas spotkania z patrolem milicji. Sięgnął wówczas po broń, ale nie zdołał jej tym razem użyć. Proces jest wydarzeniem medialnym. Wyrok - kara śmierci. 23:15 AGENT 566 - ODCINEK 1. KAMEL AMIN THAABET (AGENT 566 EP. 1 KAMEL AMIN THAABET) Serial dokumentalny, 56 min, Izrael, 2020 Reżyseria: Liora Amin Batmatz, Eyal Tavor Scenariusz: Itay Landsberg Serial dokumentalny opowiadający o losach izraelskiego szpiega Eli Cohena. W maju 1960 r. Mosad zaproponował mu współpracę, ponieważ potrzebował agentów w Syrii, a on potrafił mówić po arabsku z syryjskim akcentem przejętym od rodziców. Przyjął więc tożsamość zamożnego biznesmena branży tekstylnej, Kamela Amina Tabeta i pod tym nazwiskiem działał. Był on jednym z najskuteczniejszych agentów wywiadowczych, najlepszym izraelskim szpiegiem. Spenetrował najwyższe władze syryjskie cywilne i wojskowe przekazując władzom swojego kraju niezwykle cenne informacje wywiadowcze. Pierwszy obywatel Izraela stracony za szpiegostwo. Do tej pory strona syryjska nie wydała ciała Cohena jego krewnym. Cohen stał się bohaterem narodowym w Izraelu. Ten film to pierwsza opowieść o jego życiu, ale opowiedziana dokładnie i odsłaniająca całe mnóstwo sekretów na temat działalności agenta, które przez ponad 55 lat były trzymane w ścisłej tajemnicy. Cytaty z procesu Cohena oparto na oryginalnych zapisach z różnych źródeł w Izraelu i w Syrii. W imieniu arabskiego narodu Syrii specjalny sąd wojskowy wydał wyrok śmierci na Eliyahu, synu Szaula Gindi Kohena, pochodzącego z Tel Awiwu na terenach okupowanej Palestyny. Celem jest zbadanie sprawy Cohena. Rzadkie ujęcia wykonano kamerami Mossadu. Cohen odpowiadał na wszystkie pytania sędziów. Część zataił, możliwe, że dla dobra swojej rodziny. 00:25 RELACJE REPORTERSKIE - 1981 - 1982 R. Reportaż, 28 min, Polska, 1981 Relacje reporterskie OTV w Łodzi o tematyce sportowej z lat 1981 - 1982. W odcinku: 1. Chuligańskie zachowanie kibiców Legii Warszawa na meczu z Widzewem Łódź; 2. X turniej w zapasach w stylu wolnym o wielką nagrodę miasta Łodzi; 3. Trener Władysław Żmuda oraz Zdzisław Rozborski opowiadają o wynikach losowania Pucharu Europy; 4. Mecz piłki nożnej - ŁKS - FC Zurich (Puchar Intertoto) - bohaterem materiału jest Jan Tomaszewski, który wystąpił w tym meczu na pozycji bramkarza; 5. Rozmowa z trenerem Andrzejem Dulskim o zakończonym właśnie X Turnieju Siatkówki Kobiet (wywiad ilustrowany fragmentami meczu); 6. Trening RTS Widzew, rozmowa z Władysławem Żmudą o prognozach na najbliższy sezon piłkarski; 7. Zawody Przyjaźni w lekkoatletyce. 01:00 NOTACJE - CZESŁAW LANG. BYĆ NAJLEPSZYM Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2015 Czesław Lang (rocznik 1955), były kolarz torowy i szosowy, działacz sportowy, organizator Tour de Pologne. Wicemistrz olimpijski z 1980 r. i dwukrotny medalista mistrzostw świata. 01:15 EUGENIUSZ BODO - ZA WINY NIEPOPEŁNIONE Film dokumentalny, 51 min, Polska 1997 Scenariusz, komentarz, realizacja: Stanisław Janicki Zdjęcia: Krzysztof Tusiewicz Z jednakim talentem radził sobie na estradzie, w kabarecie, filmie. Nieźle też wypadał jako reżyser i producent filmowy. A piosenki w jego wykonaniu, choć natura nie obdarzyła go świetnym głosem, stawały się przebojami, znanymi zresztą do dziś. U schyłku lat 30. osiągnął szczyty sławy. Miał tłumy wielbicielek. Kobiety jednak co najwyżej lubił, i to na krótko. Nieco na dłużej związał się tylko z ciemnoskórą Tahitanką Reri, którą zatrudnił w filmie. Tak naprawdę kochał jedynie matkę. I swego psa - olbrzymiego doga. Lubił ptysie z kremem i domowe robótki: wyszywał makatki z koralików i obwieszał nimi wszystkie ściany. Niekwestionowany gwiazdor polskiego filmu nie miał w sobie nic z gwiazdora. Miły, otwarty, elokwentny, dowcipny, w gruncie rzeczy był typem samotnika. Taki mniej więcej portret Eugeniusza Bodo wyłania się z godnego gorącego polecenia dokumentalnego filmu Stanisława Janickiego o życiu i tragicznej śmierci Eugeniusza Bogdana Junoda, który w 1920 roku przybrał pseudonim Bodo, utworzony z pierwszych sylab imienia swego i matki - Jadwigi Anny Doroty z Dylewskich. Eugeniusz Bodo urodził się w grudniu 1899 roku w Genewie. Jego ojciec, Teodor Junod, był Szwajcarem, wielbicielem i propagatorem kinematografu. Wkrótce po przyjściu na świat syna opuścił ojczyznę i wraz z żoną i malcem zjeździł niemal całą Rosję, by wreszcie osiąść w Łodzi. W 1903 roku założył tam i prowadził jedno z pierwszych kin w Polsce - "Uranię". Eugeniusz chodził do szkoły elementarno - handlowej. Matka marzyła dla niego o karierze lekarza. Jego pociągała scena i film. By zrealizować swe ambicje, ponoć uciekł z domu. W październiku 1917 roku pojawił się na scenie w Poznaniu. Potem krótko występował w Łodzi, a następnie rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie Eugeniusz zaczął zdobywać popularność na estradzie, w kabaretach, teatrze. Na ekranie zadebiutował w 1925 roku w "Rywalach". Większą rolę zagrał w niemym jeszcze "Człowieku o błękitnej duszy". Potem przyszły wielkie kinowe szlagiery: "Na Sybir", "Głos pustyni", "Jego Ekscelencja Subiekt", "Czarna perła", "Czy Lucyna to dziewczyna", "Piętro wyżej", "Robert i Bertrand", "Paweł i Gaweł", "Strachy". Ostatni film, w którym zagrał i który reżyserował, nosił tytuł "Za winy niepopełnione". Wszedł na ekrany w grudniu 1938 roku. Realizację obrazu "Uwaga, szpieg!" przerwał wybuch wojny. Na początku września 1939 roku Eugeniusz Bodo opuścił Warszawę. Znalazł się w Równem na Wołyniu, potem we Lwowie, dokąd zresztą trafiło wielu aktorów. Zaczął występować na estradzie. Przyłączył się do zespołu Henryka Warsa "Tea Jazz" i ruszył z nim w tournee do Kijowa, Charkowa, Leningradu i Moskwy. Po powrocie do Lwowa zaczął myśleć o wyjeździe do Ameryki. Był rok 1940, coraz więcej Polaków ginęło z rąk NKWD. Bodo jednak miał obywatelstwo szwajcarskie, czuł się więc w miarę bezpieczny. Ale właśnie mniej więcej w tym czasie zaczęły krążyć pierwsze pogłoski o jego śmierci. W końcu pojawiło się aż kilka jej wersji. Autor filmu przytacza je kolejno, a każda brzmi prawdopodobnie. Według pierwszej, Bodo latem 1940 roku usiłował z grupą polskich oficerów przekroczyć granicę rumuńską. Cała grupa wpadła w ręce rosyjskich pograniczników. Schwytanych osadzono w więzieniu w Śnietyniu i tam bestialsko wymordowano. Inne wersje mówiły: że zginął w maju 1941 roku we Lwowie i tam został pochowany; że zastrzelono go w Brzuchowicach, gdzie mieszkał, i pochowano przy leśnej drodze; że został zamordowany w 1941 roku przez NKWD z grupą więźniów i pochowany w zbiorowej mogile; że zastrzelił go patrol uliczny w czerwcu 1941 roku.Kiedy do Lwowa wkroczyli Niemcy, to oni pojawiają się w następnych wersjach jako mordercy aktora. Na koniec Stanisław Janicki przedstawia ponurą prawdę. Eugeniusza Bodo 26 czerwca 1941 roku aresztowało NKWD. Przewieziono go do Moskwy. Skazano na pięć lat ciężkiego wychowawczego obozu jako "element społecznie niebezpieczny". Karę zaczął odbywać w więzieniu na Butyrkach, potem trafił do Ufy, a następnie do obozów w rejonie Archangielska, gdzie zmarł 7 października 1943 roku. Na podstawie art. 3 Ustawy Rosyjskiej Federacji "O rehabilitacji ofiar represji politycznych" z dnia 18 października 1991 roku został zrehabilitowany. Wersja ta raczej nie budzi wątpliwości. Podaje ją prof. Alfred M. Mirek, współtowarzysz niedoli aktora, a potwierdzają dokumenty, które otrzymała z Moskwy kuzynka Boda, Wiera Rudż, i dołączone do nich dwa zdjęcia. Aktor spogląda z nich zgaszonym wzrokiem - postarzały, zarośnięty, smutny. Autor filmu wykorzystał relacje członków rodziny Eugeniusza Bodo, jego znajomych i wielbicieli, historyków, a także archiwalne zdjęcia, listy, dokumenty i fragmenty przedwojennych filmów z udziałem aktora. Stworzył z nich całość, którą ogląda się z niesłabnącym zainteresowaniem. 02:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PAMIĘĆ ROZPISANA NA POKOLENIA. ODC. 273 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski 30 kwietnia 1940 roku pod Anielinem poległ mjr Henryk Dobrzański, pseudonim Hubal. Po klęsce wrześniowej został bohaterem narodowym, bo nie złożył broni. Sformował Oddział Wydzielony Wojska Polskiego i kontynuował walkę z Niemcami. Żołnierze Hubala stoczyli kilka zwycięskich bitew. Oddział rozwiązano dwa miesiące po śmierci majora. Po śmierci ciało majora Niemcy starannie ukryli, nie chcąc dopuścić do powstania kolejnego miejsca polskiej pamięci narodowej. Mniej więcej trzy lata temu rodzina państwa Kowalskich z Inowłodza przyznała się, iż pierwotnie ciało bohatera było ukryte w ich rodzinnym grobowcu, kiedy jednak zmarła seniorka rodu i okazało się że brakuje dla niej miejsca w rodzinnej katakumbie, majora przeniesiono w inne miejsce. Kolejno sprawdzaliśmy bez rezultatu różne miejsca na cmentarzu. Teraz pojawiła się nowa relacja, prowadząca do przycmentarnego kościółka św. Idziego. Ten ślad zechcemy rozpoznać. 02:50 TAM JEST NASZE ŻYCIE Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Beata Hyży-Czołpińska Zdjęcia: Roman Wasiluk W 1991 roku do Polski przyjechał po raz pierwszy w życiu Andrzej Nagórny, urodzony w 1939 roku w Strasburgu, syn ostatniego konsula generalnego przedwojennej Polski. Przyjechał - albo jak sam mówi - "wrócił" do ojczyzny, choć przecież nigdy wcześniej nie widział kraju swoich rodziców. Wrócił tu i zamieszkał, bo jego ojciec wychowywał go w przeświadczeniu, że: "jesteśmy we Francji tymczasowo i kiedyś trzeba będzie do Polski wrócić". Ojciec Andrzeja, Tadeusz Nagórny, syn znanego senatora, służył w wojsku Józefa Piłsudskiego, w 1928 roku został adiutantem przybocznym prezydenta Ignacego Mościckiego, a potem ostatnim, przedwojennym konsulem generalnym Polski w Brukseli i Strasburgu. Zachował się pamiętnik, pisany przez niego dzień po dniu od momentu wstąpienia na służbę u prezydenta Mościckiego, będący niezwykle cennym świadectwem epoki, w której żył. Oprócz pamiętnika tysiące fotografii dokumentujących życie najważniejszych osób w państwie, oficjalnych i prywatnych. I pamiątki rodzinne, a każda z nich wpleciona w historię Polski i świata. W czasie II wojny światowej Tadeusz Nagórny był założycielem wojska polskiego walczącego w Francji. Po wojnie wrócił na stanowisko konsula w Strasburgu, ale na krótko, bo nie chciał uznać komunistycznej władzy w Polsce, więc z dnia na dzień został na ulicy, bez środków do życia. Jego syn miał wtedy 7 lat, córka 13. Przez lata cała rodzina żyła w biedzie. Ale zawsze, na pierwszym miejscu były tu rozmowy o Polsce, nauka polskości i patriotyzmu, przekazywanie ojczystej tradycji i wychowywanie dzieci w duchu miłości i tęsknoty do kraju, którego nigdy nie widziały. Gdy Andrzej miał 14 lat, jego ojciec ciężko zachorował. Chłopiec, ucząc się, musiał jednocześnie pracować i zarabiać na utrzymanie rodziny. 4 lata później poszedł na wojnę w Algierze. Walczył 5 lat. Został nurkiem wojskowymi i dzięki tej umiejętności mógł po wojnie pracować m.in. z kapitanem Cousteau (znanym w Polsce z filmów o podwodnych podróżach). Ciężką pracą dorobił się ogromnej fortuny, którą 3 razy tracił. Obecnie Andrzej Nagórny mieszka w Polsce i jest właścicielem polsko - francuskiej firmy handlowej. Wciąż pielęgnuje pamięć o ojcu, który nauczył go miłości do nieznanej ojczyzny. Andrzej Nagórny byłby świetnym przewodnikiem po miejscach, w których żył i pracował jego ojciec. A niezwykle bogaty zbiór rodzinnych pamiątek (w tym pisany przez lata pamiętnik) i tysiące fotografii, znakomicie dokumentowałyby historię nie tylko życia ostatniego konsula Rzeczypospolitej, ale także i przedwojennej Polski. 03:50 CUDZE LISTY Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Maciej Drygas Służby bezpieczeństwa PRL - u kontrolowały rocznie kilkadziesiąt milionów listów. Wyspecjalizowane komórki zajmowały się codziennie odklejaniem kopert, czytaniem i analizą prywatnej korespondencji. Za sprawą tych zabiegów powstawały specjalne raporty o nastrojach społecznych. Cudze listy pisane przez okres całego PRL - u: intymne, pełne bólu i rozpaczy, ale i te z pogróżkami na władzę, jak również te bardziej pragmatyczne, żeby coś załatwić - stały się tkanką do zbudowania przejmującego portretu wewnętrznego Polaków w PRL - u. Na film składają się unikatowe materiały archiwalne.