TVP Dokument Niedziela, 12.03.2023 06:00 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. ŻUBRY NIE PIJĄ ŻUBRÓWKI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Puszcza Białowieska zawiera w sobie ogromne zasoby wilgoci, ale zdobycie przez zwierzęta wody do picia i tak bywa nie lada dylematem. Niemniej korzystają z niej na różne sposoby. Woda krąży w puszczańskiej przyrodzie, a w jej obiegu biorą udział także organizmy zwierząt. Temu obiegowi przypatrujemy się na przykładzie króla puszczy - żubra, który potrzebuje szczególnie dużo wody, nawet kilkadziesiąt litrów na dobę. W jaki sposób żubry nawadniają swe potężne organizmy. Tropem tych zwierzat, ich wodopojów, karmowisk, miejsc kąpielowych prowadzi nas teriolog, czyli badacz ssaków, dr Rafał Kowalczyk, dyrektor Instytutu Biologii Ssaków w Białowieży. Przy okazji przekonujemy się, w jaki sposób duże zwierzęta, nie tylko żubr, wykorzystują wodę do celów higieny i obrony przed pasożytami, zakładając sobie w wilgotnych miejscach puszczy prawdziwe naturalne łaźnie, nieledwie wręcz zakłady kosmetyczne. Staramy się prześledzić na podstawie rozmieszczenia zwierząt mapę hydrologiczną puszczy, pokazującą, jak ich życie zależy tutaj od wody. Ale poziom i jakość wody zależy też coraz mocniej od naturalnych hydrologów bobrów. Tworzone przez nie poprzez spiętrzanie cieków stawy stają się siedliskami licznej i rozmaitej fauny. Ale zalewy bobrowe prowadzą też do zalewania systemów korzeniowych i w konsekwencji do usychania na pewnych obszarach drzew. Te jednak stanowią siedliska kolejnych organizmów, zwłaszcza owadów i ptaków. Wpływ wody na puszczę okazuje się zaskakująco wielostronny. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 7 WINNE TAJEMNICE Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Okazuje się, że w Polsce da się z powodzeniem uprawiać winogrona do produkcji win. Wbrew obiegowej opinii nasz mroźny klimat wcale nie przeszkadza w wytwarzaniu dobrych win, które mają już kilkusetletnią historię. Radosław Kotarski tym razem wyrusza do Zielonej Góry, gdzie sprawdza co pozostało z dawnych tradycji winiarskich. Odkrywa podziemia niemieckiej wytwórni win musujących Gremplera, wyciska sok z winogron stosując dawne techniki, a także postanawia skosztować współczesnych wyrobów polskich winiarzy. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 273 ŚLADAMI JAKUBA FONTANY Magazyn, 21 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek prowadzi widzów śladami Jakuba Fontany, jednego z najważniejszych architektów dawnej Warszawy. To jemu stolica zawdzięcza m.in. kościół franciszkanów, Collegium Nobilium (obecnie siedziba Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza), kamienicę Prażmowskich, fasadę kościoła Świętego Krzyża, a nade wszystko przebudowę wnętrz Zamku Królewskiego. Choć warszawskie Stare Miasto zostało podczas okupacji doszczętnie zniszczone, staraniami m.in. prof. Jana Zachwatowicza odbudowano je na podstawie szczegółowych planów miasta, a także obrazów Canaletta (kamienica Prażmowskich). Prowadzący w ciekawy sposób opowiada o dawnej Warszawie oraz jej powojennej odbudowie. To piękny i kształcący spacer po stolicy Polski. 07:35 WETERYNARZE Z SERCEM - /13/ Reality show, 24 min, Polska, 2016 Reżyseria: Krzysztof Kasior, Sandra Andrzejewska, Wojciech Wołoszyn Scenariusz: Wojciech Wołoszyn Weterynarze z sercem odwiedzą tym razem piękne okolice Wałbrzycha, gdzie na 12 hektarach malowniczego terenu działa Ogród Zoologiczny w Łącznej. Żyje w nim ponad 70 gatunków zwierząt z całego świata. Niestety, czasem zaglądają tu lokalne drapieżniki. Między Brzegiem a Oławą znajduje się Ranczo Gać - unikatowe gospodarstwo agroturystyczne. Tutaj rozegra się mrożąca krew w żyłach historia, której bohaterem będzie chory baran. W Opolu zaś spotkamy Adriannę i jej przemiłą sukę Santę. To historia przyjaźni człowieka i zwierzęcia. Takiej na dobre i na złe... 08:05 FASCYNUJĄCA HISTORIA NARCIARSTWA (THE FABULOUS HISTORY OF SKIING / LA GRANDE HISTOIRE DU SKI) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Pierre Antoine Hiroz Pierwsze ślady aktywności człowieka na nartach mogą sięgać nawet 5000 lat wstecz, a pierwsze malowidła naskalne przedstawiające człowieka na nartach pochodzą sprzed około 1000 lat. Ale współczesna historia narodzin narciarstwa jest ostatecznie osadzona w północnej Europie, na dzisiejszym terytorium Saamów. Od połowy XIX wieku ten środek transportu rozwijał się szybko, aby ułatwić handel towarami i przewóz sprzętu wojskowego. Na przełomie wieków stał się rekreacją i sportem dla nielicznych szczęśliwych i stał się najpopularniejszym sportem zimowym w dzisiejszych czasach. Film odtwarza kontekst historyczny i dzięki bogatym źródłom archiwalnym ożywia ten kwitnący boom narciarski, ujawniając zaskakujące fakty i nieoczekiwane historie. 09:05 O MIODZIE I LUDZIACH (OF HONEY AND THE MAN / DU MIEL ET DES HOMMES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Eduard Bergeon Scenariusz: Luc Golfin Zdjęcia: Nicolas Ducrot Muzyka: Thomas Doppelo Film dokumentalny o pszczołach, produkcji miodu i człowieku, który ma wpływ na ich kondycję. Pszczoły to hodowane od wieków owady, które produkują miód i są niezwykle potrzebne przyrodzie. Zbierają nektar i pyłek kwiatów, który jest ich pożywieniem i zapylają rośliny owadopylne (np. drzewa owocowe, rzepak). Rośliny, które dostarczają pszczołom surowca do produkcji miodu są nazywane miododajnymi. Niestety, te owady są zagrożone. Gdyby pszczoły wyginęły, życie ludzkie byłoby w niebezpieczeństwie. To od nich w dużej mierze zależy produkcja żywności dla ludzi. Bez pszczół rośliny nie mogłyby się rozmnażać. Niestety, w ciągu kilku lat populacja pszczół zmniejszyła się o kilka miliardów. Rolnicy na całym świecie próbują naprawić szkody, wyrządzone przez człowieka. Troszczą się o pszczoły, które w zamian obdarzają ich swoim skarbem: miodem. Od pszczół można się wiele nauczyć. W ulu nie ma indywidualistów. Jest społeczność, dążąca do wspólnego celu. Jednostka traci znaczenie na rzecz wspólnego interesu. To niezwykłe. Dopóki nad pszczołami będą czuwać ludzie, ekosystemy ocaleją. Ale w wielu krajach wspólna historia pszczół i ludzi może się skończyć. Ochrona tych owadów leży w naszym wspólnym interesie. Bez nich nasz gatunek również może wyginąć. 10:05 POWRÓT PIĘKNA. SZTUKA I ESTETYKA (THE RETURN OF BEAUTY. ARTS AND AESTHETICS / DIE SCHÖNHEIT IST EIN WILDES TIER. KUNST UND ÄSTHETIK) Film dokumentalny, 40 min, Austria, 2018 Reżyseria: Ines Mitterer Dokument analizuje pojmowanie piękna w sztuce. Czy jest ono czynnikiem oceny i postrzegania sztuki, tak jak było w ostatnich dziesięcioleciach? W ostatnich czasach istnieje pogląd, że dzieło sztuki ma wywoływać wzburzenie, przełamywać tabu i negocjować społeczne nieporozumienia. Nie musi być piękne. A czym jest kicz? Estetykę uznano za jedną z dominujących kategorii oceny sztuki w XIX wieku, nic dziwnego, mówiąc o sztukach pięknych les beaux arts. Teraz niektórzy artyści dostrzegają powrót piękna. Autorzy filmu szukają dowodów i poparcia dla niektórych tez w Rzymie i Florencji, gdzie filozof Konrad Paul Liessmann i gwiazda sztuki Ólafur Elasson mają szansę podyskutować na temat piękna w sztuce. 10:55 FASCYNUJĄCE MIEJSCA - FASCYNUJĄCE ANDY (FASCINATING ANDES) Cykl dokumentalny, 14 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Steffen Sailer, Annette Scheurich Cykl filmów dokumentalnych, przedstawiających krótkie podróże do Ameryki Południowej, Afryki i Europy. Szybkie wypady do: Patagonii, w Andy lub do dżungli tropikalnej. To okazja poznania Kenii lub Gór Wogezów w sercu Europy. Atrakcja dla dla każdego widza. Odcinek "Fascynujące Andy" to podróż w góry Ameryki Południowej. Niewiele jest miejsc na Ziemi, które byłyby bliższe do gwiazd niż Andy. To potężne, niepowtarzalne, tajemnicze i zdumiewające pasmo górskie. Jest niemal jak osobny wszechświat na naszej Planecie. U stóp znajduje się największa rezerwa wody pitnej w Ameryce Południowej Campo de Hielo Sur: olbrzymi Lądolód Patagoński Południowy - na granicy między Chile i Argentyną. Na wyżyny Andów prowadzi zwykła droga. Szlak wiedzie przez góry, przedzierając się przez gęste lasy deszczowe, aż dociera do fascynującego miejsca już w Chile. Południowo - zachodnie tereny środkowych Andów są wyjątkowo jałowe. Tu się znajduje największe solnisko na świecie Salar de Uyuni. Poza porą deszczową - miejsce wygląda jak pustynia z kryształów. Białe złoto. Są tu złoża 10 miliardów ton soli. Ogromne kaktusy kolumnowe znaczą punktowo odseparowaną skałami - białą pustynię. Warstwa soli dochodzi do 30 metrów grubości. Nawet najcięższy pojazd może bezpiecznie przejechać przez pozornie bezkresną, słoną równinę. Samochód z napędem na cztery koła jest najlepszym środkiem transportu na trasie przez Andy. Kamieniste drogi są trudne dla każdego pojazdu. Nieustanna walka o przeżycie trwa w cieniu Andów. 11:15 BOSCO BOYS Reportaż, 24 min, Polska, 2018 Od ponad 30 lat salezjanie zapewniają edukację zawodową i wychowanie ludziom młodym w Kenii. Salezjanie z Nairobi tworzą dom dla dzieci, których codziennością była ulica. Pomagają młodym ludziom, pozbawionym domu rodzinnego lub przebywającym z dala od niego w poszukiwaniu pracy i lepszego życia, których przyciąga stolica kraju. W stolicy Kenii, Nairobi, salezjanie prowadzą dwa duże dzieła wychowawcze: Bosco Boys - Dom dla Chłopców Ulicy, w którym znajdują schronienie dzieci i młodzież, głównie z pobliskiego slumsu Kuwinda; a także Don Bosco Boys Town, czyli Szkołę Techniczną z internatem, która kształci spawaczy, mechaników, murarzy, stolarzy, sekretarki. W obu placówkach przez ubiegłe lata pracowali polscy misjonarze i wolontariusze. 11:45 BARBARA WŁODARCZYK ZAPRASZA - TERRA INCOGNITA. KTO JEST WŁAŚCICIELEM INTERNETU? Program kameralno-studyjny, 8 min, Polska, 2022 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Wprowadzenie do filmu dokumentalnego "Terra Incognita. Kto jest właścicielem internetu?" 11:55 TERRA INCOGNITA. KTO JEST WŁAŚCICIELEM INTERNETU? (TERRA INCOGNITA - WHO OWNS THE INTERNET? / NEULAND - WER HAT MACHT IM INTERNET?) Film dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Julia Friedrichs, Andreas Spinrath, Fabienne Hurst Kto będzie właścicielem internetu? Chiny i Stany Zjednoczone wyprzedzają cyfryzację, pozostawiając w tyle kraje takie jak Niemcy; zarówno ekonomicznie, jak i politycznie. Jednymi z najbardziej wartościowych firm na świecie są platformy technologiczne z USA i Chin. Ale czy w tej konkurencyjnej przestrzeni jest miejsce dla innych narodów? W Niemczech internetowy sprzedawca odzieży pracuje nad silną obecnością w Internecie. Spoglądamy za kulisy szybko rozwijającej się branży cyfrowej i wyjaśniamy, w jaki sposób ta firma wykorzystuje dane klientów do ulepszania swoich usług. Co to oznacza dla gospodarki, gdy platformy internetowe stają się coraz potężniejsze, a dane zyskują na wartości? Jak można kontrolować moc? Chiny zaczęły eksperymentować z punktacją społeczną i systemami kredytowymi. Tutaj technologia jest obecna wszędzie. Terra incognita / Neueland to dosłownie znaczy "nowa ziemia". Jest to metaforyczne określenie zmian, jakie niesie ze sobą cyfryzacja i nieuniknione zmonopolizowanie rynku przez wielkie platformy internetowe. 12:45 WYBUDZENI - DR PAWEŁ RUDZIŃSKI Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Scenariusz i reżyseria: Alina Mrowińska Zdjęcia: Michał Jarosiński Prowadzenie: Ewa Błaszczyk 10 lat temu doktor Paweł wygrał konkurs na szefa kardiochirurgii szpitala MSWiA w Warszawie. Przed rozpoczęciem nowej pracy wyjechał na tygodniowy urlop do Chorwacji. W trakcie nurkowania podtopił się, nie wiadomo co się stało pod wodą. Dziś doktor Paweł niewyraźnie mówi, słabo widzi, nie porusza się samodzielnie, stracił możliwość wykonywania ukochanego zawodu, rozsypała mu się rodzina, a mimo to jest szczęśliwy. Opiekuje się nim jego przyjaciółka Teresa, razem stworzyli dom. 13:15 ŻYWY BAŁTYK - ODC. 2 ZATOKA PUCKA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Joanna Pawlikowska Prowadzenie: Andrzej Kruszewicz Cykl filmów o fascynującym świecie zwierząt i roślin związanych z Morzem Bałtyckim. Pokazujemy zwierzęta mało znane i docieramy do miejsc wyjątkowo cennych, o szczególnym znaczeniu - obszarów objętych ochroną w ramach sieci Natura 2000. Narratorem cyklu jest znany popularyzator wiedzy o przyrodzie, Andrzej Kruszewicz. 13:50 KAMERY WŚRÓD ZWIERZĄT, SERIA 1 - ODC. 3 (ANIMALS WITH CAMERAS) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Hannah Ward, Anne Sommerfield, Clare Dornan W tym odcinku poznamy sekrety trzech niezwykłych gatunków zwierząt. Odwiedzimy Azory, archipelag położony na otwartym Atlantyku. Co roku licznie gromadzą się tu mobule. Do dziś nie wiadomo, w jakim celu. Czy miniaturowe kamery pomogą rozwiązać tę zagadkę? W górzystych terenach Francji pojawia się coraz więcej wilków. Niektórzy hodowcy mają powód do zmartwień. Ich owce padają ofiarą drapieżników. Spróbujemy ustalić, czy psy pasterskie mogą powstrzymać narastający konflikt. Naszą misję zaczynamy jednak w północno - wschodniej Turcji. Szukamy tu drapieżników, które wyginęły w dużej części Europy. Na tych obszarach niedźwiedzie brunatne występują licznie. Są jednak bardzo płochliwe. Takie zwierzęta niełatwo obserwować. Badacze chcieliby wiedzieć, dlaczego tak dużo niedźwiedzi przetrwało na tak niewielkim skrawku lasu, otoczonym przez skupiska ludzkie. Czym żywią się te zwierzęta? Gdzie śpią? Jak wyglądają ich wzajemne relacje? Współpracujemy z naukowcami, którzy obserwują miejscowe niedźwiedzie. 14:50 CAŁA PRAWDA O ZABIEGACH KOSMETYCZNYCH - CZĘŚĆ 2. (TRUTH ABOUT COSMETIC TREATMENTS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Paul Overton Dwuczęściowy film dokumentalny BBC Studios. Nigdy wcześniej kobiety i mężczyźni nie wydawali więcej na zabiegi kosmetyczne. Przemysł zabiegów kosmetycznych jest obecnie wart trzy miliardy funtów. Nauka poczyniła postępy, dzięki nim poprawki urody bez użycia skalpela są dostępne za dużo mniejsze pieniądze niż tradycyjne operacje. Ten film odkrywa współczesną rzeczywistość samodoskonalenia. Od płynnych zabiegów nosowych, które prostują nos w 10 minut na płasko, po zamrażanie tłuszczu, które usuwa zbędne kilogramy. Tylko dlatego, że możemy mieć dowolną twarz i ciało, czy powinniśmy? Jakie niebezpieczeństwa kryją się za obietnicami? Witamy w nowym, wspaniałym świecie kosmetycznych ulepszeń. W tym programie zbadamy szczegółowo zabiegi twarzy i całego ciała. Część 2. Nastąpił dramatyczny spadek ilości wykonywanych operacji plastycznych, jak lifting twarzy i liposukcja. Ale wzrosła ilości zabiegów niechirurgicznych, jak wypełnianie zmarszczek czy kriolipoliza. Tym razem opowiemy wszystko o ciele. Zacznę od najnowszego trendu w poprawkach sylwetki. Jak uzyskać bardziej krągłą pupę? Pogoń za idealnym ciałem spowodowała rozwój procedur znanych jako konturowanie ciała. Ich celem jest nieinwazyjne usunięcie uporczywego tłuszczu. Istnieją dwa podejścia do modelowania sylwetki. Jedno polega na wymrożeniu fragmentu tkanki tłuszczowej. Druga na wytapianiu go pod wpływem ciepła. W ostatniej części odcinka o ciele spojrzymy na coś, co często jest pomijane kiedy mówimy o przeciwdziałaniu starzeniu. Tuż po twarzy dłonie najlepiej zdradzają nasz wiek. 15:45 SEKRETY JOWISZA (JUPITER REVEALED) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Thomas Hewitson Zdjęcia: Andrew Fleming Dokument z serii "Horizon" opowiada o Jowiszu. Ten film podąża za misją Juno i w końcu odkrywa niektóre ukryte tajemnice planety. Jowisz jest planetą potworem. Wszystkie planety, asteroidy i komety naszego Układu Słonecznego zmieściłyby się w nim. Ale do tej pory zaskakująco mało wiedzieliśmy o tym największym gigancie gazowym. 16:45 KORNWALIA Z SIMONEM REEVEM - CZĘŚĆ 1 (CORNWALL WITH SIMON REEVE) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2020 Simon Reeve podróżuje po pięknej Kornwalii, spotykając ludzi i miejsca dotknięte pandemią w 2020 roku. Krótkie brytyjskie lato jest dla Kornwalii wszystkim, a turystyka ma kluczowe znaczenie dla życia wielu ludzi. Jednak pandemia w 2020 roku spowodowała niesamowity spokój w tym zwykle tętniącym życiem nadmorskim miejscu. Tymczasem lokalne firmy muszą jakoś przetrwać. Czy sobie poradzą? Simon przygląda się również wyzwaniom środowiskowym, przed którymi stoi Kornwalia, i po drodze spotyka wiele wspaniałych dzikich zwierząt, w tym foki szare, młode homary i nowo przywróconą populację bobrów. 18:00 POLSKIE DZIEDZICTWO S.I - ODC. 9 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański Zdjęcia: Damian Szprejda, Jacek Cichocki, Mariusz Gala Prowadzenie: Stefan Tompson Cykl dokumentalno - historyczny o polskim Dziedzictwie Kulturowym na Kresach Wschodnich, prowadzony przez Stefana Tompsona, w którym przybliżona zostaje widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Prezentowane są najciekawsze polskie posiadłości, usytuowane za naszą obecną wschodnią granicą. Ukazane są najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te, o których już dawno zapomniano. Autorzy przedstawiają ich historię, opowiadają o ciekawostkach i legendach, omawiają polski aspekt dotyczący prezentowanych posiadłości. Przybliżają historię Polaków na danym terenie i zachęcają każdego widza do odwiedzin miejsc polskiego Dziedzictwa Kulturowego na Kresach Wschodnich. W tym odcinku wybierzemy się do Wilna. To miasto leżące na skrzyżowaniu szlaków biegnących z czterech stron świata, położone na Pojezierzu Litewskim u ujścia rzeki Wilejki do Wilii, od zarania swoich dziejów było ważnym ośrodkiem politycznym, gospodarczym, kulturowym i religijnym tej części Europy. To również jedna z historycznych stolic Rzeczypospolitej Obojga Narodów. To tutaj mieści się jeden z najstarszych Uniwersytetów w Europie oraz spoczywa matka i serce marszałka Józefa Piłsudskiego. Zapraszamy w niezwykłą podróż do Wilna, o którym opowie Stefan Tompson. 18:30 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 9. KOSOWO Cykl reportaży, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Konrad Zagórski Prowadzenie: Lena Urbańska Seria podróżnicza, niemająca wiele wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Republika Kosowa to najmłodsze państwo europejskie, które zostało powołane do życia w wyniku rozpadu Socjalistycznej Republiki Jugosławii. Niedawna integralna część składowa Serbii, funkcjonująca jako okręg autonomiczny, ogłosiła jednostronnie niepodległość 17 lutego 2008 r. Wydarzenie to uruchomiło międzynarodowy spór na temat dezintegracji współczesnych państw w wyniku separacji ich części składowych. W tym odcinku Lena wybierze się do tego małego kraju, aby poznać jego mieszkańców, ich kulturę, ale przede wszystkim niełatwą, często krwawą historię. 19:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 189 SZCZECIN Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Agnieszka Grabarska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponownie odwiedzamy Szczecin - miasto, które poprzednio zachwyciło nas znakomitymi przykładami nowoczesnej architektury. Tym razem sięgniemy w głąb jego dziejów, zapytamy o historię oraz o lokalne ciekawostki, jak choćby o miejskie legendy. Zobaczymy też miasto okiem lokalnej fotografki, która stworzyła swoistą galerię miejskich arcydzieł. Nie zabraknie też spaceru Bulwarami Piastowskimi, tak zwaną Aleją Żeglarzy. Zwiedzanie stolicy województwa zachodniopomorskiego zaczniemy od Rynku Siennego, na którym handlowano sianem. Było to najważniejsze miejsce handlowe w mieście. W połowie XIV wieku przy rynku powstał ratusz, co świadczyło o wysokiej randze tej części Szczecina. Podczas wojny budynek został mocno zniszczony. Odbudowano go w latach 70. w stylu gotycko - barokowym. Dziś jest siedzibą Muzeum Historii Szczecina. 19:30 ĆWICZENIA WARSZTATOWE Film dokumentalny, 11 min, Polska, 1996 Scenariusz i reżyseria: Marcel Łoziński Zdjęcia: Jacek Petrycki Uliczna sonda na temat dzisiejszej młodzieży, pozwalająca ukazać możliwości filmowego preparowania podwójnych odpowiedzi... Każda wypowiedź może być poczytana albo za pozytywną albo za negatywną... 19:45 DOTKNIĘCIE Reportaż, 12 min, Polska, 1978 Reżyseria: Marcel Łoziński Reportaż jednego dnia pobytu w Warszawie uzdrowiciela Clive'a Harrisa. 20:10 OSTATNI GÓRALE Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2017 Reżyseria: Filip Luft Zdjęcia: Sierhei Marchyk, Radek Wikiera, Jan Wierzejski Film dokumentalny o polskich góralach. Od zarania dziejów, wśród najwyższych szczytów Tatr i żywiołów, żyją ludzie z popadającej w zapomnienie grupy etnicznej z Podhala. Ta grupa jest jedną z najbardziej wyróżniających się w Europie. Mają niepowtarzalny styl ubioru, ekonomię, metody konstrukcji domów, własną kulturę, architekturę, tradycję i folklor. Film koncentruje się też na odwiecznych stosunkach człowieka z naturą. Oprócz wspaniałych górskich widoków, poznamy czterech niezwykłych bohaterów. Jarek, który jest specjalistą od drewna; Staszek, który większość czasu spędza z owcami w bacówce; Jan, który ma warsztat i umie wszystko zrobić oraz Piotr muzyk, dzięki któremu będziemy na góralskim weselu. Przekonamy się, że czas w górach zatrzymał się wraz z siłą, odwagą, umiejętnościami i miłością do wolności ich mieszkańców. 21:10 AGONIA Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Knittel Scenariusz: Adam Strug, Tomasz Knittel Zdjęcia: Nicolas Villegas Prowadzenie: Adam Strug W filmie "Agonia" zabierzemy widzów w świat muzyki tradycyjnej, widziany oczami charyzmatycznego narratora, Adama Struga. To podróż przez jej zmierzch, próba przyjrzenia się i opisania dzisiejszego stanu rzeczy. Głównym tematem będzie jej agonia - śmierć muzyki przekazywanej drogą ustną - odchodzi dawny model słyszenia i wykonawstwa. Na naszych oczach odchodzą ostatni jej reprezentanci, pokolenie urodzone przed pierwszą i drugą wojną światową. Wraz z nimi kończy się pewien etap. To także opowieść o kraju, którego 1/3 to ziemie "odzyskane", opowieść o ludziach, którzy nie mieli szansy zakorzenienia się. Nie da się kultury ludowej stworzyć przez 50 lat, opowieść o wyborze, przed jakim stanęli Polacy w latach 60. Kultura ludowa w postaci "Mazowsza" vs kontrkultura. Czyli o powodach początku jej zaniku. Opowieść o Polsce i naszej wypartej chłopskiej tożsamości. O tym, jaki wpływ miał na to komunizm. O transformacji i latach 90. oraz o dzisiejszych archeologach, którzy starają się ją zapisać. Ludzie w interiorze, ci, którzy są ostatnimi reprezentantami muzyki źródeł, przez sąsiadów postrzegani są przez pryzmat "Mazowsza", "Cepelii", oficjeli gminnych czy disco polo. Różne środowiska starają się zachować prawdę ich muzyki, ale droga to niełatwa, a z zachowaniem pierwowzoru niewielu się udaje. "Agonia" nie będzie oskarżeniem, raczej medyczną diagnozą, niepozostawiającą złudzeń, nikogo nieoskarżającą. Muzykalność polska niegdyś polegała na tym, że obok siebie funkcjonowała nieskończona ilość gatunków. Dziś wszystko zaczyna się zacierać i mieszać ze sobą. To z jednej strony film o "ostatnich Mohikanach", o próbie zatrzymania czasu i utrwalenia źródła, ale także o deformacji, świadomym lub nie wykrzywianiu, a także polityce kulturalnej ostatnich 100 lat. To film o agonii, ale zarazem głos, a wręcz krzyk o nowe otwarcie. 22:25 TAMTE LATA, TAMTE DNI - HALINA KUNICKA Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzenie: Marta Perchuc - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem w sentymentalną podróż zabiera nas znana z wielu niezapomnianych przebojów piosenkarka, Halina Kunicka. 23:00 BEZ POWROTU (NO U - TURN) Film dokumentalny, 93 min, Francja/Niemcy/Nigeria, 2022 Reżyseria: Ike Nnaebue Film dokumentalny, w którym nigeryjski reżyser Ike Nnaebue opowiada swoją wstrząsającą historię ucieczki z Nigerii, a następnie wędrówki przez Benin, Mali i Mauretanię do Maroka, gdzie musiał ostatecznie zawrócić, nie mogąc dotrzeć do Europy. W filmie dokumentalnym, odtwarza tę zmieniającą życie podróż, którą odbył ponad 20 lat temu. Po drodze spotykał tych, którzy wybrali tę samą drogę i poprzez rozmowy z nimi stara się zrozumieć, co motywuje dzisiejszą młodzież do narażania się na niepewną przyszłość. Większość zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństw związanych z podróżowaniem bez dokumentów, jednak coraz więcej dołącza do grona tych, którzy podejmują to ryzyko, pomimo szeroko rozpowszechnianych informacji, zdjęć i zeznań w Internecie od osób, które zostały zwabione do niewoli. Ten autorefleksyjny dziennik podróży, opatrzony mocnym poetyckim komentarzem, wskazuje na głęboką tęsknotę całego pokolenia za lepszym życiem. Reżyser, który dziś jest uznanym twórcą w Nigerii, stara się zrozumieć, co obecnie skłania Afrykańczyków do emigracji. 00:40 SZKLANE NEGATYWY Film dokumentalny, 39 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Borowiec Odnalezienie ukrytych na strychu lubelskiej kamienicy tytułowych negatywów portretujących miejscową żydowską społeczność staje się początkiem fascynującej podróży w czasie i przestrzeni. Próba rozwikłania tajemnicy ich autorstwa prowadzi do zaskakujących odkryć. Na przywróconych do życia fotografiach pojawia się kruchy jak szklana tafla świat, który niedługo później miał zniknąć, roztrzaskany na miliony kawałków. Dzięki zdjęciom, wspomnieniom świadków i sugestywnej muzyce zespołu Kroke możemy choć na moment złożyć go z powrotem. 01:25 PIOTR SZCZEPANIK. KONIEC ŚWIATA KORMORANÓW Film dokumentalny, 57 min, Polska, 1990 Scenariusz: Antoni Krauze Filmowa opowieść o życiu i twórczości Piotra Szczepanika. W mieszkaniu artysty spotkali się: Joanna Szczepkowska, Marian Brandys i Jerzy Markuszewski. Zebrani rozmawiają o drodze artystycznej Piotra Szczepanika, jego udziale w polskim życiu politycznym (prezentacja zdjęć ze strajku w Stoczni Gdańskiej w 1980 roku), fascynacji książką Mariana Brandysa "Koniec świata szwoleżerów". W programie wykorzystano piosenki "Żółte kalendarze", "Gorzkie głogi", "Goniąc kormorany". 02:25 WALKA BEZ BRONI Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Zofia Kunert Film dokumentalny Zofii Kunert "Walka bez broni" pokazuje funkcjonowanie niezwykłej konspiracyjnej komórki, jaką było Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK, i przypomina ludzi, którzy ją tworzyli. Poprzez osobiste wspomnienia dwojga ostatnich żyjących pracowników BIP KG AK, prof. Marii Straszewskiej i Władysława Bartoszewskiego, autorka ukazuje zakres i formy działania tej struktury. Kładzie nacisk na tak nietypowe przedsięwzięcia, jak np. Akcja N, czyli świetnie zaplanowana i przeprowadzona akcja oddziaływania psychologicznego na niemieckich okupantów za pomocą niemieckojęzycznej prasy, ulotek, broszur, sfałszowanych zarządzeń. W filmie Zofii Kunert mówi o tym słynny Kurier z Warszawy Jan Nowak - Jeziorański; jego wypowiedź została zarejestrowana w 2002 roku. Nowatorstwo i skuteczność stosowanych przez BIP KG AK metod podkreśla specjalista w zakresie walki psychologicznej, który porównuje je z dzisiejszymi sposobami prowadzenia wojny informacyjnej. 03:25 MARIANNA KRÓLOWA KOTLINY Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Marcin Bradke, Maciej Kieres "Marianna, królowa Kotliny". Film dokumentalny z elementami fabularyzowanymi o życiu i działalności królewny Marianny Orańskiej w Kotlinie Kłodzkiej i na Śląsku.