TVP Historia Poniedziałek, 06.03.2023 Zmiany z dnia 14.02.2023 w stosunku do raportu z dnia 01.02.2023 (dodano pozycję programową) 10:25 DUNAJ - ODC. 2. Z WACHAU DO GRANICY WEGIER (THE DANUBE - FROM ITS SOURCE TO THE BLACK SEA) Film dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Barbel Jacks Seria dokumentalna o Dunaju i miastach oraz krainach położonych nad tą europejską rzeką. To 2888 kilometrów od źródła w Schwarzwaldzie do ujścia do Morza Czarnego, Dunaj łączy dziesięć krajów o bardzo różnych kulturach. Jest zatem nie tylko drugą najdłuższą rzeką Europy po Wołdze, ale także najbardziej międzynarodową rzeką na świecie. Dunaj był jest jednym z najważniejszych szlaków handlowych w Europie i stanowi koło ratunkowe dla wielu ludzi. Po drodze przepływa przez wspaniałe krajobrazy, od krasowych gór Jury Szwabskiej, przez aluwialne i bagienne krajobrazy z unikalną florą i fauną, aż po imponujące kaniony Żelaznej Bramy i wreszcie rozległą deltę rzeki u jej ujścia do Morza Czarnego. Nie tylko wielkość Dunaju jest wyjątkowa, ale ma również własną wolę i jest jedyną dużą rzeką w Europie, która płynie z zachodu na wschód. Ta seria filmów przedstawia przyrodę i ludzi nad Dunajem oraz daje wgląd w ich różne życie, które kształtuje rzeka. Odcinki: Odc. 01: Od źródła do Linz; Odc. 02: Z Wachau na Węgry; Odc. 03: Z Budapesztu do Belgradu; Odc. 04: Od Żelaznych Wrót do Morza Czarnego. (dodano pozycję programową) 11:15 POCZET WIELKICH HETMANÓW - ODC. 1 JAN KAROL CHODKIEWICZ Dysk./wywiad/debata, 19 min, Polska, 2022 Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Marcin Gałażyn Wykonawcy: Wiktor Szymborski (prowadzący) Aktorzy: Aleksander Jarmuła Hetman wielki litewski Jan Karol Chodkiewicz (1560 - 1621) stał się sławny jako pogromca Szwedów pod Kircholmem w 1605 roku. Jego czterotysięczne wojsko pobiło wtedy trzykrotnie większą armię szwedzką. Sławę przyniosła mu również obrona Rzeczypospolitej przed Turkami. W 1621 roku pod Chocimiem zmusił do odwrotu stutysięczną armię osmańską. W programie wystąpili: Aleksander Jarmuła (jako Chodkiewicz), dr hab. Wiktor Szymborski (prowadzący) oraz eksperci: dr Marcin Gadocha, Justyna Gałuszka, Rafał Ochęduszko, Krzysztof Czyżewski. (dodano pozycję programową) 16:00 DZIKA KANADA - ODC. 4 LÓD (WILD CANADA THE ETERNAL FRONTIER) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2014 Reżyseria: Brian Leith, Jeff Turner W tym odcinku dokumentu o dzikiej kanadyjskiej przyrodzie - koniec ostatniej epoki lodowej, który był sygnałem do narodzin współczesnej Kanady. Tysiące lat później większość obszaru północnego nadal tkwiła pod lodem. Od końca epoki lodowej ludzie kształtowali i eksploatowali tereny Kanady, ale lód i mróz uczyniły północ tej krainy właściwie niedostępnym rejonem. Tylko nieliczne zwierzęta czują się dobrze na dalekiej północy. Mniej niż 1% ssaków Ameryki Północnej może tu przeżyć. Arktyka to lód. A to, co się z nim tutaj dzieje, ma wpływ na całą planetę. Jest pewien gatunek, któremu lód służy bardziej niż innym w Arktyce. To niedźwiedź polarny. Wczesną wiosną - zanim popęka pokrywa lodowa na morzu - rodzina niedźwiedzi przewędruje setki kilometrów, by się dostać na tereny łowieckie. Niedźwiedzie polarne mają rozmaite sposoby polowania na foki, ale wszystkie zależą od zamarzniętego morza. Dla każdego, kto nie spędził tu życia, lód Arktyki wydaje się monolitem. W rzeczywistości lód na lądzie bardzo różni się od tego na morzu pod względem czasu trwania, konsystencji i reakcji. Niektóre społeczności na północy mają 70 różnych słów na opisanie lodu na morzu, nawet więcej niż na opisanie śniegu. Lód można określać różnie - od gigantycznego, masywnego jęzora lodowca po najmniejszy kryształek. Niektóre z tych rodzajów zachowują się w zdumiewający sposób. Przy odpowiednich warunkach zaczyna się jeden z tajemniczych lodowych cudów. Mowa tu o lodowych kwiatach. Są to piękne formy kryształków lodu, tworzące się na świeżo zamarzniętej pokrywie na morzu, podczas gwałtownego spadku temperatury. Nikt tak naprawdę nie wie, dlaczego się tworzą. Naukowcy wiedzą jedynie, że zawierają dużą koncentrację bakterii - esencję życia. Kilka godzin po pojawieniu się, zaczynają znikać bez śladu. Lód na morzu nieustannie się zmienia. W odpowiednich warunkach może przyciągnąć różne formy życia. Kiedy indziej wydaje się nieskończonym, groźnym dla życia dzikim pustkowiem, szczególnie dla ludzi. Dryfujące kry i góry lodowe w ciągu zaledwie kilku minut mogą z łatwością zmiażdżyć statki. To jednak nie zniechęciło podróżników zafascynowanych Arktyką. Od wybrzeża do wybrzeża ludzie zawsze zmieniali środowisko dzikiej Kanady. Największa metamorfoza zachodzi jednak na obszarze, który wydawał się tak odległy i ekstremalny, że nie wyobrażano sobie, by go można było zmienić. (dodano pozycję programową) 16:55 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - PANTEON GÓRNOŚLĄSKI Magazyn, 27 min, Polska, 2021 Panteon Górnośląski w Katowicach pokazuje kulturowe i społeczne bogactwo ziemi śląskiej. To opowieść o ostatnich stu latach historii Górnego Śląska napisana przez przybliżenie życia i osiągnięć najważniejszych postaci stąd - powstańców śląskich, ofiar totalitaryzmów, ludzi Kościoła oraz wybitnych przedstawicieli nauki, kultury i sportu. Sylwetki osób upamiętnionych w Panteonie są prezentowane w postaci stanowisk multimedialnych, w których znajdują się szczegółowe biogramy, filmy oraz materiały zdjęciowe im poświęcone. Panteon jest formą uznania i podziękowania za wierność i poświęcenie dla Ojczyzny, widzianej zawsze w polskiej macierzy. Tworzona od podstaw instytucja kultury jest szkołą ukazującą praktyczne formy patriotyzmu. Minione totalitaryzmy zniekształciły historię ostatniego stulecia. Działalność instytucji to próba wypełnienia luki pamięci i naprawienia zaniedbań związanych z przechowaniem i przekazywaniem świadectw o historii. (dodano pozycję programową) 23:05 PEARL HARBOR - OSKARŻENI 1/2 (PEARL HARBOUR THE UNTOLD STORY) Film dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: William Bracht Dwuczęściowy film dokumentalny BBC Christophera Spencera na temat japońskiego nalotu na Pearl Harbor w czasie II wojny światowej. (dodano pozycję programową) 24:00 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA PRZEDSIĘBIORCY NA UKRAINIE Reportaż, 25 min, Polska, 2004 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż z Ukrainy o przedsiębiorcy, który kilka razy bankrutował i nie zrażając się, zaczynał biznes od zera. W czasie powstawania wolnego rynku bankructwa były udziałem tysięcy kijowskich biznesmenów. Przetrwali tylko najbardziej wytrwali i przedsiębiorczy, jak bohater reportażu. Jest nim 38 - letni Sasza, który w czasach radzieckich służył w oddziałach specjalnych i tam przeszedł prawdziwą szkołę życia. Z tamtego czasu zostały mu hart ducha, tężyzna fizyczna i cenne kontakty. Sasza to prawdziwy człowiek orkiestra. Prowadzi kilka firm jednocześnie. Jest współwłaścicielem klubu paint ballu, łaźni i warsztatu lakierniczego. W ramach tego ostatniego zajmuje się między innymi malowaniem ekskluzywnych aut, będących repliką starych modeli, kupowanych przez najbogatszych Ukraińców. W najbliższym czasie Sasza planuje jeszcze budowę prywatnego hotelu. Kamera towarzyszy bohaterowi od rana do nocy - w domu, podczas gry w paint ball, próbnej przejażdżki ekskluzywnym zabytkowym autem, w czasie spotkań biznesowych i relaksu w jego prywatnej łaźni. Reportaż pozwala zrozumieć, jaki typ ludzi potrafi przystosować się do warunków wolnego rynku.