TVP Historia Wtorek, 07.03.2023 Zmiany z dnia 14.02.2023 w stosunku do raportu z dnia 01.02.2023 (dodano pozycję programową) 07:55 DAR WOLNOŚCI - SZKOŁA CICHOCIEMNYCH Film dokumentalny, 13 min, Polska, 2019 Cykl pięciu filmów według scenariusza i w reżyserii Sławomira S. Górskiego, wyprodukowanych przez Muzeum Żołnierzy Wyklętych. Jan Towarnicki, cichociemny i szef wyszkolenia taktycznego cichociemnych. Bojowy Znak Spadochronowy 889/1326. Zatwierdzony Rozkazem Naczelnego Wodza 20 listopada 1944 roku. Urodzony 17 kwietnia 1915 roku w Wysocko Wyżne w województwie lwowskim. W 1931 roku wstąpił do Związku Strzeleckiego, a w roku 1933 do Wojska Polskiego z przydziałem do 2. kompanii, 5. Pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu. W roku 1935 ukończył kurs celowniczych i strzelców wyborowych. W roku 1938 przeszedł do cywila. Zmobilizowany w roku 1939. W Kampanii Wrześniowej starszy strzelec, dowódca drużyny w 3. kompanii 5. Pułku Strzelców Podhalańskich. Po agresji sowieckiej na Polskę, 21 września 1939 roku przekroczył granicę węgierską i został internowany. Na początku maja 1940 roku, w grupie 23 osób zbiegł z internowania i przez Jugosławię i Włochy, dotarł 10 maja do Francji. Po kapitulacji Francji przedostał się do Anglii. Przeniesiony do Glasgow w Szkocji i przydzielony do służby w sądzie polowym. Wstąpił do formującej się 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Uczestnik największej operacji powietrzno - desantowej II wojny światowej Market - Garden w Holandii, zwanej Bitwą o Arnhem. Kapral, dowódca 2. plutonu, 3. Batalionu Spadochronowego. 21 września 1944 roku wykonał skok spadochronowy na Driel (samolot nr 77) w centrum ostrzału niemieckich karabinów maszynowych i moździerzy. W roku 1953 wyemigrował do Kanady i osiedlił się w Toronto (Ontario). Do emerytury pracował w fabryce samochodów Ford. (dodano pozycję programową) 12:20 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - PAKT MOSKIEWSKI Magazyn, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Cel Układu Warszawskiego był niezmienny: podbój Europy Zachodniej. W latach 80. dowódcy sowieccy alarmowali, że to ostatni moment na zwycięski marsz. Zapaść technologiczna szczęśliwie zweryfikowała ten ambitny plan. W programie wykorzysatno wyjątkowe, do niedawna ściśle tajne archiwa filmowe. O idei układu i jego znaczeniu mówią: - płk dr hab. Juliusz Tym z Akademii Sztuki Wojennej - ekspert ds. wojskowości dr Łukasz Przybyło - ekspert ds. bezpieczeństwa prof. Tomasz Kośmider. (dodano pozycję programową) 13:00 KRWAWA HISTORIA SZKOCKICH KLANÓW - ODC. 1 (BLOOD OF THE CLANS) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Craig Collinson W tym porywającym sequelu serii "Historia szkockich klanów" klany powracają jeszcze potężniejsze i jeszcze bardziej nikczemne. Narrator, Neil Oliver, zabiera widzów w podróż po najgorętszym okresie historii Wielkiej Brytanii. Klany, wciąż ze sobą skłócone, muszą stawić czoła brutalnej wojnie domowej, oszustwom legendarnego Rob Roya i zagrażającemu zagładą wyzwaniu rzuconemu przez nowego króla. Śmierć i zdrada kryją się za każdym rogiem. W trzech częściach serii występują inni bohaterowie. Najpierw są to protagoniści wojny domowej z lat 1644 - 51, potem słynny szkocki Janosik Rob Roy, a w końcu animatorzy i pogromcy ostatniego powstania jakobitów, czyli zwolenników przywrócenia na brytyjski tron dynastii Stuartów. Twórcy postawili na inscenizacje. Akcja, częściej niż we wnętrzach historycznych budowli, rozgrywa się w plenerze, aby widzowie mogli poznać posępny urok Gór Kaledońskich. Cykl nie idealizuje jednak przeszłości: górale są bitni, kłótliwi i nie gardzą pieniędzmi. Religijne i polityczne spory bywają przykrywką dla ich egoistycznych pobudek. Oprócz fanatyków niepodległości, swoje argumenty przedstawiają także zwolennicy unii z Anglią. Neil Oliver nie komentuje zza kadru, towarzyszy bohaterom, przyciszonym głosem tłumacząc powody, okoliczności i następstwa ich działań. (dodano pozycję programową) 20:00 NASZA KRÓLOWA ELŻBIETA CZ. 1 (OUR QUEEN. A MOMENTOUS YEAR FOR A BUSY MONARCH) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Michael Waldman Scenariusz: Robert Hardman Żaden brytyjski monarcha nie żył tak długo jak Elżbieta II, nie podróżował tak daleko, nie spotkał tak wielu ludzi, ani nie widział tylu zmian na świecie i w samej monarchii. Tylko jedna królowa, Wiktoria, świętowała sześćdziesięciolecie swojego panowania, obchodziła diamentowy jubileusz. Wtedy nie było potrzeby pokazywania się publicznie na tak dużą skalę. Elżbieta rozumie, że współczesna monarchini musi się pokazywać ludziom, żeby utrzymać wiarygodność oraz przekonać, że sprawowanie władzy wymaga zbiorowego wysiłku. Monarchia przetrwa, jeśli pozostanie ważna i użyteczna, a przy tym zachowa własny styl. Oglądając ten film, widz ma okazję bliżej poznać najsławniejszą kobietę na świecie, jej rodzinę i służbę. Królowa jest chyba jedyną osobą, która wie co myślą jedni o drugich. Podczas jej panowania, przez ponad 30 lat w jej rządzie zasiadali konserwatyści, przez 24 lata laburzyści, a teraz po raz pierwszy jest on koalicyjny. Oczywiście królowa wszystkich zna, od cesarza i cesarzowej Japonii do emira Kuwejtu. A jak wygląda jej najbliższe otoczenie? Wszyscy pracownicy pałacu Buckingham muszą odbyć szkolenia. Odbywa się kurs dla lokajów i kamerdynerów. Nie jest to jednak praca na całe życie i wielu z nich odejdzie, ale nie będą mieli problemu ze znalezieniem innego zajęcia, mając takie CV. Stażysta uczy się zanosić tace z herbatą rodzinie królewskiej i jej gościom, a także poznaje starą tradycję odbijania na maśle korony. Jeśli jakieś wydarzenie może być sprawdzianem dla całego dworu, to jest nim przyjazd któregoś ze światowych przywódców. W dyplomacji nie ma większego symbolicznego gestu niż oficjalna wizyta. Zwłaszcza tu poważnym rozmowom politycznym i handlowym towarzyszy olśniewające tło. Gospodarzem jest zawsze królowa, ale rząd odbiera jej gości. Ukoronowaniem każdej oficjalnej wizyty jest bankiet w sali balowej pałacu. Kolacje są dla ponad stu osób. Stół jest przygotowywany z wielką skrupulatnością: bezcenna porcelana, srebrne talerze pozłocone przez Jerzego IV, tysiące szklanek, po 6 dla każdego gościa. Wszystko ustawiane zgodnie z tradycją. A królowa osobiście wszystkiego pilnuje. Zawsze ogląda stół w towarzystwie marszałka dworu i jego zastępców. W czasie bankietów są wygłaszane mowy, a królowa woli ukryte mikrofony.Choć pałac Buckingham służy brytyjskim stosunkom handlowym i dyplomatycznym, musi również zarobić na swoje utrzymanie. Każdego lata, kiedy królowa na dwa miesiące wyjeżdża do Szkocji, pałac odwiedza pół miliona zwiedzających, którzy płacą po 18 funtów każdy. Królowa nie dostaje tych pieniędzy, bo przeznaczone są na utrzymanie Królewskiej Kolekcji, jednej z najwspanialszych na świecie. Jest ona własnością całego narodu, więc królowa nie może jej sprzedać. Na początku panowania królowej, zwiedzanie pałacu za pieniądze było nie do pomyślenia, tym bardziej sprzedawanie czegoś. To przykład jak wiele królowa zmieniła. W pałacu jest też sklep, największy i najważniejszy, bo przynosi najwięcej pieniędzy na królewską kolekcję. Sprzedają tu wszystko, począwszy od porcelany za ponad 3.000 funtów sztuka, do ściereczek 8.95. W jednym roku udało się ich sprzedać prawie 50.000. Niektóre wyroby są wzorowane na biżuterii królowej. Oczywiście nie ma tu diamentów. Można też kupić czepki kąpielowe. W pałacu Buckingham, zamku Windsor i pozostałych, potrzeba 50 milionów funtów, żeby utrzymać olbrzymią Królewską Kolekcję w dobrym stanie i udostępniać ją publiczności. Sama monarchia przeszła finansową restrukturyzację. Koszt jej utrzymania, wynoszący 32 miliony rocznie, w ciągu 20 lat został dwukrotnie zmniejszony. W pałacu Buckingham panuje ogromny ruch. W ciągu siedmiu lat, liczba królewskich gości wzrosła o połowę. Zarządca pałacu Ray Wheaton przed każdą audiencją sprawdza królewską trasę. Szacuje się, że królowa osobiście spotkała się z blisko 4 milionami osób. Wiele z nich uczestniczyło w przyjęciach, kiedy każdy zostaje najpierw przedstawiony, zanim królowa i książę zaczną krążyć pośród gości. Odbywa się to bardzo sprawnie. Zarządca pałacu podaje wizytówki, a marszałek dworu czyta królowej nazwiska. Następnie prywatny sekretarz wyjaśnia jej szeptem jaką instytucję bądź kraj dana osoba reprezentuje. Królowa prawie nigdy nie mówi dzień dobry ani do widzenia, co pozwala jej codziennie wypowiedzieć tysiące słów mniej. Poczta nie jest gromadzona w pałacu Buckingham. Jedna z dam dworu zawsze pomaga królowej w odczytaniu korespondencji. W roku jubileuszu królowa otrzymała dodatkowo 127.000 kartek i listów. Żaden monarcha nie przeżył takiej rewolucji w technikach komunikacji. Kiedy królowa zasiadła na tronie, telewizja była w powijakach, a dziś mamy Twitter, Facebook i YouTube. Elżbieta II jest królową znacznej części naszej planety. Jej jubileusz obchodzono we wszystkich 16 krajach Wspólnoty Narodów, której jest władczynią. Papua Nowa Gwinea ma sześć milionów mieszkańców i używa się tu więcej języków niż w jakimkolwiek innym kraju. Kiedy w 1975 roku uniezależniła się od Australii, jej mieszkańcy nie potrafili dokonać wyboru prezydenta, więc zamiast niego wybrali królową. Diamentowy jubileusz pozostanie na długo w pamięci mieszkańców Wielkiej Brytanii, krajów Wspólnoty Narodów i całego świata. (dodano pozycję programową) 21:00 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.I - SZALONY KRÓL I DZIEWICA ORLEAŃSKA. 1392 - 1453. ODC. 2/4 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 2/4) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwym okresie średniowiecznej Europy głodne władzy dynastie walczyły między sobą o dominację na kontynencie. Starli się krwią i żelazem na polach bitew, ale prawdziwa walka o władzę rozgrywała się na osobności. Za kamiennymi murami zamku znajdował się świat strategicznuych sojuszy, cudzołóstwa, zdrady i morderstwa. Bezwzględna intryga rozdzieliła wiele legendarnych rodzin i ukształtowała sposób, w jaki rządzili swoimi imperiami. Te epickie wojny trwały przez wiele pokoleń i wstrząsały Europą i nadal rozbrzmiewają w niezliczonych hitach i serialach. (dodano pozycję programową) 22:00 POKOJÓWKA Film dokumentalny, 65 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Bryll Scenariusz: Rafał Bryll Zdjęcia: Jakub Kowalczyk Muzyka: Marcin Sady Historia Ewy Waleckiej (oparta na jej wspomnieniach), która była więźniarką na Majdanku i przeżyła pobyt w obozie. Pracowała, między innymi, przez pewien czas, jako pokojówka w domu komendanta obozu. W obozie doświadczyła okrucieństwa i zła, ale także spotkała się z dobrocią, przyjaźnią i pomocą od tych, od których nigdy by się jej otrzymać nie spodziewała (jej przyjaźń z żoną komendanta obozu jest wręcz nierealna, a przecież wydarzyła się). Przeżyła obóz i po wojnie przez wiele lat, aż do śmierci, mieszkała w Lublinie, będąc aktywnym świadkiem wojny i działając na rzecz utrzymania pamięci o miejscach zagłady. Film ma formę klasycznego dokumentu, połączonego z sekwencjami animowanymi, które ilustrują najważniejsze epizody tej historii. Autorem animacji jest Łukasz Rusinek. Muzykę do filmu skomponował Marcin Sady, a autorem zdjęć jest Jakub Kowalczyk.