TVP Kultura Środa, 08.03.2023 11:00 KLUB PROFESORA TUTKI - PROFESOR TUTKA WYJAŚNIA SENS TAJEMNICZEGO RYSUNKU Serial obyczajowy, 14 min, Polska, 1966 Autor: Jerzy Szaniawski Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Kondratiuk Zdjęcia: Krzysztof Winiewicz Aktorzy: Gustaw Holoubek, Henryk Borowski, Mieczysław Pawlikowski, Kazimierz Opaliński, Krystyna Walczak, Wojciech Rajewski, Jan Kociniak 14 - odcinkowy serial, filmowa adaptacja opowiadań Jerzego Szaniawskiego. Filmowa adaptacja opowiadania Jerzego Szaniawskiego. W małej zacisznej kawiarence spotykają się przyjaciele: sędzia, mecenas, lekarz i profesor. Mężczyźni opowiadają sobie różne historyjki, które im się przydarzyły. Najbardziej interesujące historie opowiada profesor Tutka. W czasie spotkania profesor wyjaśnił swoim przyjaciołom, jak doszło do narysowania pewnego dziecięcego rysunku, który jeden z nich przypadkowo znalazł w parku na ławce. 11:20 KLUB PROFESORA TUTKI - PROFESOR TUTKA BYŁ DZIENNIKARZEM Serial obyczajowy, 15 min, Polska, 1967 Autor: Jerzy Szaniawski Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Kondratiuk Zdjęcia: Krzysztof Winiewicz Aktorzy: Mieczysław Pawlikowski, Kazimierz Opaliński, Krystyna Walczak, Renata Kossobudzka, Boumił Kobiela, Zdzisław Maklakiewicz, Ludwik Benoit, Wioletta Villas, Gustaw Holoubek, Henryk Borowski 14 - odcinkowy serial, filmowa adaptacja opowiadań Jerzego Szaniawskiego. Profesor Tutka opowiada o spotkaniu z kapitanem mórz, który ledwie uszedł z życiem po spotkaniu z ludożercami. 11:45 KLUB PROFESORA TUTKI - ODC. 3 OKNO Serial obyczajowy, 13 min, Polska, 1966 Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Muzyka: Krzysztof Komeda Scenariusz: Andrzej Kondratiuk Aktorzy: Gustaw Holoubek, Henryk Borowski, Mieczysław Pawlikowski, Kazimierz Opaliński, Krystna Walczak 14 - odcinkowy serial, filmowa adaptacja opowiadań Jerzego Szaniawskiego. W odcinku trzecim profesor Tutka opowiada historię okna w wąskiej staroświeckiej uliczce. Profesor Tutka często patrzył w to okno i oglądał przebywającą tam piękną dziewczynę. Kiedyś zobaczył ją z ukochanym. Z rozrzewnieniem patrzył na uroczą parę. Pewnego dnia przyszedł do niego mąż tej dziewczyny. Powiedział, że chociaż są rozwiedzeni, nie może o niej zapomnieć i chce na nią popatrzeć. Profesor uległ namowom i stała się rzecz straszna: zazdrosny mąż zaczął strzelać do owej pary w oknie. 12:10 WALKA O GŁOS Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Reżyseria: Robert Pustak Scenariusz: Robert Pustak Zdjęcia: Mariusz Nowakowski, Paweł Flis, Muzyka: Krzysztof Aleksander Janczak "Walka o głos" - telewizyjny film dokumentalny opowiadający fascynującą historię walki polskich kobiet o uzyskanie praw wyborczych. Walki rozumianej nie tylko wprost, jako działania niepodległościowe, ale także, a może przede wszystkim jako pionierskie działania społeczne, edukacyjne i legislacyjne. Autorzy filmu opowiadają tę historię poprzez pryzmat losów niezwykłych kobiet, takich jak Emilia Plater, Helena Modrzejewska czy Maria Rodziewiczówna, a także tych mniej znanych, jak Henryka Pustowójtówna, Eugenia Kierbedź czy Paulina Kuczalska - Reinschmit. Atutem filmu są unikatowe materiały archiwalne, które w połączeniu ze zdjęciami realizowanymi m.in. w USA, Francji i Włoszech oraz nowoczesną grafiką i animacjami stanowią o atrakcyjności wizualnej tej produkcji. 13:45 PÓŁ SERIO Komedia, 86 min, Polska 2000 Reżyseria: Tomasz Konecki Scenariusz: Andrzej Saramonowicz Zdjęcia: Tomasz Madejski Muzyka: Paweł Skorupka Aktorzy: Rafał Królikowski, Edyta Olszówka, Maria Seweryn, Robert Więckiewicz, Krzysztof Stelmaszyk, Jacek Rozenek, Przemysław Kaczyński, Adam Krawczuk "Pół serio" trudno właściwie uznać za typową fabułę. Powstało jako swoisty produkt uboczny magazynu filmowego pod tym samym tytułem emitowanego w Jedynce. W trakcie powstawania kolejnych odcinków pojawił się pomysł połączenia w całość scenek fabularnych kręconych na potrzeby magazynu. Tak powstała komedia, którą przez rok można było oglądać jedynie na festiwalach i pokazach specjalnych. Dystrybutorzy bali się zaryzykować, twierdząc, że "Pół serio" to wprawdzie komedia śmieszna, ale zbyt inteligentna. Dopiero gdy na festiwalu w Gdyni w 2000 roku film otrzymał aż pięć nagród: specjalną jury, za najlepszą komedię, montaż i kreacje aktorskie dla Edyty Olszówki i Rafała Królikowskiego, porzucono obawy. Twórcy filmu: reżyser Tomasz Konecki, scenarzysta Andrzej Saramonowicz i operator Tomasz Madejski, dali filmowym bohaterom i ich debiutanckim peregrynacjom wiele z siebie i własnych doświadczeń. Nie bali się autoironii. Zadrwili zresztą nie tylko z siebie, ale i z kolegów filmowców, producentów, dystrybutorów oferujących widowni repertuar na miarę jej zainteresowań i intelektu, pokazali, skąd bierze się obecna mizeria polskiego kina: z fałszywych kalkulacji i braku kompetencji tych, którzy o nim decydują. Żartując z siebie i "środowiska", autorzy przede wszystkim bawią się kinem: konwencjami, motywami, przyzwyczajeniami. Oglądamy więc "Romea i Julię" w stylistyce Pasikowskiego, przeróbkę "Procesu" Kafki, w której Józefa K. aresztuje się za niechęć do sitcomów, "Gwiezdne wojny" z intelektualną głębią, pastisz Bergmana i Allena, biografię Chopina na japońską modłę, ale z elementami Kieślowskiego itd. Mimo tej różnorodności stylistycznej i skeczowej budowy film ma wyraźny rytm, dobre tempo, czytelną wewnętrzną logikę, która uzasadnia pojawianie się kolejnych scen ze świata kina. Marzący o debiucie fabularnym scenarzysta Mateusz, reżyser Marek i operator Łukasz spotykają energicznego producenta Jana. Ujęci jego początkowym entuzjazmem proponują mu pomysł na film: uwspółcześnioną adaptację "Romea i Julii", w której na przeszkodzie szczęściu kochanków stają ich dorosłe dzieci rywalizujące ze sobą w biznesie. Spełnienie przychodzi dopiero po latach. Producent nie jest zachwycony: uważa, że miłość staruszków nie przyciągnie widzów do kina. Chce filmu z drapieżnym seksem - to się zawsze sprzedaje. Jeśli przyniosą taki projekt, produkcja ruszy z kopyta. Młodzi twórcy rzucają się do pracy. Po miesiącu scenariusz jest gotowy, ale producent, porzucony w tym czasie przez kochankę, nie ma teraz głowy do seksu. Żąda metafizycznego dzieła w stylu Bergmana. Zgodnie z jego życzeniem chłopcy piszą scenariusz "Potęga myśli". Jan po namyśle dochodzi do wniosku, że Bergman ma jeszcze mniejsze szanse u widzów niż Szekspir. Postanawia więc połączyć psychologiczną głębię z hollywoodzką widowiskowością. Marzy mu się intelektualna wersja "Gwiezdnych wojen". Mateusz, Marek i Łukasz wypełniają i to zlecenie, przedstawiają projekt "Ósma pieczęć". Ale Jan znów zmienia zdanie: lepsza byłaby komedia z czasów stanu wojennego. Potem pojawiają się kolejne koncepcje. Zdezorientowani twórcy usiłują nadążyć za zachciankami producenta - wizjonera. Po półtorarocznych przepychankach Jan wyjawia, że najchętniej wyprodukowałby wieloodcinkowy sitcom. Myśląc ciągle o robieniu ambitnego kina, młodzi wycofują się. Jednak po kilku miesiącach Jan z triumfem obwieszcza, że znalazł pieniądze na zrobienie "Romea i Julii". 16:00 MISTRZOWIE KINA - WITAMY PANÓW I PANNĘ LUPINO (IDA LUPINO: GENTLEMEN & MISS LUPINO) Film dokumentalny, 51 min, USA, 2021 Reżyseria: & Clara Kuperberg Julia Kuperberg Film przybliża sylwetkę Idy Lupino, aktorki okresu międzywojennego i jednej z pierwszych reżyserek w historii kina, która nie wahała się przed poruszaniem trudnej tematyki społecznej w latach 40 i 50. XX wieku. 17:10 KSIĘGA PRZESTRZENI S.III - MIESZKAĆ INACZEJ Magazyn, 28 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Zdjęcia: Andrzej Wojciechowski Wykonawcy: Jakub Tolak Czym jest dziś projektowanie domów i osiedli mieszkaniowych? Architekci opowiadają, jak przy pomocy niesztampowych pomysłó, próbują przekonać Polaków, że mieszkanie w miejskim bloku ma ogromne zalety. Odwiedzamy jeden z najoryginalniejszych polskich loftów i, pierwszy po kilkudziesięciu latach przerwy, dom mieszkalny zbudowany całkowicie z prefabrykatów. Wizyta na zbudowanym w czasach PRL unikatowym osiedlu z domieszką średniowiecza obali mit o prefabrykacji oznaczającej nudę i powtarzalność. 17:45 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - MADONNA Z KRUŻLOWEJ Magazyn, 6 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Marcinkowski Wojciech Madonna z Krużlowej to jedna z najpiękniejszych rzeźb średniowiecznych znajdujących się w polskich kolekcjach muzealnych. Dzieło skrywa wiele tajemnic: Czemu Madonna jest tak mocno wygięta? Dlaczego Chrystus trzyma jabłko i dlaczego ma tak wielkie uszy? Na te i inne pytania odpowie kurator Muzeum Narodowego w Krakowie, doktor Wojciech Marcinkowski. 18:00 JERZY WALDORFF. POŁOWY NA RZECE WSPOMNIEŃ - NOWY ŚWIAT Dysk./wywiad/debata, 39 min, Polska, 1990 Scenariusz: Anna Wójcik Rydlewska Wykonawcy: Jerzy Waldorff (prowadzący) Cykl audycji wspomnieniowych prowadzonych przez Jerzego Waldorffa, pisarza, publicystę i krytyka muzycznego. W tym odcinku opowieść Jerzego Waldorffa o aktorkach: Marlenie Dietrich, Hance Ordonównie, Grecie Garbo i Mirze Zimińskiej. 19:15 POWRÓĆMY JAK ZA DAWNYCH LAT - WIECZÓR 1 Artystyczne/estradowe (widowisko), 34 min, Polska, 1978 Reżyseria: Janusz Rzeszewski Scenariusz: Grażyna Małgorzata Lustych, Janusz Rzeszewski Wykonawcy: Halina Kunicka, Barbara Wrzesińska, Piotr Fronczewski, Jan Kobuszewski, Jan Kociniak, Bohdan Łazuka, Hanna Orsztynowicz, Jolanta Zykun, Lech Ordon, Andrzej Piszczatowski, Jarema Stępowski Program rozrywkowy, w którym znani aktorzy śpiewają przedwojenne przeboje. Wśród wykonawców zobaczymy m. in.: Jolantę Zykun, Bogdana Łazukę, Halinę Kunicką, Piotra Fronczewskiego, Jana Kobuszewskiego. 22:55 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - MARGARET ATWOOD. SŁOWO TO SIŁA (A WORLD AFTER A WORD AFTER A WORD IS POWER. MARGARET ATWOOD) Film dokumentalny, 88 min, Kanada, 2020 Reżyseria: Nancy Lang, Peter Raymont Film dokumentalny o Margaret Atwood - kanadyjskiej pisarce, poetce i krytyczce literackiej. Zdobywczyni Nagrody Bookera w 2000 i 2019, laureatka Nagrody Księcia Asturii w 2008, wymieniana wśród kandydatów do literackiej Nagrody Nobla. W tym filmie opowiada ona o swojej pracy i życiu. 00:40 KONCERT URSZULI DUDZIAK I GRAŻYNY AUGUŚCIK (5. KRAKOWSKI FESTIWAL "MISTRZOWIE JAZZU") Koncert, 46 min, Polska, 2000 Autor: Krzysztof Haich Wykonawcy: Urszula Dudziak, Grażyna Auguścik, Leni Stern - gitara, Allison Miller - perkusja, Miriam Sullivan - bas Koncert Urszuli Dudziak i Grażyny Auguścik zarejestrowany 1 lipca 2000 roku w Ogrodach Muzeum Archeologicznego podczas festiwalu Mistrzowie Jazzu odbywającego się w ramach imprez Kraków 2000. Artystki przedstawiły utwory pochodzące głównie ze wspólnej płyty "To i hola", na której znalazły się interesujące interpretacje znanych piosenek ludowych, m.in. "W murowanej piwnicy", "Kądziołeczka", "Prząśniczki". Wokalistkom towarzyszyły światowej sławy instrumentalistki jazzowe: Rachel Z. - jedna z najwybitniejszych współczesnych pianistek i kompozytorek, Leni Stern - ceniona gitarzystka, Ingrid Maria Oberkannis - austriacka perkusistka specjalizująca się w grze na kubańskich, brazylijskich, indyjskich i afrykańskich bębnach; a także perkusistka Allison Miller i basistka Miriam Sullivan. Mieszkająca od ponad 20 lat w Stanach Zjednoczonych Urszula Dudziak jest wielką indywidualnością współczesnej wokalistyki. Jej głos "rozciąga się ponad wszelkimi dostępnymi skalami", co w połączeniu z eksperymentalnym wykorzystaniem urządzeń elektronicznych daje niespotykane efekty. Tym przekraczaniem możliwości ludzkiego głosu zasłużyła sobie na przydomek "Magic Lady". W Krakowie wystąpiła w duecie z Grażyną Auguścik, również mieszkającą w Stanach i cieszącą się sławą i uznaniem miejscowego środowiska jazzowego. Ich wspólny koncert był prawdziwą ucztą dla miłośników tego gatunku muzyki. 03:40 SZPITAL PRZEMIENIENIA Dramat, 89 min, Polska 1978 Reżyseria: Edward Żebrowski Scenariusz i reżyseria: Michał Komar i Edward Żebrowski Zdjęcia: Witold Sobociński Muzyka: Stanisław Radwan Występują: Piotr Dejmek, Jerzy Bińczycki, Henryk Bista, Ewa Dałkowska, Gustaw Holoubek, Zygmunt Hübner, Ryszard Kotys, Klaus Piontek, Wojciech Pszoniak, Zbigniew Zapasiewicz i inni Adaptacja powieści Stanisława Lema pod tym samym tytułem, napisanej w roku 1948 i wydanej po raz pierwszy w roku 1955. Wydanie "Szpitala Przemienienia" za granicą wywołało spore zainteresowanie krytyki, pisano wówczas, że powieść ta podejmuje problematykę "Czarodziejskiej góry" Tomasza Manna. Reżyser Edward Żebrowski mówił: "Wydaje mi się, że książka ta stanowi polski odpowiednik gatunku, który w historii literatury określa się jako powieść edukacyjną. Jej bohater zostaje bowiem, podobnie jak Hans Kastorp poddany jakby edukacji, nie tylko zawodowej, lecz również głównie światopoglądowej i emocjonalnej". Akcja filmu rozgrywa się późną jesienią 1939 roku w położonym z daleka od miasta szpitalu dla umysłowo chorych. Zespół lekarski tworzą doktor Kauters, który za skuteczne w leczeniu chorób psychicznych uznaje jedynie zabiegi chirurgiczne, zainteresowany przede wszystkim polityką doktor Rygier, doktor Marglewski, który uważa, że choroba psychiczna jest rodzajem nawiedzenia, oraz doktor Nosilewska, która po Anschlussie uciekła z Austrii. Dołącza do nich młody lekarz Stefan, który ma podjąć swoja pierwszą pracę. Stefan stopniowo poznaje prawa rządzące tym odizolowanym mikrospołeczeństwem. Jest m.in. świadkiem znęcania się pielęgniarza nad młodym muzykiem, obserwuje jak doktor Kauters celowo zwleka z operacją inżyniera chorego na raka mózgu, by uzyskać ciekawsze dane naukowe. Stefan próbuje sprzeciwiać się takim parktykom. Tymczasem w szpitalu pojawiają się Niemcy. Podziemie przekazuje wiadomość, że szpital ma zostać zlikwidowany, a pacjenci wymordowani. Do przybycia SS jest tylko kilka godzin. Lekarze próbują ukryć część pacjentów, a pozostałym podają leki stępiające lęk. Przyjeżdżają niemieckie ciężarówki. Doktor Kauters podaje się za Niemca. Doktor Rygier, choć także ma niemieckie nazwisko deklaruje się jako Polak. Doktor Nosilewska spokojnie przyznaje, że jest Żydówką. Pacjenci zostają wywiezieni do lasu i rozstrzelani. Decydują się losy Stefana, któremu udaje się uciec do lasu. Na plecach dźwiga uratowanego chłopca, który - jak się okazuje - jest już martwy. Mimo to młody lekarz dalej brnie ze zwłokami pacjenta.