TVP Dokument Wtorek, 14.03.2023 06:00 DZIKA POLSKA - KLEKOT NA STO BOCIANÓW Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Prowadzenie: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy odcinek to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są "szaleńcy natury" - ludzie zafasynowani przyrodą polską. Prowadzący program Tomasz Kłosowski i Artur Tabor pokazują ich działania w terenie. Tym razem będzie mowa o bocianach, które są jednym z symboli polskości. Nie każdy wie, że co czwarty bocian żyjący na świecie pochodzi z Polski. To na naszej ziemi bociany wybierają miejsce narodzin dla swoich młodych. Tutaj łączą się w pary, odbywają gody, a później zakładają gniazda i wychowują młode. Para bocianów musi włożyć wielki wysiłek, żeby wykarmić potomstwo i doprowadzić do momentu, kiedy młode już samodzielnie wykonają swój pierwszy lot. Uzupełnieniem programu są malownicze zdjęcia: bociany w locie na tle zachmurzonego nieba, a także w gniazdach na drewnianych, starych chałupach w maleńkiej bocianiej wsi Żywkowo, położonej w województwie warmińsko - mazurskim. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 9 320 METRÓW POD ZIEMIĄ Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak trudne życie wiódł górnik sto lat temu? Aby to sprawdzić, Radosław Kotarski wyrusza do Zabrza, by w zabytkowej Kopalni Węgla Kamiennego Guido na własnej skórze przekonać się o znojach pracy na dole. Na dodatek tłumaczy, dlaczego XIX - wieczni górnicy chodzili do pracy w eleganckich koszulach i sam, w podobnym ubraniu, zabiera się za fedrowanie węgla. Co najciekawsze, po paru dniach spędzonych w kopalni prowadzący zupełnie zmienia zdanie o współczesnym wyobrażeniu o górniku, którego praca jest jeszcze trudniejsza, niż mogłaby się wydawać na pierwszy rzut oka. 07:05 NOTACJE - ANDRZEJ WYGLĄDAŁA. OPERATOR WOJENNY Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2015 Andrzej Wyglądała (rocznik 1935), operator telewizyjny, wieloletni pracownik Telewizji Polskiej. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej i Telewizyjnej w Łodzi, autor zdjęć do filmów: "Most do Azji", "Efez. Legenda o szewcu", "Bagdad po polsku", "Siedmiu Żydów z mojej klasy". Przez kila lat wyjeżdżał z Waldemarem Milewiczem w rejony walk i konfliktów na całym świecie. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 1 PŁOCK Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Joanna Wiernik Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach Prowadzenie: Tomasz Bednarek Seria podróżnicza popularyzująca wiedzę o Polsce, prowadzona przez znanego aktora Tomasza Bednarka. W tym odcinku odwiedzamy Płock - miasto, które ma 1000 - letnią historię, a w przeszłości pełniło funkcję stolicy Polski. Słynie z największej w kraju kolekcji przedmiotów secesyjnych. Pochodzący stąd wioślarze zdobywają medale na kolejnych olimpiadach, a w całym biegu Wisły nie ma chyba tak pięknego widoku na tę rzekę. Wyjątkową atrakcję ma do zaoferowania odwiedzającym miejscowe zoo. Tomasz Bednarek rozpoczyna swą wędrówkę na wysokim brzegu Wisły, nazywanym Wzgórzem Tumskim. Płocka skarpa jest najwyższa w całym biegu tej rzeki - ma 53 m. Piękne widoki to zaledwie tło dla zgromadzonych w tym miejscu zabytków, m.in. wspaniałej katedry. W Płocku odwiedzimy: Muzeum Mazowieckie, Stary Rynek, najstarszą w Polsce szkołę tzw. Małachowiankę, zoo oraz ośrodek, gdzie trenują wioślarze. 07:50 WETERYNARZE Z SERCEM - /15/ Reality show, 24 min, Polska, 2016 Reżyseria: Krzysztof Kasior, Sandra Andrzejewska, Wojciech Wołoszyn Scenariusz: Wojciech Wołoszyn W kolejnym odcinku poznamy sukę Fafę. To piękne zwierzę kuleje i odczuwa ból, więc czas już najwyższy, by właściciele udali się po pomoc do specjalisty. Dzikie zwierzęta, zwłaszcza młode, potrafią zabłądzić tam, gdzie nikt ich nie zapraszał. Dobrze, jeśli spotykają wtedy odpowiedzialnych i szanujących je ludzi. 08:20 FASCYNUJĄCE MIEJSCA - FASCYNUJĄCY MADAGASKAR - LASY PÓŁNOCY (FASCINATING MADAGASCAR - THE FORESTS OF THE NORTHEAST) Cykl dokumentalny, 14 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Steffen Sailer, Annette Scheurich Przyjrzymy się z bliska bujnym lasom Madagaskaru - państwa wyspiarskiego położonego w zachodniej części Oceanu Indyjskiego, u południowo - wschodnich wybrzeży Afryki. Madagaskar - rajska wyspa na Oceanie Indyjskim z niepowtarzalnym krajobrazem przyrody i mieszkańcami kochającymi zabawę. Wyspa leży 500 km od wybrzeży Afryki. To czwarta co do wielkości wyspa na Ziemi, odseparowana od reszty świata od 90 milionów lat. Półwysep Masoala w północno - wschodniej części kraju to jeden z najbogatszych w gatunki regionów na świecie. Największym miastem w regionie jest Maroantsetra z 22 tysiącami mieszkańców. To główne centrum wymiany handlowej rozmaitych towarów i punkt tranzytowy dla egzotycznych przypraw uprawianych na wyspie. Park narodowy na Półwyspie Masoala jest największym rezerwatem w północno - wschodnim Madagaskarze. Las dochodzi do oceanu. Las deszczowy Masoalas leży w regionie o jednym z największych opadów na świecie. Każdego roku spada 4 tysiące litrów deszczu na metr kwadratowy. Północno - wschodni region Madagaskaru zachował sporo dziewiczej przyrody. Jednak tylko wtedy, gdy pokolenia Malgaszy dalej będą szanować przyrodę, fascynujące dziedzictwo naturalne Madagaskaru ma przyszłość. 08:40 ŻYWNOŚĆ PRZYSZŁOŚCI - CZĘŚĆ 1 EKSPERYMENTY (FOOD 3.0) Film dokumentalny, 43 min, Francja, 2016 Reżyseria: Jean - Baptiste Erreca, Guilhem Rondot Trzyczęściowy film dokumentalny. W 2050 roku naszą planetę będzie zamieszkiwać prawie 10 miliardów mieszkańców. Kluczowa będzie kwestia wyżywienia, która już dziś jest bardzo istotna i problematyczna. Jakie będzie jedzenie jutra? Jak wyprodukujemy tak ogromną ilość żywności? Zgodnie z obecnymi praktykami nasz inwentarz i plony musiałyby wzrosnąć o 70%, aby wyżywić wszystkich Ziemian. Taka presja doprowadziłaby do wzrostu zanieczyszczenia, znacznego zmniejszenia zasobów wodnych i wielu innych trudności, których z pewnością nie można nawet dzisiaj zdefiniować i udzielić odpowiedzi. Dziś na całym świecie naukowcy, firmy, wizjonerzy i laboratoria pracują nad różnymi rozwiązaniami i opcjami, z różnymi celami i punktami widzenia, aby odpowiedzieć na fundamentalne pytania dotyczące przyszłości ludzkości. Poza liczbami problem wyżywienia ma też wymiar kulturowy i filozoficzny. W trzech częściach tej dokumentalnej serii skupimy się na żywności przyszłości. W części pierwszej na eksperymentach mających na celu produkcję żywności w oparciu o najnowsze technologie. Odwiedzimy laboratoria i pracownie naukowe. Zagłębimy się w procesy żywieniowe podobne do tych stosowanych przez kosmonautów czy globtroterów. 09:30 BLISKIE SPOTKANIA Z GRIZZLY - ODC. 1 GŁÓD (GRIZZLY ENCOUNTERS PART 1: THE HUNGER CHALLENGE) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Klaus Scheurich, Annette Scheurich Dwuczęściowy film dokumentalny o niedźwiedziach. Silnych, dzikich, pewnych siebie, ale samotnikach i oryginalnych przedstawicielach fauny. Jedynie życie matki nie jest samotne. Jednym z niewielu miejsc, w których niedźwiedzie grizzly nadal swobodnie wędrują, są Parki Narodowe Alaski. Tutaj niedźwiedź nie ma się czego obawiać poza głodem, chorobami i innymi niedźwiedziami. Jedzenie, bezpieczeństwo, reprodukcja i strach to siły napędowe - niewiele różniące się od naszych ludzkich pragnień i konieczności do życia. Będziemy podążać za grizzly w Parku Narodowym Denali i na wybrzeżu Katmai. Popatrzymy na świat z niedźwiedziego punktu widzenia, zdając sobie sprawę, że życie niedźwiedzia obraca się wokół podobnych rzeczy jak nasze: potrzeb i emocji. Odcinek 1: Głód. Niedźwiedzie brunatne, grizzly - to symbol dzikiej Alaski. Są na szczycie łańcucha pokarmowego i tak silne, że nie mają wrogów. Za wyjątkiem jednego - głodu, który je nieustannie nęka. Znalezienie wystarczającej ilości pożywienia w krótkim lecie alaskańskim - to wyścig z czasem, sprawa życia lub śmierci. Choć życie to nie tylko jedzenie. Czego potrzebują misie, by przetrwać? Siła nie wystarczy - trzeba mieć rozwiniętą inteligencję, by umieć żyć w dziczy. Wybrzeże Katmai na Alasce to idealne miejsce, by zobaczyć jak niedźwiedzie radzą sobie z głodem. 10:30 PODRÓŻE HABSBURGÓW - CZĘŚĆ PIERWSZA: ELŻBIETA (THE TRAVELS OF THE HABSBURGS / DIE REISEN DER HABSBURGER) Cykl dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Isabel Gebhart Scenariusz: Andreas Augustin, Carola Augustin Dokumentalna opowieść, która przeniesie nas w czasy, kiedy podróżowali Habsburgowie. Za panowania cesarza Franciszka Józefa I wzrost zainteresowania podróżami był decydującym krokiem rozwojowym. W latach 1848 - 1916 ludzie przesiadali się z koni i powozów na statki parowe i do pociągów. Później z pociągów do samochodów i z samochodów do samolotów. Cykl przedstawia podróże królewskich ikon swoich czasów: cesarzowej Elżbiety, cesarza Franciszka Józefa I oraz dwóch spadkobierców tronu, Rudolfa i Franciszka Ferdynanda, w świetle rewolucji w podróżowaniu, ewolucji hotelarstwa i rozwoju telekomunikacji. Będziemy im towarzyszyć w ich największych podróżach, w tym dookoła świata. Wrócimy do miejsc, w których miały miejsce ważne, historyczne wydarzenia, odtworzymy różne sytuacje i zaprosimy do udziału specjalistów o międzynarodowej renomie. 11:30 RZECZ POLSKA S.II - LOKOMOTYWA PM 36 Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Zdjęcia: Nicolas Villegas, Piotr Pawlus Muzyka: Adam Walicki, Bartosz Kruczyński Lokomotywa PM 36 była jednym z największych sukcesów polskiego designu w okresie międzywojennym. Ta aerodynamiczna konstrukcja parowozu projektu Kazimierza Zembrzuskiego była częścią inwestycji niepodległego państwa w kolej, która po latach rozbiorów i nierównomiernego rozwoju w poszczególnych częściach ziem polskich, wymagała reformy niezbędnej do scalenia kraju. Nowoczesny projekt zakładał, że pociąg będzie mógł rozpędzić się do prędkości 140 km/h. W 1937 roku w Paryżu podczas Wystawy Światowej, która była symbolicznym pokazem sił europejskich mocarstw w przededniu II Wojny Światowej, lokomotywa otrzymała złoty medal dla najlepszego projektu. Odcinek opowiada o transporcie w międzywojennej Polsce (Czy kolej była luksusem? Kogo było stać na taką podróż?), a zarazem o staraniach niepodległego kraju do bycia postrzeganym jako nowoczesne państwo śmiałych reform gospodarczych. To również historia inżyniera Kazimierza Zembrzuskiego, który po 1948 roku objął Katedrę Budowy Lokomotyw Politechniki Warszawskiej oraz jego naśladowców. Odwiedzimy także bydgoskie zakłady firmy PESA, by pokazać jak dziś wygląda przemysł kolejowy w Polsce. Zastanowimy się, czy pociągi zaczną zastępować podróże samolotem w celu ograniczenia zanieczyszczenia środowiska. 11:45 KRYPTONIM KOMPOT Reportaż, 15 min, Polska, 1983 Zdjęcia: Stanisław Ścieszko O 40 - tysięcznym Kutnie, znanym w latach 80. głównie z produkcji leków, staje się głośno w całej Polsce w 1983 roku z powodu kradzieży 2 kg brązowej (zanieczyszczonej) i 20 dag czystej morfiny z Zakładów Farmaceutycznych "Polfa". W sprawę zamieszanych jest trzech pracowników przedsiębiorstwa (dotąd o nieposzlakowanej reputacji), dwóch kutnowskich nałogowych narkomanów i trzech, powracających z pielgrzymki do Częstochowy, z Tczewa. Całej sprawie nadano kryptonim "Kompot", ponieważ swoją przygodę z narkotykami zaczęli od zażywania pozyskiwanej ze słomy makowej "polskiej heroiny", którą potocznie nazywano "kompotem". Wszystkim grozi od 3 do 4 lat więzienia. 12:10 CZAS STARSZYCH PANÓW Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2001 Reżyseria: Krzysztof Rzączyński Scenariusz: Karolina Goźlińska, Krzysztof Rzączyński Zdjęcia: Jacek Knopp Film dokumentalny poświęcony Jeremiemu Przyborze, współtwórcy, obok Jerzego Wasowskiego, legendarnego "Kabaretu Starszych Panów" - programu, który po raz pierwszy pojawił się na telewizyjnych ekranach w 1958 r. Co roku jego autorzy przygotowywali dwie premiery, w sumie powstało 16 programów, z których ostatni ukazał się na antenie w lipcu 1966 r. Jerzy Wasowski, kompozytor muzyki do niezapomnianych piosenek "Kabaretu...", zmarł w 1984 r. , Jeremi Przybora odszedł w 2004 r. W filmie Jeremi Przybora wspomina lata pracy nad legendarnym programem i późniejsze okresy swego życia, ale sięga też myślami do przedwojennego świata swojego dzieciństwa i młodości, którego klimat wpłynął zapewne na charakter "Kabaretu Starszych Panów". Film ilustrowany jest archiwalnymi fragmentami "Kabaretu...", w których zobaczyć można jego czołowych wykonawców: Irenę Kwiatkowską, Barbarę Krafftównę, Wiesława Gołasa, Wiesława Michnikowskiego czy Edwarda Dziewońskiego. 13:05 DŻEM Film dokumentalny, 45 min, Polska, 1994 Scenariusz i reżyseria: Petro Aleksowski Dokumentalny film muzyczny opisujący drogę do kariery zespołu "Dżem". W filmie pokazano losy wszystkich muzyków zespołu z wyeksponowaniem roli wokalisty Ryszarda Riedla. W filmie fragmenty koncertów i teledyski, w zakończeniu sekwencja z pogrzebu Ryszarda Riedla. 14:00 BLISKIE SPOTKANIA Z GRIZZLY - ODC. 2 PRYWATNE ŻYCIE (GRIZZLY ENCOUNTERS PART 2: THE PRIVATE LIFE OF BEARS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Annette Scheurich, Klaus Scheurich Dwuczęściowy film dokumentalny o niedźwiedziach. Silnych, dzikich, pewnych siebie, ale samotnikach i oryginalnych przedstawicielach fauny. Jedynie życie matki nie jest samotne. Jednym z niewielu miejsc, w których niedźwiedzie grizzly nadal swobodnie wędrują, są Parki Narodowe Alaski. Tutaj niedźwiedź nie ma się czego obawiać poza głodem, chorobami i innymi niedźwiedziami. Jedzenie, bezpieczeństwo, reprodukcja i strach to siły napędowe - niewiele różniące się od naszych ludzkich pragnień i konieczności do życia. Będziemy podążać za grizzly w Parku Narodowym Denali i na wybrzeżu Katmai. Popatrzymy na świat z niedźwiedziego punktu widzenia, zdając sobie sprawę, że życie niedźwiedzia obraca się wokół podobnych rzeczy jak nasze: potrzeb i emocji. Odcinek 2 - "Prywatne życie". Niedźwiedzie brunatne, grizzly - to w przyrodzie waga ciężka. Dzikie, potężne, tajemnicze o reputacji groźnych awanturników. Tymczasem, gdy je poznamy bliżej - odkrywamy, że to czułe olbrzymy ze złożonym życiem społecznym. Każdy ma odmienną osobowość. Docierając do głębi ich natury i oddzielając fakty od fikcji - odkrywamy zadziwiającą prawdę o stworzeniach, wywołujących największy strach na planecie. Poza wszystkim - życie w społeczności niedźwiedziej wymaga umiejętności i oświadczenia. Najlepszym miejscem do poznania życia prywatnego niedźwiedzi - jest z pewnością wybrzeże Katmai na Alasce. 15:00 DZIKA WIELKA BRYTANIA - ODCINEK 2 LASY (WILD GREAT BRITAIN EP 2 FORESTS) Cykl dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Laura Humphreys Cykl dokumentalny o przyrodzie Wielkiej Brytanii. Dzika przyroda tej wyspy często pozostaje niezauważona. Ta seria pokaże ukryte życie zarówno znanych, jak i mniej znanych, a fascynujących zwierząt, które mają swój dom na wyspie. Każde z różnorodnych siedlisk daje możliwości i wyzwania dla dużych i małych stworzeń. Spotykamy zwierzęta w kluczowych momentach ich życia, kamery przy słabym oświetleniu eksponują rzadko spotykane nocne zachowania, a obiektywy makro skupiają się na mało znanych "Brytyjczykach". Od wybrzeży Kornwalii po Szetlandy, od plaż Norfolk po klify Anglesey, ta seria upamiętnia oszałamiającą przyrodę żyjącą u naszych drzwi. 15:55 ŻYWNOŚĆ PRZYSZŁOŚCI - CZĘŚĆ 2 BIO (FOOD 3.0) Film dokumentalny, 43 min, Francja, 2016 Reżyseria: Jean - Baptiste Erreca, Guilhem Rondot Trzyczęściowy film dokumentalny. W 2050 roku naszą planetę będzie zamieszkiwać prawie 10 miliardów mieszkańców. Kluczowa będzie kwestia wyżywienia, która już dziś jest bardzo istotna i problematyczna. Jakie będzie jedzenie jutra? Jak wyprodukujemy tak ogromną ilość żywności? Zgodnie z obecnymi praktykami nasz inwentarz i plony musiałyby wzrosnąć o 70%, aby wyżywić wszystkich Ziemian. Taka presja doprowadziłaby do wzrostu zanieczyszczenia, znacznego zmniejszenia zasobów wodnych i wielu innych trudności, których z pewnością nie można nawet dzisiaj zdefiniować i udzielić odpowiedzi. Dziś na całym świecie naukowcy, firmy, wizjonerzy i laboratoria pracują nad różnymi rozwiązaniami i opcjami, z różnymi celami i punktami widzenia, aby odpowiedzieć na fundamentalne pytania dotyczące przyszłości ludzkości. Poza liczbami problem wyżywienia ma też wymiar kulturowy i filozoficzny. W trzech częściach tej dokumentalnej serii skupimy się na żywności przyszłości. W części drugiej o tzw. żywności bio, inaczej mówiąc "slow food", czyli samym zdrowiu na talerzu, jak twierdzą niektórzy. Poznamy produkcję takiej żywności w oparciu o najnowsze naturalne sposoby wytwarzania jedzenia. Odwiedzimy farmy, plantacje i znawców tematu. 16:45 RZECZ POLSKA S.I - WIESZAK SEVEN TOMKA RYGALIKA Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński W odcinku wieszak Seven Tomka Rygalika. Wieszak, który swoją nazwę zawdzięcza siedmiu elementom, z których się składa, jak i charakterystycznemu kształtowi. O przedmiocie opowiada sam projektant, podejmując ciekawy wątek etyki w projektowaniu. Można również zobaczyć proces produkcji przedmiotu w firmie Profim. 17:00 PODRÓŻE HABSBURGÓW - CZĘŚĆ DRUGA: ELŻBIETA (THE TRAVELS OF THE HABSBURGS / DIE REISEN DER HABSBURGER) Cykl dokumentalny, 51 min, Austria, 2020 Reżyseria: Isabel Gebhart Scenariusz: Andreas Augustin, Carola Augustin Dokumentalna opowieść, która przeniesie nas w czasy, kiedy podróżowali Habsburgowie. Za panowania cesarza Franciszka Józefa I wzrost zainteresowania podróżami był decydującym krokiem rozwojowym. W latach 1848 - 1916 ludzie przesiadali się z koni i powozów na statki parowe i do pociągów. Później z pociągów do samochodów i z samochodów do samolotów. Cykl przedstawia podróże królewskich ikon swoich czasów: cesarzowej Elżbiety, cesarza Franciszka Józefa I oraz dwóch spadkobierców tronu, Rudolfa i Franciszka Ferdynanda, w świetle rewolucji w podróżowaniu, ewolucji hotelarstwa i rozwoju telekomunikacji. Będziemy im towarzyszyć w ich największych podróżach, w tym dookoła świata. Wrócimy do miejsc, w których miały miejsce ważne, historyczne wydarzenia, odtworzymy różne sytuacje i zaprosimy do udziału specjalistów o międzynarodowej renomie. 18:05 GANDER INTERNATIONAL - PORT LOTNICZY NA KRAŃCU ŚWIATA (GANDER INTERNATIONAL - THE AIRPORT IN THE MIDDLE OF NOWHERE) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Roland May Film pokazuje, jak doszło do tego, że w 1938 roku na północno - wschodnim krańcu Ameryki zbudowano lotnisko, które aż do lat 60. XX wieku można było reklamować hasłem "Rozdroża świata". Kanadyjski Port Lotniczy Gander International - Airport. Ten film opowiada o tym, jak okoliczni mieszkańcy stopniowo schodzili z wielkiej, światowej sceny, aby odkryć na nowo siebie i swoje rodzinne miasto. Kiedyś prawie każdy samolot musiał wylądować w Gander przed i po przekroczeniu Atlantyku. Wtedy najsłynniejsi ówczesnego świata spotykali się w zaimprowizowanej hali odlotów. Głowy państw, takie jak Fidel Castro, stały się ulubionymi gośćmi dyrektora lotniska. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - TURCJA. ZAPACHY ORIENTU (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 GRUPA WAGNERA W LIBII (RUSSIA’S LIBYAN FRONT) Film dokumentalny, 53 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Andrei Erastov, Nick Sturdee Film dokumentalny o rosyjskim froncie w Libii. W kwietniu 2019 roku generał Khalifa Haftar zaatakował uznawany przez ONZ rząd w stolicy Libii, Trypolisie. Wkrótce stało się jasne, że tak zwana Libijska Armia Narodowa Haftara nie działa sama. Brytyjskie, arabskie i rosyjskie serwisy wspólnie badały doniesienia o rosyjskich najemnikach w Libii. Znani są jako Grupa Wagnera. Pragniemy dowiedzieć się, co robią w Libii i kto nimi kieruje. Grupa Wagnera to mroczny rosyjski, prywatny oddział wojskowy, znany ze swojej tajności i brutalności. Najemnicy zostali oskarżeni o zbrodnie wojenne w tym pułapki i napaści na domy cywilów, mieli też dostęp do bardzo specjalistycznej broni. Rzekomo z rosyjskich dostaw wojskowych. Dwóch byłych pracowników ujawnia motywacje tych, którzy dołączają do grupy najemników. Uwaga, film zawiera drastyczne sceny. 21:25 DUCHY AFGANISTANU (GHOSTS OF AFGHANISTAN) Film dokumentalny, 56 min, Kanada, 2021 Reżyseria: Julian Sher Film dokumentalny, w którym młody i pełen nadziei korespondent wojenny Graeme Smith podążał za żołnierzami w czasie wojny w Afganistanie. Teraz wraca do miejsca, które przyprawiało go o koszmary, aby sprawdzić, czy jest nadzieja na pokój. Smith ponownie odwiedza starych przyjaciół i znajomych i widzi głębokie podziały w kraju. Odbywa niezwykłą podróż, aby odwiedzić talibów w ich nieoficjalnej siedzibie poza Afganistanem, w Doha w Katarze. Ruch, który kiedyś zakazał telewizji i kamer, ma teraz młode pokolenie nowoczesnych przywódców, którzy publikują filmy na oficjalnej stronie internetowej talibów i wykorzystują media społecznościowe do rozpowszechniania swojego przesłania. Po latach relacjonowania wojny odkrywa ludzi, którzy po raz pierwszy debatują o tym, jak wprowadzić pokój. Może tym razem zabijanie się skończy. Wydarzenia w Afganistanie przybrały tragiczny obrót. Potężne armie najechały kraj, głosząc hasła o pokoju, demokracji i prawach kobiet. To była katastrofa. Potem obce wojska się wycofały. Zginęły setki tysięcy ludzi. Korupcja i nadużycia są powszechne. A talibowie, dalecy od pokonania, są gotowi powrócić do władzy. Co poszło nie tak w dobrej wojnie? 22:35 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA NADWORNEGO ARTYSTY PREZYDENTA UZBEKISTANU Reportaż, 24 min, Polska, 2001 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu spotkanie z Sirodżidinem - artystą, który zajmuje się sztuką użytkową w drewnie i mieszka w stolicy Uzbekistanu - Taszkiencie. 23:15 JEMEN. ZAPOMNIANA WOJNA (YEMEN - THE FORGOTTEN WAR / JEMEN - DER VERGESSENE KRIEG) Film dokumentalny, 52 min, Szwajcaria, 2018 Reżyseria: Pascal Weber, Marine Pradel Film dokumentalny o Jemenie, w którym trwa wojna, ale świat niewiele o niej słyszy. Jemen, najbiedniejszy kraj świata arabskiego. Duża część tego państwa została całkowicie zniszczona. Świat zachodni niewiele wie o toczącej się tu wojnie. Gra toczy się o władzę i ropę. 22 miliony Jemeńczyków jest uzależnionych od pomocy humanitarnej, a 8 milionów jest bezpośrednio zagrożonych głodem. Panuje skrajne ubóstwo. Sytuacja w Adenie, tymczasowej stolicy Jemenu na południowym krańcu Półwyspu Arabskiego, jest napięta. Złożona sytuacja, od której rozpoczęła się wojna, jest tutaj szczególnie wyraźna: wodzowie, separatyści z południowego Jemenu i dżihadyści walczą ze sobą. Wojna zmusiła tysiące ludzi do opuszczenia swoich domów i szukania ochrony. Zbombardowano 241 szkół w ciągu ostatnich trzech lat. Al - Kaida zyskała również popularność w południowym Jemenie. Naszą wyprawę zaczynamy w miejscu, gdzie wpływ wojny jest najoczywistszy - w szpitalu. W Klinice al - Sadaqa, największym państwowym szpitalu w Adenie, będziemy towarzyszyć 4 - miesięcznemu Mohammedowi, który urodził się z rozszczepem podniebienia. Wada nie pozwala mu jeść. Najbardziej bezbronnymi ofiarami wojen zawsze są dzieci. Także w Jemenie. Tutaj sytuacja jest gorsza niż na większości terenów objętych wojną. Ludzie, którzy zostali pokazani w filmie, walczą o życie i przyszłość. Nie poddają się. 00:15 NAJWIĘCEJ MAM KŁOPOTÓW Reportaż, 19 min, Polska, 1987 Scenariusz: Małgorzata Kałużyńska Jasak Zdjęcia: Stanisław Scieszko, Dariusz Gąsowski Tamara marzy o włosach do ziemi, o pracy w sklepie, o domu, w którym każdy z rodziny miałby własne piętro, ale żeby tak było, budynek musiałby mieć ich piętnaście... "Najwięcej mam kłopotów..." Małgorzaty Kałużyńskiej - Jasak to opowieść o życiu codziennym czternaściorga rodzeństwa i ich ojca. Starsze dzieci, po śmierci mamy, musiały przejąć wiele obowiązków domowych i opiekę nad młodszymi. Główną bohaterką reportażu jest Tamara, która choć nie jest najstarszą z córek, bardzo pomaga w domu. Dziewczynka opowiada nam o swoich marzeniach i troskach, a jej wypowiedzi ilustrują sceny z życia rodzinnego. 00:45 NOTACJE - WOJCIECH ROSZKOWSKI. MIAŁEM PSEUDONIM ANDRZEJ ALBERT Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2015 Wojciech Roszkowski (rocznik 1947), urodzony w Warszawie ekonomista i historyk, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki, profesor warszawskiej Szkoły Głównej Handlowej, poseł do Parlamentu Europejskiego VI kadencji. 01:00 SZWEDZKIE TANGO Film dokumentalny, 57 min, Polska, 1999 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Śladkowski Zdjęcia: Gunnar Kallstrom, Michel Reisler Hans i Kerstin Stralstromowie, bohaterowie dokumentu, żyją w Kirunie, niewielkim szwedzkim miasteczku za kołem polarnym. Mają dorosłą już córkę Karin, syna Olego i pięcioro wnucząt. Wiodą spokojny żywot, w dostatku i harmonii, którą czasem zakłóca Hans - z natury porywczy i szorstki - besztając żonę, kiedy ta na przykład prowadzi samochód w sposób budzący jego zgrozę i gniew. Hans grywa jeszcze w tenisa, choć zaawansowany wiek sprawia, że żona potem musi długo masować mu obolałe mięśnie. Kerstin zaś raz na jakiś czas spotyka się z przyjaciółkami, by poplotkować o mężczyznach. Niekiedy małżonkowie ruszają na wyprawę na nartach albo na tańce. Próbują tańczyć tango, na które moda, ogarniająca całą Europę, dotarła też za krąg polarny. Kerstin jednak nie jest zadowolona z ich wspólnego tańczenia. Uważa, że tango zupełnie im nie wychodzi. W styczniu 1998 roku namawia męża, by pojechali do Sztokholmu, gdzie powstały już szkoły tańca, w których pod okiem mistrzów można poznać tajniki kroków, obrotów i przejść. Hans początkowo nie chce o tym słyszeć, w końcu ulega żonie: w lutym wsiadają do samochodu i mkną do stolicy. Odwiedzają tam Szkołę Tańca Petera Kleinviksa i Szkołę Mistrzów Tanga Toma i Kristiny. Po wielu próbach pani Stralstrom dochodzi do wniosku, że tango jest dla niej za trudne i marzy o powrocie do domu. Jej mąż natomiast, tak na początku przeciwny przedsięwzięciu, upiera się, że musi się tanga nauczyć i wpada na pomysł, by po tę naukę udać się do źródeł. Kerstin, przerażona perspektywą wyprawy do Argentyny, próbuje męża odwieść od zamysłu. Na próżno. W marcu wsiadają do samolotu i wkrótce lądują w Buenos Aires. Tam dostają się w ręce dwóch domorosłych przewodników i rozpoczynają wędrówkę po szkołach i milongach - miejscach, w których tańczy się tango. I nawet jeśli nadal najlepiej wychodzi im tańczenie go na sposób kiruński, dowiadują się, czym jest ten taniec, a wspólne przeżycia zbliżają ich jeszcze bardziej. Najlepiej widać to w ostatniej scenie filmu, kiedy w kwietniowy dzień pokonują zaśnieżone ulice miasteczka, stojąc razem na płozach sanek. Popychają je w doskonałej harmonii i wyglądają, jakby płynęli w tangu - w jego wyjątkowej, szwedzkiej odmianie. "Szwedzkie tango" to film dokumentalny o codzienności i przygodach sympatycznej pary Szwedów i o tym, czym może być starość. Dokument przypominajacy momentami film fabularny jest efektem współpracy czterech telewizji: Telewizji Polskiej, szwedzkiej telewizji publicznej SVT, satelitarnego programu kulturalnego Arte i programu II niemieckiej telewizji publicznej ZDF. 02:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "LATAJĄCE MUZEUM" ODC. 275 Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski "Latające muzeum" W Gliwicach powstało pierwsze w Polsce Muzeum Szybowców, którego zasadą jest przywracanie sprawności historycznym konstrukcjom. A tych polski przemysł lotniczy - zwłaszcza szybowcowe Zakłady Doświadczalne w Bielsku - budował wiele. Jastrząb, Jaskółka, Bocian powoli odchodzą w niepamięć i oczywiście trzeba zrobić wszystko, by ten proces zatrzymać. Po remoncie powraca do lotów tym razem jako eksponat muzealny legendarny Zefir - szybowiec, na którym Edward Makula i Jerzy Popiel zdobyli podwójne mistrzostwo świata, a Makula za przelot ponad 700 kilometrów Medal Lilienthala. Pokażemy naszym widzom testowe loty. "Jeszcze jedno zwycięstwo" Następnie przeniesiemy się do miejscowości Lichnowy na Pomorzu, by opowiedzieć pewną lotniczą historię z pamiętnego dnia 1 września 1939 roku. 02:35 DEJMEK - FILM O KAZIMIERZU DEJMKU Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2003 Scenariusz i reżyseria: Ignacy Szczepański Filmowy portret zmarłego 31 grudnia 2002 r. wybitnego reżysera, aktora, dyrektora teatrów, ministra kultury i sztuki w latach 1993 - 96. Kazimierz Dejmek urodził się 17 maja 1924 r. w Kowlu (dziś Ukraina). Zdał eksternistyczny egzamin aktorski w 1946 r. , ukończył Państwową Wyższą Szkołę Aktorską w Łodzi (1946 - 49). Był aktorem w teatrach w Rzeszowie i Jeleniej Górze (1944 - 46); aktorem Teatru Wojska Polskiego w Łodzi (1946 - 49); aktorem, dyrektorem i kierownikiem artystycznym Teatru Nowego w Łodzi (1946 - 61) i (1975 - 80); dyrektorem i kierownikiem artystycznym Teatru Narodowego w Warszawie (1962 - 68), który z powodów politycznych musiał opuścić po głośnej inscenizacji "Dziadów" Adama Mickiewicza. Reżyserował w kraju i za granicą, m.in. w Piccolo Teatro w Mediolanie i w Burgtheater w Wiedniu (1968 - 74); był dyrektorem Teatru Polskiego w Warszawie (od 1981). Sprawował funkcję ministra kultury i sztuki w rządzie Waldemara Pawlaka (od października 1993 r.) oraz Józefa Oleksego (marzec 1995 - luty 1996). Był wybitnym reżyserem polskiej klasyki, prezesem ZG ZASP (1988 - 89) i laureatem wielu nagród, w tym Nagrody Państwowej III stopnia (1951) i II stopnia (1955), dwukrotnie Nagrody I stopnia ministra kultury i sztuki oraz wielu nagród krajowych i zagranicznych, w tym Francuskiej Krytyki Teatralnej w Teatrze Narodów (Paryż 1964), Nagrody Fundacji Jurzykowskiego (Nowy Jork 1975) i Nagrody Herdera (Wiedeń 1979). Był doktorem honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Orderem Sztandaru Pracy II klasy. Krótko przed śmiercią przygotowywał inscenizację "Hamleta" na scenie Teatru Nowego w Łodzi, gdzie pełnił funkcję dyrektora artystycznego. Premiera była zaplanowana na 30 stycznia 2003 r. 03:45 ONE MAN SHOW Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jakub Piątek Scenariusz: Michał Walczak, Jakub Piątek Marcin ma 33 lata i jest aktorem. Nigdy nie zagrał znaczącej roli w znaczącym filmie. Pochodzi z małego miasteczka w południowej Polsce. Jako jedyny z trójki rodzeństwa nie założył jeszcze rodziny. Całe swoje życie podporządkował marzeniom o wielkim aktorstwie (chce być jak jego idol Robert de Niro). Marcin próbuje spełniać się jako aktor kabaretowy i komik. Nie poddaje się, pomimo frustracji i problemów. Od siedmiu lat, każdego roku, przez sześć tygodni podejmuje prace sezonowe przy zbiorach marchwi i ziemniaków na farmie w Lavanger w Norwegii. Zarobione tam pieniądze dają mu względną niezależność finansową przez resztę roku. Film pokazuje rok z życia bohatera. Ma to być ważny rok, decydujący o przyszłości. "One Man Show" to film słodko - gorzki, łączący dokumentalną obserwację ze szczerymi wyznaniami młodego, nieznanego aktora.