TVP Dokument Sobota, 18.03.2023 06:00 DZIKA POLSKA - POLOT TRZMIELA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzenie: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Nie bąki, nie gzy, nie robaki i nie osy. To najprawdziwsze pszczoły. Taką informację słyszymy o trzmielach od ich badaczy i obrońców, działających w okolicach Spały w samym centrum Polski. Urządzają budki, w których te owady mogą spokojnie urządzać gniazda. Propagują rośliny, zapewniające trzmielom pożytek. Bo też i trzmiele zapewniają byt wielu roślinom, zapylając je. Są wśród nich gatunki, których nie mogą zapylić popularne pszczoły miodne. Często są to rośliny ważne dla naszej gospodarki. Tymczasem trzmiele giną, a nasi bohaterowie szukają sposobów na przywrócenie rodzimej przyrodzie tych pracowitych, a niedocenianych przedstawicieli owadziego świata. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 13 PIĘKNO WYKUTE W STALI Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak trudne było wykuwanie dawnych przedmiotów w stali? Radosław Kotarski wciela się w rolę kowala (miecznika), który używa tradycyjnych metod rzemieślniczych, aby stworzyć własny miecz. Poznaje również trud pracy dawnych rzemieślników i sprawdza, co z ich fachu pozostało do dzisiaj. Poza tym wyjaśnia, jakie słowa i stwierdzenia zawdzięczamy kowalom. Czy uda mu się wykuć miecz? Odpowiedź na to pytanie w programie. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 279 ŚWIDWIN Magazyn, 21 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. 07:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /19/ Reality show, 25 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Beata Szymańska Nasi dzisiejsi bohaterowie są wyjątkowo zróżnicowani - koń, pies i pszczoły. Weterynarze pomagają i tym dużym, i tym małym. Znajdziecie odpowiedzi na kilka pytań. Jak skutecznie szybka diagnoza może postawić konia na nogi? Jak można pomóc starszemu psu, który chciałby jeszcze poszaleć na spacerach, a ma trudności z poruszaniem się? Na ile życie pszczół w dzisiejszym świecie zależy od człowieka, a przyszłość człowieka od pszczół? Zadziwiające, jak wielką wiedzę, nie tylko z dziedziny anatomii, muszą posiąść weterynarze, aby pomagać zwierzętom. 08:00 EDYCJA GENÓW NOWE WYZWANIE (GENE EDITING - A NEW ETHICAL CHALLENGE / NATUR NACH MASS - WIE GENE MANIPULIERT WERDEN) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2021 Reżyseria: Kurt Langbein Film dokumentalny o inżynierii genetycznej. Świat jutra tworzą ludzie. Dzięki nowej metodzie Crispr materiał genetyczny może być wycinany, zmieniany i ponownie włączany. Genetyczne nożyczki mogą być używane do wstawiania lub usuwania genów. To jest nadzieja dla osób z chorobami genetycznymi. technologia CRISPR - Cas otwiera zupełnie nowe możliwości. Proces jest szybszy, dokładniejszy i bezpieczniejszy niż kiedykolwiek wcześniej. Crispr fundamentalnie zmieni relacje między człowiekiem a naturą a także samymi ludźmi. Celem ma być stworzenie ludzi odpornych na HIV. Ale naukowcy na całym świecie ostrzegają również, że eksperymenty zmienią zdolność do myślenia. Ponadto opracowywane są Xenoboty maleńkie żywe istoty, które można wbudować w narządy ludzkie i zmieniać ich funkcje. Cywilizacja stoi być może przed największym wyzwaniem etycznym w dotychczasowych dziejach. Nożyczki do genów rozpoczęły rewolucję w świecie roślin i technologii rolniczej, w hodowli zwierząt i w medycynie. Wiele z nich jest pomocnych, niektóre budzą wątpliwości i są niebezpieczne. 09:05 RUMUNIA NIEOKIEŁZNANA (UNTAMED ROMANIA) Film dokumentalny, 58 min, Niderlandy (Holandia)/Rumunia, 2019 Reżyseria: Tom Barton - Humphreys Scenariusz: Mark Strong Film dokumentalny o Rumunii. Poza zgiełkiem miast istnieje świat, którego nikt nie zna. Góry, prastare lasy i rozległe tereny podmokłe zapewniają siedliska wielu najbardziej charakterystycznym stworzeniom kontynentu. Ten film dokumentalny to celebracja naturalnego piękna i różnorodności Rumunii w całej okazałości, wdzięku i dzikości. Potężne góry sięgają chmur. Łańcuch górski o długości tysiąca sześciuset kilometrów, ciągnący się przez siedem krajów. Te góry to szkielet Rumunii. Rządzi nimi okrutna pani zima. W Karpatach pełno jest małych strumieni spływających po zboczach gór. W miejscu, gdzie Dunaj wpływa do Morza Czarnego, jest najpiękniejsza dzika przyroda Rumunii. Delta Dunaju to jeden z najbardziej zróżnicowanych ekosystemów w Europie. Nad filmem pracowało dwudziestu dwóch operatorów kamery w osiemnastu różnych lokalizacjach. Zapisano blisko czterysta godzin materiału. Ten wspaniały kraj może znaleźć się w czołówce turystyki przyrodniczej, a także zostać liderem w dziedzinie ochrony przyrody. 10:10 PODRÓŻE HABSBURGÓW - CZĘŚĆ PIĄTA: RUDOLF (THE TRAVELS OF THE HABSBURGS / DIE REISEN DER HABSBURGER) Cykl dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Isabel Gebhart Scenariusz: Andreas Augustin, Carola Augustin Dokumentalna opowieść, która przeniesie nas w czasy, kiedy podróżowali Habsburgowie. Za panowania cesarza Franciszka Józefa I wzrost zainteresowania podróżami był decydującym krokiem rozwojowym. W latach 1848 - 1916 ludzie przesiadali się z koni i powozów na statki parowe i do pociągów. Później z pociągów do samochodów i z samochodów do samolotów. Cykl przedstawia podróże królewskich ikon swoich czasów: cesarzowej Elżbiety, cesarza Franciszka Józefa I oraz dwóch spadkobierców tronu, Rudolfa i Franciszka Ferdynanda, w świetle rewolucji w podróżowaniu, ewolucji hotelarstwa i rozwoju telekomunikacji. Będziemy im towarzyszyć w ich największych podróżach, w tym dookoła świata. Wrócimy do miejsc, w których miały miejsce ważne, historyczne wydarzenia, odtworzymy różne sytuacje i zaprosimy do udziału specjalistów o międzynarodowej renomie. 11:10 SZTUKA DOKUMENTU - ODC. 2 - KRZYSZTOF KIEŚLOWSKI Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Bartosz Paduch Scenariusz: Bogusław Zmudziński Zdjęcia: Jan Paweł Pełech "Sztuka dokumentu" to cykl poświęcony prezentacji dorobku najwybitniejszych realizatorów polskiego filmu dokumentalnego. Poszczególne odcinki cyklu będą autonomiczne, pozostając jednocześnie fragmentem większej całości, która stanie się w efekcie skondensowaną historią polskiego dokumentu. Film jest kolażem fragmentów filmów, wypowiedzi reżyserów, ich współpracowników (operatorzy, kompozytorzy, producenci itp.), opinii krytyków i historyków kina, a także zdjęć dokumentalnych. Każdy odcinek nowej telewizyjnej serii "Sztuka dokumentu" poświęconej wybitnym polskim dokumentalistom, zrealizowany został w innej formie. Drugi odcinek prezentuje dokonania Krzysztofa Kieślowskiego. W swoich filmach dokumentalnych, późniejszy twórca "Dekalogu" i "Trzech kolorów", w skupieniu i z uwagą przyglądał się życiu zwykłych ludzi, stopniowo, z filmu na film, coraz bardziej wnikając w ich egzystencję. Opisywał świat nieprzedstawiony PRL, którego prawdziwy obraz odkrywał, filmując międzyludzkie relacje podpatrzone w mikrospołecznościach - w urzędzie, fabryce, czy szpitalu. Kieślowski nieustannie doskonalił formę swoich filmów, z ogromną precyzją dopracowując ich ostateczny kształt. W nieomal każdym kolejnym filmie odkrywał nowe, oryginalne rozwiązania. W swoich wypowiedziach na temat filmu dokumentalnego nieustannie zwracał uwagę na odpowiedzialność reżysera za człowieka przed kamerą. Czy mam prawo filmować prawdziwą łzę? - pytał. Film Bartosza Paducha opowiada o drodze Kieślowskiego dokumentalisty od filmów opisujących zgrzebny świat peerelowskiej rzeczywistości aż po filmy wnikające coraz głębiej w świat wewnętrznych przeżyć i myśli ich bohaterów. Mówi o powodach odejścia Kieślowskiego od dokumentu do fabuły. W filmie oglądamy fragmenty dokumentów Kieślowskiego, słuchamy wypowiedzi przyjaciół i współpracowników reżysera oraz znawców jego twórczości. Oglądamy także niepublikowane dotąd fragmenty amatorskiego filmu Mikołaja Jazdona "Ostatnie spotkanie z Krzysztofem Kieślowskim" zrealizowanego na krótko przed śmiercią reżysera podczas przeglądu jego filmów dokumentalnych w Poznaniu. 11:40 HERBERT. MIMO WSZYSTKO Film dokumentalny, 93 min, Polska, 2021 Reżyseria: Rafael Lewandowski Scenariusz: Rafael Lewandowski, Andrzej Franaszek Dokument poświęcony postaci Zbigniew Herberta. Nutą przewodnią opowieści będzie męstwo bohatera filmu, tyleż wybitnego poety i przewodnika moralnego, co człowieka zmagajacego się z depresją, a nawet chorobą psychiczną. Męstwo pozwalajace mu tworzyć i żyć, jak mówił, "mimo wszystko". 13:20 ZWIERZĘTA NASZYCH LASÓW Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1963 Reżyseria: Włodzimierz Puchalski Film ukazuje mieszkańców naszych lasów w ich naturalnym środowisku. Las przedstawiony jest w okresie wczesnej wiosny. Obserwujemy zachowanie się żurawia, ziarnojada, dudka, puchacza i innych ptaków podczas karmienia piskląt. Oglądamy również innych mieszkańców lasu, jak wiewiórki, jeże, węże, wilki, niedźwiedzie i żubry. Dodatkową atrakcję filmu stanowią cierpliwie podpatrywane i z bliska ukazane scenki z życia zwierząt. 13:35 ŁABĘDZIE JEZIORO Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1957 Reżyseria: Włodzimierz Puchalski Jak rozrzucone ręką szczodrego siewcy, gęsto tkwią w mazurskich lasach rozłożyste jeziora. Tutaj, niedaleko wielkiego jeziora Śniardwy, znajduje się inne, dużo mnisze jezioro, Łukniany. Ono będzie miejscem opowieści, opowieści o łabędzimi jeziorze. 13:55 TAJEMNICZE INDIE. KRAINA GÓR (HIDDEN INDIA) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Ben Southwell Scenariusz: Leah Arnold - Redman Zima w dalekich Himalajach. Wyjątkowo odporne markury śruborogie dają sobie radę nawet na bardzo stromych zboczach. Ogromne, poskręcane rogi samców to potężny oręż do walki z innymi. W porze rui muszą walczyć o terytorium i harem samic. Strome miejsce do walki jest bardzo niebezpieczne, jeden zły ruch może się fatalnie skończyć. Jednocześnie zwierzęta muszą uważać na innego wroga, lamparta śnieżnego. Z górskich drapieżników lampart potrafi się najskuteczniej skradać. Obserwuje z góry, a w odpowiednim momencie błyskawicznie atakuje. Takie jest życie w górach Indii. Warunki ekstremalne wychowują twardych zawodników. Góry dają schronienie ogromnej rozmaitości form życia na wszystkich poziomach. Od ukrytych dolin po zaśnieżone szczyty góry mają wpływ szeroko i daleko, zapewniając egzystencję unikalnej przyrodzie, rozwijającej się na całym subkontynencie. Najlepiej jest to widoczne w innych górach indyjskich, w Ghatach Zachodnich - ukrytym klejnocie daleko na południu. Cykl życia w górach Indii trwa. Historia tych zwierząt powtarza się na całym subkontynencie. Najbardziej niezwykła przyroda występuje w górach. Góry dają schronienie, pożywienie, oferują kryjówki i dyktują wyzwania. Kształtują klimat i czynią przyrodę Indii unikalną. Od skąpanych deszczem Ghatów Zachodnich na południu po ogromne Himalaje na północy. Góry Indii chwalą się swoim bogactwem, ale wciąż pilnie strzegą swoich sekretów. 14:55 OPOWIEŚĆ O CHINACH - ZŁOTY WIEK ODC. 3/6 (THE STORY OF CHINA) Serial dokumentalny, 54 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Rebecca Dobbs Przez ostatnich 30 lat w Chinach kształtowało się społeczeństwo konsumpcyjne. Po zerwaniu z rewolucyjnym komunizmem Mao, Chiny rozpoczęły marsz ku przyszłości. Wolni Chińczycy przeobrazili swój świat. Sięgnęli po pradawne wierzenia i ideały, które przez wieki dawały im siłę. Okazuje się, że to, co nowe, jest mało kuszące, a to, co stare - bardzo trwałe. Przeszłość Chin to parę tysięcy lat. Tak daleko wstecz, że nie istnieją żadne teksty pisane, dokumentujące narodziny cywilizacji. Lecz istnieją mity i legendy przekazywane od stuleci. Prowadzą nas one do centrum niziny Żółtej Rzeki, od której Chiny wzięły nazwę: Zhongguo, Kraj Środka. Tam można odnaleźć ślady początków. A kwestią zasadniczą w dziejach chińskiej państwowości było zapanowanie nad niszczycielską Żółtą Rzeką. Archeolodzy odnaleźli ślady wielkiej powodzi sprzed roku 1 900 p.n.e. Można ją powiązać z mitem o pochodzeniu państwa chińskiego, bo do dziś opowiada się o królu, który jako pierwszy, skanalizował wody rzeki po wielkiej powodzi. 16:00 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT S. 2 ODC. 3 (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 3) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 17:00 STEPHEN FRY W AMERYCE ŚRODKOWEJ 3. SALWADOR I NIKARAGUA (STEPHEN FRY IN CENTRAL AMERICA EP. 3) Serial dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: John - Paul Davidson Seria dokumentalna, w której aktor, komik i pisarz, Stephen Fry wyrusza w niezwykłą podróż po Ameryce Środkowej. To przygoda, która prowadzi go przez Meksyk i cały przesmyk w Ameryce Środkowej do Panamy, gdzie poznaje jedne z najstarszych cywilizacji na świecie - Majów, Azteków i Olmeków. Siedem lat po tym, jak zwiedził wszystkie 50 stanów USA w czarnej taksówce, podczas tej nowej podróży na południe od granicy podróżuje we wszystkim - od przerobionego autobusu szkolnego po balon na ogrzane powietrze. Stephen odwiedza jedne z najbardziej niebezpiecznych, ale zapierające dech w piersiach, piękne kraje w regionie, bierze udział w uroczystościach, degustuje lokalne przysmaki i rozmawia z ludźmi w różnych miejscach. Po drodze poznaje wszystkie kraje, ich mieszkańców, przyrodę i historię. W tym odcinku Stephen jedzie do Salwadoru, a następnie Hondurasu i Nikaragui. Będzie próbował surfingu, nowego gatunku banana, pozna prawdziwego Sweeney Todda oraz będzie pływał z małym jaguarem. Przemierzy tereny otoczone wulkanami, odnajdzie spokój na opuszczonej plaży i nauczy się robić słup majowy. 18:00 WYBUDZENI - GRZEGORZ KRÓL Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Scenariusz i reżyseria: Alina Mrowińska Zdjęcia: Michał Jarosiński Prowadzenie: Ewa Błaszczyk Grzegorz był pełnym pasji strażakiem, miał żonę, malutkiego synka. Podczas gaszenia pożaru w suszarni kukurydzy, wszedł na dach i spadł z dużej wysokości. Uratowano mu życie, ale szanse na wybudzenie były minimalne. W głębokiej śpiączce został przewieziony do Zakładu Opiekuńczo - Leczniczego Fundacji Światło w Toruniu gdzie wybudził się po kilku miesiącach. W toruńskim Świetle w ciągu 19 lat wybudziło się ze śpiączki aż 79 osób, kilka z nich wróciło do pełnej sprawności. 18:35 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 9. KOSOWO Cykl reportaży, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Konrad Zagórski Prowadzenie: Lena Urbańska Seria podróżnicza, niewiele mająca wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Republika Kosowa to najmłodsze państwo europejskie, które zostało powołane do życia w wyniku rozpadu Socjalistycznej Republiki Jugosławii. Niedawna integralna część składowa Serbii, funkcjonująca jako okręg autonomiczny, ogłosiła jednostronnie niepodległość 17 lutego 2008 r. Wydarzenie to uruchomiło międzynarodowy spór na temat dezintegracji współczesnych państw w wyniku separacji ich części składowych. W tym odcinku Lena wybierze się do tego małego kraju, aby poznać jego mieszkańców, ich kulturę, ale przede wszystkim niełatwą, często krwawą historię. 19:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 191 NARODOWE FORUM MUZYKI WE WROCŁAWIU Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W kolejnym odcinku gościmy w Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu. To jedna z najlepszych sal koncertowych w Polsce i Europie, która przyciąga najwybitniejsze orkiestry symfoniczne świata. Choć mieszczący ją gmach znajduje się w samym centrum miasta, to dzięki doskonałemu odizolowaniu od otoczenia panuje tutaj idealna cisza. Są tu też znakomite warunki akustyczne. Narodowe Forum Muzyki we Wrocławiu to świątynia najczystszych dźwięków. Składa się na nią imponujący zespół sal muzycznych. Jest zarazem siedzibą aż 12 zespołów. Gmach otwarto 4 września 2015 roku. Okrzyknięto go nową ikoną architektoniczną miasta i ważnym punktem na muzycznej mapie Europy. 19:35 HISTORIE SOLECZNICKIE Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Radosław Wikiera Soleczniki, najbardziej polski rejon w Litwie, gdzie kultura i polska tradycja jest kultywowana od pokoleń. To właśnie tutaj będziemy szukali niezwykłych historii i pasji ludzi, podobnie jak w pierwszej serii dokumentalnej z Wilna. Historie wileńskie pokazały nam jak ciekawa i złożona jest społeczność Polaków na Litwie. Podobnie jak poprzednio autorzy przyjrzą się kolejnym polskim bohaterom na Litwie, którzy swe korzenie mają w oddalonym o 40 kilometrów od Wilna okręgu solecznickim. 20:10 STEVE JOBS: CZŁOWIEK - MASZYNA (STEVE JOBS: THE MAN IN THE MACHINE) Film dokumentalny, 123 min, USA, 2015 Reżyseria: Aex Gibney Film dokumentalny o jednym z trzech założycieli, byłym prezesie i przewodniczącym rady nadzorczej Apple Inc. Bohaterem jest legendarny Steve Jobs, a ten film to obiektywna, szczera biografia zmarłego innowatora. Poruszający i pełen niuansów film odsłania istotę legendy Apple'a, odkrywając jego tajemnicę i wyjaśniając niemal mityczną trwałość jego wartości, które do dziś kształtują kulturę Doliny Krzemowej i przemysł technologiczny. Film zawiera materiał z wywiadu i jest częściowo opowiadany głosem samego Jobsa. 22:25 APPLE - ZDRADA ZA BILION DOLARÓW (APPLE: THE TRILLON DOLLAR BETRAYAL) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Billy Arthur Film dokumentalny. Apple jest najcenniejszą firmą na świecie i odgrywa dużą rolę w naszym życiu. Od wielu lat w społeczności użytkowników iPhonów funkcjonuje mit, że wprowadzenie nowego modelu sprawia, że stare aparaty działają wolniej. Podobno to umyślne działanie, skłaniające do kupna nowego modelu. Apple został skazany na karę 27 milionów dolarów za celowe spowalnianie starszych iPhonów. Prawo do naprawy urządzeń jest bliskie uchwalenia w wielu krajach. Drogę na szczyt znaczyły wielkie sukcesy i kilka fatalnych wpadek. Apple założyli w 1976 - tym roku Steve Jobs i Steve Wozniak jako firmę dostarczającą elementy komputerów hobbystom. Marzenie ściętej głowy urosło w technicznego giganta. W 84 - tym roku zadebiutował Macintosh. Apple odniosło ogromny sukces i gdy ich firma weszła na giełdę, Jobs i Wozniak natychmiast zostali milionerami. W następnych latach Apple wykrwawiało się i nie było w stanie konkurować z Microsoftem. Lata 90 - te to okres rozwoju Windows PC. W 2001 - szym roku wypuszczono iPoda. Do dzisiaj sprzedano ponad miliard iPhonów. Od smartfonów po inteligentne zegarki, od wkładek dousznych po komputery, popularna technologia zrewolucjonizowała współczesność i przekształciła nasze relacje ze sobą i z naszym środowiskiem. W obliczu niepewnej przyszłości, władza należy do klientów, by wymagali więcej od tych, którym powierzamy swoje życie. 23:30 PSYCHODRAMA Film dokumentalny, 28 min, Polska, 1969 Scenariusz: Janusz Głowacki, Marek Piwowski Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk "Psychodrama", czyli bajka o księciu i kopciuszku, wystawiona w Zakładzie dla Nieletnich Kryminalistek w D. Uczestniczki psychodramy w inscenizowanym w schronisku przedstawieniu doświadczają uczuć, których były pozbawione w domach rodzinnych: marzą o cieple i miłości. 00:10 CHICAGO GIRL. FACEBOOKOWA REWOLUCJA (CHICAGO GIRL. THE SOCIAL NETWORK TAKES ON A DICTATOR) Film dokumentalny, 70 min, USA, 2013 Reżyseria: Joe Piscatella Ala 'a Basatneh jako dziewiętnastolatka w 2011 roku za pomocą własnego laptopa pomagała w koordynacji rewolucji w Syrii. Urodziła się w Damaszku, w 1992 r. , ale kiedy miała sześć miesięcy wyjechała z rodzicami do Stanów Zjednoczonych i mieszka obecnie na przedmieściach Chicago. Działa za pomocą mediów społecznościowych, które okazują się ważnym czynnikiem wspierającym syryjską rewolucję. Na Facebooku ma 1200 znajomych, a na Twitterze jej profil śledzi 2000 osób. W ten sposób promuje na świecie działania syryjskich rewolucjonistów. Wrzuca demonstracje jako wydarzenia na Facebooku, używa Google Maps do informowania o trasie ich przebiegu i publikuje na swych stronach materiał nakręcony przez demonstrantów. Zapewnia im też odpowiedni sprzęt do filmowania, wysyłając minikamery w przygotowanych przez siebie paczkach. Nie ma czasu na znajomych i własne hobby, bo każdą wolną chwilę spędza na wspieraniu działań opozycyjnych wobec dyktatury Baszszara al - Assada. Oprócz niej poznajemy w filmie także kilku jej syryjskich przyjaciół - rewolucjonistów, w tym młodego dziennikarza Mazhara Omara Tayara oraz młodego filmowca Basela Szahade, którzy zginęli podczas zamieszek, a także Aousa al Mubaraka. Poznajemy też opinię ekspertów na temat konfliktu w Syrii, w tym: dziennikarzy Kurta Andersena i Claya Shirky ’ego, a także wykładowczyni Zeynep Tufekci i programisty Davida Gorodyansky ’ego. Dzięki temu mamy okazję obejrzeć nie tylko poruszający obraz heroizmu i odwagi młodej dziewczyny, która z poświęceniem próbuje wspierać z odległego kraju opozycję we własnej ojczyźnie, lecz również ciekawą analizę konfliktu w Syrii i role, jaką odgrywa w nim internet, a w szczególności media społecznościowe. 01:30 TAKA HISTORIA Film dokumentalny, 58 min, TVP 1999 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Paweł Łoziński Pan Wiesio mieszka w jednym z ocalałych sprzed wojny domów na warszawskim Powiślu. Były dozorca gnieździ się w ciasnym pomieszczeniu koło bramy, w czym towarzyszy mu Żabcia, suczka, którą przygarnął, i gdzie często zagląda jego przyjaciółka, a właściwie prawie żona, Ania, wdowa po przedwcześnie zmarłym koledze. Pan Wiesio ma też zaprzyjaźnionego sąsiada, pana Zdzisia. Schludny staruszek, przedwojenny fryzjer, który czesał wiele sław, między innymi samą Mieczysławę Ćwiklińską, chętnie gawędzi z panem Wiesiem. Wspomina przy tym swoją ukochaną, zmarłą żonę, spędzone z nią szczęśliwe chwile i dawne dobre czasy, a wywody krasi często powiedzonkiem "taka historia". Obaj panowie marzą o wspólnej wyprawie na ryby lub grzyby. Mimo nienajlepszego samopoczucia pan Wiesio nierozsądnie nie stroni od kielicha, żyje zaś z tego, co znajdzie w śmietnikach, które nazywa "peweksami". W codziennych poszukiwaniach przydatnych jeszcze rzeczy, nadających się do spieniężenia na bazarze lub do własnego użytku, asystuje mu nieodmiennie spodziewająca się potomstwa Żabcia. Podczas tych wypraw spotykają trudniącego się takim samym zajęciem pana Miecia, byłego kierowcę, co bywa okazją do pogawędek i wymiany uwag o niewesołej rzeczywistości. Panowie Wiesio i Zdzisław to sąsiedzi Pawła Łozińskiego, z tego samego podwórka. Autor filmu towarzyszył im z kamerą od bardzo wczesnej wiosny do sylwestra. Zapisał na taśmie krótką historię z ich życia, budzącą chwilami nieodparty śmiech, lecz również wzruszającą i skłaniającą do refleksji nad samotnością, upływem czasu i śmiercią. Los bowiem sprawił, że ciężko chory pan Wiesio, a rozwój jego choroby widać nieomal z każdym kadrem, trafił na długo do szpitala. Kiedy wreszcie powrócił, dramatycznie odmieniony, nie zastał już pana Zdzisia. Fryzjer, jak tego gorąco pragnął, połączył się już z ukochaną żoną. Nie pojadą więc już nigdy ani na grzyby, ani na ryby. Zresztą były dozorca chyba przestał o tym marzyć. Na 32. Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Dokumentalnych i Krótkometrażowych w Krakowie film Pawła Łozińskiego został uhonorowany nagrodą główną - Złotym Lajkonikiem. 02:35 WALCZEWSKI. NAJWAŻNIEJSZE JEST MARZENIE... Film dokumentalny, 47 min, Polska, 1994 Reżyseria: Agata Olenderek, Andrzej Wasilewski, Jerzy Jarocki, Janusz Morgenstern, Jerzy Gruza, Olga Lipińska, Marek Walczewski, Jerzy Grzegorzewski, Piotr Szulkin, Jerzy Kawalerowicz, Andrzej Wajda, Andrzej Domalik, Konrad Swinarski Scenariusz: Agata Olenderek, Andrzej Wasilewski Zdjęcia: Marian Prokop, Henryk Kępa Film dokumentalny o Marku Walczewskim nazywanym "najbardziej demonicznym wśród polskich aktorów". Wypowiedzi bohatera, jego przyjaciół, żony, aktorów i reżyserów o aktorstwie Walczewskiego, jego różnych rolach filmowych i teatralnych i o nim samym, bogato ilustrowane fragmentami filmów i spektakli teatralnych. Marek Walczewski zmarł 26 maja 2009 roku. 03:30 MIASTO UTKANE Z CZASU Film dokumentalny, 54 min, Polska, 1995 Scenariusz: Wojciech Szumowski Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Jacek Knop Ronit Feingold, tancerka i choreografka, urodziła się i wychowała w Izraelu, wedle standardów kultury zachodniej, na "Beatlesach i coca coli". Kraj rodziców znała tylko z opowieści o mrocznych czasach zagłady, dlatego przez długie lata wzbraniała się przed przyjazdem do Polski, chcąc raz na zawsze odciąć się od wspomnień, bólu i łez. Dopiero w 1995 roku przyjęła zaproszenie organizatorów V Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie. I właśnie tu, spacerując wraz z matką, znaną pisarką izraelską, Miriam Akavi, po wąskich uliczkach Kazimierza, odnalazła swoje korzenie, rodzinny dom. Teraz już wie, że wróci tu ponownie, z dziećmi, by im także pokazać wspólny, choć na długo zapomniany świat. Magia tego miejsca działa na każdego przybysza przemierzającego zaułki największej zachowanej dzielnicy żydowskiej w Europie Środkowo - Wschodniej. Żydzi w Krakowie pojawili się już w XIII wieku - na ulicy Żydowskiej, dziś św. Anny mieli, m.in. dwie synagogi i rytualną łaźnię - mykwę. Potem przenieśli się w okolice placu Szczepańskiego. Ich exodus poza staromiejskie mury rozpoczął się w 1494 roku, gdy po wielkim pożarze miasta król Jan Olbracht wydał edykt nakazujący Żydom opuszczenie Krakowa i przeniesienie się do pobliskiego Kazimierza, lokowanego na prawie magdeburskim w 1335 roku przez króla Kazimierza Wielkiego. Od tej pory dzisiejsza dzielnica Krakowa stała się miejscem, gdzie Żydzi tworzyli swą kulturę i historię nadając Kazimierzowi swoisty, niepowtarzalny charakter. "Złoty wiek" przeżywali tak, jak Rzeczpospolita, w XVI stuleciu, do połowy następnego, w którym, tak jak całemu krajowi potężny cios Kazimierzowi zadał potop szwedzki. Od tej pory miasto podupadło, jednak prawdziwy kataklizm nastąpił podczas okupacji. Mieszkańców Kazimierza - głównie biedotę, bo bogaci Żydzi powrócili do Krakowa w XIX wieku - wygnano do krakowskiego getta na Podgórzu. Dzięki temu, być może, opuszczony Kazimierz ocalał - kamieniczki, świątynie, renesansowe i barokowe macewy na starym cmentarzu. Do dziś widnieją na nich napisy głoszące chwałę pochowanych tu znakomitości XVI - wiecznych polskich szkół talmudycznych, Salomona Lurji i Mojżesza Isserlesa, autora słynnej "Mappy", komentarzy do "Nakrytego stołu" Kara, wyznaczających odtąd przez stulecia normę religijną judaizmu europejskiego. Przetrwała także niepowtarzalna aura Kazimierza, patyna wieków i cienie ludzi, którzy tak nagle odeszli. Może dlatego imprezy organizowanych tu Festiwali Kultury Żydowskiej tak znakomicie wpisują się w klimat miasta, muzyka i śpiew kantorów brzmią tak dźwięcznie, a spektakle teatralne, baletowe i plenerowe widowiska tak magicznie oddziaływają na słuchaczy z całego świata.