TVP Historia Niedziela, 19.03.2023 Zmiany z dnia 11.03.2023 w stosunku do raportu z dnia 08.02.2023 (dodano pozycję programową) 07:00 HELENKA Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2018 Autor: Julita Wołoszyńska - Matysek Reżyseria: Julita Wołoszyńska - Matysek Historia ostatnich lat życia młodej świeckiej misjonarki Heleny Kmieć, która w styczniu 2017 roku w Boliwii w Cochabambie została bestialsko zamordowana. Przebywała tam jako wolontariuszka misyjna w domu sióstr służebniczek dębickich, w prowadzonej przez nie ochronce dla dzieci. (dodano opis: Omówienie) 10:15 W KOTLE HISTORII - ŚLUB JAGIEŁŁY I ELŻBIETY PILECKIEJ. KRÓL ŻENI SIĘ Z MIŁOŚCI! Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) Władysław Jagiełło najwyraźniej musiał odreagować narzucone mu małżeństwo z Anną Cylejską. Po śmierci królowej, wbrew radom, obyczajowi i złym językom żeni się z kobietą, którą najpewniej od dawna kochał. Nie dość, że żona nierówna mu stanem, to jeszcze z reputacją łowczyni przygód. Skromny ślub na prowincji i niezbyt zapewne wystawne wesele w zamku przyjaciela. Co można było zjeść na weselnej uczcie? (dodano pozycję programową) 10:50 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - MUZEUM SIŁ POWIETRZNYCH W DĘBLINIE Magazyn, 27 min, Polska, 2021 Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie powstało 1 kwietnia 2011 roku na bazie kolekcji lotniczej Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych (od 2018 roku Lotnicza Akademia Wojskowa) w Dęblinie. Organizatorem muzeum jest Ministerstwo Obrony Narodowej. Uroczyste otwarcie nastąpiło 26 sierpnia 2011 roku. Najważniejszym jego zadaniem jest, obok gromadzenia i ochrony zabytków kultury narodowej związanych z dziejami oręża polskiego w odniesieniu do sił powietrznych, właściwe ich utrzymywanie oraz udostępnianie do celów naukowych, dydaktycznych i wychowawczych, tak aby służyły nauce oraz popularyzacji wiedzy o polskiej historii wojskowości. (dodano pozycję programową) 12:20 ESSEQUIBO - UKRYTA RZEKA CZ. 1 (ESSEQUIBO - RETURN TO THE LOST WORLDS) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Marion Pollmann, Rainer Bergomaz Niezwykła podróż do krainy Essequibo, rzeki ukrytej głęboko w amazońskiej dżungli, zakrytej grubymi chmurami i niewidocznej z góry. Jest to najdłuższa rzeka w Gujanie, jej źródła znajdują się na Wyżynie Gujańskiej i uchodzą do Oceanu Atlantyckiego. Pełno tu wąwozów i wodospadów, bagien, dziwnych roślin i zwierząt. Nawet sami mieszkańcy z plemion Amazonii nie znają wszystkich zakamarków i całej tutejszej fauny i flory. W dolinie rzeki znajdują się miejscowe skarby - eksploatowane złoża złota i diamentów. (dodano pozycję programową) 14:35 QUO VADIS? - ODC. 4/6 Serial kostiumowy, 45 min, Polska 2002 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Zdjęcia: Andrzej J. Jaroszewicz Muzyka: Jan A. P. Kaczmarek Aktorzy: Paweł Deląg, Magdalena Mielcarz, Bogusław Linda, Michał Bajor, Jerzy Trela, Franciszek Pieczka, Krzysztof Majchrzak, Agnieszka Wagner, Małgorzata Pieczyńska, Danuta Stenka, Rafał Kubacki, Jerzy Nowak, Marta Piechowiak i inni W Ancjum dochodzi do spięć między Petroniuszem a Tygelinusem. Petroniusz sprytnie przymusza cezara, by wyraził zgodę na ślub Winicjusza i Ligii. Właśnie wtedy przyjeżdżają posłańcy z wieścią, że Rzym płonie. Winicjusz niespokojny o los ukochanej pędzi do Rzymu. Nie odnajduje dziewczyny w ogarniętym paniką mieście. Chilon wskazuje mu drogę do chrześcijan. Piotr apostoł prowadzi go do Ligii, lecz odrzuca propozycję Winicjusza, by opuścił miasto. Ze wzruszeniem przyjmuje jego wyznanie wiary i chrzci go. W trawionym ogniem mieście wybuchają rozruchy. Neron ze świtą wkracza na akwedukt i z jego wysokości, podniecony pożarem, śpiewa na tle płonącego miasta. Jego zachowanie rozwściecza tłum. Petroniusz uspokaja ludzi obietnicami chleba i igrzysk. Za radą Poppei, Tygelinus o podpalenie Rzymu oskarża chrześcijan. Neron podchwytuje ten pomysł. Petroniusz demaskuje intrygę Tygelinusa i zawiadamia Winicjusza o niebezpieczeństwie grożącym chrześcijanom. (dodano pozycję programową) 15:20 PORTRETY WOJENNE. KOBIETY - HALINA SZYMAŃSKA Film dokumentalny, 31 min, Polska, 2019 Opowieść o Polkach Halinie Szwarc, Władysławie Macieszynie, Helenie Marusarzównie, Wandzie Gertz, Halinie Szymańskiej, których młodość i dojrzewanie przypadły na czasy wojenne. To pięć filmowych opowieści o poświęceniu, walce, determinacji i bezinteresownym oddaniu dla Ojczyzny. To historie bohaterek z dalszych rzędów, o których nie wspominają szkolne podręczniki, a które tym bardziej zasługują na przybliżenie ich dokonań. Halina Szymańska (1906 - 1989), żona ostatniego polskiego attache wojskowego w Berlinie. Po wybuchu II wojny światowej spotyka się z admirałem Wilhelmem Canarisem, szefem Abwehry, członkiem antyhitlerowskiej organizacji Czarna Orkiestra. W wyniku tego spotkania Halina zostaje polsko - brytyjskim szpiegiem MI6. Przekazuje informacje o dacie i planach agresji na Francję, plany zdobycia Malty, napaści na Związek Sowiecki i późniejsze plany walk na froncie wschodnim, ruchów Africa Corps. Bez wątpienia znacząco przyczyniła się do zdobycia przez aliantów przewagi nad Niemcami. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 16:00 ARSENAŁ. MAGAZYN MILITARNO - HISTORYCZNY - BŁĘKITNA ARMIA - RENAULT FT Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski, Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki Scenariusz: Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki, Jerzy Grabowski Zdjęcia: Maciej Brola, Rafał Biernacki Wykonawcy: Jacek Sobieszczański, Przemysław Predygier (prowadzący) Błękitna Armia - Renault FT. Wiosną 1919 roku sformowany został Pierwszy Pułk Czołgów. Pierwsza w dziejach Polski jednostka pancerna, wyposażona we francuskie czołgi FT wchodziła w skład tzw. Błękitnej Armii. Gdy w 1919 roku armia gen. Hallera przybyła do odradzającego się państwa polskiego, z dnia na dzień staliśmy się czwartą potęgą pancerną świata, a polskie czołgi odegrały ważną rolę w wojnie polsko - bolszewickiej. W programie poznamy historię pułku i możliwości wiernej repliki czołgu FT. (dodano pozycję programową) 19:00 KRWAWA HISTORIA SZKOCKICH KLANÓW - ODC. 3 (BLOOD OF THE CLANS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Craig Collinson W tym porywającym sequelu serii "Historia szkockich klanów" klany powracają jeszcze potężniejsze i jeszcze bardziej nikczemne. Narrator, Neil Oliver, zabiera widzów w podróż po najgorętszym okresie historii Wielkiej Brytanii. Klany, wciąż ze sobą skłócone, muszą stawić czoła brutalnej wojnie domowej, oszustwom legendarnego Rob Roya i zagrażającemu zagładą wyzwaniu rzuconemu przez nowego króla. Śmierć i zdrada kryją się za każdym rogiem. W trzech częściach serii występują inni bohaterowie. Najpierw są to protagoniści wojny domowej z lat 1644 - 51, potem słynny szkocki Janosik Rob Roy, a w końcu animatorzy i pogromcy ostatniego powstania jakobitów, czyli zwolenników przywrócenia na brytyjski tron dynastii Stuartów. Twórcy postawili na inscenizacje. Akcja, częściej niż we wnętrzach historycznych budowli, rozgrywa się w plenerze, aby widzowie mogli poznać posępny urok Gór Kaledońskich. Cykl nie idealizuje jednak przeszłości: górale są bitni, kłótliwi i nie gardzą pieniędzmi. Religijne i polityczne spory bywają przykrywką dla ich egoistycznych pobudek. Oprócz fanatyków niepodległości, swoje argumenty przedstawiają także zwolennicy unii z Anglią. Neil Oliver nie komentuje zza kadru, towarzyszy bohaterom, przyciszonym głosem tłumacząc powody, okoliczności i następstwa ich działań. (dodano pozycję programową) 20:05 PIERWSZA WOJNA ŚWIATOWA - PANCERNE BESTIE. ODC. 1/4 (WWI: THE FIRST MODERN WAR) Film dokumentalny, 44 min, USA, 2014 Reżyseria: Susan Werbe To epicka opowieść o tym, jak pierwsza wojna światowa na zawsze zmieniła charakter batalii wojennych. Ta wojna była wojną przejściową od walki wręcz w starym stylu z małą bronią, bagnetami i kawalerią do wyposażenia w zaawansowaną technologię, która wciąż jest elementem współczesnych konfliktów zbrojnych (zmodyfikowano opis: Omówienie) 21:05 MARZEC '68 Dramat, 116 min, Polska, 2022 Reżyseria: Krzysztof Lang Scenariusz: Andrzej Gołda Aktorzy: Vanessa Aleksander, Ignacy Liss, Ireneusz Czop, Edyta Olszówka, Anna Radwan, Mariusz Bonaszewski, Joanna Badełek, Katarzyna Bargiełowska, Karol Biskup, Adam Bobik, Jacek Bończyk, Jerzy Bończak, Aleksandra Boroń, Kamila Brodacka, Adrian Brząkała Główny wątek filmu nawiązuje do czasów związanych z wydarzeniami w Warszawie w roku 1968. Doszło wówczas do interwencji milicji, która przed Uniwersytetem Warszawskim brutalnie rozgoniła studentów protestujących przeciwko wyrzuceniu z uczelni ich kolegów oraz w obronie zdjętych z afisza "Dziadów" w reżyserii Kazimierza Dejmka. To właśnie na premierze tego spektaklu w Teatrze Narodowym poznali się młodzi bohaterowie filmu: Hania, studentka szkoły teatralnej i Janek, student politechniki. Połączyła ich miłość, nie widzą świata poza sobą i nie interesują się polityką. Ale to właśnie polityka zagrozi ich szczęściu. Wskutek gomułkowskich czystek zostaje wyrzucony z pracy ojciec Hani, świetny lekarz. Nie mając perspektryw na przyszłość, rodzinie pozostaje przymusowa emigracja. Po przeciwnej stronie barykady znajdują się z kolei rodzice Janka. Zakochani w sobie Hania i Janek są w samym środku buntu młodzieży przeciwko władzy ograniczającej ich wolność i swobody. Przyjdzie im walczyć przede wszystkim o swoje uczucia. Czy ich miłość zdoła przetrwać polityczną zawieruchę w kraju i pokonać wszelkie trudności? (dodano pozycję programową) 23:05 GIGANCI NAUKI - JERZY DĄBROWSKI Film dokumentalny, 10 min, Polska, 2021 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Kto jest twórcą terminu witamina? Dlaczego każdy ma przy sobie monokryształ stworzony metodą Czochralskiego? Kto był nazywany Edisonem metalurgii? Wynalazek, którego z Gigantów nauki był umieszczony na wieży Eiffla? Do czego wykorzystywany był polon? Kto opracował oznaczenia grup krwi? Jak nazywał się twórca pierwszej skutecznej szczepionki na tyfus? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziemy w minicyklu "Giganci nauki". Są wśród nich polscy odkrywcy, wynalazcy, konstruktorzy i projektanci. Przedstawimy ich największe osiągnięcia, wyjaśniając równocześnie wagę poszczególnych innowacji oraz ich wykorzystanie. Zaproponowane postacie to przedstawiciele nauk medycznych, fizyki, chemii oraz matematyki. Bohaterem odcinka jest Jerzy Dąbrowski, konstruktor samolotów.