TVP Kultura Wtorek, 14.03.2023 08:00 KSIĘGA PRZESTRZENI S.III - MIESZKAĆ INACZEJ Magazyn, 28 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Zdjęcia: Andrzej Wojciechowski Wykonawcy: Jakub Tolak Czym jest dziś projektowanie domów i osiedli mieszkaniowych? Architekci opowiadają, jak przy pomocy niesztampowych pomysłó, próbują przekonać Polaków, że mieszkanie w miejskim bloku ma ogromne zalety. Odwiedzamy jeden z najoryginalniejszych polskich loftów i, pierwszy po kilkudziesięciu latach przerwy, dom mieszkalny zbudowany całkowicie z prefabrykatów. Wizyta na zbudowanym w czasach PRL unikatowym osiedlu z domieszką średniowiecza obali mit o prefabrykacji oznaczającej nudę i powtarzalność. 08:40 ZAGINIONE SKARBY - "PORTRET JOHANNA SCHWARZWALDTA" Film animowany, 5 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Muzyka: Michał Izydorczyk Wykonawcy: Kacper Kaliszewski Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki. Hans Holbein młodszy "Portret Johanna Schwarzwaldta" (1543). Najmniejsze, pięciocentymetrowe dzieło ulubionego malarza króla Henryka VIII. W 1941 roku miniatura znalazła się w wykazie niemieckich narodowych dóbr kultury. Trafiła do rejestru wraz z tym, co było na tym terenie najcenniejsze. Na liście znalazły się: tryptyk "Sąd Ostateczny" Hansa Memlinga i rzeźba "Pięknej Madonny" z Bazyliki Mariackij w Gdańsku. 09:00 LEGENDA TATR Film obyczajowy, 106 min, Polska 1994 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Solarz Zdjęcia: Zbigniew Wichłacz Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Rafał Królikowski, Ryszard Sobolewski, Andrzej Kozak, Joanna Żurawska - Fedorowicz, Agnieszka Brzezińska, Jerzy Trela, Krzysztof Jasiński, Andrzej Buszewicz, Tomasz Schimscheiner, Maciej Luśnia, Jerzy Binczycki, Edward Linde - Lubaszenko i inni Scenariusz "Legendy Tatr" oparty został na dwóch dziełach Kazimierza Przerwy - Tetmajera - "Na skalnym Podhalu" i "Legendzie Tatr". Z bogactwa wątków i motywów reżyser wybrał to, co go najbardziej interesowało, pominął natomiast całą warstwę historyczną obu książek. Ograniczył się do spraw najbardziej uniwersalnych - obyczajów zbójeckich, legend góralskich, mistyki, majestatu gór. Szczególną atmosferę filmu tworzy też muzyka góralska i inspirowane nią kompozycje Wojciecha Kilara. "Legenda Tatr" pozbawiona jest klasycznej fabuły, właściwymi jej bohaterami są natura i kultura Podhala. Rok 1994. Do Zakopanego przyjeżdża mieszkający na nizinach Andrzej. Wynajmuje dorożkę i każe się zawieźć do Doliny Strążyskiej. Pod Giewontem dostrzega światełko. Dorożkarz wyjaśnia mu, że to kowal Fatla podkuwa co 10 lat konia. Andrzej spada ze skały wdrapując się na szczyt, Fatla opiekuje się nim w swoim szałasie. Przybysz chce udać się do Groty Śpiących Rycerzy. Jednak kowal powstrzymuje go mówiąc, że jeszcze na to nie pora, a tymczasem poddaje go próbie. Andrzej musi nanieść wody z potoku, narąbać drzew i nagi wskoczyć do strumienia. Dopiero gdy próba wypada pomyślnie, Fatla zgadza sie uczyć go kłusownictwa i gwary góralskiej. 11:00 U PANA BOGA W OGRÓDKU - ODC. 1/12 Serial komediowy, 39 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jacek Bromski Scenariusz: Jacek Bromski Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Aktorzy: Krzysztof Dzierma, Andrzej Beya-Zaborski, Emilian Kamiński, Jan Wieczorkowski, Agata Kryska, Wojciech Solarz, Irina Łaczina, Mieczysław Fiodorow, Małgorzata Sadowska, Alicja Bach Serial "U Pana Boga w ogródku" to telewizyjna wersja komedii obyczajowej pod tym samym tytułem, kontynuacji filmu "U Pana Boga za piecem". Akcja rozgrywa się na prowincji, w pozornie spokojnej, idyllicznej mieścinie Królowy Most, dokąd agenci CBŚ przywożą gangstera Józefa Czaplę, świadka koronnego w procesie przeciwko mafii z Milanówka. W ramach ochrony świadków zmieniono mu nazwisko i adres: teraz dla niepoznaki Czapla, znany również pod pseudonimem Żuraw, nazywa się Jerzy Bocian i zamieszkuje w wynajętej dla niego willi. Szczegóły sprawy zna tylko komendant policji, który zresztą boryka się jeszcze z wieloma innymi kłopotami: brakuje mu podwładnych, choć właśnie jeden nowy dostał przydział do Królowego Mostu, nie może też znaleźć męża dla swej córki Luśki, która ma nieślubnego potomka. Rozpoczyna się klasyczna komedia pomyłek, w której bohaterowie stawiani są przed coraz to nowymi i nieoczekiwanymi wyzwaniami. W małej mieścinie dojdzie do porachunków gangsterskich, różnie zakończonych prób robienia wielkich interesów, nowych związków, a wszystko to w komediowo - kryminalnej konwencji. 14:35 300 MIL DO NIEBA (300 MIL DO NIEBA) Dramat obyczajowy, 89 min, Polska 1989 Reżyseria: Maciej Dejczer Scenariusz: Maciej Dejczer, Cezary Harasimowicz Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Wojciech Klata, Rafał Zimowski, Kama Kowalewska, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Adrianna Biedrzyńska, Krzysztof Stroiński, Wiesław Komasa, Ryszard Mróz W 1985 roku bracia Zielińscy, piętnastoletni Adam i dwunastoletni Krzysztof, ukryci pod podwoziem ciężarówki przedostali się do Szwecji. Polskie władze za wszelką cenę starały się sprowadzić chłopców do kraju. Ich rodzice nie wystąpili z żądaniem ekstradycji, uważając, że synowie sami powinni decydować o swoim losie. Odebrano im w efekcie prawa rodzicielskie. Bracia pozostali w Szwecji. Do uzyskania pełnoletności mieszkali w rodzinie zastępczej. Dzisiaj są już całkowicie samodzielni. Film Macieja Dejczera obejrzeli na Kongresie Praw Człowieka i Obywatela w Strasburgu w 1989 roku. Powiedzieli o nim, że w pełni oddaje ich przeżycia. Jednak "300 mil do nieba" nie jest kroniką wydarzeń z 1985 roku, choć wiele fragmentów filmu powstało na podstawie dokumentacji tej niezwykle spektakularnej ucieczki. Filmowi bohaterowie - Jędrek i Grześ Kwiatkowscy - mieszkają z rodzicami i licznym rodzeństwem w barakowozie, żyjąc w bardzo ciężkich warunkach. Ojciec, nauczyciel historii, był dwukrotnie zwalniany z pracy za poglądy polityczne. Chłopcy postanawiają spełnić swoje marzenia o lepszym życiu i uciec na Zachód. Razem z nimi wybiera się szkolna koleżanka Elka. Jednak jedynie Jędrkowi i Grzesiowi udaje się przejechać przez granicę pod podwoziem TIR - a. Kiedy cieżarówka po kontroli granicznej wjeżdża na prom, chłopcy zmęczeni zasypiają. Budzą się już na lądzie i dowiadują się, że są w Danii. Tam trafiają do obozu dla uchodźców. Władze duńskie informują ich, że wkrótce zostaną odesłani do kraju. Ich losem zaczyna się interesować dziennikarka, która wyemigrowała z Polski. Dzięki jej staraniom chłopcy otrzymują azyl. To również ona pomaga braciom skontaktować się z rodzicami. W dramatycznej rozmowie przez telefon ojciec zdobywa się na to, by powiedzieć synom, żeby nigdy nie wracali do kraju. Felix dla najlepszego filmu młodego reżysera europejskiego oraz nagroda na FPFF w Gdyni za najlepszy debiut. 16:15 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - LEONARDO I JEGO DZIEŁA. CZĘŚĆ 1 (EXPOSITION ON SCREEN. LEONARDO. WORKS. EPISODE 1) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Seria dokumentalna. To spotkanie z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, za pomocą prywatnych listów i ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów zakulisowych w wiodących muzeach i galeriach na świecie, m.in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Część pierwsza opowieści: Leonardo i jego dzieła. Leonardo spędził dzieciństwo poza Florencją, w wiosce Vinci, gdzie urodził się jako nieślubny syn miejscowej kobiety. Jego ojciec, bardzo szanowany notariusz, miał prawowitą rodzinę, która w pewnym stopniu przygarnęła chłopca. Ojciec wcale się go nie wyrzekł, przeciwnie, wspierał, chociaż nie doczekał się w nim następcy. Jednak w historii włoskiego renesansu często się zdarzało, że nieślubni synowie okazywali wielką ambicję, przyćmiewając przyrodnie rodzeństwo. Malarstwo olejne pojawiło się w drugiej połowie XV wieku na północy Europy. Miało ogromny wpływ na sztukę włoską. Dla Leonarda malarstwo olejne było zapewne stosunkowo nową z dostępnych technik. Dzięki niej mógł eksperymentować z tym, co go zawsze interesowało: sposobem, w jaki widzimy, zmianami ostrości obrazu podczas patrzenia, zależnością kolorów od natężenia światła. Leonardo uważał, że obraz powinien pokazywać to, co we wszechświecie widzialne i niewidzialne. 18:00 25 KRAJOWY FESTIWAL PIOSENKI POLSKIEJ OPOLE '88. RÓBMY SWOJE, CZYLI 25 LAT PRACY ARTYSTYCZNEJ WOJCIECHA MŁYNARSKIEGO (CZ. 2) Koncert, 103 min, Polska, 1988 Reżyseria: Marek Wilewski Scenariusz: Wojciech Młynarski Wykonawcy: Danuta Błażejczyk, Hanna Banaszak, Alicja Majewska, Urszula Sipińska, Ewa Bem, Wojciech Młynarski, Marian Opania, Michał Bajor, Zbigniew Wodecki, Danuta Rinn, Lucjan Kydryński, Aleksander Maliszewski Druga część koncertu jubileuszowego z okazji 25 - lecia działalności artystycznej Wojciecha Młynarskiego. 22:05 WSTĘP DO SPEKTAKLU - ŻONA ŁYSEGO Dysk./wywiad/debata, 6 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Małgorzata Nieciecka - Mac (prowadzący) Wstęp do spektaklu "Żona Łysego". Z aktorką, która użyczyła głosu jednej z bohaterek spektaklu, Tomirą Kowalik rozmawia Małgorzata Nieciecka - Mac. 22:15 ŻONA ŁYSEGO Spektakl, 42 min, Polska, 2019 Autor: Waldemar Pasiński Reżyseria: Tomasz Jeziorski Zdjęcia: Łukasz Gutt Psc Muzyka: Jan Komar Aktorzy: Aleksandra Konieczna, Sławomir Orzechowski, Barbara Zielińska, Agata Pruchniewska, Lech Dyblik, Arkadiusz Janiczek, Marianna Olszewska, Tomira Kowalik Kameralny dramat psychologiczny. Studium udręki, jaką niesie codzienne życie dwojgu bohaterom, małżeństwu dzielącemu przez wiele lat małe mieszkanie ze starą, zniedołężniałą i uciążliwą dla otoczenia sublokatorką. Wnikliwa charakterystyka małej społeczności, mieszkańców jednej kamienicy, pozornie zżytej i życzliwej, w rzeczywistości nie będącej w stanie dostrzec tragicznego losu sąsiadów zza ściany. Determinacja i bezsilność, z jaką główna bohaterka, znana mieszkańcom jako żona Łysego, toczy samotną walkę z przygniatającą ją codziennością, zyskuje w sztuce głęboko ludzki, tragiczny wymiar. Jednak narastające przez lata poczucie bezradności i niezawinionej krzywdy staje się w końcu nie do zniesienia. Spektakl został nagrodzony za reżyserię (Tomasz Jeziorski) i zdjęcia (Łukasz Gutt) podczas 4. edycji festiwalu TEATROTEKA Fest w 2020 roku. 23:10 CZUWAJ Thriller, 85 min, Polska 2020 Reżyseria: Robert Gliński Scenariusz: Robert Gliński, Dorota Jankojć - Poddębniak Aktorzy: Mateusz Więcławek, Jakub Zając, Maciej Musiałowski, Leszek Lichota Dwie grupy młodzieży z odmiennych światów, reprezentujące dwa różne systemy wartości zostają postawione naprzeciw siebie na skutek ryzykownej decyzji dorosłych. To co miało być lekcją odpowiedzialności i tolerancji przeradza się w twardą walkę o przywództwo. Z jednej strony wiara w szlachetne ideały, a z drugiej brutalne prawo silniejszego. Relacje między młodymi ludźmi stają się napięte; odizolowani od zewnętrznego świata, ujawniają swoje prawdziwe, szokujące oblicza. (opis dystr.) 00:50 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - ZNIEWOLONY (12 YEARS A SLAVE) Dramat, 128 min, Wielka Brytania/USA 2013 Reżyseria: Steve McQueen Scenariusz: John Ridley Aktorzy: Chiwetel Ejiofor, Michael Fassbender, Benedict Cumberbatch, Paul Dano, Paul Giamatti, Lupita Nyong'o, Sarah Paulson, Brad Pitt Obsypany nagrodami dramat historyczny w reżyserii Steve'a McQueena: 3 Oscary 2014 (najlepszy film, najlepsza aktorka drugoplanowa Lupita Nyong'o, najlepszy scenariusz adaptowany) oraz 6 nominacji w innych kategoriach, ponadto Złoty Glob i BAFTA dla najlepszego filmu. "Zniewolony" to oparta na autobiograficznej powieści "12 Years A Slave" wstrząsająca historia Solomona Northupa (1808 - 1863), amerykańskiego działacza na rzecz abolicjonizmu. Został podstępnie uprowadzony i sprzedany do pracy w niewoli, w której spędził 12 lat. Kiedy odzyskał wolność, wydał autobiograficzną książkę w formie pamiętnika, w której spisał dramatyczne wspomnienia z czasów swojej niewoli. Solomon Northup przyszedł na świat w stanie Nowym Jorku jako wolny człowiek. Pracował na farmie, grał na skrzypcach. Założył rodzinę, wraz z żoną i dziećmi wiódł uczciwe życie, był szanowanym obywatelem. Rodzinne szczęście zburzyło uprowadzenie Northupa, który został podstępem zwabiony na Południe i sprzedany handlarzom w Luizjanie. Gehenna wolnego człowieka, który stał się niewolnikiem, trwała 12 koszmarnych lat. Przez cały ten czas Solomon Northup nie tracił nadziei, wierząc, że kiedyś odzyska wolność. Akcja filmu rozpoczyna w roku 1841, kiedy Solomon Northup szuka nowej pracy. Na północy Stanów Zjednoczonych od lat czarnoskórzy obywatele cieszą się wolnością. Inaczej jest jednak w południowych stanach, gdzie wciąż panuje niewolnictwo. Kiedy Northup trafia tu podstępnie zwabiony, zaczyna się jego życiowa tragedia, która ma swój szczęśliwy finał w 1843 r. , dzięki pomocy przyjaciół i znajomych.