TVP Kultura Czwartek, 16.03.2023 09:05 ZAKOCHANY ANIOŁ Komedia romantyczna, 96 min, Polska 2005 Reżyseria: Artur Więcek "Baron" Scenariusz: Witold Bereś, Artur Więcek "Baron" Zdjęcia: Piotr Trela Muzyka: Grzegorz Turnau Aktorzy: Krzysztof Globisz, Jerzy Trela, Anna Radwan - Gancarczyk, Janusz Gajos, Kamil Bera, Mieczysław Grąbka, Marta Bizoń, Tomasz Schimscheiner, Paweł Świderski, Dorota Segda, Andrzej Kozak i inni Anioł Giordano pojawił się w Krakowie w 2002 r. , kiedy to powstała pierwsza część filmowej opowieści o jego losach. Niebiański przybysz trafił tam za karę i przez pomyłkę. Za karę, bo w Niebie nie chciał nosić skrzydeł, nie przepadał za myciem, zaniedbywał obowiązki i - co gorsza - lubił też zapalić, wypić i posłuchać dobrego rock and rolla. Dlatego co i raz wymykał się do czyśćca, gdzie spotykał się z samym Elvisem Presleyem. A przez pomyłkę, bo miejscem jego zsyłki miała być Holandia, lecz zamiast "Holland" złośliwy kolega Giordana wystukał na niebiańskim komputerze "Poland". Poetycka, refleksyjno - romantyczna komedia spodobała się zarówno krytykom, jak i widzom, film zebrał sporo nagród. Jego autorzy postanowili więc po trzech latach wrócić do tej historii i pokazać, jak anioł przystosował się do ziemskiego życia i jak radzi sobie wśród ludzi. Wyjątkowy urok i wdzięk tego filmu oraz jego jakże krakowski klimat podkreślają malownicze kadry najpiękniejszego z polskich miast i muzyka Grzegorza Turnaua, a dobro i ciepło, którymi przepojona jest cała opowieść, nieodparcie udzielają się widzom. Giordano żyje sobie w Krakowie jak u Pana Boga za piecem. Opiekuje się Karolem, 10 - letnim synem swojej zmarłej przyjaciółki Hanki, przyjaźni się z kloszardem Szajbuskiem i bez nadmiernego wysiłku spełnia - zgodnie ze swoją misją - przynajmniej jeden dobry uczynek dziennie. Choć na zesłaniu, nadal może też liczyć na opiekę i pomoc niebiańskich zwierzchników. Co miesiąc spada mu z nieba portfel z wypłatą, wciąż potrafi chodzić po wodzie, a magiczny płyn w aerozolu zastępuje mu wszelkie narzędzia, jeśli przypadkowo coś się w domu zepsuje. Niestety, cięcia budżetowe dotykają także najwyższe kręgi. W ramach ograniczania wydatków archanioł Rafael postanawia całkowicie uczłowieczyć Giordana i zakończyć jegosponsorowanie. Wkrótce Anioł ze zdziwieniem stwierdza, że nikt w Niebie nie odbiera już jego telefonów, magiczny płyn się skończył, a próba spaceru po wodzie kończy się gwałtownym chlupnięciem. Co gorsza, Giordano odkrywa swoją męską tożsamość, co wprawia go w prawdziwe przerażenie i powoduje załamanie nerwowe. Nieszczęśnik trafia do szpitala psychiatrycznego w stolicy, skąd pośpiesznie wyciąga go Szajbusek z pomocą swego warszawskiego kolegi, Lupina, i ponownie sprowadza do Krakowa. Tam oddaje go w ręce młodej pani psycholog, Romy, licząc, że ona znajdzie jakąś radę na rozterki i smutki przyjaciela. Giordano zakochuje się w Romie, o czym upewnia go lektura rozmaitych poradników na ten temat. Ich autorzy wyjaśniają, na czym polega ten niezwykły stan, doradzają też, jak wyznać ukochanej miłość, zorganizować pierwszą randkę itp. Kłopot jednak w tym, że Roma przeżyła właśnie zawód miłosny i nie kwapi się z wchodzeniem w nowy związek, tym bardziej że etyka zawodowa zabrania jej romansowania z pacjentami. Na szczęście, anielscy zwierzchnicy jeszcze raz przychodzą Giordanowi z pomocą. 11:00 U PANA BOGA W OGRÓDKU - ODC. 3/12 Serial komediowy, 39 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jacek Bromski Scenariusz: Jacek Bromski Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Aktorzy: Krzysztof Dzierma, Andrzej Beya-Zaborski, Emilian Kamiński, Jan Wieczorkowski, Agata Kryska, Wojciech Solarz, Irina Łaczina, Mieczysław Fiodorow, Małgorzata Sadowska, Alicja Bach Oddział elewów szkoły policyjnej zmaga się na torze ćwiczeń. Ubrani w polowe mundury młodzieńcy jeden po drugim pokonują przeszkody. Na trybunie obserwatorów kilku wyższych rangą oficerów ocenia ich umiejetności. Jeden z elewów, Marian Cielęcki, usiłuje nadążyć za kolegami, ale na każdej przeszkodzie widać, jak wielkie mu to sprawia trudności. Wszystkim udaje się przeskoczyć rów z wodą, jeden Marian wpada do niego, mocząc się po pas. Dwaj sanitariusze zabierają go na noszach. Generał Piecuch, komendant szkoły nie widzi możliwości zaliczenia Marianowi tego egzaminu. Ale okazuje się, że chłopak ma silnego protektora, a więc zdać musi. Komisja postanawia go promować, ma być wysłany do małego posterunku na prowincji. Wybór pada na miasteczko Królowy Most. Tam przynajmniej młody policjant za bardzo się nie skompromituje. 11:55 JÓZEF CZAPSKI - ŚWIADEK WIEKU 1896 - 1993 (JÓZEF CZAPSKI - ŚWIADEK WIEKU 1896 - 1993) Film dokumentalny, 58 min, Francja/Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Wolski Scenariusz: Andrzej Wolski Zdjęcia: Stephane Rossi, Wiktor Owlasiuk, Andrzej Wojciechowski, Larissa Kabernik Wykonawcy: Józef Czapski Film o Józefie Czapskim - malarzu, rysowniku publicyście, współzałożycielu i współredaktorze paryskiej "Kultury". Hrabia Józef Czapski herbu Leliwa urodził się w roku 1896 w Pradze, zmarł zaś w 1993 w Maisons - Laffitte, we Francji. Malarz, rysownik, pisarz, eseista, krytyk, ale też i wielki człowiek czasów, w których przyszło mu żyć. Żołnierz, odznaczony Orderem Virtutti Militari za udział w wojnie polsko - bolszewickiej, więzień obozów jenieckich ZSRR podczas II wojny światowej, żołnierz Armii Andersa, major Wojska Polskiego poszukujący "zaginionych" polskich oficerów, ofiar katyńskiej zbrodni. Współtwórca paryskiej "Kultury", intelektualista, który na swej drodze spotkał wybitne postaci swoich czasów: Andersa, de Gaulle ' a, Achmatową, Camusa czy Malraux. Swoją pasję artystyczną realizował, studiując najpierw w Warszawie, a później na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie dołączył do grupy tzw. kapistów - pełnych entuzjazmu i otwartych na świat młodych malarzy, którzy w 1924 r. założyli tzw. Komitet Paryski, który umożliwił im artystyczną ekskursję do światowej stolicy sztuki. Wraz z Janem Cybisem, Zygmuntem Waliszewskim i Arturem Nacht - Samborskim zamieszkał na kilka lat w Paryżu, chłonąc francuski postimpresjonizm, by później przenieść te doświadczenia na polski grunt. Do Francji powrócił w 1946 r. , stając się znaczącą postacią paryskiej "Kultury", z którą związany był aż do śmierci, również przez fakt zamieszkania w domu w Maisons - Laffitte przy Avenue de Poissy 9, gdzie mieściła się redakcja pisma. Jego eseje były publikowane w znaczących tytułach francuskich, jak "Le Figaro Litteraire", "Preuves", "Gavroche" czy "Nova et Vettera". Jego twórczość to niezliczone portrety, pejzaże, kompozycje kwiatowe, martwe natury, studia postaci. W swojej pracowni na piętrze domu - redakcji przetwarzał w skupieniu najprostsze motywy z życia codziennego, poszukując dramatyzmu i ekspresji poprzez niezwykle sugestywną grę świateł i kontrastowych barw. Choć jego prace oglądać można było na wystawach we Francji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Brazylii, Belgii i Polsce, był właściwie nieznany jako malarz, ale również jako eseista i dopiero po roku 1989 możliwe stało się zaprezentowanie jego bogatego dorobku. Jego "świadectwa" to liczne książki wspomnieniowe, ale także eseje na temat sztuki, religii i polityki. 13:55 PAJĘCZARKI Komedia obyczajowa, 104 min, Polska, 1993 Reżyseria: Barbara Sass Scenariusz: Barbara Sass, Zdzisław Zdort Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Piotr Rubik Aktorzy: Maria Pakulnis, Adrianna Biedrzyńska, Jan Nowicki, Marian Opania, Wojciech Malajkat, Danuta Szaflarska, Maciej Robakiewicz, Marek Walczewski Dwie siostry wynajmują pokoik u miłej starszej pani. Ewa, studentka AWF, jest całkowicie pochłonięta treningami i przygotowaniami do wyjazdu z grupą sportowców do Nowego Jorku. Magda, dziennikarka, niedawno straciła pracę i bez powodzenia szuka nowej. Mieszka z siostrą, ponieważ niedawno rozwiodła się z mężem. Chce razem z nią wyjechać do Stanów, ale obie nie mają pieniędzy. Magda wpada więc na pomysł, żeby wykorzystać sprawność fizyczną Ewy do zabrania z mieszkania byłego męża ich wspólnych oszczędności. Ewa wchodzi tam przez okno i chociaż pieniędzy nie znajduje, siostry postanawiają zastosować tę metodę jeszcze wielokrotnie. W ten sposób opróżniają mieszkania bogatych ludzi ze znacznych sum. Na przyjęciu poznają dwóch amerykańskich biznesmenów, z którymi chcą robić interesy w Nowym Jorku. Mają zamiar założyć szkołę tańca. Wyjazd kończy się niepowodzeniem, ponieważ Amerykanie, także oszuści, okazują się sprytniejsi. Siostry wracają do kraju, gdzie czeka je niespodzianka. Krytycy zauważyli, że reklamowany jako komedia sensacyjna film nie jest najwyższym osiągnięciem w swoim gatunku. Niewątpliwym atutem jest tu jednak znakomite aktorstwo w wykonaniu duetu Adrianny Biedrzyńskiej i Marii Pakulnis. 16:00 PRZECIWIEŃSTWA I PARY - FORMAN VS. FORMAN (FORMAN VS. FORMAN) Film dokumentalny, 77 min, Francja/Czechy, 2019 Reżyseria: Jakub Hejna, Helena Trestkova Scenariusz: Jakub Hejna, Helena Trestkova Film poświęcony Milosowi Formanowi jest próbą podsumowania dorobku oraz życiorysu wybitnego czeskiego reżysera, zdobywcy dwóch Oscarów oraz trzech Złotych Globów. Dokument zawiera wyjątkowe materiały archiwalne, pochodzące między innymi z prywatnych zbiorów przyjaciół i współpracowników reżysera. Milos Forman zaaprobował pomysł stworzenia dokumentu, lecz nie zdążył wziąć udziału w jego realizacji. 20:05 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - SKOWRONKI NA UWIĘZI (SKRIVANCI NA NITI) Komedia obyczajowa, 90 min, Czechosłowacja, 1969 Reżyseria: Jiri Menzel Scenariusz: Jiri Menzel Zdjęcia: Jaromr Sofr Muzyka: Jiri Sust Aktorzy: Zora Jirkov, Jirina Trebick, Rudolf Hrusnsk, Stella Zzvorkov, Vlastimil Brodsk, Otakar Brousek, Vaclav Neck, Eva Rubnov, Jitka Zelenohorsk, Eva Blazkov, Jaroslav Satoransk, Zdenka Burdov, Vladimr Smeral, Jan Vala, Ferdinand Kruta Film inspirowany doświadczeniami Bohumila Hrabala z odlewni stali w Kladnie, opisuje codzienne życie dawnej drobnej burżuazji - intelektualistów i właścicieli sklepików, którzy w latach 50. w ramach tzw. reedukacji zostali przymuszeni do pracy na miejscowym składowisku złomu. Nadzieja i beznadzieja, humor i powaga łączą się tutaj w mozaice losów poszczególnych bohaterów, którzy wspólnie dzielą wiarę w miłość, dobro i niezniszczalne człowieczeństwo. Dwadzieścia lat półki za szczerość, których nie wynagrodzą nawet prestiżowe laury z Berlina. 22:10 O KROK OD SŁAWY (TWENTY FEET FROM STARDOM) Film dokumentalny, 86 min, USA, 2013 Reżyseria: Morgan Neville Scenariusz: Morgan Neville Miliony osób znają ich głosy, ale nikt nie zna ich imion. W filmie "O krok od sławy" Morgan Neville zdobywca wielu nagród za reżyserię rzuca światło na prawdziwe historie chórzystek i chórzystów skrytych za sukcesami największych gwiazd muzyki XXI wieku. Triumfalny i jednocześnie chwytający za serce obraz jest zarówno hołdem złożonym głosom, które ukształtowały i wystylizowały muzykę popularną, jak i odzwierciedleniem konfliktów, poświęceń i sukcesów tych, których kariera polegała na współbrzmieniu z innymi. Ci utalentowani artyści reprezentują różne style, gatunki i epoki muzyki popularnej, ale każdy może podzielić się swoją niepowtarzalną i bardzo osobistą historią o życiu i karierze w cieniu sław. Archiwalne materiały filmowe i znakomita ścieżka dźwiękowa filmu "O krok od sławy" to nie jedyne atuty dokumentu. Niezwykle cenne są wywiady z takimi artystami jak Bruce Springsteen, Stevie Wonder, Mick Jagger czy Sting. Jednakże te światowej sławy postaci sceny muzycznej usuwają się w cień, by artyści drugoplanowi, ich życie i historie zajęły główne miejsce na scenie tego filmu. 23:50 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - ÁGA (ÁGA) Dramat, 92 min, Bułgaria/Niemcy/Francja 2018 Reżyseria: Milko Lazarow Scenariusz: Milko Lazarow, Simeon Wentisławow Aktorzy: Michaił Aprosimow, Feodosia Iwanowa, Galina Tichonowa, Siergiej Egorow Dramat "Ága" został okrzyknięty jednym z najbardziej niezwykłych filmów Berlinale 2018. Zdobył też nagrody na festiwalach w Valladolid, Lublanie, Sarajewie, Kairze. Pokazuje świat, który już zanika. Świat, w którym żyją bohaterowie filmu Nanuk i Sedna. Starzejąca się para wiedzie zupełnie inne, samotne życie w lodowej krainie, daleko na północy Jakucji. Okna ich chatki wychodzą na skutą lodem pustynię. Ich egzystencja zamyka się w kilkustałych czynnościach, które wykonują niezmiennie od lat: polowanie, później oprawianie, następnie oporządzanie izby, posiłek. Najistotniejszą częścią życia Nanuka i Sedny są jednak opowieści o tradycjach, które wciąż kultywują oraz bolesne wspomnienia związane z ich córką, tytułową Ágą. Dziewczyna przed laty opuściła rodzinny dom i poszła szukać szczęścia w mieście. Nie wiadomo dokładnie, co zaszło w domu, dlaczego zostawiła rodziców zupełnie samych. Wyjechała do Mirnyju, "diamentowej" stolicy Rosji, by pracować w kopalni. Oglądając kolejne sceny filmu widz poznaje bliżej bohaterów, Nanuka i Sednę, jest świadkiem ich rozterek i tęsknot. Jest im smutno i ciężko na sercu. Pozostali przecież w tej niegościnnej krainie całkiem sami. 01:40 SZWEDZKA TEORIA MIŁOŚCI (THE SWEDISH THEORY OF LOVE) Film dokumentalny, 75 min, Szwecja, 2015 Reżyseria: Erik Gandini Scenariusz: Johan Söderberg Zdjęcia: Vania Tegamelli, Carl Nilsson Muzyka: Johan Soderberg W 1972 roku w Szwecji partia socjalistyczna opublikowała manifest "Family of the Future", kreślący wizję świata wolnych, równych ludzi, w którym znikną wszelkie więzy zależności ekonomicznej. Kobiety miały wyzwolić się spod władzy mężczyzn, starsi nie musieli już polegać na dobrej woli dorosłych dzieci, a najmłodsi zyskiwali pełnię praw i opiekę państwa. Reżyser przygląda się dzisiejszej Szwecji i pokazuje wielowymiarowe konsekwencje wprowadzenia rozwiązań wywiedzionych z ducha rewolucji obyczajowej 1968 roku. Okazuje się, że niezależność - podstawowa wartość u naszych skandynawskich sąsiadów - ma swoją ciemną stronę. Dziś aż jeden na czterech Szwedów umiera samotnie, a zdarza się, że ciała zmarłych znajdowane są dwa lata po ich śmierci. Szwedki są największą grupą wśród klientek banku nasienia. Pragną potomstwa, ale nie są w stanie zbudować trwałej relacji z partnerem, bo wymaga ona kompromisów i wyrzeczeń. Film jest brawurowo zrealizowanym, wielowymiarowym portretem tego geograficznie nam bliskiego, a zarazem bardzo egzotycznego z polskiej perspektywy kraju. To prawdziwe laboratorium przyszłości, przypominające niekiedy dystopijne filmy science fiction. Kontakty ludzkie realizowane za pośrednictwem organizacji społecznych, brak socjalizacji, ucieczka przed wszelkimi trudnościami, zanik umiejętności interakcji, niechęć do obcych (Szwecja to kraj, gdzie imigranci integrują się zdecydowanie najwolniej w Europie). To wszystko mroczne strony państwa, często tawianego za wzór. Wystepujący w filmie Zygmunt Bauman nie szczędzi Szwedom gorzkich słów. Państwo zapewnia im wszystko oprócz umiejętności bycia z innymi ludźmi. Film pokazuje także uciekinierów z pozbawionego ludzkiego ciepła raju - lekarza, który dopiero w Etiopii odnalazł sens życia czy dziwaczną sektę lubującą się w orgiach urządzanych na leśnych polanach. Film nie daje prostych odpowiedzi - każdy sam musi sobie odpowiedzieć na pytanie, czy z drogi ku niezależności da się w ogóle zawrócić i czy ceną za wolność musi być samotność i rozpacz.