TVP Historia Wtorek, 21.03.2023 Zmiany z dnia 22.03.2023 w stosunku do raportu z dnia 14.02.2023 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 08:20 HISTORIA POLSKI - TAM GDZIE NIE KWITNĄ JABŁONIE Reportaż, 55 min, Polska, 2014 Autor: Eugeniusz Szpakowski W reportażu o życiu na Syberii opowiedzą świadkowie tamtych wydarzeń, dziś już blisko dziewięćdziesięcioletni, w większości schorowani ludzie z Białegostoku. Scenerię stanowią między innymi zdjęcia filmowe z marszu "Sybiraków", który odbył się w Białymstoku w roku 2014. Wypowiedzi wzbogacone fotografiami i przedmiotami dokumentującymi tamte tragiczne wydarzenia, znajdujące się w zbiorach prywatnych oraz Muzeum Historycznego w Białymstoku, zilustrują atmosferę tragicznych losów Kresowiaków. Cytowane poniżej wspomnienia to tylko niektóre wypowiedzi opisujące przeżycia Sybiraków, mieszkańców naszego województwa, które znajdą się w tym "reportażu". W związku z tym, że upływ czasu dziesiątkuje świadków tamtych tragicznych wydarzeń, należy podjąć szybkie działania mające na celu utrwalenie wspomnień, które stworzą bardzo ważne rozdziały w najnowszej historii Polski. (dodano pozycję programową) 11:35 SPÓR O HISTORIĘ - HETMAN JAN ZAMOYSKI Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2022 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Jan Zamoyski - kanclerz wielki koronny i hetman wielki koronny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Doradca Zygmunta II Augusta i Stefana Batorego. "Wróg Habsburgów", który pozostawał w opozycji do Zygmunta III Wazy. Jan Zamoyski to także mecenas literatury. Założyciel Zamościa i fundator Akademii Zamojskiej. Współczesny Zamoyskiemu niemiecki historyk Matthäus Dresser mówił o nim: "I miała zaiste Polska czem się chlubić, dopóki żył ów tak wielki mówca i wódz. Po jego stracie ma państwo dostateczną przyczynę do opłakiwania swej szkody, jak długo losy nie zdarzą mu drugiego podobnego męża". Goście: prof. Dariusz Kupisz, prof. Mirosław Nagielski, dr Przemysław Gawron. Jan Zamoyski, jego pochodzenie, wykształcenie i pozycja społeczna w wieku młodzieńczym. Skąd Jan Zamoyski wziął się na dworze Zygmunta II Augusta? Jak rozpoczął swoją błyskotliwą karierę? Czym się zajmował? Jaką miał pozycję w chwili śmierci Zygmunta Augusta i jaką odegrał rolę w ustalaniu zasad wolnej elekcji po jego śmierci? Kogo poparł podczas pierwszej elekcji? Dlaczego takie miał preferencje? Jaka była jego pozycja na dworze Stefana Batorego? Jaki miał wpływ na króla? Czy jego decyzje wzmacniały, czy osłabiały Rzeczpospolitą? Co spowodowało, że tak błyskawicznie stał się magnatem? Dlaczego tak brutalnie potraktował Zborowskiego? Jak "odnalazł się" po śmierci Stefana Batorego? Kogo poparł? [Zygmunta III Wazę, siostrzeńca Zygmunta II Augusta; zwycięstwo pod Byczyną dało Zygmuntowi III Wazie polski tron]. Dlaczego i kiedy te relacje sie popsuły? Fundator Zamościa i Akademii Zamoyskiej [pierwszej prywatnej uczelni w Rzeczypospolitej]. Jakim był dowódcą? Co było największym sukcesem i największą porażką? Jak ocenia Zamoyskiego historia? (zmodyfikowano opis: Omówienie) 23:00 MARZEC '68 Dramat, 116 min, Polska, 2022 Reżyseria: Krzysztof Lang Scenariusz: Andrzej Gołda Aktorzy: Vanessa Aleksander, Ignacy Liss, Ireneusz Czop, Edyta Olszówka, Anna Radwan, Mariusz Bonaszewski, Joanna Badełek, Katarzyna Bargiełowska, Karol Biskup, Adam Bobik, Jacek Bończyk, Jerzy Bończak, Aleksandra Boroń, Kamila Brodacka, Adrian Brząkała Główny wątek filmu nawiązuje do czasów związanych z wydarzeniami w Warszawie w roku 1968. Doszło wówczas do interwencji milicji, która przed Uniwersytetem Warszawskim brutalnie rozgoniła studentów protestujących przeciwko wyrzuceniu z uczelni ich kolegów oraz w obronie zdjętych z afisza "Dziadów" w reżyserii Kazimierza Dejmka. To właśnie na premierze tego spektaklu w Teatrze Narodowym poznali się młodzi bohaterowie filmu: Hania, studentka szkoły teatralnej i Janek, student politechniki. Połączyła ich miłość, nie widzą świata poza sobą i nie interesują się polityką. Ale to właśnie polityka zagrozi ich szczęściu. Wskutek gomułkowskich czystek zostaje wyrzucony z pracy ojciec Hani, świetny lekarz. Nie mając perspektryw na przyszłość, rodzinie pozostaje przymusowa emigracja. Po przeciwnej stronie barykady znajdują się z kolei rodzice Janka. Zakochani w sobie Hania i Janek są w samym środku buntu młodzieży przeciwko władzy ograniczającej ich wolność i swobody. Przyjdzie im walczyć przede wszystkim o swoje uczucia. Czy ich miłość zdoła przetrwać polityczną zawieruchę w kraju i pokonać wszelkie trudności?