TVP Kultura Czwartek, 23.03.2023 Zmiany z dnia 22.03.2023 w stosunku do raportu z dnia 14.02.2023 (dodano pozycję programową) 07:05 TAMTE LATA, TAMTE DNI - MAGDALENA ZAWADZKA Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem lata dzieciństwa i młodości wspomina popularna aktorka filmowa i teatralna, Magdalena Zawadzka. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 08:25 NIEDZIELA Z... HALINĄ ŁABONARSKĄ Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2023 Scenariusz: Natalia Banaczek Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Debiutowała na scenie Teatru Nowego w Łodzi. Gustaw Holoubek uważał, że jest "aktorką niezwykłą i oryginalną. Wyróżnia się wśród koleżanek cechą poczucia tragizmu. Jej charakter grania jest niejednoznaczny; sprawia wrażenie, że trzeba jej przypisywać cechy, które ukrywa. Jest daleka od racjonalnej analizy roli, znajduje w niej coś z mistyki. Posiada niezwykły wachlarz możliwości aktorskich. Jest poszukiwana w teatrach polskich tam, gdzie trzeba wyrażać głębokie emocje. Ma na swoim koncie kilkadziesiąt ról filmowych, serialowych i teatralnych. Powiedziała o sobie, że nadaje każdej postaci również cechy bliskie jej, co świadczy o jej wyjątkowości i miłości do aktorstwa. Bohaterką 'Niedzieli z..." jest Halina Łabonarska. (dodano pozycję programową) 13:15 ZAGINIONE - ODNALEZIONE - TEODOR AXENTOWICZ "DAMA W PAWICH PIORACH" Magazyn, 12 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Rafał Wiśniewski (prowadzący) Obiekt utracony ze zbiorów Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, odzyskany w 2021 r. Historia odzyskania pastelu Teodora Axentowicza Dama w pawich piórach pokazuje, że restytucja w niektórych przypadkach wymaga znacznego czasu i kluczowe jest w niej przede wszystkim potwierdzenie tożsamości obiektu, nawet gdy na pierwszy rzut oka wydaje się on czymś innym, niż poszukiwane dzieło sztuki. Pastel Teodora Axentowicza został prawdopodobnie skradziony jeszcze w 1939 r. i to z siedziby warszawskiej Zachęty. Tak było do 2011 r. kiedy to w jednym z łódzkich domów aukcyjnych pojawił się pastel zatytułowany Kobieta w pawich piórach Teodora Axentowicza. Na pierwszy rzut oka oba obiekty różniły się od siebie, jednak znaczne podobieństwo i duża zbieżność niektórych elementów rysunku, były wystarczające, aby podjąć stosowne działania. W listopadzie 2011 r. pracownicy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego poinformowali Policję o pojawieniu się na krajowym rynku dzieł sztuki rysunku, który prawdopodobnie stanowi polską stratę wojenną. Nad obiektem pochylali się eksperci z Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych LANBOZ przy Muzeum Narodowym w Krakowie, konserwatorzy z Muzeum Narodowego w Warszawie czy też biegli sądowi w zakresie badań technologii, techniki i konserwacji dzieł sztuki. Ważne było również to, że rysunek w swojej powojennej historii przeszedł pewne prace konserwatorskie. Zapewne były one wymagane złym stanem zachowania obiektu, jednak jak się okazało, wpłynęły również na jego wygląd. Wszystko to powodowało, że pierwotny charakter Damy w pawich piórach uległ zmianie. Rysunek wielokrotnie był oświetlany promieniami UV, światłem podczerwonym IR czy też rentgenem. Wszystko po to, aby wykazać, że widoczne elementy, takie jak rozdarcia, ubytki, otwory montażowe na krawędziach papieru, a także zagięcia czy wgniecenia, wskazują na historię rysunku zbieżną ze stratą wojenną ze zbiorów warszawskiej Zachęty. Konieczne okazało się również porównanie zabezpieczonego obiektu z innymi pracami Teodora Axentowicza, co z założenia miało pozwolić na wykazanie lub zaprzeczenie podobieństwu zastosowanej techniki, tak charakterystycznej i indywidualnej dla tego artysty. Wśród innych badań zastosowano również spektroskopię fluorescencji rentgenowskiej (makroXRF), która na podstawie analizy poszczególnych pierwiastków występujących w wykorzystanych przez artystę pastelach, miała za zadanie wykazać, które elementy kompozycji są wtórne, a które oryginalne wykorzystywane przez samego Teodora Axentowicza. Tym samym w całym procesie restytucyjnym wykorzystano szereg nowoczesnych narzędzi i badań, które pozwoliły prześwietlić odnaleziony pastel wręcz na wylot. Długotrwałe badania oraz dalsze roszczenia dotychczasowego posiadacza obiektu spowodowały znaczne wydłużenie się sprawy. Jednak w 2019 r. decyzją warszawskiego sądu zostało postanowione, że odnaleziony w 2011 r. pastel Teodora Axentowicza, bez najmniejszych wątpliwości jest tożsamy z polską stratą wojenną i stanowi własność Skarbu Państwa. Dopiero wtedy mogły zostać podjęte działania dla ratowania stanu zachowania Damy w pawich piórach i zahamowania dalszych procesów, które ją niszczyły. Tego zadania podjęła się jedna z pracowni konserwatorskich, które funkcjonują w Muzeum Narodowym w Warszawie. Ich efekt można było podziwiać w lipcu 2021 r. , kiedy rysunek Teodora Axentowicza został oficjalnie przekazany przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. (dodano pozycję programową) 18:00 BENEFIS - JACKA CYGANA /1, 2/ Artystyczne/estradowe (widowisko), 46 min, Polska, 2002 Reżyseria: Krzysztof Jasiński Realizacja tv: Dariusz Goczał Scenariusz: Krzysztof Jasiński Wykonawcy: Jacek Cygan, Krzysztof Jasiński (prowadzący), Ryszard Rynkowski, Majka Jeżowska, Beata Rybotycka, Jacek Wójcicki, Marcin Daniec, Tadeusz Krok, Andrzej Poniedzielski, Elżbieta Zapędowska, Robert Leszczyński, Leopold Kozłowski, Studio Teatru Muzyki i Tańca Elżbiety Armatys A, Marta Bizoń, Renata Świerczyńska Benefis Jacka Cygana, człowieka - instytucji, menedżera, animatora, konferansjera, ale przede wszystkim i najchętniej - autora tekstów. Pisze piosenki dla najpopularniejszych polskich wykonawców, m.in. - Ewy Bem, Krystyny Prońko, Grażyny Łobaszewskiej, Anny Jurksztowicz, Elżbiety Adamiak, Majki Jeżowskiej, Zdzisławy Sośnickiej, Edyty Geppert, Ireny Santor, Edyty Górniak, a także Ryszarda Rynkowskiego, Seweryna Krajewskiego i Stanisława Sojki. Spod jego pióra wyszły takie przeboje, jak "Dotyk", "Życie jest nowelą", "Łatwopalni", "Za młodzi, za starzy", "Diamentowy kolczyk", "Black and White", "Czas nas uczy pogody" czy "Całkiem spokojnie wypiję trzecią kawę". O powstaniu tych i innych piosenek beneficjent opowie podczas poświęconego mu wieczoru. Niektóre napisał w jedną noc, a potem przez lata śpiewano je na polskich estradach. W krakowskim Teatrze Stu w gronie przyjaciół, bliskich i współpracowników artysta z zamiłowania, cybernetyk z zawodu świętuje swój jubileusz. Gospodarzem programu jest Krzysztof Jasiński. Początki kariery Jacka Cygana w branży muzycznej sięgają połowy lat 70. Zanim został popularnym "tekściarzem" w czasie studiów na politechnice śpiewał w grupie Nasza Basia Kochana. Zespół uczestniczył w przeglądach i festiwalach studneckich, odnosząc znaczące sukcesy. Wygrali m.in. Festiwal Piosenki Studenckiej w Krakowie i telewizyjny konkurs "Przed Opolem". Najbardziej znane, wylansowane przez nich piosenki to "Samba sikoreczka" i "Całkiem spokojnie wypiję trzecią kawę". Stopniowo tekstami Jacka Cygana zaczęli interesować się popularni wokaliści. Najpierw byli to artyści związani z kabaretem i muzyką jazzową, a później piosenkarze komercyjni. Nawiązał współpracę z cenionymi kompozytorami, m.in. Krzesimirem Dębskim, Włodzimierzem Korczem i Sewerynem Krajewskim. Autor tekstów pozostaje w cieniu gwiazd estrady, które wykonują jego utwory. Pomimo to nazwisko Jacka Cygana jest znane, choć nie każdy zapewne wie, że napisał piosenkę "Jaka róża taki cierń", oraz nagrodzony w konkursie Eurowizji przebój "To nie ja". (dodano pozycję programową) 20:00 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - WSTĘP DO FILMU - CUDOWNI MĘŻCZYŹNI Z KORBKĄ Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2023 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie pt. "Cudowni mężczyźni z korbką", reż. Jiri Menzel. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 20:10 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - CUDOWNI MĘŻCZYŹNI Z KORBKĄ (BAJECNI MUZI S KLIKOU) Film historyczny, komediowy, 83 min, Czechosłowacja, 1979 Reżyseria: Jiri Menzel Aktorzy: Rudolf Ii Hrusinsky, Vladimir Mensik, Jiri Menzel, Vlasta Fabianova, Blazena Holisova Pasparte, wędrowny magik i wielbiciel kina, przyjeżdża do Pragi. Tam postanawia nakręcić film. Do współpracy namawia młodego inżyniera, również zafascynowanego kinem. Ten jednak stawia warunek, by w produkcji wzięła udział pewna słynna aktorka teatralna. Współpraca z artystką kończy się jednak niepowodzeniem. Po pewnym czasie Pasparte zakłada kino. Na jednym z seansów zjawia się ta sama artystka, która po obejrzeniu filmu zmienia zdanie i zgadza się na swój udział w filmie. (dodano pozycję programową) 04:00 WSZYSTKIE ROLE STANISŁAWA BAREI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2021 Reżyseria: Mariusz Cieślik Stanisława Bareja. Jego nazwisko stało się marką. Jak u Barei, zupełny Bareja, Bareja wiecznie żywy - w ten sposób miliony Polaków opisują absurdalne historie. Nikt nie pokazał PRL - u lepiej niż ten właśnie reżyser. Bareja to mistrz groteski i najwybitniejszy polski twórca komedii, ale także bardzo bystry obserwator rzeczywistości. O jego filmach wiemy prawie wszystko, ale ich twórca wciąż pozostaje postacią słabo znaną. Tymczasem był Bareja człowiekiem niebanalnym. Przez lata czynnie wspierał opozycję demokratyczną. W piwnicy segmentu na ulicy Fitelberga na prawie dekadę udzielił gościny drukarzom z podziemia. Przemycił też z Wiednia przez dwie granice (i to w sierpniu 1980 roku) powielacz, który służył później nielegalnej Solidarności. Nie bał się wcale, choć groziła za to kara długoletniego więzienia. Te fakty są opinii publicznej znane słabo albo wręcz wcale, warto więc je przypomnieć. (dodano pozycję programową) 05:05 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 11 LEGENDA "CZARNEJ WOŁGI" Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy legendarna czarna wołga faktycznie przemierzała ulice polskich miast i wsi? Czy porywała niewinnych, którzy po zmroku odważyli się wyjść z domu? Ile prawdy jest w tej opowieści? Między innymi o tym Radosław Kotarski opowiada w najnowszych "Podróżach z historią". W programie poznamy również tajemnice samochodu, który oficjalnie nie istniał, a należał do najważniejszych osób w państwie. Dowiemy się także, który polski samochód sprzedawaliśmy zagranicznym odbiorcom za banany.