TVP Dokument Środa, 29.03.2023 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - KONTEMPLOWANIE SŁOŃCA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzenie: Tomasz Kłosowski Rozsiadły na wysokich wapiennych, nadwiślańskich skałach klasztor oo. benedyktynów w Tyńcu wygląda tak, jakby sam był tworem natury. Niewątpliwie jest perłą jurajskiego krajobrazu, a tej harmonii dopełniają dobiegające zeń chóralne pieśni. Ale jak tu mówić o harmonii z naturą, gdy zatruwa się atmosferę przestarzałą koksownią? I na dodatek nie ma z niej ciepła, ile trzeba? Gdy nastał tu opat o. Bernard Sawicki, duchowny idący z duchem czasu i mający menedżerskie zacięcie, to wszystko uległo zmianie. Klasztor jest ze swej natury ostoją tradycji, ale ojciec Bernard zwykł mawiać, że "podążanie z duchem czasu nie jest zdradą." Toteż odnowa klasztoru, niegdyś spalonego i zrujnowanego, postępuje wedle zasad nowoczesnego budownictwa, działa muzeum interaktywne, a każda tutejsza komnata ma nie tylko swego świętego patrona, ale też komputer. Częścią tej nowoczesności jest energetyka sprzyjająca tutejszemu, bogatemu środowisku i zarazem ekonomiczna. Ojcowie, choć na co dzień żyją w kontakcie z niebiosami, stąpają twardo po ziemi, a nawet sięgają pod ziemię. W ogrodzie przyklasztornym stanęły rzędy kolektorów słonecznych, a nieopodal wykonano 40 odwiertów - 40 dziur po 100 metrów głębokości każda, by w klasztorze wykorzystywać ciepło ziemi. Siłą systemu energetycznego w klasztorze ma być jego hybrydowość - powiązanie energii naturalnej z konwencjonalną, ale też w miarę czystą, opartą na spalaniu oleju i gazu. Mają ze sobą harmonizować jak ojcowie klasztorni podczas swych sławnych chóralnych śpiewów. System energetyczny przechodzi dopiero rozruch, ale w celach już jest cieplej, zwłaszcza że działa oszczędne ogrzewanie podłogowe. Otoczenie klasztoru jest bogate nie tylko tradycją, ale i przyrodą, hoduje się tu zioła, pielęgnuje park, wytwarza zdrową żywność. Ojcowie w tym otoczeniu często medytują nad harmonią matki natury. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 24 W ŚWIECIE ŁEMKÓW Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Dlaczego podróżując po polskim Beskidzie Niskim, możemy natrafić na samotne drzwi, które stoją w środku pola? Kto je tam zostawił? Co symbolizują? Radek Kotarski rusza ich śladem i odkrywa barwną kulturę Łemków. Sprawdza, jak wielu zostało ich w Polsce, czym tradycyjnie się zajmowali i co dawniej jedli. Zapraszamy na magiczną podróż do świata tajemniczych górali. 07:05 NOTACJE - ZBIGNIEW KURTYCZ. Z PIOSENKĄ PRZEZ ŻYCIE Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2014 Autor: Małgorzata Uberna Zbigniew Kurtycz (rocznik 1919), piosenkarz, gitarzysta i kompozytor. Jest synem Mieczysława Kurtycza - dyrygenta lwowskiej orkiestry mandolinistów Hejnał. I to właśnie ojciec początkowo udzielał mu lekcji gry na skrzypcach. Ostatecznie gitara stała się jego głównym instrumentem. Występował w wielu zespołach muzycznych. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 290 BYTOM Magazyn, 21 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. 07:50 WETERYNARZE Z SERCEM - /30/ Reality show, 23 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Beata Szymańska W dzisiejszym odcinku mamy okazję przekonać się, że zdarza się, iż nie tylko weterynarz jest potrzebny, aby pomóc naszemu pupilowi. Tym razem niezbędni byli też strażacy. To właśnie interwencja Ochotniczej Straży Pożarnej z Ogrodzieńca uratowała z opresji kotkę Marysię. Opowiemy również o chorobie psa Mańka z Częstochowy i nowatorskiej metodzie leczenia dysplazji stawów. 08:25 MARZENIA O PRZYSZŁOŚCI S. 2 - CZĘŚĆ 2. KUCHNIA (DREAM THE FUTURE SEZON 2) Cykl dokumentalny, 48 min, Francja, 2021 Reżyseria: Helene Le Meur, Alex Fighter Na gotowaniu spędzamy średnio godzinę dziennie. Obecnie jesteśmy świadkami manii gotowania - pod wpływem reality show, zdjęć dań, wpisów w mediach społecznościowych, nowego pokolenia wytatuowanych, młodych kucharzy... I trzeba też myśleć o kuchni przyszłości. Kuchnia - jak reszta gospodarki - musi znaleźć własne rozwiązania dla przyszłości planety. Ruchy wegańskie, freegan i lokalne produkcje - wspierane przez kucharzy i konsumentów - już kładą nacisk na źródło produktów. W 2050 roku kuchnia będzie jeszcze silniej zintegrowana. Kuchnia się spersonalizuje, przystosuje do potrzeb zdrowotnych, preferencji - i zmechanizuje. Czy rozwój technologiczny będzie się różnił od wizji SF? Roboty to przyszłość, ale gotowanie zostanie w sferze przyjemności, pasji i emocji. Kucharze i naukowcy już wymyślają kuchnię przyszłości. 09:25 SARDYNIA - SANKTUARIUM DZIKICH KONI (HORSES IN THE STORM - SARDINIA'S ROCKY SANCTUARY) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Klaus Feichtenberger, Rolando Menardi Film dokumentalny, w którym przeniesiemy się na śródziemnomorską wyspę Sardynię i na surowy, skalisty płaskowyż Giara. Żyją tu dziko setki koni. Jest to specjalna rasa sprowadzona na wyspę przez osadników z Shardana 4000 lat temu i porzucona. Obserwuje je pasterz Porfirio, potomek pionierów Shardany. W kilka minut od narodzin źrebięta Giary galopują nieustraszenie po usianym skałami terenie. Porfirio obserwuje, jak ich idylliczna wiosna przechodzi w pełnię lata, kiedy jeziora zamieniają się w spieczoną skałę wulkaniczną, a jedzenie i woda znikają. W czasie suszy trwa walka o przetrwanie. Konie rywalizują ze sobą o dominację, terytorium i prawa do godów w tej poetyckiej, poruszającej i pięknie sfotografowanej historii. Sardynia leży bliżej Afryki niż kontynentu europejskiego. Wyspa o surowym krajobrazie to punkt między Alpami - a pustynią Sahara. Otoczona murem skał, wyniesiona wysoko ponad doliny interioru Sardynii i daleko od morza - znajduje się wyspa na wyspie. Wyspa sięgająca nieba. Płaskowyż, osobny świat - ukształtowany przez wiatry o wielu nazwach: mistral, sirocco, tramontana i lewanter. Tu żywioły szaleją. Sardyńska Giara di Gesturi jest jednocześnie wolnością i niewolą dla swoich mieszkańców. Nie ma ucieczki z dzikiego płaskowyżu, wznoszącego się nad polami w dolinach. Niemniej - Giara di Gesturi jest jednym z ostatnich w Europie sanktuariów, gdzie setki koni nadal mogą swobodnie biegać. 10:25 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 5 LUXEMBURG - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 5 LUXEMBURG - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek piąty zabierze nas do Luksemburga, państwa położonego w Europie Zachodniej. Graniczy ono z Francją od południa, Niemcami od wschodu i z Belgią od zachodu i północy. Jest państwem członkowskim Unii Europejskiej oraz NATO. Główne ośrodki turystyczne: miasto Luksemburg, Vianden oraz dolina rzeki Mozeli i Ardeny. Serce Europy. Centrum polityczne. Władza i pieniądze. Tak znamy Luksemburg. Jednak ta minimonarchia to również różnorodne krajobrazy. Bajkowe lasy na północy i urokliwa dolina Mozeli na południowym wschodzie. Skalne olbrzymy w Małej Szwajcarii i jezioro zaporowe na rzece Sure na zachodzie. A przede wszystkim ludzie, którzy ten kraj kształtują i żyją w harmonii z otoczeniem. Którzy chronią to, co im drogie. Naturę. 11:25 GINĄCE ZAWODY - ZABAWKARZE LUDOWI Film dokumentalny, 29 min, Polska, 1973 Scenariusz: Krystyna Morgała Zdjęcia: Leszek Stafiński Film poświęcony zabawkarzom ludowym, którzy wykonują drewniane zabawki, takie jak malowane bryczki z konikami czy kłapiące skrzydłami ptaszki. Spotkania z twórcami ludowymi w ich warsztatach podczas pracy w Lachowicach, Koszarawej, Stryszawie, Łącznej i Żołyni. Są to tereny południowej Małopolski, gdzie na obszarach górskich, wiejskich istniała tradycyjna produkcja wyrobów drewnianych. Produkcja jarmarcznych zabawek drewnianych rozwinęła się w okolicach, gdzie liczba ziemi i znaczne rozdrobnienie gruntów zmusiło ludność do szukania dodatkowego zarobku, poza rolnictwem. W audycji rozmowa z Heleną Pierzchałową, prezes krakowskiego oddziału Cepelii o Funduszu Rozwoju Twórczości Ludowej, który daje możliwość Cepelii sprawowania mecenatu nad twórcami ludowymi poprzez fundowanie stypendiów, organizowanie konkursów, szkoleń, warsztatów, jarmarków i pokazów. Wypowiedź etnograf Teresy Komornickiej o wartościach artystycznych i tradycyjnych zabawek drewnianych, o wkładzie twórczym pracy każdego z rzemieślników. 12:05 ROLA ŻYCIA - MARCIN TROŃSKI Magazyn, 21 min, Polska, 2022 Scenariusz: Małgorzata Tytus Prowadzenie: Laura Łącz Program realizowany z myślą o audiowizualnym archiwum teatru i filmu polskiego oraz stwarzaniu polskim aktorom właściwej formy promocji ich twórczości w mediach. W Polsce obecnie czynnych zawodowo jest około 5 tysięcy dyplomowanych aktorów i aktorek. Są wśród nich gwiazdy, są młodzi ludzie, którzy dopiero zaczynają kariery, są też tacy, którzy nie potrafią przebić się do aktorskiej ekstraklasy i tacy, którzy lata świetności mają już za sobą. W programie chcemy spotkać się z przedstawicielami wszystkich tych grup, by przekonać się, jak z różnych perspektyw i doświadczeń wygląda ten, wbrew pozorom trudny zawód. Chcemy dać możliwość zwłaszcza aktorom teatralnym pokazania ich kunsztu aktorskiego szerokiej widowni. Celem programu jest także promocja polskich teatrów i ich repertuaru. 12:35 ROLA ŻYCIA - EWA BŁASZCZYK Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Małgorzata Tytus Prowadzenie: Laura Łącz Program realizowany z myślą o audiowizualnym archiwum teatru i filmu polskiego oraz stwarzaniu polskim aktorom właściwej formy promocji ich twórczości w mediach. W Polsce obecnie czynnych zawodowo jest około 5 tysięcy dyplomowanych aktorów i aktorek. Są wśród nich gwiazdy, są młodzi ludzie, którzy dopiero zaczynają kariery, są też tacy, którzy nie potrafią przebić się do aktorskiej ekstraklasy i tacy, którzy lata świetności mają już za sobą. W programie chcemy spotkać się z przedstawicielami wszystkich tych grup, by przekonać się, jak z różnych perspektyw i doświadczeń wygląda ten, wbrew pozorom trudny zawód. Chcemy dać możliwość zwłaszcza aktorom teatralnym pokazania ich kunsztu aktorskiego szerokiej widowni. Celem programu jest także promocja polskich teatrów i ich repertuaru. 13:00 NA GRANICY (ON THE LINE) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2020 Reżyseria: Leo Mattei, Alex Gohari Film dokumentalny. Każdego roku amerykańskie władze siłą deportują do Meksyku ponad 100 tysięcy Meksykanów. Tymczasem wielu z nich ułożyło już sobie życie w Stanach Zjednoczonych. Dorastało pracując, płacąc podatki, zakładając rodziny. Niektórzy nie potrafią nawet mówić po hiszpańsku. Jak mogą deportować ludzi do kraju, w którym nigdy nie mieszkali? Za kilka dni zostają oderwani od swoich dzieci i bliskich i eskortowani przez granicę. Nie mogą wrócić do domu i nie mogą odwołać się od deportacji. Przygraniczne miasto Tijuana stało się śluzą powietrzną między dwoma światami, w której kończy się rozbite życie migrantów. Dla wielu z tych deportowanych jedyną dostępną pracą są przeniesione amerykańskie centra obsługi telefonicznej. Spędzają dnie, odpowiadając na telefony od amerykańskich konsumentów, udając, że pracują z Ameryki, a wieczory spoglądają na światła zza granicy, próbując utrzymać kontakt z pozostawionymi rodzinami. Rocio, Richard i Sergio to tylko trzy osoby dotknięte tym procesem. Śledzimy ich przez prawie rok, gdy walczą o zrozumienie sytuacji, w której się teraz znajdują i odbudowanie swojego życia. 14:00 MAGIA ALP (MAGIC OF THE MOUNTAINS / VOM ZAUBER DER BERGE) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2020 Reżyseria: Gernot Stadler Film dokumentalny o górach w Karyntii, którą dzieli z Tyrolem szczyt Grossglockner, najwyższa góra Austrii (3798 m). Oprócz niej Karyntia ma wiele do zaoferowania: Karawanken, Nockberge czy Dolomity Lienzkie to tylko trzy imponujące łańcuchy górskie, które można odkryć w tym regionie. Mamy tu do dyspozycji około 1900 alpejskich pastwisk, które zapraszają wędrowców i wspinaczy na imponujące wysokości. To kraina kształtowana przez siły natury - poza kontrolą człowieka. Tyrol zrodził się z kolizji kontynentów - kataklizmu, który popchnął i wypiętrzył lądy kiedyś od siebie oddalone. W rezultacie powstał - na stosunkowo niewielkim obszarze - wznoszący się, stromy świat o wielkiej różnorodności. To ląd o trzech wymiarach: głębi dolin, wysokości grani, geograficznej pozycji w centrum lub na krańcach Alp. Jego otwarcie ku słońcu decyduje, czy Tyrol jest surowy, czy łagodny, nagi czy zielony, suchy czy zalany wodą. Od tysiącleci ludzie zamieszkiwali te surowe góry i doliny. Dlaczego tu przybyli, co ich przyciągnęło do magicznych gór i na czym polega ich magia? Film pokazuje najpiękniejsze cuda natury, zwierzęta i rośliny zamieszkujące góry Karyntii, szlaki turystyczne i alpejskie chaty, które ludzie stworzyli, aby udostępnić to wyjątkowe miejsce światu. 15:00 BRAHMAPUTRA - NIEBIAŃSKA RZEKA W HIMALAJACH - ODC. 3 Z RÓWNIN DO OCEANU (SKY RIVER OF THE HIMALAYAS / BRAHMAPUTRA - HIMMELSFLUSS AUS DEM HIMALAYA) Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2018 Reżyseria: Klaus Feichtenberger, Heinz Leger, Jeremy Hogarth Odcinek trzeci prowadzi nas do parnych równin Bangladeszu z ich bagnami i dżunglami mangrowymi. Muł sprowadzony z Himalajów tworzy najbardziej żyzny i zabójczy region świata, spustoszony przez powodzie i patrolowany przez tygrysy, które bywają niebezpieczne dla ludzi. Rzeka swój początek bierze w śniegach i lodach Wyżyny Tybetańskiej, płynie przez skalne masywy Himalajów do największego kanionu na Ziemi. Bliżej ujścia traci impet. Na rozległej równinie stanu Asam w Indiach niemal łagodnie płynie wśród wysp dzikiej natury, rozbrzmiewających echem odległej przeszłości. Bogactwo roślin i zwierząt w regionach o zróżnicowanym klimacie tworzy ogromną różnorodność biologiczną. Wzdłuż południowych zboczy środkowych Himalajów na odcinku niemal pięciuset kilometrów rozciągają się równiny zalewowe. W czerwcu przed nadejściem monsunu poziom wody w Brahmaputrze jest najniższy. U zbiegu z rzeką Kulsi, w dół od Parku Narodowego Kaziranga, w nocy panuje ożywiony ruch. Dziś niebiańska rzeka łączy surowe puste przestrzenie z krajobrazami uformowanymi przez człowieka i z regionami o niezwykłej różnorodności. Łączy cywilizacje i kultury, karmi miliony istnień. Jarlung - cangpo, Brahmaputra, Jamuna - niebiańska rzeka Himalajów. 16:00 MARZENIA O PRZYSZŁOŚCI S. 2 - CZĘŚĆ 3. ODPADY (DREAM THE FUTURE SEZON 2) Cykl dokumentalny, 49 min, Francja, 2021 Reżyseria: Helene Le Meur, Alex Fighter Jak będzie wyglądał świat jutra? Jak obecne odkrycia i badania wpłyną na nasze codzienne życie? Znani naukowcy, gwiazdy i pasjonaci z całego świata podzielą się swoimi badaniami i poglądami na życie w przyszłości. Codziennie wyrzucamy żywność, opakowania, popsute sprzęty, stare ubrania i wiele innych rzeczy. Obecnie za blisko połowę odpadów odpowiadają bogate państwa. Rośnie negatywny wpływ odpadów na planetę i nasze zdrowie. 150 milionów ton plastiku pływa w morzach, a gigantyczne wysypiska zatruwają środowisko nawet w najdalszych miejscach. Nie mówiąc o toksycznych, niebezpiecznych odpadach promieniotwórczych, z którymi nie wiemy, co robić. Tylko radykalna zmiana gospodarki i zużycia energii pozwoli uniknąć tragicznych skutków. Czy do 2050 roku taka rewolucja odniesie sukces? Marzenie staje się rzeczywistością. Inżynierzy i projektanci już wymyślają inne sposoby produkcji i konsumpcji. W latach 70. pojawił recykling. W Kalundborgu w Danii założono pierwszy park ekoprzemysłowy. Odpady jednej osoby są zasobami drugiej. Czy w 2050 roku będziemy gmerać w naszych pojemnikach? Całe pokolenie projektantów i producentów przedmiotów codziennego użytku już nad tym myśli. Metale, plastiki i materiały z budów i sektorów elektronicznych są coraz częściej odzyskiwane, przetwarzane i wykorzystywane. 17:00 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 6 SAN MARINO - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 6 SAN MARIONO - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek szósty przeniesie nas do San Marino, Republiki San Marino, również znanej jako Najjaśniejsza Republika San Marino. Jest to państwo śródlądowe w Europie Południowej, stanowiące enklawę na obszarze Włoch. Stolicą kraju jest miasto San Marino. San Marino to jedno z najmniejszych państw Europy, mniejsze są tylko Watykan i Monako. Położone jest w górzystym terenie, wchodzącym w skład pasma Apeninów. Najwyższy szczyt Monte Titano osiąga wysokość 749 m n.p.m. 18:05 LEGENDARNE HOLLYWOODZKIE PARY - JUDY GARLAND I VINCENTE MINNELLI (ICONIC COUPLES: JUDY GARLAND & VINCENTE MINNELLI EP. 8) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Anne - Cecile Genre, Bertrand Tessier Mini - seria opowiadająca o dziesięciu najbardziej znanych parach artystów Hollywood. Wiele nigdy wcześniej nie publikowanych materiałów filmowych, klipów z udziałem Richarda Burtona i Elizabeth Taylor, Katharine Hepburn i Spencera Tracy, Jean Harlow i Williama Powella, Clarka Gable i Carole Lombard, Barbary Stanwyck i Roberta Taylora, Humphreya Bogarta i Lauren Bacall. Bohaterami ósmego odcinka będą Judy Garland i Vincente Minnelli. Judy urodziła się w rodzinie aktorów i zadebiutowała na scenie ze swoimi starszymi siostrami. Kiedy powstaje film "Meet Me in St. Louis", poznaje Vincente, który pochodzi z rodziny performerów. Ona, chcąc uciec przed presją studia, szuka obrońcy, a on potrzebuje muzy. W 1945 roku kochankowie biorą ślub. W 1946 roku z tego związku rodzi się Liza Minnelli. Poznamy ważne momenty w biografii obojga i to, jak wzajemnie się inspirowali w pracy. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WYSPY KANARYJSKIE - ATLANTYCKI TYGIEL (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Wulkaniczne Wyspy Kanaryjskie zachowały swój dziki i majestatyczny wygląd, pomimo napływu turystów. Ten należący do Hiszpanii, atlantycki archipelag w pobliżu wybrzeży Afryki Północnej, leży na szlaku przetartym przez Krzysztofa Kolumba. Każda z wysp zachowała własny charakter, własny krajobraz i własne tradycje. Największą i najsłynniejszą wyspą archipelagu jest Teneryfa. Podpływając do niej od strony północnej, możemy wyobrazić sobie zasięg kataklizmu, który wstrząsnął wyspą zaledwie 300 lat temu. Garachico było najważniejszym portem na Teneryfie. W 1706 roku miasto zalała lawa po potężnym wybuchu wulkanu. Dziś zastygła lawa tworzy naturalne baseny przy brzegach. Niecki napełniają się wodą w czasie przypływów. 20:10 MŁODZI LEKARZE S.I - ODC. 2 Serial dokumentalny, 41 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Alina Mrowińska, Joanna Frydrych Doktor Monika przyjmuje w przychodni przyszpitalnej. Pierwsza umówiona pacjentka to niewidząca od urodzenia Monika, która jest w trzydziestym tygodniu ciąży. Jak zwykle towarzyszy jej cierpiący na porażenie mózgowe mąż Wojtek. Na szpitalny oddział ratunkowy do doktora Maćka trafia pacjent w ciężkim stanie. Jest zatruty dopalaczami. Kompletnie zamroczony młody chłopak jest agresywny i staje się niebezpieczny. Maciek pobiera mu krew z tętnicy. Badanie ma pokazać czy trujące substancje nie uszkodziły narządów wewnętrznych. Maciek przeprowadza trudną rozmowę z matką pacjenta. Po kilkunastu godzinach wypłukiwania trujących substancji z organizmu pacjent po dopalaczach jest mniej agresywny, ale nadal nie zdaje sobie sprawy z sytuacji, w jakiej się znalazł. Maciek kieruje go do szpitala psychiatrycznego na dalsze leczenie. Doktor Jadźka pracuje w kilku miejscach i jest mocno zabiegana. Prosto ze stażu w Centrum Zdrowia Dziecka przyjeżdża do przychodni w Józefowie. Poczekalnia jest pełna. Tymczasem doktor Joanna w przyszpitalnej przychodni przyjmuje dziennie 20, 30 pacjentów. Usuwa panu Mieczysławowi niewielką zmianę nowotworową na czole. Zaraz po pracy Joanna jedzie do domu samotnej matki. Od pięciu lat razem z mężem zawożą odzież i zabawki dla mieszkających tam dzieci. Doktor Edyta ma wyjątkowo trudną zagadkę do rozwiązania. Pod jej opiekę do Centrum Zdrowia Dziecka trafił Igor, któremu nikt do tej pory nie potrafił postawić trafnej diagnozy. Mama chłopca cierpi na poważną chorobę - stwardnienie guzowate. Doktor Radek ma pacjenta po udarze. Trzeba przeprowadzić operację metodą jak najmniej obciążającą dla organizmu, ale bardzo trudną dla lekarza - na bijącym sercu. Radek asystuje profesorowi Piotrowi Suwalskiemu. Otwiera klatkę piersiową pacjenta, pobiera tętnicę, żeby w miejscach uszkodzonych naczyń na sercu zrobić z niej nowe połączenia, przez które popłynie krew i usprawni jego pracę. Bypassy można zrobić tylko z naturalnych naczyń krwionośnych. W czasie operacji serce zaczyna bić nieregularnie, dochodzi do migotania przedsionków. Cały personel musi zachować spokój. 21:05 JERZY KALINA. NAWIGACJA SZTUKI Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2019 Reżyseria: Krzysztof Tchórzewski Próba ujęcia w formie filmu dokumentalnego ponad 40 - letniej twórczości Jerzego Kaliny (kilkaset realizacji) w sposób całościowy, tak aby ukazać wszelkie aktywności artystyczne wybitnego twórcy. Artysta jak mało kto z jego pokolenia wypowiadał się w najrozmaitszych formach sztuk przedstawiających: rzeźbie, scenografii teatralnej i plenerowej, założeniach architektonicznych, filmie, sztuce performance. Tworzył nagrobki, pomniki, mauzolea, ale do dziś najczęściej wypowiada się w Akcjach i Instalacjach plastycznych, które już pojawiły się w jego Dyplomie z 1971 r. obronionym na ASP w Warszawie. 22:10 KRWAWY ŚLAD Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Zwoliński, Ewa Żmigrodzka Obóz Fort III Pomiechówek był obozem koncentracyjnym, który mieli szansę przeżyć jedynie ci, którzy zostali przeniesieni do Mauthausen, Auschwitz i Stutthofu. Stopień bestialstwa i skala zwyrodnienia strażników przewyższała wszystko, co wiadomo o niemieckich obozach koncentracyjnych i obozach śmierci w czasie II wojny światowej. Pomiechówek był kolejno obozem przesiedleńczym dla miejscowej ludności, która musiała ustąpić niemieckiej kolonizacji okolicy, obozem koncentracyjnym dla Żydów niemających stałego zameldowania w okolicznych gettach i obozem karno - śledczym gestapo dla Polaków. Zginęło tam przez powieszenie, rozstrzelanie i w wyniku tortur przynajmniej kilkanaście tysięcy ludzi. 23:15 WETERYNARZE Z SERCEM - /5/ Reality show, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Krzysztof Kasior, Sandra Andrzejewska, Wojciech Wołoszyn Scenariusz: Wojciech Wołoszyn W tym odcinku cyklu wizyta w Gdańsku, gdzie wraz z rodziną swojej właścicielki Joanny, mieszka kotka Tiffany. Niestety, Tiffany spotkał los wielu kotów w jej wieku. Doktor Mariusz walczy jednak o jej zdrowie. Poznamy też historię sędziwego konia Klaro, któremu przydarzyła się bardzo przykra przygoda. Do stajni w Legionowie na ratunek biednemu zwierzęciu przybywa odważna i zdecydowana doktor Olga. 23:50 KRAJOBRAZY POLSKIE - DOLINA BARYCZY Film dokumentalny, 10 min, Polska, 1976 Zdjęcia: Tadeusz Zieliński Film poświęcony przyrodniczym i turystycznym walorom Doliny Baryczy. Jest to obszar ciągnący się od Wzgórz Trzebnickich w kierunku równoleżnikowym. Rzeka Barycz wiąże labiryntem swoich dopływów i odnóg szereg miast i miasteczek i kształtuje charakter przyrody w całym swoim otoczeniu. Sama Dolina łączy w sobie tereny pierwotne z tymi dotkniętymi działalnością człowieka, a jej krajobraz cechuje rytm przyrody: woda - lasy - woda. Program dokonuje przeglądu gatunków fauny i flory występującej na terenie Doliny Baryczy. Kamera gości również w Trzebnicy, gdzie omawiane są jej najważniejsze i najciekawsze zabytki architektoniczne i atrakcje turystyczne, jak również współczesne zabudowania i infrastruktura tego urokliwego miasta. Niekoronowaną "stolicą" Doliny Baryczy jest Milicz, oferujący turystom bogatą ofertę pól namiotowo - kempingowych, domków letniskowych i ośrodków wypoczynkowych. Samo miasto także wyróżnia się kameralną zabudową i pełnymi charakteru zabytkami. Podobnie sprawa ma się z Sułowem i Żmigrodem, w których także gości ekipa programu. Dolina Baryczy powoli pokrywa się obszarami chronionymi, które na celu mają zachowanie tych pięknych terenów od niszczycielskiego wpływu cywilizacji. 00:10 NOTACJE - BOGDAN CHORĄŻUK. RUDY KOT Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2015 Bogdan Chorążuk (rocznik 1934), poeta, malarz, grafik, autor tekstów piosenek i magister filozofii. Pierwszy tomik poezji wydał w 1965 roku, jest autorem książek poetyckich, sztuk teatralnych, opowieści dla dzieci. Piosenki z jego tekstami stawały się przebojami (np. słynny "Zegarmistrz światła"), śpiewały je największe gwiazdy: Alibabki, Andrzej i Eliza, Jadwiga Drenkowska, Krystyna Falewicz, Gawęda, Jerzy Gronowski, Homo Homini, Anna Jantar, Bożydara Kapica, zespół Kram, Zyta Kulczycka, Bernard Ładysz, Andrzej Stockinger, Zbigniew Wodecki, Piotr Woźniak, Tadeusz Woźniak, Stefan Zach. 00:25 RĘKA FRYZJERA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Tadeusz Król Zdjęcia: Jan Paweł Pełech Muzyka: Paweł Lucewicz Po śmierci Antoine’a Le Figaro napisał: "Był największym. Na równi z Coco Chanel. Stworzył kobietę współczesną". W Paryżu nazywano go Dalim fryzjerstwa. Był prawdziwym geniuszem w swoim fachu, uwielbianym, podziwianym i rozchwytywanym przez kobiety. Prosty chłopak z Polski oczarował i podbił świat. Zbił niewyobrażalny majątek, czesząc wielkie aktorki, gwiazdy muzyki, koronowane głowy. Wśród niezliczonych klientek słynnego Antoine’a były Sarah Bernhardt, Eleonora Duse, Simone Signoret, Marlena Dietrich, Pola Negri, Joan Crawford, Bette Davis, Greta Garbo, Josephine Baker, Edith Piaf, Brigitte Bardot, a także żona amerykańskiego prezydenta, Eleonor Roosevelt. Był ekscentrykiem i wielkim wizjonerem, człowiekiem wybitnie utalentowanym, który prócz fryzjerstwa miał liczne inne pasje: kręcił filmy, wykazywał duże zdolności aktorskie, wydawał gazety, projektował stroje, torebki i damskie nakrycia głowy, miał swoje perfumy, otworzył linię kosmetyków, wyprodukował pierwszy lakier do włosów, stworzył serię kwadratowych naczyń stołowych w kryształowym szkle. Recytował poezję po angielsku, interesował się sztuką, sam też z powodzeniem zajął się rzeźbą. Jeden z najsłynniejszych mistrzów fryzjerstwa naprawdę nazywał się Antoni Cierplikowski i urodził się w Sieradzu w 1884 r. w prostej rodzinie rzemieślniczej. Jego matka była krawcową, ojciec szewcem. On sam ukończył zaledwietrzy klasy szkoły podstawowej. Jako nastolatek pomagał w salonie fryzjerskim wuja, który mocno nadużywał alkoholu. Właściciel był pod dobrą datą, kiedy akurat trafiła się wytworna klientka. Chłopak do pomocy godnie zastąpił niedysponowanego mistrza. Usłyszał słowa zachwytu, że z taką ręką powinien pracować w Paryżu. Kilkunastoletniemu Antoniemu Cierplikowskiemu udało się nie bez trudu dotrzeć do miasta nad Sekwaną, gdzie znalazł zajęcie w pracowni perukarskiej, która mieściła się w piwnicy pod salonem fryzjerskim. I znowu przypadek zaważył na dalszym losie utalentowanego chłopaka z Polski. 25 listopada, w dniu Świętej Katarzyny, kiedy wszystkie panny muszą mieć wspaniałe fryzury, zakład przeżywał prawdziwe oblężenie. Mistrz nie dawał rady i wezwał na pomoc ucznia, który zachwycił klientki umiejętnościami i pomysłami. Od tej pory niemal cały Paryż chciał się czesać u Antoine’a, który wyczarowywał prawdziwe dzieła sztuki, ale i twarzowe proste fryzury. To on razem z Coco Chanel stworzył współczesną kobietę chłopczycę. Szybko piął się na szczyt, bywał na salonach, dyktował kierunki w modzie. Pierwszy salon fryzjerski Antoine’a przy rue Cambon stał się najmodniejszym miejscem w Paryżu, a jego sława sięgnęła za ocean, gdzie również powstawały eleganckie zakłady. Antoine bogacił się i stawał coraz bardziej ekscentryczny. Miał szklany dom z widokiem na wieżę Eiffla, sypiał w szklanej trumnie, nosił buty na obcasach z kryształu, ubierał się w przedziwne stroje w błękicie i różu. Z niebieskimi włosami i z ufarbowanym na niebiesko chartem przechadzał się po Lasku Bulońskim. Błękit Antoine’a szybko stał się najmodniejszym kolorem świata.W 1965 roku przybył do Polski na uroczyste otwarcie odbudowanego gmachu Teatru Wielkiego i Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego. Zorganizował wówczas konkurs dla młodych utalentowanych uczniów fryzjerstwa, a zwycięzca w nagrodę miał wyjechać do Francji. I w ten sposób 12 lutego 1967 r. w Paryżu znalazł się nasz inny znany rodak, mistrz fryzjerstwa Janusz Szymański. To właśnie on i inni uczniowie Antoine’a, tacy jak: Jacek Tatamir, Ryszard Droździak, Zdzisław Gasperowicz wspominają swego guru, opowiadają ciekawostki z jego barwnego życia. O niezapomnianym mistrzu mówią także: historyk Jan Pietrzak i dziennikarz Krzysztof Lisiecki. Antoine nie sprostał nowym wyzwaniom w szybko rozwijającym się świecie. Zniszczyła go konkurencja. Okradany i oszukiwany nawet przez osoby z najbliższego otoczenia, na starość stał się biedakiem. W latach 70. wrócił do Polski. Miał różne wizje, ale z braku pieniędzy nie mógł ich realizować. Zmarł w lipcu 1976 r. Chciał być pochowany w Paryżu, ale podobno oczekiwany samolot nie przyleciał po ciało zmarłego. Zabrakło funduszy. Ostatecznie Antoine spoczął na cmentarzu w Sieradzu, niedaleko grobu rodziców. Mogiły strzeże replika rzeźby Xawerego Dunikowskiego "Dusza oddzielająca się od ciała". Inspiracją dokumentu Tadeusza Króla stała się wystawa "Fryzjer w trumnie" w Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego w warszawskiej Królikarni w 2006 r. Film bogato ilustrowany zdjęciami i archiwalnymi materiałami filmowymi. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 286 GALICYJSKIE ELDORADO Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. "Galicyjskie Eldorado" - Ignacy Łukasiewicz to człowiek, o którym można powiedzieć, że wyrwał cały region podkarpacki ze szponów galicyjskiej nędzy. Ten dociekliwy lwowski aptekarz, którego fascynowała czarna maź sącząca się ze skalistych zboczy, został tu dobrze zapamiętany. Pamięć i wdzięczność towarzyszy tu postaci Łukasiewicza przez kolejne pokolenia. A opowieść o nim zaczyna się od źródeł w Bóbrce, gdzie zbudował pierwszą kopalnię. 02:00 O MOIM OJCU Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2007 Reżyseria: Bożena Garus-Hockuba Film dokumentalny prezentujący sylwetkę zmarłego w Rumunii internowanego ministra Józefa Becka. Opowiada o losie Becka na internowaniu, o kolejnych miejscach pobytu, fatalnych warunkach na wsi, gdzie spędził ostatnie lata życia wraz ze swoją drugą żoną Jadwiga i córką. W filmie występuje m.in. syn ministra, Andrzej Beck, który pokazuje ocalałe pamiątki po ojcu, mówi, w jaki sposób do niego dotarły oraz opowiada historię internowania ojca. 02:55 KOCHANA CÓRECZKO Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Ewa Żmigrodzka, Krzysztof Zwoliński Muzyka: Tadeusz Woźniak Film opowiada historię kartek pocztowych i listów, które były wysyłane z getta warszawskiego do Londynu. Listy musiały jednak przejść bardzo długą drogę - najpierw były przesyłane do Portugalii, a dopiero potem do Londynu. W czasach wojny był to jedyny sposób przekazywania matce informacji o tym, co dzieje się z córką w tych niespokojnych czasach. Wzruszająca historia o bezinteresownej pomocy w komunikowaniu się matki i córki.