TVP Kultura Poniedziałek, 10.04.2023 08:30 ŚMIERĆ NA NILU (DEATH ON THE NILE) Film kryminalny, 134 min, Wielka Brytania 1978 Reż. John Guillermin Scenariusz na podstawie powieści Agathy Christie: Anthony Shaffer Wykonawcy: Peter Ustinov, Jane Birkin, Lois Chiles, Bette Davis, Mia Farrow, Jon Finch, Olivia Hussey, George Kennedy, Angela Lansbury, David Niven, Maggie Smith, Jack Warden i inni "Śmierć na Nilu" miała najpierw formę powieści, którą Agatha Christie wydała w 1928 r. W 1946 r. przerobiła powieść na sztukę teatralną, która święciła triumfy na scenach Nowego Jorku i Londynu. 30 lat później o dzieło brytyjskiej pisarki upomniało się kino. John Guillermin potrafił wykorzystać wszystkie atuty literackiego oryginału, dostał też do dyspozycji wystarczająco dużo pieniędzy, aby nawet do drobnych ról zaangażować znakomitych aktorów (w tym Petera Ustinova, najlepszego spośród wszystkich kinowych i telewizyjnych odtwórców postaci słynnego detektywa Herkulesa Poirot). Funduszy starczyło również na wynajęcie statku, który istotnie popłynął w górę Nilu i na piękne, uhonorowane Oscarem kostiumy. Stylowej całości dopełniają wysmakowane zdjęcia Jacka Cardiffa i mistrzowska muzyka Nino Roty. Linnet Ridgeway - młoda, piękna i bajecznie bogata Amerykanka - może się uważać za prawdziwe dziecko szczęścia: los niczego jej nie poskąpił. W swojej angielskiej posiadłości Linnet spotyka się z przyjaciółką, Francuzką Jacqueline de Bellefort, która przedstawia jej przystojnego narzeczonego, Simona Doyle'a. Skuszony fortuną Linnet, Simon porzuca dotychczasową ukochaną i kilka miesięcy później żeni się z panną Ridgeway. Młodzi małżonkowie wyjeżdżają w podróż poślubną do Egiptu. Rozgoryczona Jacqueline wyrusza za nimi. Udaje im się jednak ją zgubić w Kairze, gdzie oboje wsiadają na luksusowy statek "Karnak". Tym samym statkiem podróżują także belgijski detektyw Herkules Poirot i jego przyjaciel, angielski pułkownik Race, egzaltowana pisarka Salome Otterbourne, mająca obsesję na punkcie seksu, słynny szwajcarski lekarz doktor Bessner, ekscentryczna arystokratka pani Van Schuyler wraz ze swą damą do towarzystwa panną Bowers, wojujący komunista Jim Ferguson oraz pokojówka Linnet, Louise Bourget. Podczas podróży Linnet popada w konflikt ze wszystkimi poza detektywem i pułkownikiem. Pisarce zarzuca oszczerstwo, pokojówce, która tęskni za narzeczonym, zabrania odejść ze służby, demaskuje doktora Bessnera, który okazuje się szarlatanem, drażni panią Schuyler widokiem swej biżuterii, na którą tamta ma ogromną ochotę, a w oczach Jima Fergusona jest uosobieniem klasowego pasożytnictwa, które należy bezwzględnie eliminować. Atmosfera na statku jeszcze się zagęszcza po tym, jak Linnet i Simon o mało nie padają ofiarami zamachu, jaki ktoś urządza na nich w świątyni w Karnaku. Na domiar złego Jacqueline znów trafia na ich ślad i niebawem dołącza do pasażerów statku. Pewnego wieczoru dochodzi do tragedii. Jacqueline dostaje ataku nerwowego i strzela do Simona. Rosalie, córka pani Otterbourne, jedyny świadek zajścia, rusza po pomoc. Podczas gdy doktor Bessner opatruje ranę Simona, Jacqueline pod okiem panny Bowers zasypia po zażyciu środka uspokajającego. Ale następnego ranka Linnet zostaje znaleziona martwa w swoim łóżku. Zginęła od strzału w głowę... Herkules Poirot, wspierany przez pułkownika Race'a, rozpoczyna śledztwo. Okazuje się, że każdy z pasażerów miał powód, aby zamordować Linnet. Winowajca próbuje zlikwidować także Poirota, podrzucając mu do kajuty jadowitą kobrę. Detektyw wychodzi cało z opresji. Ginie natomiast pokojówka Louise, a wkrótce pani Otterbourne, która widziała zabójcę dziewczyny. Powoli jednak kryminalna łamigłówka zaczyna się układać w logiczną całość. 11:00 NOCE I DNIE - ODC. 1/12 - BOGUMIŁ I BARBARA Serial obyczajowy, historyczny, 53 min, Polska, 1977 Reżyseria: Jerzy Antczak Scenariusz: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Bińczycki, Barbara Ludwiżanka, Jerzy Kamas, Janina Traczykówna, Elżbieta Starostecka, Emir Buczacki, Beata Tyszkiewicz, Władysław Hańcza, Karol Strasburger, Henryk Borowski, Ludwik Benoit, Krystyna Borowicz, Halina Czengery, Andrzej Krasicki Ekranizacja powieści Marii Dąbrowskiej. Akcja toczy się na przełomie XIX i XX wieku, kiedy Polska rozdarta była między trzy sąsiednie mocarstwa. Serial jest epicką opowieścią o dwóch rodzinach: Niechciców i Ostrzeńskich, a na ich przykładzie opowieścią o dziejach części ziemiaństwa polskiego po powstaniu styczniowym 1863 r. Na weselu Daniela i Michaliny pojawia się cała rodzina Ostrzeńskich: matka i rodzeństwo Barbary. Barbara, centralna postać opowieści, jest zakochana w przystojnym panu Toliboskim; wspomnienie o nim będzie ją nawiedzało we wszystkich najtrudniejszch momentach jej życia. Na przyjęciu u Ładów Barbara poznaje Bogumiła Niechcica, byłego powstańca i ziemianina, którego majątki uległy konfiskacie. Mimo wewnętrznych oporów, wychodzi za niego za mąż. Bogumił obejmuje administrowanie majątkiem i oboje zamieszkują w zrujnowanym dworku. Barbara, nawykła do wygodnego, miejskiego życia, musi ciężko pracować w zaniedbanym gospodarstwie. 12:05 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - WIELKANOC W SZTUCE, CZĘŚĆ 2 (EXPOSITION ON SCREEN. EASTER IN ART, PART 2) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Seria dokumentalna. Spotkanie z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, przy pomocy prywatnych listów ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w najsłynniejszych muzeach i galeriach na świecie, m. in. takich jak Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Kolejna odsłona serii "Galeria sztuki na ekranie" to "Wielkanoc w sztuce, część 2". Centralnym elementem sceny ukrzyżowania jest nagie ciało Chrystusa, czyli ciało ludzkie. Chyba nie było malarza, który porywając się na malowanie aktu, co jest miarą talentu artysty, nie próbował się zmierzyć z tematem ukrzyżowania. Wspaniale zrobił to Rubens, wybitny malarz ciał. Do scen Pasji wniósł swój bujny talent. Jego Chrystus nie jest skatowaną ofiarą. To anatomia człowieka podniesiona do poziomu niebiańskiego. Ciało, które stało się boskie. Powrót do idei, że wszyscy jesteśmy stworzeni na podobieństwo Boże. Jeśli ktoś postanawia omijać religijne dzieła sztuki, uważając je za nieodpowiednie dla siebie jako osoby niewierzącej albo dlatego, że nie zna i nie rozumie ich tematyki, bardzo dużo traci. Traci wielką część własnego dziedzictwa kulturowego. Traci znaczną część historii sztuki, przydatną w zrozumieniu sztuki współczesnej. Traci wiedzę o wydarzeniach historycznych, które do dzisiaj znajdują oddźwięk we wszystkich warstwach społecznych. 14:30 TAJEMNICA V SYMFONII BEETHOVENA (THE SECRET OF BEETHOVEN'S FIFTH SYMPHONY) Film dokumentalny, 88 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Guy Evans Ian Hislop i John Eliot Gardiner ukazują historię powstania V symfonii Beethovena. Już pierwsze dźwięki tego największego z wielkich dzieł, jakie kiedykolwiek napisano należą do najbardziej rozpoznawalnych w historii. Nikt jednak tak naprawdę nie wie, co Beethoven chciał tym utworem wyrazić. Mądrość ludowa głosi, że gniewał się na los i swoją głuchotę. John Eliot uważa jednak, że muzyka jest wyrazem wiary Beethovena w Rewolucję Francuską. Jest to niespokojna muzyka niespokojnego człowieka, żyjącego w niespokojnych czasach. John Eliot i Ian Hislop przywołują ekscytujące i niebezpieczne czasy, które ukształtowały Beethovena jako człowieka, i jako artystę. W filmie zobaczymy ożywione, ekscytujące i niebezpieczne czasy, które ukształtowały Beethovena osobiście i twórczo. 16:15 KOPCIUSZEK Teatr, 41 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Cyz Zdjęcia: Joanna Kakitek Muzyka: Aleksander Dębicz Aktorzy: Weronika Humaj, Piotr Napierała, Maja Szopa, Emma Giegżno, Agnieszka Wosińska, Adam Woronowicz, Magdalena Zawadzka, Adam Biedrzycki, Sławomir Głazek, Agnieszka Czekańska, Weronika Bartold "Kopciuszek" to klasyczna baśń braci Grimm należąca do światowego kanonu literatury pięknej dla dzieci. Opowieść o samotnej dziewczynie źle traktowanej przez macochę i jej córki, która dzięki nadprzyrodzonej mocy malarki czarodziejki pojawia się na balu i tam zwraca uwagę Księcia. Wspólny taniec, spacery, rozmowy powodują, że oboje zakochują się w sobie i nagle odmienia się ich dotychczasowy świat. Przesłanie baśni jest ponadczasowe: dobro zwycięża nad złem, warto wierzyć w swoje marzenia, a głównym motorem życia jest miłość. 17:05 PAN WOŁODYJOWSKI CZ. I Film historyczny, przygodowy, Polska 1968 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jerzy Hoffman, Jerzy Lutowski Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Andrzej Markowski Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Barbara Brylska, Jan Nowicki, Tadeusz Schmidt, Daniel Olbrychski, Bogusz Bilewski, Mariusz Dmochowski, Andrzej Szczepkowski, Leonard Andrzejewski, Irena Karel, Władysław Hańcza, Marek Perepeczko, Witold Skaruch, Gustaw Lutkiewicz i inni Ekranizacja powieści Henryka Sienkiewicza zrealizowana z wielkim rozmachem i olbrzymim nakładem środków finansowych. Koszt produkcji osiągnął zawrotną, jak na owe czasy, sumę 40 milionów złotych. Na potrzeby filmu wzniesiono kilka ogromnych dekoracji plenerowych. W ruinach zamku w Chęcinach została zrekonstruowana twierdza kamieniecka, wybudowano miasteczko Raszków oraz fortyfikację chreptiowską. Zdjęcia były kręcone m. in. w Bieszczadach, w okolicach Białego Boru w województwie koszalińskim, a także w Związku Radzieckim w ruinach XVI - wiecznego grodu tatarskiego oraz w halach łódzkiej wytwórni filmowej. W niektórych scenach brało udział po kilka tysięcy statystów, ubranych w kostiumy zaprojektowane z ogromną dbałością o szczegóły. W tytułowego bohatera filmu znakomicie wcielił się Tadeusz Łomnicki. Aby solidnie przygotować się do roli "małego rycerza", aktor poświęcił pół roku na naukę jazdy konno, ponadto przez rok zgłębiał tajniki szermierki. Niezapomnianą kreację stworzyła również Magdalena Zawadzka, odtwórczyni Baśki, wiernej towarzyszki życia pana Michała. Jak pisali recenzenci, wszystkie role w filmie zagrane były po mistrzowsku, nawet epizodyczne urosły do rangi pierwszoplanowych. Cała prasa w nieskończoność chwaliła Mieczysława Pawlikowskiego jako dobrodusznego, pełnego humoru Zagłobę, Barbarę Brylską jako romantyczną Krzysię, a także zakochanego w niej do nieprzytomności Ketlinga, czyli Jana Nowickiego, czy wreszcie Hankę Bielicką jako wspaniałą stolnikową i innych. Dużo się mówiło i pisało o młodym aktorze Danielu Olbrychskim, który na długo pozostał w pamięci widzów jako niezrównany, okrutny Azja Tuhajbejowicz. Uroczysta prapremiera "Pana Wołodyjowskiego" odbyła się 26 marca 1969 roku w Kielcach, a premiera - dwa dni później w Warszawie. Przygotowano 70 kopii filmu, co pozwoliło na szerokie rozpowszechnianie. "Pan Wołodyjowski" bił rekordy popularności i uznawany był podówczas za najbardziej kasową produkcję w historii kina polskiego. 18:30 PAN WOŁODYJOWSKI CZ. II Film historyczny, przygodowy, 77 min, Polska 1968 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jerzy Hoffman, Jerzy Lutowski Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Andrzej Markowski Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Barbara Brylska, Jan Nowicki, Tadeusz Schmidt, Daniel Olbrychski, Bogusz Bilewski, Mariusz Dmochowski, AndrzejSzczepkowski, Leonard Andrzejewski, Irena Karel, Władysław Hańcza, Marek Perepeczko, Witold Skaruch, Gustaw Lutkiewicz i inni Dalszy ciąg przygód pana Michała Wołodyjowskiego. Basię Wołodyjowską porywa zakochany w niej Tatar Azja, syn Tuhaj - Beja. Basia rani go i ucieka, udaje jej się wrócić do Chreptiowa. Wściekły Azja napada na Raszków, zabija dziedzica Nowowiejskiego, a jego córkę - swą dawną miłość - oddaje własnym żołnierzom. Młody Nowowiejski krwawo mści się za śmierć ojca i hańbę siostry. Kiedy Turcy ruszają na Kamieniec Podolski, Wołodyjowski i Ketling wysadzają twierdzę, aby nie oddać jej wrogom. 20:00 ZŁOTA DAMA (WOMAN IN GOLD) Dramat, 104 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: Simon Curtis Scenariusz: Alexi Kaye Campbell Aktorzy: Helen Mirren, Ryan Reynolds, Daniel Bruhl, Katie Holmes, Charles Dance Fabuła filmu osnuta wokół prawdziwej i niezwykłej historii Żydówki Marii Altmann. Mieszkająca w Los Angeles skromna, starsza już kobieta, rozpoczyna walkę z rządem austriackim o odzyskanie zrabowanych w czasie wojny przez nazistowskie władze Austrii i należących do jej rodziny dzieł sztuki, wraz ze słynnym obrazem GustavaKlimta. Kilkadziesiąt lat po wojnie, Maria, spadkobierczyni bezcennych płócien Klimta, wraca do Wiednia. Tu rozpoczyna batalię o przejęcie rodzinnej kolekcji dzieł sztuki, wspierana przez młodego, amerykańskiego adwokata pochodzenia austriackiego, Randy’ego Schoenberga. Przede wszystkim chce odzyskać warte ponad 100 milionów dolarów słynne płótno. Czy obraz Klimta Złota Adela, zwany "austriacką Mona Lisą", ostatecznie wróci do prawowitej właścicielki? 22:25 NA KARUZELI ŻYCIA (WONDER WHEEL) Dramat, 96 min, USA 2017 Scenariusz i reżyseria: Woody Allen Aktorzy: Jim Belushi, Kate Winslet, Juno Temple, Justin Timberlake Mickey Rubin, ratownik z Coney Island, marzy o karierze dramatopisarza, chce być jak sławny laureat Nagrody Nobla z 1936 r. w dziedzinie literatury, Eugene O'Neill. To on jest narratorem w filmie. To historia czterech bohaterów, których losy są związane z parkiem rozrywki na Coney Island. Lata 50. ubiegłego stulecia. Carolina, córka Humpty'ego Rannella, operatora karuzeli, pojawia się po długiej nieobecności w poszukiwaniu Ginny Rannell, drugiej żony swego ojca, która pracuje w niewielkim barze jako kelnerka. Dziewczyna błaga macochę, by pozwoliła jej zamieszkać z nimi. Ojciec wyrzucił ją z domu, gdy związała się z gangsterem Frankiem i dla niego zrezygnowała z dalszej nauki w college'u. Caroline wyznaje, że uciekła od Franka, bo ten chce ją zabić za to, że wydała go FBI. Ostatecznie Humpty przyjmuje córkę z powrotem, pod warunkiem, że zacznie oszczędzać pieniądze i wróci do college'u. Ginny, która załatwia jej prace w barze, sama ma za sobą burzliwą przeszłość. Była aktorką, żyła w udanym związku. Pierwszy mąż zostawił ją, bo miała skłonności do flirtowania. Wyszła za Humpty'ego, gbura i trzeźwiejącego alkoholika, nie jest z nim szczęśliwa. Razem wychowują jednak jej nieletniego syna Ritchiego, który sprawia duże problemy. Ginny romansuje z młodszym od siebie Mickeyem Rubinem, któremu imponuje jej życiowe doświadczenie. Kiedy Carolina i Mickey poznają się przypadkowo, on jest nią zafascynowany. Wydaje się mu, że ją kocha, jednocześnie nie potrafi się wyrzec Ginny. A kiedy ta uświadamia sobie, co łączy ukochanego z jej pasierbicą, staje się coraz bardziej zazdrosna. Tymczasem na horyzoncie pojawiają się gangsterzy, którzy szukają Caroliny. 00:20 SCENA MUZYCZNA - WARSAW HARMONY Koncert, 44 min, Polska, 2022 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Marek Niewiedział, Jan Hutek, Tomasz Wesołowski, Kamila Marcinkowska - Prasad, Mateusz Cendlak, Edward Deskur Warsaw Harmony to nowy muzyczny projekt, zakładający różnoraką i nie do końca dającą się zdeterminować działalność artystyczną. Punktem wyjścia jest niezwykły i wciąż zbyt mało znany repertuar, tworzony na przestrzeni wieków z myślą o instrumentach dętych. Muzycy tworzący zespół są silnie identyfikowani z nurtem tzw. muzyki dawnej lub inaczej mówiąc z wykonawstwem historycznie poinformowanym. Jakkolwiek oba hasła mogą być postrzegane zarówno jako źródło głębokich inspiracji jak i przyczynę licznych nadużyć czy nieporozumień, muzycy Warsaw Harmony, stosując głównie historyczne instrumentarium, odkrywają piękno i głębie muzyki komponowanej między innymi przez takich geniuszy jak Józef Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart czy Ludwig van Beethoven. 01:15 POŻEGNANIE Z AFRYKĄ (OUT OF AFRICA) Melodramat, 154 min, USA, 1985 Reżyseria: Sydney Pollack Aktorzy: Meryl Streep, Robert Redford, Klaus Maria Brandauer Zdobywca aż siedmiu statuetek Oskara w 1986 roku: najlepszy film, reżyser, scenariusz adaptowany, muzyka oryginalna, scenografia, zdjęcia i dźwięk. Po tym sukcesie posypały się również nagrody na innych festiwalach. Sydney Pollack z wielkim rozmachem przeniósł na ekran powieść Karen Blixen. Jednak autobiograficzny dziennik pisarki z okresu, który spędziła w Afryce, wzbogacił o wątek miłosny. Dzięki temu powstał melodramat, który podbił serca wielu widzów. W rolę pisarki wcieliła się Meryl Streep, a partnerował jej Robert Redford. Karen wraz z mężem osiada w Afryce. Jej małżeństwo nie jest udane. Kobieta praktycznie sama musi borykać się z prowadzeniem plantacji kawy i wieloma codziennymi trudnościami w odmiennym kulturowo kraju. W mężu nie ma żadnego oparcia. Ten większość czasu spędza poza domem na wielomiesięcznych polowaniach. Nie grzeszy też wiernością. Ich związek szybko się rozpada. Mimo, to, zafascynowana Afryką Karen postanawia tu zostać. Wkrótce poznaje Denysa. Połączy ich wielkie uczucie.