TVP Kultura Piątek, 14.04.2023 08:00 MAZURKI NAD WISŁĄ - MARIA SIWIEC Cykl reportaży, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marzena Strąk Scenariusz: Janusz Prusinowski "Mazurki nad Wisłą" to cykl reportaży poświęconych ludziom związanym z szeroko pojętym regionem Mazowsza, jego tradycjami muzycznymi, artystycznymi i rzemieślniczymi. Są to zarówno wiejscy mistrzowie wyrastający ze swoich społeczności jak i ludzie miasta, którzy świadomie wybrali tradycyjne sztuki jako przestrzeń osobistego spełnienia i rozwoju. Ich ścieżki krzyżują się nad Wisłą, na festiwalu Wszystkie Mazurki Świata, tworzącym przestrzeń inspiracji, kontynuacji i twórczości zakorzenionej głęboko w języku muzyki i sztuki tradycyjnej. W kolejnych odcinkach poznamy osoby z różnych stron mazowieckiej równiny, które z pasją przekazują dalej to, czego nauczyły się od swoich mistrzyń i mistrzów. 08:35 MIŁOŚĆ PO POŁUDNIU (LOVE IN THE AFTERNOON) Komedia romantyczna, 130 min, USA, 1957 Reżyseria: Billy Wilder Scenariusz: Billy Wilder, I. A. L. Diamond Zdjęcia: William C. Mellor Muzyka: Franz Waxman Aktorzy: Audrey Hepburn, Gary Cooper, Maurice Chevalier, Claude Ariel Amerykańska komedia romantyczna z 1957 roku zrealizowana na podstawie powieści "Ariane, jeune fille russe" Claude'a Aneta. W jednej z głównych ról Audrey Hepburn, która wcieliła się w córkę detektywa, Ariane. Detektyw Claude Chavasse prowadzi śledztwo w sprawie niewiernej kobiety. Romansuje ona m.in. ze słynnym kobieciarzem Frankiem Flannaganem. Córka detektywa, Ariane, czyta o Franku w aktach ojca i jest nim zafascynowana. Mąż niewiernej dowiaduje się o romansie i próbuje zabić kochanka. Ariane chce uratować Franka, ale ten nie potrafi być wierny kobiecie, co doprowadza ją do rozpaczy. Przygotowuje sprytny plan, dzięki któremu role się odwrócą. 11:00 NOCE I DNIE - ODC. 5/12 - UŚMIECHY LOSU Serial obyczajowy, historyczny, 53 min, Polska, 1977 Reżyseria: Jerzy Antczak Scenariusz: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Bińczycki, Jerzy Kamas, Olgierd Łukaszewicz, Anna Nehrebecka, Andrzej Seweryn, Janina Traczykówna, Beata Tyszkiewicz, Ewa Dałkowska, Marek Walczewski, Andrzej Szczepkowski, Piotr Binder, Emir Buczacki, Damian Damięcki, Maciej Damięcki Po śmierci seniora rodu, Joachima Ostrzeńskiego, Barbara otrzymuje w spadku 6 tysięcy rubli. Niechcicowie rozważają, jak najrozsądniej spożytkować niemałą dla nich sumę pieniędzy. Po długim zastanowieniu decydują się zakupić place budowlane w Kalińcu. Życie w Serbinowie toczy się utartym trybem, wypełnia je zwykła, codzienna praca. Agnieszkę, najstarszą córkę, rodzice odwożą na pensję do miasta. Jedynym godnym uwagi wydarzeniem w dość monotonnej egzystencji mieszkańców majątku jest ślub Romana Katelby z Celiną Mroczkówną, byłą nauczycielką dzieci Niechciców. 13:45 OPOWIEŚCI OFFENBACHA (TALES OF OFFENBACH) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania/Francja, 2019 Reżyseria: Reiner E. Moritz Jacques Offenbach (1819 - 1880), twórca operetki francuskiej. W związku z inscenizacjami swych utworów odbywał podróże po Europie i Ameryce Północnej. Jego operetki (ok. 90) wystawiane po raz pierwszy na ogół w Paryżu, cechuje lekkość, wdzięk i zręczna instrumentacja, libretta są często dowcipną satyrą na życie francuskiej arystokracji II Cesarstwa; największą popularność zyskały: "Orfeusz w piekle" (1858) i "Piękna Helena" (1864), będące parodiami mitów greckich; ponadto "Życie paryskie" (1866), "Wielka księżna Gerolstein" (1867), "La Prichole" (1868), "Madame Favart" (1878). Z kilku oper Offenbacha trwałą pozycję zdobyły "Opowieści Hoffmanna" do libretta J. Barbiera i M. Carrgo według opowiadań fantastycznych E. T. A. Hoffmanna. 14:55 KOCIE ŚLADY Film kryminalny, 79 min, Polska 1971 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Maciej Patkowski i Paweł Komorowski Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Lucjan Kaszycki Aktorzy: Janusz Gajos, Mieczysław Pawlikowski, Joanna Jędryka, Alicja Jachiewicz, Jerzy Trela, Andrzej Balcerzak, Marian Cebulski, Ewa Maria Hesse, Irena Orska, Maria Kaniewska i inni Od dłuższego czasu w okolicach Zakopanego uprawia swój przestępczy proceder nieuchwytna szajka przemytników kamieni szlachetnych. Zostaje tu skierowany młody porucznik Wojciech Góralczyk, który ma rozpracować bandę. Porucznik podaje się za dziennikarza z Polskiego Radia, rzekomo zbierającego materiały o wypadkach drogowych w górach. Szczególnie interesuje go tragiczne w skutkach zdarzenie sprzed roku. Na krętej drodze w okolicach Zakopanego na przydrożnym drzewie rozbiło się wówczas dwoje turystów z Austrii. Śledczy uznali śmierć małżonków za nieszczęśliwy wypadek. Ta sprawa nie daje jednak spokoju Góralczykowi, od początku podejrzewającemu, że mogły za tym stać osoby trzecie. W barze poznaje ładną i sympatyczną kierowniczkę miejscowej szkoły, Hankę, która śpieszy się do pracy, a tymczasem jej autobus się spóźnia. Góralczyk proponuje jej podwiezienie, a podczas jazdy wypytuje o wypadek samochodowy sprzed roku. Okazuje się, że więcej na ten temat wie brat Hanki, Waldek, który jest milicjantem. To on zdradza rzekomemu dziennikarzowi parę szczegółów ze śledztwa. Przypomina sobie też, że za autem Austriaków pędziła wtedy warszawa na polskich numerach. Góralczyk postanawia sprawdzić ten trop. Porucznik jest zachwycony uroczą Hanką, z którą się zaprzyjaźnia. Dziewczynie nie ułożyło się w sprawach osobistych, jej mąż fotograf od dawna żyje własnym życiem. I to właśnie mąż Hanki, u którego Góralczyk znajdzie pewne zdjęcie, oraz kręcący się wokół jej domu tajemniczy czarny kot z białymi uszami naprowadzą porucznika na trop przestępczej grupy. Ale Góralczyk zostaje zdemaskowany i uprowadzony przez bandytów, którzy zamierzają go zlikwidować, by zatrzeć wszelkie ślady. Twórca Kocich śladów, Paweł Komorowski, debiutował filmem "Koniec nocy". Asystował m. in. Andrzejowi Munkowi przy realizacji "Człowieka na torze" i "Eroiki", współpracował z Jerzym Kawalerowiczem i Andrzejem Wajdą. Samodzielnie zrealizował ponadto "Czerwone berety", "Stajnię na Salwatorze", "Czerwone i białe", "Szaradę", seriale "Przygody pana Michała", "Misja" i "Oko proroka", "Syzyfowe prace". 16:30 MISTRZOWIE PĘDZLA - CAMILLE PISSARRO - ŚLADAMI OJCA IMPRESJONISTÓW (CAMILLE PISSARRO: THE IMPRESSIONIST LEGACY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Christophe Fonseca Scenariusz: Christophe Fonseca, Stphane Rodriguez Dokument przybliża sylwetkę Camille ' a Pissarro, francuskiego impresjonisty, który najchętniej malował pejzaże i sceny przedstawiające proste życie. Malarz chętnie odnosił się do różnych pór roku, uwieczniając ich urok w swoich dziełach. 17:35 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - PRIIT PIRSKO Rozmowa, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Jolanta Rzegocka, Anna Szałańska, Piotr Poraj-Poleski Prowadzący: Jolanta Rzegocka Program "Res Poloniae - o Polsce z oddali" to cykl wywiadów przeprowadzonych przez Jolantę Rzegocką w różnych krajach. Tym razem dziennikarka odwiedza Estonię, gdzie rozmawia z przedstawicielami kulturalnych elit. Misją programu jest wzajemne poznanie się Polaków i Estończyków, odnalezienie w Estonii polskich śladów, a także uświadomienie sobie wszystkiego, co może łączyć obydwa narody. Bohaterem odcinka jest Priit Pirsko, naczelny archiwista Republiki Estońskiej. Z Jolantą Rzegocką rozmawia o historii polsko - estońskich więzi historycznych i kulturalnych w świetle zachowanych w Estonii archiwaliów i zasobów literackich. 18:15 ROZMOWY O ZMIERZCHU I ŚWICIE - ROZMOWA 6. MARYLA, SŁAWA I POLITYKA Program dokumentalny, 29 min, Polska, 1996 Reżyseria: Magda Umer Scenariusz: Magda Umer Prowadzący: Magda Umer Wykonawcy: Maryla Rodowicz, Maryla Rodowicz, Stan Borys Kolejny odcinek biograficznego cyklu o Agnieszce Osieckiej. Program ma formę wywiadu - rzeki, ilustrowanego materiałami archiwalnymi związanymi z okresem, o którym opowiada bohaterka. W tym odcinku poetka wspomina swoją przyjaźń i współpracę z Marylą Rodowicz. Opowieść obejmuje lata 60. i 70. 18:55 MARYLA AGNIESZKA MAŁGOŚKA Koncert, 50 min, Polska, 1998 Reżyseria: Jacek Dybowski Scenariusz: Jacek Dybowski Wykonawcy: Maryla Rodowicz Koncert piosenek autorstwa Agnieszki Osieckiej w wykonaniu Maryli Rodowicz. Został on zarejestrowany 23 stycznia 1998 roku w studiu telewizyjnym S - 3 w Łęgu. Maryla Rodowicz wspomina swą przyjaźń z poetką. 20:00 WIECZÓR KINOMANA - WSTĘP DO FILMU - RAN Dysk./Wywiad/Debata, 5 min, Polska, 2023 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie pt. "Ran", reż. Akira Kurosawa. 20:10 WIECZÓR KINOMANA - RAN (RAN) Dramat kostiumowy, 153 min, Japonia/Francja 1985 Reżyseria: Akira Kurosawa Scenariusz: Akira Kurosawa, Hideo Oguni i Masato Ide Zdjęcia: Takao Saito i Masaharu Ueda Muzyka: Toru Takemitsu Występują: Tatsuya Nakadai, Akira Terao, Jinpagi Nezu, Ryu Daisuke, Mieko Harada, Yoshiko Myazaki, Masayuki Yui i inni Japonia, rok 1578. Hidetora, senior rodu Ichimonji, czuje się stary i zmęczony. Postanawia więc podzielić swe ziemie między trzech synów. Przez 50 lat Hidetora pomnażał posiadane dobra, napadając i grabiąc sąsiednie rody. Teraz jego najstarszy syn Taro ma objąć władzę nad całością, a młodsi synowie mają osiąść w pomniejszych zamkach. Najmłodszy z nich Saburo sprzeciwia się woli ojca, widząc w podziale powód do waśni, ale zostaje przez ojca wypędzony za nieposłuszeństwo. Przewidywania Saburo szybko zaczynają się sprawdzać. Taro za namową swej żony Kaede, kobiety o wybujałej ambicji, zaczyna tyranizować ojca. Hidetora, nie mogąc znieść złego traktowania go, opuszcza główny zamek i udaje się do siedziby Jiro. Jednak młodszy syn nie wpuszcza go i starzec jest zmuszony udać się do zamku najmłodszego Saburo. Dopiero tam znajduje schronienie, choć Saburo i jego wojsko opuszczają zamek po przybyciu tam ojca ze swą świtą. Tymczasem Taro ogłasza ojca banitą. Wraz z Jiro napada na trzeci zamek. Podczas szturmu żołnierze Jiro skrytobójczo mordują Taro. Dokonawszy rzezi świty Hidetory, podpalają budowlę, ale stary wódz uchodzi stamtąd z życiem. Traci jednak zmysły, uświadomiwszy sobie, że jego dzieci, żądne ponad wszystko władzy, nie zawahają się nawet przed ojcobójstwem, jeśli tego będą wymagały ich interesy polityczne. Nadworny błazen Kyoami i stary wojownik Tango znajdują po bitwie Hidetorę błąkającego się po polach i umieszczają go w chatce Tsurumaru, oślepionego przed laty na rozkaz walczącego z nim Hidetory. Ślepiec jest bratem Sue - żony Jiro. Owdowiała Kaede uwodzi Jiro i każe mu zabić Sue. Tango wyrusza po Saburo, by zaopiekował się ojcem i bronił go. Saburo przybywa ze swym wojskiem na pomoc. Naprzeciw niego staje na czele zbrojnych szeregów Jiro, namówiony przez Kaede do bratobójczej walki. "Cesarz japońskiego filmu" powraca w "Ranie" do szczególnie interesującego go okresu historii Japonii - drugiej połowy XVI w. O tych samych czasach Kurosawa opowiadał m.in. w "Siedmiu samurajach", "Tronie we krwi", "Ukrytej fortecy" czy "Sobowtórze". Wtedy to właśnie Japonia wkroczyła w lata bardzo burzliwych, okrutnych wojen domowych, toczących się między panującymi klanami feudałów. Ale "Ran", monumentalny fresk, tylko w swej zewnętrznej warstwie jest dziełem historycznym. Źródłem jego inspiracji była stara japońska opowieść o żyjącym w XVI w. wybitnym wodzu i mężu stanu Motomari Mori, który dzięki przykładnej zgodzie i lojalnej współpracy trzech synów osiągnął wysoką pozycję. Czytając tę opowieść, Kurosawa zaczął się zastanawiać, jak potoczyłyby się losy rodu, gdyby synowie Moriego postępowali inaczej. Stąd był już tylko krok do innego dzieła opisującego właśnie sytuację przeciwną - szekspirowskiego "Króla Lira". "Ran" to zresztą drugie (po "Tronie we krwi" zrealizowanym według "Makbeta") dzieło Kurosawy inspirowane twórczością Szekspira. Podobnie jak tamten obraz, jest medytacją nad problemem władzy, jej osiągania i nadużywania, a także nad kruchością ludzkich poczynań, kaprysami losu równie gwałtownie wywyższającego i poniżającego człowieka, nad grą pozorów, okrucieństwem historycznych wyroków. Słowo "ran" oznacza chaos, zamęt, rokosz, bunt, ale przede wszystkim intrygi i tytuł ten dobrze oddaje tragizm i pesymizm tej opowieści o rozpadzie człowieczeństwa i wartości, o tym, jak zło pociąga za sobą zło i jak ta lawina zła w galopującym tempie prowadzi ludzi ku zagładzie. Kurosawa stworzył film niezwykle precyzyjny dramaturgicznie: nie ma tu żadnych zbędnych scen czy dłużyzn. Jest za to malarskie piękno kadrów, strojów (nagrodzonych w 1986 r. Oscarem) i niezwykłej muzyki Toru Takemitsu, autora oprawy muzycznej do niemal wszystkich najwybitniejszych filmów japońskich ostatnich kilkunastu lat. 01:00 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - OSIEM KOBIET (8 FEMMES) Komediodramat, 106 min, Francja/Włochy 2001 Reżyseria: Francois Ozon Scenariusz na motywach sztuki Roberta Thomasa: Francois Ozon, Marina de Van Muzyka: Krishna Levy Aktorzy: Catherine Deneuve, Isabelle Huppert, Emmanuelle Beart, Fanny Ardant, Danielle Darrieux, Virginie Ledoyen, Ludivine Sagnier, Firmine Richard, Dominique Lamure Komediodramat, kryminał i musical w jednym - dzieło niebanalne, urzekające wdziękiem i urodą występujących w nim aktorek - kilku pokoleń największych gwiazd francuskiego kina, reprezentujących różne typy kobiecości, odmienne temperamenty i osobowości. Za występ w tym filmie uhonorowano je wspólnym Srebrnym Niedźwiedziem na festiwalu w Berlinie w 2002 r. oraz wspólną Europejską Nagrodą Filmową. Za kanwę scenariusza posłużyła Ozonowi wydana w 1964 r. sztuka Roberta Thomasa pod tym samym tytułem i ten teatralno-bulwarowy rodowód swego filmu, nawiązanie do musicali lat 50. i 60., świadomie sztuczną, wystylizowaną rzeczywistość ówczesnych produkcji reżyser z upodobaniem podkreśla. Na tym sztucznym tle tym bardziej prawdziwe - prawem kontrastu - stają się emocje bohaterek, ich skrywane namiętności i cierpienia, pożądanie, zazdrość, rywalizacja, nienawiść, głód uczuć maskowane wystudiowanymi pozami i minami, ściśnięte gorsetem konwenansu. Środek zimy. Do rezydencji na odludziu, gdzie oprócz pana domu, Marcela, mieszka jego żona Gaby, młodsza córka Catherine, szwagierka Augustine, teściowa Mamie, oraz dwie służące - czarnoskóra Chanel i młodsza, ponętna Louise, przyjeżdża rankiem na święta Bożego Narodzenia starsza córka Marcela i Gaby, Suzon, ucząca się na co dzień z dala od domu. Wszystkie panie czekają, aż obudzi się Marcel, który długo w nocy siedział w swoim pokoju. W końcu Gaby posyła do jego pokoju pokojówkę Louise, która ma zanieść mu śniadanie. Louise odkrywa zwłoki Marcela, którego ktoś zamordował w jego własnym łóżku, wbijając mu nóż w plecy. Po pierwszym szoku i nieudanej próbie wezwania policji (ktoś odciął bowiem kabel telefoniczny i uszkodził samochód), panie zaczynają głośno się zastanawiać, jak mogło dojść do tragedii. Rozważają różne możliwości, przypominają sobie, co która z nich robiła ostatniej nocy i która ostatnia widziała Marcela żywego. Dochodzą zgodnie do wniosku, że morderstwa dokonała któraś z nich siedmiu, a właściwie ośmiu, bo chwilę później w rezydencji zjawia się również Pierrette, siostra Marcela, twierdząc, że ktoś wezwał ją telefonicznie do domu brata. Odcięte od świata, zdane tylko na siebie, panie próbują znaleźć winowajczynię. Szukając klucza do kryminalnej zagadki, odsłaniają zaskakujące tajemnice każdej z nich. Okazuje się, że każda miała jakiś powód, żeby zamordować Marcela, a żadna nie ma stuprocentowego alibi. Śmierć pana domu wyzwala w nich emocje, których już nie muszą i nie potrafią dłużej ukrywać. Obnażają swe prawdziwe oblicza. W ciągu jednej nocy dowiadują się o sobie więcej niż przez całe lata życia pod jednym dachem. Ranek przynosi zaskakujące zakończenie. 03:00 TERAZ ANIMACJE! - AMERYKA (AMERICA) Film animowany, 15 min, Izrael, 2018 Reżyseria: Nadav Arbel Scenariusz: Nadav Arbel, Avi Merkado Krótki film animowany. W 1950 roku, w Tel Awiwie, matka i jej syn dostają telegram z zaproszeniem do odbycia rozmowy telefonicznej z Ameryką. Perspektywa rozmowy wzbudza w sercu matki nadzieję na lepsze życie, podczas gdy jej syna zajmuje fantazjowanie oparte na życiu w Izraelu. [źródło: http: //etiudaandanima.pl] 03:30 KINO NOCNE - SŁONECZNY ZEGAR Komediodramat, 107 min, Polska, 1997 Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Kondratiuk Zdjęcia: Zbigniew Hałatek, Andrzej Kondratiuk, Maciej Kijowski, Józef Romasz Muzyka: Iga Cembrzyńska Aktorzy: Iga Cembrzyńska, Andrzej Kondratiuk, Katarzyna Figura, Roman Mielczarek Sfiksowany na tle kina, starzejący się filmowiec nadal z uporem maniaka realizuje swój film życia. Chce pokazać, jak przedziwnym metaforom podlega człowiek w miarę upływu lat. Pozbawiony profesjonalnej ekipy posługuje się archaicznym sprzętem. Filmuje wszystko, co wydaje mu się godne uwiecznienia: przyrodę, epizody z życia, sytuacje w pracy z naturszczykami. Poszukując w życiu sensu, piękna i radości filmowiec odnajduje te wartości w sztuce iluzji, na ekranie.