TVP Kultura Sobota, 15.04.2023 07:00 GWIAZDOZBIÓR TVP ROZRYWKA - ANDRZEJ DĄBROWSKI /1/ Reportaż, 20 min, Polska, 2017 Autor: Roman Bratny Reżyseria: Waldemar Skowroński, Andrzej Wasylewski, Tadeusz Aleksandrowicz, Stefan Szlachtycz Wykonawcy: Andrzej Dąbrowski, Andrzej Dąbrowski, Jan Ptaszyn Wróblewski, Zespół Wojciecha Karolaka, Kwintet Andrzeja Kurylewicza, Kwartet Jana Ptaszyna Wróblewskiego, Orkiestra Polskiego Radia i Telewizji W tym wydaniu Gwiazdozbioru TVP Rozrywka pojawi się Andrzej Dąbrowski - polski piosenkarz, perkusista, kompozytor, dziennikarz, fotografik, a także kierowca rajdowy (wicemistrz Polski w rajdach samochodowych w 1957). 07:20 GWIAZDOZBIÓR TVP ROZRYWKA - ANDRZEJ DĄBROWSKI /2/ Reportaż, 20 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska, Waldemar Skowroński, Marek Bik Wykonawcy: Andrzej Dąbrowski, Alicja Majewska, Włodzimierz Nahorny, Jerzy Miljan, Włodzimierz Korcz, Kukla Band, Orkiestra Polskiego Radia i Telewizji W tym wydaniu Gwiazdozbioru TVP Rozrywka pojawi się Andrzej Dąbrowski - polski piosenkarz, perkusista, kompozytor, dziennikarz, fotografik, a także kierowca rajdowy (wicemistrz Polski w rajdach samochodowych w 1957 roku). 08:40 TAMTE LATA, TAMTE DNI - RADOSŁAW PIWOWARSKI Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: JOANNA MAKOWSKA Prowadzący: MARTA PERCHUĆ-BURZYŃSKA Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem gościem programu jest reżyser Radosław Piwowarski. Autor kultowych filmów, takich jak "Pociąg do Hollywood" czy "Yesterday" wspomina dorastanie w artystycznym domu, pełnym ciepła i miłości. Rodzice przekazali mu zamiłowanie do sztuki oraz przekonanie, że "artysta szczęśliwy jest wtedy, gdy może tworzyć to, co chce". Rzeźby Edwarda Piwowarskiego oraz mozaiki Moniki Piwowarskiej do dziś oglądać można na jednym z osiedli na warszawskim Żoliborzu. 09:20 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - IMPRESJONIŚCI I CZŁOWIEK, KTÓRY ICH STWORZYŁ (EXPOSITION ON SCREEN. THE IMPRESSIONISTS AND THE MAN WHO MADE THEM) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Odc. 6 Impresjoniści i człowiek, który ich stworzył. "Bez Duranda - Ruela my, impresjoniści, umarlibyśmy z głodu. Wszystko mu zawdzięczamy. Był uparty, niezmordowany i 20 razy ryzykował bankructwo, by nam pomóc. Krytycy obrzucali nas błotem, ale dla niego byli gorsi. Uznali go za największego szaleńca, bo kupował nasze prace" - pisał Claude Monet. Nie można zrozumieć sztuki współczesnej bez świadomości, jak ważną rolę odgrywa w niej marszand. O jego znaczeniu po raz pierwszy przekonali się malarze impresjoniści. Nie mieli nikogo, kto chciałby sprzedawać ich prace. Próbowali robić to sami, urządzając niezależną wystawę. Nie za bardzo się udała, więc w roku 1875 zorganizowali sobie aukcję. Okazała się kompletną porażką. Zostali sromotnie wygwizdani przez potencjalnych nabywców. Potrzebowali kogoś, kto sprzedawałby ich obrazy. I wtedy we właściwym czasie pojawił się właściwy człowiek, Paul Durand - Ruel. 10:25 SERIALOWA NOSTALGIA - WOJNA DOMOWA - ODC. 13/15 - MŁODE TALENTY Serial komediowy, 46 min, Polska 1965 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Maria Zientarowa, Jerzy Gruza Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Irena Kwiatkowska, Kazimierz Rudzki, Krzysztof Musiał, Alina Janowska, Andrzej Szczepkowski, Jarema Stępowski, Jan Ciecierski, Małgorzata Lorentowicz, Elżbieta Wieczorkowska Zespół muzyczno - wokalny, w którym występuje Paweł, bierze udział w festiwalu młodych talentów. Młodzież gra i śpiewa, a rywalizacja przenosi się na widownię i za kulisy. Rodzice, a zwłaszcza mamusie, oczekują zwycięstwa i uznania dla swoich pociech w nadziei, że sukces otworzy im drogę do kariery. Zespół Pawła nie zdobywa pierwszego miejsca, ale występ bardzo się wszystkim podoba. 11:20 SERIALOWA NOSTALGIA - WOJNA DOMOWA - ODC. 14/15 - NOWY NABYTEK Serial komediowy, 36 min, Polska 1965 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Maria Zientarowa, Jerzy Gruza Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Irena Kwiatkowska, Kazimierz Rudzki, Krzysztof Musiał, Elżbieta Góralczyk, Alina Janowska, Andrzej Szczepkowski, Jarema Stępowski, Anna Jaraczówna, Edward Dziewoński, Krystyna Borowicz, Danuta Wodyńska, Adam Mularczyk, Sylwester Przedwojewski, Maria Klejdysz Paweł znajduje w gazecie ogłoszenie, że z ważnych powodów rodzinnych ktoś oddaje za darmo pudla z rodowodem. Ojciec nie chce słyszeć o żadnym psie, ale Pawłowi i Anuli udaje się namówić panią Irenę, by odpowiedziała na ogłoszenie. Pan Lejko przywozi pudla Korka, który nie znosi jego 3 - letniego synka. Korek jest bardzo ładny, ale ciągle leje, zostaje więc przechrzczony na Lejka. Poza tym gryzie książki, kapcie, jest nie do wytrzymania. Teraz państwo Kamińscy dają ogłoszenie, ale nikt się nie zgłasza. Pani Irena i Anula odwożą więc psa poprzednim właścicielom i sprowadzają cykliniarzy. Tymczasem pani Lejko z gazetą w ręku zjawia się w mieszkaniu Kamińskich w przekonaniu, że chodzi o innego psa. Korek - Lejek nie gryzie już Jędrusia, pan Lejko cieszy się z jego powrotu. Najbardziej rozczarowany jest pan Jankowski, który uczył psa dobrych manier. 12:50 PADDINGTON Film familijny, 91 min, USA/Wielka Brytania/Francja, 2014 Reżyseria: Paul King Aktorzy: Sally Hawkins, Hugh Bonneville Wykonawcy: Artur Żmijewski, Maja Ostaszewska, Aleksander Mikołajczak, Jolanta Fraszyńska, Teresa Lipowska, Grzegorz Wons, Marcin Przybylski, Zdzisław Wardejn, Grażyna Zielińska, Jan Prochyra, Grzegorz Małecki, Wiktoria Gąsiewska Film familijny zainspirowany serią popularnych książek dla dzieci o Misiu Paddingtonie. Ta historia zaczęła się w peruwiańskiej dżungli, gdzie brytyjski badacz Montgomery Clyde zaprzyjaźnił się z parą niedźwiedzi, a potem zaprosił je do swojej ojczyzny. Mija kilka lat. Parę niedźwiedzi Lucy i Pastuzo odwiedza ich siostrzeniec. Ale w nocy następuje trzesienie ziemi, które niszczy ich dom. Rankiem okazuje się, że Pastuzo zaginął. W tej sytuacji Lucy wysyła małego siostrzeńca do Londynu, by tam znalazł nowy dom. Na stacji Paddington w Londynie państwo Henry i Mary Brown odkrywają bezpańskiego misia. Zwierzak jest po wyczerpującej podróży z Peru. Została mu ostania kanapka z marmoladą, a w perspektywie ma spędzenie nocy w koszu na śmieci. Brownowie postanawiają zabrać do domu misia, któremu nadają imię Paddington. Chcą pomóc w odnalezieniu Montgomery'ego Clyde'a, na którego zaproszenie Paddington pojawił się właśnie w Anglii. W Londynie miś przeżywa mnóstwo przygód, powoduje też wielkie zamieszanie w domu Hanry'ego i Mary, doprowadzając godpodarza do szału. W końcu sam zacznie szukać Montgomery'ego, ściągając na siebie kolejne kłopoty. Na szczęście wszystko kończy się dobrze. 17:00 JAK SIĘ POZBYĆ CZARNEGO KOTA Komedia, 78 min, Polska 1984 Reżyseria: Feridun Erol Scenariusz: Andrzej Twerdochlib i Feridun Erol Zdjęcia: Stafan Pindelski Scenografia: Przemysław Lewandowski Występują: Jan Piechociński, Gabriela Kownacka, Gustaw Lutkiewicz, Elżbieta Panas, Andrzej Wojaczek, Julian Jabczyński i inni Żartobliwy, dowcipny film Feriduna Erola, specjalisty od rozśmieszania widzów, co udowodnił choćby w "Balladzie o ścinaniu drzewa" i "Honorze dziecka". Głównym bohaterem "Jak pozbyć się czarnego kota?" jest młody inżynier, którego nieustannie prześladuje pech. W pewnym momencie złośliwość losu staje się tak intensywna, że bohater postanawia rozprawić się z pechem ostatecznie. Po głębszym namyśle dochodzi do wniosku, że źródłem nękających go nieszczęść jest ni mniej, ni więcej tylko jego urodziwa małżonka Krystyna. Teraz pozostaje tylko podjąć konkretne, a zdecydowane kroki, by pozbyć się tytułowego "czarnego kota"... 18:30 RETRO KINO - DZIEŃ ŚWIĄTECZNY (ET JOUR DE FETE) Komedia, 76 min, Francja, 1949 Reżyseria: Jacques Tati Scenariusz: Jacques Tati, Henri Marquet Zdjęcia: Jacques Sauvageot, Jacques Mercanton Muzyka: Jean Yatove Aktorzy: Jacques Tati, Guy Decomble, Santa Relli, Paul Frankeur Akcja "Dnia świątecznego" toczy się we Francji, w małym miasteczku Sainte - Severe - sur - Indre. Kiedy? Niedługo po zakończeniu drugiej wojny światowej, skoro film Jacquesa Tati powstał w 1949 roku. I już wtedy autor scenariusza, reżyser i odtwórca głównej roli w jednej osobie, jako drobny Francuzik z wąsikiem listonosz Francois próbuje pogodzić swą prowincjonalną, drobnomieszczańską, ubiegłowieczną duszę z wyzwaniami nowoczesności. Śmiesząc nieporadnością w prostych gagach, wzrusza podobnie jak niegdyś Charlie Chaplin lub Buster Keaton. Innym źródłem humoru w filmie jest sama prowincjonalność otoczenia: jarmarczne rozrywki, gęsi na szosie itp. , a dla koneserów języka i obyczajowości także lokalny dialekt i czar specyficznych dialogów. Listonosz Francois, wieczny pechowiec i fajtłapa, jest wyśmiewany wśród lokalnej społeczności. Na jarmarku świątecznym, gdzie nie może sobie nawet poradzić z masztem flagowym, koledzy spijają go i zachęcają do obejrzenia dokumentalnego filmu przedstawiającego amerykańskie tempa życia. A tam, aby jak najprędzej dostarczać przesyłki pocztowe, angażuje się samoloty, helikoptery, spadochroniarzy... Obudzony na kacu w wagonie towarowym skromny doręczyciel dostrzega niedoskonałość swojej pracy i wyrusza - na rowerze - w podróż, aby doganiać nowoczesność. A wszystko to w latach, kiedy mówiło się, że amerykańscy żołnierze zostaną dłużej w Niemczech i stara Europa nigdy już nie będzie taka sama. Tymczasem po latach francuska poczta sponsorowała odświeżenie kopii filmu jako dzieła kultowego nie tylko dla listonoszy... 20:00 BILET DO KINA - STRAŻNICZKI (LES GARDIENNES) Dramat, 129 min, Francja, 2017 Reżyseria: Xavier Beauvois Scenariusz: Xavier Beauvois, Marie - Julie Maille Zdjęcia: Caroline Champetier Muzyka: Michel Legrand Aktorzy: Nathalie Baye, Laura Smet, Iris Bry, Cyril Descours Rok 1915. Trwa I wojna światowa. Na małej farmie w Paridier zostały same kobiety, które borykają się z codziennością, nie mogąc liczyć na żadną pomoc. Hortense, seniorka rodu, angażuje do pracy młodą dziewczynę Francine, która z wielkim zaangażowaniem wykonuje powierzone jej pracy, traktując farmę jak swój dom i rodzinę. Nagrody: 2018 - cztery nominacje do Cezara w kategorii: najlepszy scenariusz adoptowany, najlepsze kostiumy, najbardziej obiecująca aktorka, najlepsze zdjęcia. 22:45 SCENA MUZYCZNA - AGA DERLAK Koncert, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Aga Derlak, Marcin Kaletka, Michał Kapczak, Szymon Madej, Jerzy Małek Gościem kolejnej Sceny Muzycznej będzie Aga Derlak. Pianistka, flecistka, kompozytorka. Uważana za ważny głos młodej polskiej sceny jazzowej. Laureatka wielu konkursów. Poszukuje własnych ścieżek, zaskakuje świeżością i kreatywnością. We wrześniu 2019 roku. wystąpiła ze swoim kwintetem w legendarnym Jazz at Lincoln Center / Dizzy’s Club w Nowym Jorku. Aga współpracowała między innymi ze Zbigniewem Namysłowskim, Andree Haywardem, Lucianą Souzą, Claudio Ragazzi, Mauricio Moralesem, Patricią Zarate, Jerzym Małkiem, Grzechem Piotrowskim, Sabiną Meck, Łukaszem Żytą. Pianistka realizuje swoje muzyczne inspiracje w kilku projektach. Podczas Sceny Muzycznej usłyszymy utwory z najnowszej autorskiej płyty, wydanej w lipcu 2021 roku. 23:40 SEANS KULTOWY - POD WULKANEM (UNDER THE VOLCANO) Dramat, 108 min, USA 1984 Reżyseria: John Huston Scenariusz: Guy Gallo Zdjęcia: Gabriel Figueroa Muzyka: Alex North Występują: Albert Finney, Jacqueline Bisset, Anthony Andrews, Kathy Jurado, Ignacio Lopez Tarzo, James Villiers, Dawson Bray, Carlos Riquelme, Jim McCarthy, Salvador Sanchez i inni Wierna adaptacja głośnej powieści Malcolma Lowry'ego o tym samym tytule, która przyniosła autorowi światową sławę. W latach 1936 - 38 pisarz przebywał w Meksyku, gdzie przeżył jeden z najciemniejszych okresów swego życia. "Pod wulkanem" jest powieścią osnutą wokół tamtych koszmarnych udręk, jakich doświadczał Lowry, pogrążony w pijaństwie, lecz trzeźwo oceniający sytuację świata, nieuchronnie zbliżającego się do katastrofy II wojny. Akcja rozgrywa się w 1939 roku, w niewielkim meksykańskim miasteczku Cuernavaca. Bohaterem jest Geoffrey Firmin (Albert Finney), były konsul brytyjski, przucony przez żonę, która odeszła dla jego przyrodniego brata Hugha (Anthony Andrews). Zrozpaczony Geoffrey, nie widzący żadnego ratunku ani dla siebie, ani zresztą dla całej ludzkości, szuka ukojenia w mocnych trunkach, pogrążając się w alkoholowy raj, który w gruncie rzeczy jest piekłem. W Dniu Zmarłych Yvonne wraca do miasteczka z nadzieją ocalenia męża przed nałogiem. Spotkanie z Geoffreyem i Hughem przyspiesza tragiczne zakończenie. W jednej z ostatnich scen filmu konsul nieodwołalnie odrzuca miłość żony. Zagłębiony się w lekturze jej rozpaczliwych listów, decyduje się pójść z miejscową prostytutką. Albert Finney w roli alkoholika stworzył tu przejmującą kreację całkowiecie zdominowując film. Za tę pamiętną rolę otrzymał nominację do najwyższej nagrody Oscara. 01:45 WIECZÓR KINOMANA - RAN (RAN) Dramat kostiumowy, 153 min, Japonia/Francja 1985 Reżyseria: Akira Kurosawa Scenariusz: Akira Kurosawa, Hideo Oguni i Masato Ide Zdjęcia: Takao Saito i Masaharu Ueda Muzyka: Toru Takemitsu Występują: Tatsuya Nakadai, Akira Terao, Jinpagi Nezu, Ryu Daisuke, Mieko Harada, Yoshiko Myazaki, Masayuki Yui i inni Japonia, rok 1578. Hidetora, senior rodu Ichimonji, czuje się stary i zmęczony. Postanawia więc podzielić swe ziemie między trzech synów. Przez 50 lat Hidetora pomnażał posiadane dobra, napadając i grabiąc sąsiednie rody. Teraz jego najstarszy syn Taro ma objąć władzę nad całością, a młodsi synowie mają osiąść w pomniejszych zamkach. Najmłodszy z nich Saburo sprzeciwia się woli ojca, widząc w podziale powód do waśni, ale zostaje przez ojca wypędzony za nieposłuszeństwo. Przewidywania Saburo szybko zaczynają się sprawdzać. Taro za namową swej żony Kaede, kobiety o wybujałej ambicji, zaczyna tyranizować ojca. Hidetora, nie mogąc znieść złego traktowania go, opuszcza główny zamek i udaje się do siedziby Jiro. Jednak młodszy syn nie wpuszcza go i starzec jest zmuszony udać się do zamku najmłodszego Saburo. Dopiero tam znajduje schronienie, choć Saburo i jego wojsko opuszczają zamek po przybyciu tam ojca ze swą świtą. Tymczasem Taro ogłasza ojca banitą. Wraz z Jiro napada na trzeci zamek. Podczas szturmu żołnierze Jiro skrytobójczo mordują Taro. Dokonawszy rzezi świty Hidetory, podpalają budowlę, ale stary wódz uchodzi stamtąd z życiem. Traci jednak zmysły, uświadomiwszy sobie, że jego dzieci, żądne ponad wszystko władzy, nie zawahają się nawet przed ojcobójstwem, jeśli tego będą wymagały ich interesy polityczne. Nadworny błazen Kyoami i stary wojownik Tango znajdują po bitwie Hidetorę błąkającego się po polach i umieszczają go w chatce Tsurumaru, oślepionego przed laty na rozkaz walczącego z nim Hidetory. Ślepiec jest bratem Sue - żony Jiro. Owdowiała Kaede uwodzi Jiro i każe mu zabić Sue. Tango wyrusza po Saburo, by zaopiekował się ojcem i bronił go. Saburo przybywa ze swym wojskiem na pomoc. Naprzeciw niego staje na czele zbrojnych szeregów Jiro, namówiony przez Kaede do bratobójczej walki. "Cesarz japońskiego filmu" powraca w "Ranie" do szczególnie interesującego go okresu historii Japonii - drugiej połowy XVI w. O tych samych czasach Kurosawa opowiadał m.in. w "Siedmiu samurajach", "Tronie we krwi", "Ukrytej fortecy" czy "Sobowtórze". Wtedy to właśnie Japonia wkroczyła w lata bardzo burzliwych, okrutnych wojen domowych, toczących się między panującymi klanami feudałów. Ale "Ran", monumentalny fresk, tylko w swej zewnętrznej warstwie jest dziełem historycznym. Źródłem jego inspiracji była stara japońska opowieść o żyjącym w XVI w. wybitnym wodzu i mężu stanu Motomari Mori, który dzięki przykładnej zgodzie i lojalnej współpracy trzech synów osiągnął wysoką pozycję. Czytając tę opowieść, Kurosawa zaczął się zastanawiać, jak potoczyłyby się losy rodu, gdyby synowie Moriego postępowali inaczej. Stąd był już tylko krok do innego dzieła opisującego właśnie sytuację przeciwną - szekspirowskiego "Króla Lira". "Ran" to zresztą drugie (po "Tronie we krwi" zrealizowanym według "Makbeta") dzieło Kurosawy inspirowane twórczością Szekspira. Podobnie jak tamten obraz, jest medytacją nad problemem władzy, jej osiągania i nadużywania, a także nad kruchością ludzkich poczynań, kaprysami losu równie gwałtownie wywyższającego i poniżającego człowieka, nad grą pozorów, okrucieństwem historycznych wyroków. Słowo "ran" oznacza chaos, zamęt, rokosz, bunt, ale przede wszystkim intrygi i tytuł ten dobrze oddaje tragizm i pesymizm tej opowieści o rozpadzie człowieczeństwa i wartości, o tym, jak zło pociąga za sobą zło i jak ta lawina zła w galopującym tempie prowadzi ludzi ku zagładzie. Kurosawa stworzył film niezwykle precyzyjny dramaturgicznie: nie ma tu żadnych zbędnych scen czy dłużyzn. Jest za to malarskie piękno kadrów, strojów (nagrodzonych w 1986 r. Oscarem) i niezwykłej muzyki Toru Takemitsu, autora oprawy muzycznej do niemal wszystkich najwybitniejszych filmów japońskich ostatnich kilkunastu lat. 04:30 REŻYSERZY - SERGIO LEONE 10/10 SEZON 3 (THE DIRECTORS - SERGIO LEONE) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Sergio Leone, reżysera spaghetti westernów, m.in. "Dawno temu w Ameryce", "Dobry, zły i brzydki" czy "Za kilka dolarów więcej". 05:15 TAMTE LATA, TAMTE DNI - RADOSŁAW PIWOWARSKI Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: JOANNA MAKOWSKA Prowadzący: MARTA PERCHUĆ-BURZYŃSKA Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem gościem programu jest reżyser Radosław Piwowarski. Autor kultowych filmów, takich jak "Pociąg do Hollywood" czy "Yesterday" wspomina dorastanie w artystycznym domu, pełnym ciepła i miłości. Rodzice przekazali mu zamiłowanie do sztuki oraz przekonanie, że "artysta szczęśliwy jest wtedy, gdy może tworzyć to, co chce". Rzeźby Edwarda Piwowarskiego oraz mozaiki Moniki Piwowarskiej do dziś oglądać można na jednym z osiedli na warszawskim Żoliborzu.