TVP Dokument Piątek, 21.04.2023 Zmiany z dnia 20.04.2023 w stosunku do raportu z dnia 17.04.2023 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 11:30 MARATON HENRYKA BRAUNA 19 min, Polska, 1978 Scenariusz: Leon Popielarz, Jerzy Wohl Zdjęcia: Tomasz Kosior Udział seniora, Henryka Brauna, polskiego lekkoatlety, długodystansowca w Międzynarodowym Maratonie w Dębnie. Braun był członkiem Międzynarodowej Federacji Weteranów Biegów Długich przy UNESCO, laureatem Nagrody im. Tomasza Hopfera. W 2000 roku nadano mu tytuł honorowego obywatela Dębna Lubuskiego. Film jest zapisem z trasy biegu, w jakim wziął udział 66 - letni sportowiec. Przyjazd bohatera filmu do Dębna, przygotowania do startu zawodników, techniczne przygotowanie trasy zawodów, rozgrzewka, start, bieg. Ogłoszenie wyników i dekoracja zwycięzców... (zmodyfikowano opis: Omówienie) 11:55 TATARZY POLSCY ODC. 6 Telenowela dokumentalna tvp, 40 min, Polska, 2021 Reżyseria: Natasza Ziółkowska Scenariusz: Natasza Ziółkowska Cykl filmów na temat współczesnych Tatarów, potomków dawnych osadników na ziemiach polskich. Bohaterów i tematy łączy miejsce lub przynależność do grupy (np. Kruszyniany, Białystok, Zespół Buńczuk). W społeczności polskich Tatarów związki rodzinne i środowiskowe są nieuniknione, ponieważ jest to mała społeczność. Odcinki są narracyjnie skupione wokół święta (np. Ramadan czy Ramadan Bajran), wydarzenia religijnego, jak azanienie, ślub, pogrzeb, czy innych wydarzeń, np. realizacja teledysku do piosenki tatarskiej z udziałem łuczników, tancerzy skupionych wokół jednego zespołu. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 14:55 NAJDZIKSZE WYSPY ŚWIATA - DZIKIE WYSPY. FALKLANDY RAJ PINGWINÓW (WILDEST ISLANDS: FALKLAND ISLANDS: PENGUIN PARADISE) Cykl dokumentalny, 51 min, Niderlandy (Holandia), 2013 Falklandy to wyspy, gdzie natura wyjątkowo umiejętnie strzeże swoich tajemnic. Surowe góry i dziewicze wybrzeże pozostają nietknięte przez człowieka. Dzięki temu tutejsza przyroda wspaniale się rozwija. Falklandy to raj pingwinów. To terytorium jednych z największych kolonii pingwinów na świecie. Dziewicze wybrzeża i wody pełne pożywienia są znakomitym miejscem do życia dla wielu gatunków. Dla falklandzkich nielotów nie może być lepszego życia niż tu. Ponad 700 wysp tworzy Archipelag Falklandzki oddalony blisko 500 km od lądu Ameryki Południowej. W odizolowanej od świata krainie nie ma drzew, rodzimych ssaków, gadów. Na pierwszy rzut oka region wydaje się pozbawiony życia. A jednak każdego lata odbywa się tu inwazja ponad miliona pingwinów. Z 17 gatunków pingwinów na świecie, trzy wykorzystują Falklandy do corocznych godów i składania jaj. Pingwiny królewskie są drugie co do wielkości na naszej planecie. Mają blisko metr i ważą 15 kilogramów. Każdej wiosny 1000 pingwinów wraca na trawiaste tereny Falklandów Wschodnich, by wychować kolejne pokolenie piskląt. Wiele gatunków jest monogamicznych, ale pingwiny królewskie są jednymi z niewielu, które mają więcej niż jednego partnera w życiu. W jadłospisie pingwinów królewskich znajdują się głównie ryby i kalmary. Lwy morskie - inaczej uchatki patagońskie - mają swoje kolonie rozrodcze na Falklandach Wschodnich. Ponad 5 tysięcy osobników mieszka na stałe na wyspach. Dorosłe osiągają długość 3 metrów i ważą do 350 kilogramów, więcej niż dzikie koty, od których wzięły nazwę. Samiec pilnuje swojego haremu. Samice uchatek patagońskich są trzy razy mniejsze od masywnych samców.Lwy morskie patrolują całe wybrzeże Falklandów. Odwiedzają nawet najdalsze wyspy przez cały rok. New Island jest jedną z najbardziej wysuniętych wysp na zachód archipelagu. Ma blisko 13 km długości, pół kilometra szerokości i 85 - kilometrowy pas piaszczystej plaży na klifowym wybrzeżu. To idealny dom dla stałego rezydenta, jedynego wśród gatunków pingwinów. Pingwiny białobrewe mają 75 cm wysokości, co czyni je trzecim co do wielkości gatunkiem tych nielotów. Karakara falklandzka jest gatunkiem ptaka z rodziny sokołowatych i jednym z najinteligentniejszych ptaków drapieżnych na świecie. Ma metrową rozpiętość skrzydeł. To szybki latający drapieżca, chociaż woli spędzać gros czasu na ziemi. Karakary potrafią chodzić i biegać sprawniej niż inne ptaki drapieżne, ponieważ mają bardziej płaskie szpony. Mimo że zasadniczo są padlinożercami, atakują niechronione pisklęta pingwinów i porzucone jaja. Wydrzyki falklandzkie są podgatunkiem wydrzyków brunatnych. Ważą blisko dwa kilogramy i są najcięższymi przedstawicielami tego gatunku. To też jedne z najśmielszych ptaków na Falklandach. Najliczniejsze na Falklandach są kolonie najmniejszych pingwinów. Gniazduje tu ponad 600 tysięcy pingwinów skalnych. Niektóre kolonie rozrodcze liczą ponad 100 tysięcy gniazd. Mimo że pingwiny skalne mają tylko 50 cm wzrostu, są najbardziej wytrzymałe. Pingwiny magellańskie mają blisko 70 cm wzrostu i ważą 6 kilogramów. Przez pół roku żyją, śpią i jedzą na falach, przemierzając nawet do 15 tysięcy km, zanim połączą się ze swoim stałym partnerem na lądzie. Pingwiny te są jednymi z najwierniejszych par w królestwie zwierząt. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 16:00 GLOBALNA NAUKA - ODC. 4 ROBOTYKA I SZTUCZNA INTELIGENCJA - PRZYSZŁOŚĆ LUDZKOŚCI (GLOBAL SCIENCE E04: ROBOTICS & A. I. - THE FUTURE OF HUMANITY) Cykl dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yohann Thiriet Ta seria dokumentalna (6 odcinków) przybliży największe odkrycia na arenie współczesnych badań naukowych, przedstawiając najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 4 - "Robotyka i sztuczna inteligencja, przyszłość ludzkości". Wyglądają jak coś rodem z fantastyki naukowej, ale są prawdziwe powstają w laboratoriach na całym świecie. W przyszłości będą przypominać ludzi, zwierzęta i stworzenia, których jeszcze nie widzieliśmy. Posiądą zadziwiające zdolności, w tym inteligencję. Witajcie w nowym świecie, gdzie sztuczna inteligencja jest naszym sprzymierzeńcem, samochody nie potrzebują kierowców, a granice między człowiekiem i maszyną powoli się zacierają. W dwudziestym pierwszym wieku roboty opuściły fabryki i laboratoria. Nie ograniczają się już do prostych, powtarzalnych zadań. Stwory z metalu i plastiku przeniknęły niemal wszystkie obszary naszego życia. Spotykamy je na ulicach, w szkołach, w naszych domach, a nawet w salach koncertowych. Te nowoczesne maszyny nie są już uważane za proste narzędzia, współpracują z nami i się komunikują. Weszliśmy w erę robota społecznego. Choć wyglądają figlarnie, te małe urządzenia nie są już tylko ciekawostkami, wkrótce będą uczestniczyły w naszym życiu codziennym. Badacze z Arabii Saudyjskiej stworzyli pierwszego robota mówiącego w języku arabskim i rozpoznającego lokalne dialekty. Pytanie o rolę, jaką roboty i sztuczna inteligencja będą odgrywać w naszym życiu, nie jest niczym nowym, ale kontekst technologiczny wciąż się zmienia, a zagadnienia te stają się coraz istotniejsze. W ostatecznym rozrachunku to my, ludzie, musimy zdecydować, co zrobimy z naszymi maszynami. Jak bardzo chcemy je rozwinąć? I dokąd nas zaprowadzą? (zmodyfikowano opis: Omówienie) 22:50 GUSTAW HOLOUBEK. DROGA DO DZIADÓW Film dokumentalny, 42 min, Polska, 1993 Reżyseria: Jacek Zygadło Scenariusz: Małgorzata Terlecka Resknis Zdjęcia: Jacek Zygadło Aktorzy: Gustaw Holoubek Opowieść Gustawa Holoubka o jego życiu osobistym i zawodowym. Aktor wspomina między innymi swoje fascynacje górami, wielki sukces, jaki odniósł w Warszawie w sztuce "Trąd w Pałacu Sprawiedliwości", przedstawienie "Dziadów" w 1967 roku i polityczne tego konsekwencje, powrót do roli Konrada w filmie "Lawa" Tadeusza Konwickiego. Całość ilustrowana jest filmowymi materiałami archiwalnymi, fotografiami, ikonografią. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 23:40 PRAWDZIWE PSY - ODC. 4/12 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2001 Reżyseria: Krzysztof Lang, Patryk Vega, Marcin Koszałka Zdjęcia: Walter Sarkowicz, Marcin Koszałka Jeden z pracowników Wydziału Kryminalnego otrzymuje od naczelnika zadanie zajęcia się sprawą "Szkiełka" - młodego mężczyzny, który zgwałcił dwadzieścia kobiet. Opowiadając o przebiegu wypadków, ofiary zgodnie zeznają, że nosił bluzę z kapturem osłaniającą twarz, atakował od tyłu i groził, że pokaleczy je kawałkiem szkła. Sprawa jest więc bardzo trudna, jedna z kobiet jednak widziała go przez chwilę. Razem ze specjalistą próbuje stworzyć jego portret. Jednocześnie prowadzone są laboratoryjne badania spermy gwałciciela. Zawarty w niej kod genetyczny pomoże zidentyfikować go z o wiele większą dokładnością niż linie papilarne. Posterunkowy Paweł Kakietek od trzech lat pracuje w policji, w Wydziale Śledczym. Jest sześciokrotnym mistrzem Polski w boksie i nadal wyczynowo uprawia sport, choć łączenie tego z tak specyficzną pracą nie jest łatwe. Wraz z kolegą jeździ właśnie w jednym z nieumundurowanych patroli obserwujących ludzi, w celu wyłowienia potencjalnych przestępców. Policjant siedzący za kierownicą poloneza dostrzega młodych złodziei samochodów, którzy uciekli mu niedawno. Po krótkim pościgu podejrzani zostają zatrzymani i przesłuchani. Są czyści. Paweł Kakietek urodził się w małej wsi. Boksem zajął się, by uniknąć pięści chłopaków z sąsiedztwa. Po pracy idzie na trening. Wkrótce stanie w ringu, by stoczyć ważną walkę. Chce do zawodów przygotować się jak najlepiej, zresztą lubi ciężki wysiłek. W Warszawie gnieździ się z żoną w maleńkim pokoiku, marzy więc o przyzwoitym mieszkaniu. Żona jest jego zagorzałym kibicem. Obserwuje męża z widowni, przeżywając jego starcie. Kakietek zwycięża na punkty. Podkomisarz Krzysztof Tkaczyk i Sławomir Opala kontynuują śledztwo w sprawie zabójstwa nad Jeziorkiem Szczęśliwickim. Pan Władek uparcie twierdzi, że nikogo nie zabił. Jeden z wędkarzy spotkanych nad jeziorkiem naprowadza na ślad nastolatka, w przeszłości wychowanka zakładu poprawczego, który tam bywał, a ostatnio zniknął. Policjanci zbierają o nim informacje, potem jadą go zatrzymać. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 00:20 MUSZĘ TAM WRÓCIĆ: ZBIGNIEW PUCHALSKI I MIRANDA Reportaż, 22 min, Polska, 1981 Scenariusz: Elżbieta Jaworska Jankowska Zdjęcia: Andrzej Dobrzyński Kapitan Zbigniew Puchalski opowiada o żeglowaniu, regatach i spotkaniach w czasie podroży dookoła świata na jachcie "Miranda". Kapitan mówi o pasji żeglowania i zwiedzaniu świata. Opowieść o tym, czym dla człowieka może być podróżowanie. Historie ludzi, których poznał, niebezpieczne sytuacje podczas rejsu. Film ilustrowany jest prywatnymi fotografiami i filmami kapitana Puchalskiego m.in. z Australii i Tahiti. Prezentacja pamiątek z podróży. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 00:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POWSTAŃCZA BITWA O SZYNY ODC. 227 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Powstańcza bitwa o szyny" Kolej żelazna zmieniła raz na zawsze oblicze wszystkich konfliktów militarnych. Możliwość szybkiego przerzutu ogromnych mas wojska i sprzętu na znaczne odległości zwolniła sztabowych planistów od obowiązku planowania niekończących się przemarszów wraz z kwestią zapewnienia po drodze ogromnej ilości żywności i kwater dla maszerujących. Dziś jesteśmy w Łochowie. W czasie powstania styczniowego przez Łochów przebiegała świeżo wybudowana linia kolejowa. To tu 23 stycznia 1863 roku na dworzec od strony Warszawy wjechał pociąg z powstańcami, którzy z pomocą miejscowej ludności w wyniku walki wyparli stąd Rosjan. Chwila chwały trwała krótko. Pod gradem rosyjskich kul nastąpił odwrót powstańców. Być może to właśnie wydarzenie tak mocno zapadło w pamięć inżyniera kolejowego Ignacego Mystkowskiego, że w maju 1863 roku legło u podstaw jego planu ataku na tę samą linię kolejową, gdy dowodził powstańczym zgrupowaniem. "Potwór na gąsienicach" Nasza kolejna opowieść też pokaże, jak technika odmieniała oblicze pola walki. W przypadku broni, którą zamierzamy pokazać, na szczęście tylko teoretycznie. To 2S7 Pion - największa armata, jaka była na wyposażeniu Wojska Polskiego. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 01:25 TAM, GDZIE SIĘ LUDZIE NIE UMAWIALI Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dżamila Ankiewicz Scenariusz: Dżamila Ankiewicz Zdjęcia: Leszek Skuza, Petro Aleksowski Obraz powojennego życia kulturalnego pokazany poprzez spotkania w słynnych warszawskich restauracjach i kawiarniach, takich jak "Kameralna", PIW, "Czytelnik", Związek Literatów, czy SPATiF. Narratorami są m.in. Andrzej Dobosz, Stefania Grodzieńska, Barbara Hoff, Gustaw Holoubek, Tadeusz Konwicki, Janusz Krasiński, Kazimierz Kutz, Marek Nowakowski.