TVP Dokument Niedziela, 23.04.2023 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - RYJEK WIECZNIE GŁODNY Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Ryjówka malutka czy trochę od niej większa ryjówka aksamitna to zaledwie kilkugramowe istoty. Małe ssaki owadożerne, krewniacy kreta czy jeża, a nie myszy czy nornika. Istoty tyleż mało znane, co zadziwiające. Żywe ilustracje tego, jak i na ile sposobów natura zróżnicowała świat istot żywych, także zwierząt, i to tych na oko bardzo podobnych do siebie. Wraz z ich badaczem prof. Leszkiem Rychlikiem, wyruszyliśmy ich tropem w okolicach Konina. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 49 BAŚŃ O WODZIE Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Radosław Kotarski przemierza Polskę wzdłuż i wszerz, aby dowiedzieć się, w jaki sposób dawniej pozyskiwano czystą wodę i jak transportowano ją do mieszkańców. Zastanawia się również, czy woda w dawnych czasach była lepszej jakości niż ta współczesna. Zabiera również widzów do niedostępnych miejsc, w których uzdatnia się życiodajny płyn, przy użyciu metod sprzed setek lat. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 35 SIEDLCE Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzenie: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Siedlce. Króluje tu klasycystyczna architektura z XVIII wieku - symbol złotego okresu tego miasta na pograniczu Mazowsza i Podlasia. Można tu podziwiać piękne zabytki, a w okolicy rozkoszować się mazowieckim krajobrazem. To tutaj odnalazło się jedno z największych arcydzieł europejskiego malarstwa - jedyne dzieło El Greca w Polsce - Ekstaza św. Franciszka. W Siedlcach przez stulecia biły dwa serca: obok tradycyjnego rynku drugim równoważnym centrum były dwór magnacki. Aż do upadku Rzeczypospolitej było to bowiem miasto prywatne. Świadczy o tym nawet herb Siedlec, Pogoń Litewska nawiązująca do herbu rodowego Czartoryskich, którzy rozbudowywali miasto pod koniec XVII wieku. Jak na 80 - tysięczną miejscowość ma bardzo dużo do zaoferowania turystom. Jest tu bardzo wiele dzieł najwybitniejszych architektów doby klasycyzmu, nawet więzienie sygnuje tu sam mistrz Henryk Marconi, a poczta to z kolei dzieło Antonio Corazziego, projektanta Teatru Wielkiego w Warszawie. W pięknych i zadbanych Siedlcach można nie tylko się zakochać, ale i poczuć ducha epoki Oświecenia, kiedy królował rozum i umiłowanie sztuki! 07:35 WETERYNARZE Z SERCEM - /55/ Reality show, 22 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. Dzisiaj w naszym programie spotkały się dwie tradycje - medycyna chińska i zachodnia, które - również w weterynarii - potrafią się wspierać, a nie ze sobą konkurować. Zobaczymy to na przykładzie kota Tygrysa oraz wspaniałego, dwudziestopięcioletniego ogiera, Mistera Lovely. Przypominamy też poznanego w poprzednim odcinku naszego dr. Dolittle. Widzimy jak postępuje on z jenotem, który znalazł się w lecznicy dzięki wrocławskiej Ekostraży. W rękach dr. Grzegorza Dziwaka ten dziki zwierzak wydaje się być milusińskim szczeniaczkiem. Jaki los go czeka? Może znajdzie dom wśród innych domowników dr. Dolittle? W naszym Kąciku Adopcyjnym poznacie poszkodowaną w wypadku samochodowym Lunę, która walczy o swoją sprawność. 08:00 WIELKA ARCHITEKTURA NA MAŁEJ PLANECIE (GREAT ARCHITECTURE ON A SMALL PLANET) Film dokumentalny, 53 min, Dania, 2019 Reżyseria: Lars Torp, Thomas Houkjr Houkjaer Zrównoważona architektura zyskuje popularność. Architekci już teraz myślą, jak w przyszłości będziemy budować i żyć. Zmiana klimatu. zanieczyszczenie, megamiasta i emisja CO2: duńscy architekci są w czołówce rozwoju zrównoważonej architektury dla przyszłych pokoleń. W połowie wieku na świecie będzie dziesięć miliardów ludzi. Miasta będą się rozrastać i coraz silniej oddziaływać na przyrodę i klimat. Podróżujemy po świecie, badając projekty i budynki, które odpowiadają na globalne wyzwania, jednocześnie poprawiając nasze codzienne życie. Bjarke Ingels ma mistrzowski plan ochrony Manhattanu, w obliczu podnoszącego się poziomu morza. W Paryżu duńscy architekci postawią zielony budynek na szczycie najbardziej zanieczyszczonej autostrady w mieście, gdzie rośliny będą oczyszczać powietrze, zmniejszą hałas i ochłodzą mieszkania. Architekci w Buenos Aires przekształcili dawne slumsy i zintegrowali je z resztą miasta. Czy w przyszłości możemy budować bez emisji CO2? W Kopenhadze materiały z recyklingu są wykorzystywane przez architekta Andersa Lendagera na dużą skalę, co redukuje emisję CO2 o 80%. A w Szwecji CF Mller buduje dziesięciopiętrowe domy mieszkalne z masywnych kawałków drewna zamiast betonu, redukując emisję CO2 do zera. To wszystko są inspirujące przykłady tego, jak możemy żyć i budować w sposób bardziej zrównoważony w przyszłości. 09:05 WSPANIAŁY ŚWIAT WINNIC (EMPIRE OF THE VINEYARD / DIE WUNDERBARE WELT DES WEINGARTENS) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2019 Reżyseria: Franz Hafner Film o niezwykłym ekosystemie - winnicy. Dobrze utrzymana utrzymuje jakość wina przez pokolenia. Ale ten mikroświat to jednocześnie zwierzęce imperium, w którym toczy się zaciekła walka o przetrwanie setek mniejszych i większych mieszkańców. Latem i jesienią przyciągają je soczyste, słodkie winogrona. W tym wyjątkowym filmie, odwiedzimy najlepsze europejskie winnice we Francji, Niemczech i Austrii i poznamy ich niezwykły, sezonowy cykl. Intensywny zapach świeżych liści winorośli kusi jelenie. Biedronki europejskie i azjatyckie rodzą się wiosną w podziemnych koloniach i chronią winorośl przed mszycami, zjadając je w dużych ilościach. Małe lisy i króliki bawią się razem, aż pewnego dnia pościg zmienia się w polowanie. Myszołów przygląda się młodym królikom. Krótkowzroczne borsuki w drodze do ptasich gniazd, wpadają na kije winorośli. Maleńkie nadpobudliwe ryjówki walczą o terytorium, a potem uciekają w czasie zbiorów. Te i inne historie zaprezentują nam pola uprawy winorośli w innym świetle. Zaczęło się od dzikiej winorośli. Tysiące lat temu ludzie nauczyli się wykorzystywać winorośl i jej owoce do produkcji wina. Od tego czasu ludzie z miłością uprawiają ją na całym świecie. Zakładają winnice na najżyźniejszych glebach i w najbardziej nasłonecznionych miejscach Ziemi. Każdego roku na wiosnę ściągają do nich dzikie zwierzęta. Ten spektakularny cykl powtarza się co roku. Ludzie i natura łączą siły, by stworzyć magiczne królestwo. 10:05 W SERCU AZJI POŁUDNIOWEJ: INDIE, NEPAL, SRI LANKA (SOUTH ASIA - FROM THE HIMALAYAS TO THE INDIAN OCEAN / MITTENDRIN INDIEN, NEPAL, SRI LANKA) Film dokumentalny, 53 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Alexander Sass Film dokumentalny, w którym wybierzemy się do krajów Południowej Azji. Będziemy świadkami zadziwiających widoków i poznamy różnorodne kultury Azji Południowej. Rozpoczynając na tętniącym życiem targowisku w Delhi, podróż prowadzi przez Indie, Nepal i Sri Lankę. W Indiach bierzemy udział w codziennym hinduskim rytuale Ganga Aarti w Varanasi i odwiedzamy jego największy meczet w Delhi. W Nepalu zobaczymy monumentalne hinduskie świątynie i targowiska, handlarzy przyprawami i najstarszego garncarza w Bhaktapur. Z zimnego, wysokogórskiego regionu Himalajów pojedziemy na południe do cieplejszego miejsca na Sri Lankę, wyspę buddyzmu. Pojedziemy zapierającą dech w piersiach trasą pociągu przez Central Highlands, przespacerujemy się po największym regionie uprawy herbaty i kończymy podróż przed jednym z najwyższych zabytków świata: imponującą stupą Ruwanwelisaya. 11:10 W SŁUŻBIE... Cykl reportaży, 21 min, Polska, 2019 Scenariusz: Alma Jarzemska Zdjęcia: Andrzej Misaczek, Robert Neumann, Marcin Wencel Cykl powstał w związku z obchodzoną w 2019 r. 100. rocznicą utworzenia Ordynariatu Polowego. Przyglądamy się roli kapelanów w Siłach Zbrojnych RP. Obecnie polscy kapelani wojskowi biorą udział w prawie każdej zagranicznej misji naszej armii. Posługa kapelana wojskowego jest posłannictwem pełnym wyrzeczeń, wymagającym stałej gotowości do działania. W tym odcinku opowiemy o trudnej służbie kapelanów w szkołach wojskowych. Odwiedzimy z kamerą szkoły wojskowe: Wojskową Akademię Techniczną w Warszawie, gdzie porozmawiamy z ks. ppłk. Krzysztofem Włosowiczem; Akademię Wojsk Lądowych we Wrocławiu, gdzie spotkamy z ks. kpt. Maksymilianem Jezierskim; Lotniczą Akademię Wojskową w Dęblinie, gdzie porozmawiamy z ks. ppor. Mariuszem Leonikiem. 11:50 UPADEK KABULU 2021 (THE FALL OF KABUL) Film dokumentalny, 45 min, Australia, 2021 Reżyseria: Louise Milligan Film dokumentalny o tym co wydarzyło się w Afganistanie, kiedy Kabul znalazł się pod kontrolą talibów. W afgańskiej stolicy rozwinął się chaos i terror. W piekącym, afgańskim, letnim słońcu tysiące ludzi desperacko rzuciło się na lotnisko, aby wydostać się z tego kraju. Po ucieczce przywódców kraju, w mieście zapanowała histeria i panika. Był to niechlubny koniec 20 - letnich wysiłków wojskowych USA, mających na celu pozbycie się talibów. Ekipa ABC Australia przedstawia film z ostatnich dni wojny w Afganistanie. 12:40 HISTORIE SOLECZNICKIE - ODC. 6 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Radosław Wikiera Soleczniki, najbardziej polski rejon w Litwie, gdzie kultura i polska tradycja jest kultywowana od pokoleń. To właśnie tutaj autorzy szukali niezwykłych historii i pasji ludzi, podobnie jak w pierwszej serii dokumentalnej z Wilna. Historie wileńskie pokazały, jak ciekawa i złożona jest społeczność Polaków na Litwie. Podobnie jak poprzednio twórcy zamierzają przyjrzeć się kolejnym polskim bohaterom na Litwie, którzy swe korzenie mają w oddalonym o 40 kilometrów od Wilna okręgu solecznickim. 13:10 ŻYWY BAŁTYK - ODC. 8 RYBY Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Joanna Pawlikowska Prowadzenie: Andrzej Kruszewicz Życie morza zaczyna się na jego brzegu. W płytkich, dobrze natlenionych wodach żyją liczne rośliny i zwierzęta. Kiedy płyniemy dalej, wody Bałtyku stają się coraz trudniej dostępne. Niewiele możemy w nich dostrzec. Ukrywają przed nami swoje tajemnice. Mamy jakieś wyobrażenie lasu czy łąki, ale o tym, co dzieje się pod powierzchnią morskich fal, wiemy bardzo niewiele. Morskie życie jest wyzwaniem dla naukowców. Nigdy wcześniej nie opisywali rocznie tyle nowych dla nauki gatunków co współcześnie. Narratorem cyklu jest znany popularyzator wiedzy o przyrodzie Andrzej Kruszewicz. 13:40 BARDZO MAŁE ZWIERZĄTKA (SUPER SMALL ANIMALS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Kirstine Davidson Dokument BBC pokazujący życie i zwyczaje niezwykłych, miniaturowych zwierząt. Dzięki wyjątkowym metodom filmowania poznamy m.in. kameleona wielkości paznokcia, małpkę rozmiaru myszy, malutkie lemury czy najmniejszego węża na świecie. Przyroda jest pełna fantastycznych malutkich zwierzątek. Niektóre rozpoznajemy, bo miliony nas oglądają je on - line. Niektóre są rzadkie i niezwykłe. Inne wyglądają jak duże zwierzęta, które skurczyły się w praniu. Mimo pozorów, te zwierzątka wcale nie są słabeuszami. De facto najnowsze badania wykazują, że ci mali superbohaterowie są świetnie przygotowani do wyzwań wielkiego świata na swój sposób. Dzięki ekspertom poznamy sekrety malutkich supergwiazd. Odkryjemy korzyści z bycia małym, wyzwania stojące przed tymi stworzonkami i zmyślny sposób, w jaki je pokonują. Zobaczymy też, jak zwierzątka walczą z dużo większymi przeciwnikami, a ich mały rozmiar jest zaletą. Wyspa Madagaskar jest domem dla przeszło stu gatunków lemurów. Są naczelnymi jak my i występują w różnych kształtach, barwach i rozmiarach. Kolibry to najmniejsze ptaki na naszej planecie. Bycie niezauważonym to kolejna korzyść i czasem zwierzątka maksymalnie to wykorzystują. Małe, mimo że wyglądają delikatnie, pod wieloma względami są silniejsze od największych zwierząt na naszej planecie. 14:35 SEKRETY JOWISZA (JUPITER REVEALED) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Thomas Hewitson Zdjęcia: Andrew Fleming Dokument z serii "Horizon" opowiada o Jowiszu. Ten film podąża za misją Juno i w końcu odkrywa niektóre ukryte tajemnice planety. Jowisz jest planetą potworem. Wszystkie planety, asteroidy i komety naszego Układu Słonecznego zmieściłyby się w nim. Ale do tej pory zaskakująco mało wiedzieliśmy o tym największym gigancie gazowym. 15:35 WIELKIE RZEKI ŚWIATA. CZ. 1 AMAZONKA (EARTH’S GREAT RIVERS. AMAZON) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Flowers Film dokumentalny przedstawiający trzy największe rzeki na świecie: Amazonkę, Nil, Missisipi. Będzie to niezwykła i pełna emocji podróż po dzikim świecie rzek, z których każda jest osobnym ekosystemem. Z użyciem nowoczesnych technologii filmowania zobaczymy te rzeki z lotu ptaka i ze szczegółami, których nigdy dotąd nie widzieliśmy. Prześledzimy te wodne arterie od ich żródeł aż po ujścia. Cudowne laguny Amazonki, niesamowitych rozmiarów węgorze, afrykańscy mieszkańcy Nilu, niespodzianki pięknej Missisipi. Odc. 1. Amazonka, największa rzeka świata przytłacza swym ogromem. Dorzeczem obejmuje dziewięć krajów, jedną trzecią powierzchni Ameryki Południowej. Utrzymuje przy życiu największe lasy deszczowe świata; wspiera największe na Ziemi zróżnicowanie gatunkowe. Wzbogaca tętniące życiem kultury. Co roku rozległe wezbrania jej wód tworzą jakby śródlądowe morze. Dziś wciąż jeszcze istnieją tu tajemnicze krainy. By poznać sekrety najpotężniejszej rzeki świata naszą opowieść rozpoczynamy od pojedynczej kropli. Lodowce Andów Peruwiańskich. Woda z topniejących lodowców spływa tu w dół górskimi zboczami. Rozpoczyna liczącą 6400 kilometrów wędrówkę ku morzu. Największe na świecie dorzecze gromadzi wodę z prawie całej tropikalnej części Ameryki Południowej. Jedna piąta zasobów słodkiej wody na Ziemi wędruje na wschód przez kontynent. 1100 dopływów odprowadza wodę z obszaru o powierzchni siedmiu milionów kilometrów kwadratowych. W trudno dostępnych bystrzach i głębokich ciemnych pląsach żyją jedne z największych i najrzadziej występujących miejscowych drapieżników. Rozpoczynając swój bieg od skromnej kropli w górach, Amazonka staje się rzeką, która nie ma sobie równych. Od źródeł po ujście wyrzeźbiła własny szlak przez ląd, tworząc nowe krainy. Potężna i rozległa. Kto wie, ile jeszcze skrywa tajemnic. 16:35 JEZIORA Z SIMONEM REEVEM - CZĘŚĆ 1. (THE LAKES WITH SIMON REEVE) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Sam Bagnall Trzyczęściowy film dokumentalny. Od pracowników łodzi podwodnych po farmerów górskich, Simon Reeve spotyka mieszkańców Cumbrii, odkrywając nowe spojrzenie na ten wspaniały zakątek Wielkiej Brytanii. Kraina Jezior to największy park narodowy w Anglii. Rozsławiony przez poetę Williama Wordswortha, jego surowe piękno zajmuje wyjątkowe miejsce w brytyjskim życiu. Ale jest to również sedno wielu kluczowych problemów, przed którymi stoi świat od rozwoju po zrównoważony rozwój i zmiany klimatyczne. Simon Reeve spotyka najbardziej fascynujące postacie z Krainy Jezior, dowiaduje się o zagrożeniach dla jej delikatnej przyrody i odwiedza niektóre ze spektakularnych i kontrowersyjnych projektów energetycznych znajdujących się w jej granicach. 17:40 RZECZ POLSKA S.I - WIESZAK SEVEN TOMKA RYGALIKA Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński W odcinku wieszak Seven Tomka Rygalika. Wieszak, który swoją nazwę zawdzięcza siedmiu elementom, z których się składa, jak i charakterystycznemu kształtowi. O przedmiocie opowiada sam projektant, podejmując ciekawy wątek etyki w projektowaniu. Można również zobaczyć proces produkcji przedmiotu w firmie Profim. 18:00 POLSKIE DZIEDZICTWO S.I - ODC. 5 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski Zdjęcia: Damian Szprejda, Marcin Szymański, Michał Ławreńczuk Prowadzący: Stefan Tompson W tym odcinku Stefan Tompson zabiera nas w podróż do niewielkiej miejscowości Ołyka, której nazwa pochodzi od słowa "łyka", służącego do wyrobu m.in. kapci. Tutaj swoją siedzibę miał jeden z najpotężniejszych rodów Polski - ród Radziwiłłów. Zamek w Ołyce został zbudowany w połowie XVI wieku i z biegiem lat ulegał licznym przebudowom, dokonywanym przez kolejnych właścicieli. Dziś, choć świetność zamku w Ołyce pozostaje jedynie ulotnym wspomnieniem, jest on dużą atrakcją historyczną. 18:30 LENA NA KAUKAZIE - GRUZJA - SWANOWIE Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Hanna Jewsiewicka, Konrad Zagórski, Jowita Baraniecka - Ogden Lena to dziennikarka, podróżniczka, obywatelka świata. Absolwentka dziennikarstwa na warszawskim SWPS. Autorka bloga podróżniczego "Razem Taniej". Prowadziła poranne audycje w radiu Kampus oraz telewizyjne reportaże z wydarzeń kulturalnych dla TVP. Autorka programu "Moje LA" i reportażu "To jest Birma". Wraz ze swoim chłopakiem podróżują od 2013 roku. Byli razem w 74 krajach od Azji Południowo - Wschodniej, przez Amerykę Centralną, Bałkany czy Afrykę Północno - Zachodnią. W tej serii dokumentalnej Lena Urbańska zabierze nas w podróż po Kaukazie - od magicznej, gruzińskiej Swanetii i jej wież, przez ormiańskie czterotysięczniki, z największym z nich, Aragacem na czele, aż po niezwykłe, futurystyczne budynki stolicy Azerbejdżanu, Baku. W każdym odcinku będzie się starała dowiedzieć, gdzie bije puls Kaukazu. Czym naprawdę żyją jego mieszkańcy, ci starzy, którzy wciąż wspominają Związek Radziecki, i ci najmłodsi, którym bliżej do Europy czy Ameryki. Będzie obserwować, jak się bawią, świętują, pracują, jedzą i jak walczą. W każdym z 24 - minutowych odcinków nie zabraknie przewodnika, który poprowadzi nawet przez najbardziej skomplikowane zagadnienia. 19:05 LUDZIE I PSZCZOŁY - PAN JUREK Cykl dokumentalny, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Zdjęcia: Miłosz Kasiura Opowieść o ludziach zafascynowanych pszczołami, których życie nieodłącznie związane jest z cyklem hodowli tych owadów. Dla nich hodowla pszczół jest treścią życia, pasją, oddechem od rutynowego trwania, ucieczką od presji życia. Każdy odcinek to osobna historia jednego bohatera. 19:40 DAJ MI TO Film dokumentalny, 26 min, Polska, 1988 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Titkow Zdjęcia: Jacek Petrycki "Daj mi to" to słowa terapii prowadzonej w ramach zajęć grupy treningowej Laboratorium Psychoedukacji. Na film składają się wypowiedzi jej uczestników. 20:05 ŁAWKA Reportaż, 12 min, Polska, 1975 Reżyseria: Andrzej Titkow Film przedstawia kilkanaście obrazków demonstrujących postawy, sposoby bycia różnych ludzi przypadkowo przysiadających na ławce w parku. 20:30 KOMEDA, KOMEDA Film dokumentalny, 70 min, Polska, 2012 Reżyseria: Natasza Ziółkowska - Kurczuk, Marek Hendrykowski Film dokumentalny "Komeda, Komeda" poświęcony jest wybitnemu twórcy muzyki jazzowej Krzysztofowi "Komedzie" Trzcińskiemu. Film ukazuje genialnego kompozytora, łącząc go z obrazem miasta, z którego artysta i które ukształtowało jego wrażliwość oraz muzyczną wyobraźnię. 21:50 PENDERECKI. DROGA PRZEZ LABIRYNT. (PENDERECKI. DROGA PRZEZ LABIRYNT) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy/Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Anna Schmidt Zdjęcia: Adam Bajerski, Bogumił Godfrejow, Stephan Boerger, Sebastian Hattop, Carsten Waldbauer Autorka, która znała Krzysztofa Pendereckiego, towarzyszyła kompozytorowi przez rok poprzedzający 80. rocznicę jego urodzin. Kamera Anny Schmidt podąża za Pendereckim w drodze z Krakowa do Monachium, z Wiednia do Lipska, z miejskich salonów do jego wiejskiej posiadłości w Lusławicach. Obserwuje każdy aspekt twórczego procesu Pendereckiego: podczas komponowania, planowania parku czy sadzenia nowych drzew, ale też z rodziną - spacerującego po plaży lub komponującego muzykę z wnuczką. Widz staje się świadkiem tworzenia nowych dzieł. W filmie pokazano prawykonanie "Podwójnego koncertu" przez solistów Janine Jansen i Juliana Rachlina 22 października 2012 roku w wiedeńskim Musikverein z towarzyszeniem Sinfonieorchester des Bayerischen Rundfunks pod batutą Mariss Jansons. Kamery Anny Schmidt nie zabrakło też podczas premierowego wykonania "Epiphany cantata" napisanej dla Chóru Chłopięcego św. Tomasza z kościoła św. Tomasza w Lipsku w styczniu 2013 roku. Premiera zamknęła rok uroczystości z okazji 800 - lecia chóru. W filmie wzięły udział postaci odgrywające kluczowe role w artystycznym i prywatnym życiu Krzysztofa Pendereckiego, między innymi Anne - Sophie Mutter, Lorin Maazel, Valery Gergiev, Mariss Jansons, Jonny Greenwood, Andrzej Wajda, Elżbieta Penderecka. Trudno powiedzieć, że "Penderecki. Droga przez labirynt" jest standardowym dokumentem biograficznym. To osobisty, intymny i zabawny portret wybitnego kompozytora, którego muzyczne i towarzyskie powiązania łączą Wschód z Zachodem, tradycję z nowoczesnością. 22:55 TAMTE LATA, TAMTE DNI - CEZARY HARASIMOWICZ Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Prowadzenie: Marta Perchuć-Burzyńska Tym razem lata dzieciństwa i młodości oraz trudne i bolesne losy swojej rodziny wspomina scenarzysta i pisarz, Cezary Harasimowicz. W swej opowieści szczególnie dużo miejsca poświęca mamie, aktorce Teatru Polskiego, która wychowywała go samotnie, oraz dziadkowi, słynnemu, przedwojennemu kawalerzyście. 23:35 TO NIE JEST FILM (THIS IS NOT A MOVIE) Film dokumentalny, 104 min, Kanada/Niemcy, 2019 Reżyseria: Yung Chang Dokumentalny portret zmarłego 30 października 2020 w Dublinie Roberta Fiska, legendarnego, brytyjskiego dziennikarza i reportera wojennego. W wieku 12 lat Fisk obejrzał film "Zagraniczny korespondent" Alfreda Hitchcocka i od razu wiedział, kim chce zostać w przyszłości. Spełnił swoje marzenia. Przez całe życie ujawniał to, co działo się w strefach wojennych, gdzie prawda jest pierwszą ofiarą. Rozpoczął karierę w "The Times", informując o brytyjskich żołnierzach walczących z dziećmi, które rzucają kamieniami, zabijając przy tym niewinnych ludzi. Na Bliskim Wschodzie relacjonował też kluczowe wydarzenia, takie jak masakra Sabry i Szatili w 1982 roku w Libanie. Z "The Times" odszedł do "The Independent" po tym, jak gazetę wykupił Rupert Murdoch i zaczął cenzurować publikacje, zwłaszcza zestrzelenie przez amerykańską marynarkę wojenną samolotu pasażerskiego Iran Air Flight 655 w 1988 roku. W swojej pracy zawsze starał się zachować emocjonalny dystans do tego, czego był świadkiem, argumentując, że nie można relacjonować wydarzeń, jeśli całkowicie się ich nie pozna. Fisk miał 73 lata i nadal był aktywnym reporterem wojennym. Zdawał sobie sprawę, że rzeczywistość nie jest możliwa do obiektywnego pokazania w filmie. Wojny nie są rozwiązywane przez dziennikarzy, a źli nie zawsze dostają to, na co zasłużyli, ale Fisk walczył o prawdę, opętany myślą, że musi relacjonować to, co dzieje się na świecie. 01:25 SUPERJEDNOSTKA Film dokumentalny, 19 min, Polska, 2014 Scenariusz i reżyseria: Teresa Czepiec Zdjęcia: Paweł Dyllus Katowicka Superjednostka to jeden z największych budynków mieszkalnych w Polsce. Zaprojektowany został jako maszyna do mieszkania. Kamera przemieszcza się po labiryncie schodów i korytarzy, zagląda do niektórych mieszkań i rejestruje toczące się we wnętrzu życie. Superjednostka ma 762 drzwi do mieszkań. My uchylamy tylko niektóre na chwilę, gościmy tam przez moment i wychodzimy, mówi autorka filmu. 01:50 BĘDZIE BAL Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2012 Reżyseria: Ewa Straburzyńska To opowieść o mieszkańcach Domu Opieki Społecznej w Nielestnie (na Dolnym Śląsku). Są nimi dorośli mężczyźni upośledzeni intelektualnie. Każdy z nich ma swoją dramatyczną historię. Raz w roku odbywa się tam, bardzo wyczekiwany bal, prawdziwy bal! Są tańce, dziewczyny, suto zastawione stoły. Przygotowania do balu trwają tygodnie. "Chłopaki" uczą się tańców i dobrych manier. Atrakcją tego wydarzenia jest zespół muzyczny składający się z podopiecznych domu. 02:45 IDA HAENDEL. WIEM SKĄD JESTEM (IDA HAENDEL. WIEM SKĄD JESTEM EMITOWAĆ Z BC366109!!!!) Film dokumentalny, 53 min, Niemcy/Polska, 2011 Scenariusz i reżyseria: Christine Jezior Zdjęcia: Theo Solik, Philips Kaminiak, Christian Berges, Patric Kulig Ida Haendel, światowej sławy skrzypaczka. Film przedstawia historię jej życia, która zaważyła na tym, że w Polsce artystka nie jest znana szerszej publiczności. U schyłku życia Ida Haendel coraz częściej wraca do kraju swego urodzenia, a w szczególności do rodzinnego Chełma. W filmie opowiada po polsku o swoim życiu, mówi o wyborze, jakiego dokonała, o swoich bliskich, o poświęceniu się muzyce i karierze. Czy Polacy znają dzieje i osiągnięcia Idy Haendel, która nigdy nie wyrzekła się Polski i zawsze ze wzruszeniem tu wraca? Ona sama mówi: "Polska jest dla mnie ojczyzną, dlatego mogę w niej bywać bez jakichkolwiek kontekstów i podtekstów politycznych, jedynie w celach artystycznych". Tytuł "Wiem, skąd jestem" sugeruje, że w filmie został położony nacisk głównie na wątek o polskich korzeniach Idy Haendel. Nie założyła własnej rodziny, zawsze mieszkała z rodzicami, a ojciec zajmował się jej karierą. Czy analizując teraz swoją przeszłość, Ida Haendel ponownie podjęłaby decyzję, żeby to właśnie muzyka była jedyną treścią w jej życiu? Jakie znaczenie mają dla niej takie wartości jak rodzina, ojczyzna, miłość i przyjaźń, dobra materialne? Czy czuje się spełniona, czy niczego nie żałuje? Dlaczego była tak rzadko zapraszana do Polski? Mimo sędziwego wieku nie myśli o zakończeniu kariery. Jest honorowym ambasadorem UNESCO na Kraje Bliskiego Wschodu. W 1991 roku otrzymała z rąk Elżbiety II Komandorię Orderu Imperium Brytyjskiego, a w 2000 roku następca tronu książę Karol wręczył jej dyplom honoris causa prestiżowego Royal College. Obecnie pisze drugą część swojej biografii i jak sama twierdzi, nie chce jej zakończyć, ponieważ czuje, że coś ważnego jeszcze wydarzy się w jej życiu. Coś, co należałoby dodać do biografii. Czy jest to związane z Polską? Pierwsza część biografii "Kobieta ze skrzypcami" dotychczas nie ukazała się w języku polskim.. Osią niezwykłego dokumentu "Wiem skąd jestem" jest Partita Bacha (Partita II d - Moll, BWV 1004) składająca się z 5 części: Allemanda: Dzieciństwo, Polska (Chełm, Warszawa), Corrente: Kariera, Muzyka, Sarabanda: Kobieta, Miłość, Przyjaźń, Gigue: Służba, Obowiązek, Misja, Chaconne: Powroty, Polska (Chełm, Warszawa). O życiu Idy Haendel opowiada także w filmie jej siostra Alicja. Jakim człowiekiem jest słynna skrzypaczka powiedzą również: Vladimir Ashkenazy, Zubin Mehta, Martha Argerich, Simon Rattle, Murray Perahia, Daniel Barenboim, Anne Sophie Mutter. Do jej bliskich przyjaciół należeli Isaac Bashevis Singer, Artur Rubinstein, Jascha Heifetz. Ida opowiada anegdoty z nimi związane. Zakończeniem filmu jest wypowiedź Idy Haendel "... wiem skąd jestem. Mych chełmskich korzeni i dzieciństwa przy ulicy Łącznej 5 nie przysłoniły koncerty z największymi postaciami muzyki i dla największych tego świata". 03:45 ARGENTYŃSKA LEKCJA Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2010 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Wojciech Staroń W filmie zobaczymy, jak mały człowiek radzi sobie w sytuacji kompletnej zmiany otoczenia. To historia 8 - letniego syna reżysera dokumentu. Chłopiec wraz z rodzicami wyjeżdża na dwa lata do Argentyny. Przez kilkanaście miesięcy ma chodzić do szkoły podstawowej w małym miasteczku na północy kraju. W obcym miejscu i obcej kulturze, wśród ludzi mówiących innym językiem, Janek odkrywa nowy, nieznany mu dotąd świat. Dzięki przyjaźni z 11 - letnią Marcią łatwiej odnajduje się w innej kulturze. Obsypany nagrodami dokument otrzymał m.in.: Grand Prix na festiwalu w Krakowie - 2011 r. , Nagrodę Srebrnego Gołębia na 54. Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych DOK Leipzig w Lipsku, Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Kantonie w Chinach, Nagrodę dla Najlepszego Dokumentu Średniometrażowego na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Montrealu.