TVP Historia Sobota, 22.04.2023 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 22 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1838 - Sirius, pierwszy parowiec przepłynął Atlantyk; 1915 - Niemcy pierwszy raz użyli gazu bojowego; 1920 - Piłsudski wydał dekret powołujący Muzeum Wojska; 1982 - kierownictwo podziemnej "Solidarności" objęła Komisja Koordynacyjna; 07:00 EPITAFIA KATYŃSKIE - FELIKS MISZCZAK Cykl dokumentalny, 3 min, Polska, 2010 Scenariusz: Marek Drążewski, Maciej Dancewicz, Piotr Weychert, Maciej Dancewicz, Paweł Pawlicki, Paulina Brzezińska, Muzyka: Monika Cybulska, Monika Cybulska Feliks Miszczak vel Miszczuk, (ur. 15 stycznia 1896 w Zalesiu, zm. 20 kwietnia 1940 w Kalininie), podoficer Wojska Polskiego, starszy przodownik Policji Państwowej. Feliks Miszczak w czasie pierwszej wojny światowej powołany został do wojska rosyjskiego. W 1917 roku wstąpił do utworzonego w Rosji Pierwszego Korpusu Polskiego, dowodzonego przez generała Józefa Dowbora Muśnickiego. Uczestniczył w walkach o Bobrujsk. W 20 roku brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej. Po zakończeniu wojny początkowo służył w żandarmerii polowej, a następnie został funkcjonariuszem Policji Państwowej na posterunku kolejowym w Brześciu nad Bugiem. W sierpniu 1939 roku był komendantem policji w schludnym miasteczku Szereszów, na wschód od Puszczy Białowieskiej. Jesienią 39 roku starszy przodownik Feliks Miszczak został aresztowany - i osadzony w obozie w Ostaszkowie, w budynku prawosławnego klasztoru, gdzie więziono polskich policjantów. W kwietniu 1940 roku rozpoczęły się egzekucje w więzieniu NKWD w Kalininie. Ofiary grzebano w zbiorowych dołach nad rzeką Twiercą koło wsi Miednoje. Byłam wtedy za mała, żeby ojca zapamiętać. To, co o nim wiem, pochodzi przede wszystkim od babki. Ojciec to był pomnik. Gdy zbliżała się wojna powiedział mamie, która, by się zabezpieczyć, chciała wypłacić z konta pieniądze: Nie wolno. Polska potrzebuje! Pamiętam jeden obraz: siedzimy z mamą w dorożce, a on podchodzi do nas, całuje na pożegnanie i mówi: - No to czas na mnie". "W latach pięćdziesiątych słuchałyśmy z babcią Radia Wolna Europa, gdzie powiedziano, że jeńców z Ostaszkowa zatopiono na barkach na Morzu Białym. Dopiero w latach 90. po otwarciu sowieckich archiwów dowiedziałam się jak naprawdę zginął mój ojciec". 07:10 NAJPIĘKNIEJSZE WYSPY ŚWIATA - CZĘŚĆ 6. WYSPY KORALOWE (WORLD’S GREATEST ISLANDS 6. CORAL ISLANDS) Cykl dokumentalny, 49 min, USA, 2018 Reżyseria: Martin Baker W szóstej części poznamy wyspy koralowe będąca wynurzoną częścią rafy koralowej. Wiele wysp koralowych należy do typu atoli z laguną w środku, ale mogą one też reprezentować wynurzone fragmenty bariery koralowej, pozbawione laguny. Ze względu na to, że rafy koralowe rozwijają się wyłącznie w morzach ciepłych, wyspy koralowe spotyka się w obszarach równikowych i podzwrotnikowych. Do bardziej znanych należą wyspy archipelagu Bahamy czy Howland. 08:05 WOJOWNICY CZASU - GÓRA PERUNA CZYLI PIAST I WIKING DWA BRATANKI Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Każde dziecko wie z lektury Kroniki Galla Anonima, że twórcą Polski był książę z rodu Piastów Mieszko. W pomroce dziejówginą jednak detale powstania polskiej państwowości. Tak naprawdę nie wiemy, czy ten pierwszy władca dokonał dzieła siłami rodzimych Słowian, czy może z niewielką pomocą zamorskich przyjaciół. W programie "Wojownicy Czasu" Grzegorz Gajewski podróżuje przez wieki i epoki, pokazując realia ówczesnego życia dzięki pieczołowicie je odtwarzającym grupom rekonstrukcji historycznej. Dawne historie i współcześni pasjonaci to właśnie wojownicy czasu. 08:35 W KOTLE HISTORII - PRZEMÓWIENIE GOMUŁKI NA PLACU DEFILAD. ODWILŻ I SCHAB Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski Październik ’56 przynosi Polakom poluzowanie stalinowskiego uścisku. "Wiesław" oględnie zapowiada co bardziej stalinistów i wycofanie Armii Czerwonej spod Warszawy. Zaczynają się amnestie. Ale to jednak PRL, podstawowe produkty nadal są przedmiotem pożądania. Wraz z Leopoldem Tyrmandem podążamy tropem dań ze schabu. 09:25 W PUSTYNI I W PUSZCZY - ODC. 3 - UCIECZKA Miniserial przygodowy, 49 min, Polska 1973 Autor: Henryk Sienkiewicz Scenariusz i reżyseria: Władysław Ślesicki Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Monika Rosca, Tomasz Mędrzak, Stanisław Jasiukiewicz, Jerzy Kamas, Edmund Fetting, Zygmunt Hobot, Zygmunt Maciejewski, Ahmed Marei, Ahmed Hegazi, Ibrahim Shemi, Emos Bango, Malija Mekki i inni W Chartumie Grek Kaliopuli aranżuje spotkanie Stasia z Mahdim, któremu zaimponowała odwaga chłopca i nakazał przekazanie dzieci Smainowi. W drodze Beduini złapali Sudańczyka Kalego, a Chamis zbliżył się do dzieci, które jeszcze w Port - Saidzie bardzo polubił. Zaatakowanie karawany przez lwa zmusiło Gebhra do wydania Stasiowi strzelby - chłopiec zabił zwierzę i... zastrzelił też porywaczy. Chamis zginął od noża Gebhra, zasłaniając sobą Nel... Dzieci pozostały same z parą Murzynów, Kalim i Meą. 10:30 GIGANTYCZNY WĄŻ MORSKI. SPOTKANIE Z LEGENDĄ. (GIANT SEA SERPENT, MEET THE MYTH) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Reżyseria: Bertrand Loyer Wstęgor królewski (Regalecus glesne), największa ryba kostna na świecie, znany był tylko z jednej skamieliny. Jego niezwykły rozmiar (nawet 15 metrów) i postać srebrnej wstążki zainspirowały mit morskiego węża. 11:35 GRECJA. OD GÓR DO MORZA - ODC. 2 POŁUDNIOWE WYBRZEŻE I ATTYKA (GREECE! FROM THE MOUNTAINS TO THE SHORELINE EPISODE 2 SOUTH COAST & ATTICA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Johannes Backes, Dennis Wells Seria filmów dokumentalnych (5 odcinków) o Grecji. Od bujnych, zielonych lasów po ośnieżone góry, od wysokich klifów po nagie mielizny, Grecja jest krainą o naturalnym pięknie, z którą może konkurować jedynie jej historyczne znaczenie. Widziała najwcześniejsze cywilizacje Europy, jej filozoficznych założycieli i decydujące bitwy. Wspaniałe zdjęcia lotnicze tej wyjątkowej części Europy pokazują malownicze zatoki, zapierające dech w piersiach góry, dzikie delty rzek, malownicze wioski i klasztory. Krajobrazy, które widzimy, mogą oddychać i opowiadać swoje historie. Codzienne historie ludzi, którzy tu mieszkają i pracują, tworzą równowagę dla widoku z lotu ptaka i zapraszają publiczność do doświadczenia najbardziej autentycznej kultury greckiej. Rybacy, mnisi, rzeźbiarze - zwykli ludzie żyjący w wyjątkowych miejscach - dają oryginalny wgląd w historyczne budowle, miejsca sakralne, starożytne tradycje i tradycje kulinarne, które od wieków wpływają na Europę. Odcinki: - Epir; - Południowe Wybrzeże i Attyka; - Tesalia; - Saloniki i Chalkidiki; - Macedonia Wschodnia i Tracja. 12:40 KLEJNOTY ALP, WIELKIE JEZIORA WŁOCH - ODC. 4 LUGANO (JEWELS OF THE ALPS - ITALY'S GREAT LAKES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Mi - Yong Brehm Seria dokumentalna, opowiadająca o najpiękniejszych alpejskich jeziorach, zwanych Klejnotami Alp. W tej serii poznamy pięć największych z nich: jezioro Maggiore, jezioro Como, jezioro Iseo, jezioro Lugano i jezioro Garda. Każdy film przedstawia jedno z nich, ukazując nam wyjątkowe środowisko naturalne w cyklu zmieniających się pór roku oraz przybliżając miejscową ludność ze szczególnym powiązaniem z jeziorem. Wszystkie pięć jezior powstało z lodowców. Są unikalne w Europie jako połączenie dwóch kontrastujących ze sobą światów: miejsca, w którym spotykają się środowiska alpejskie i śródziemnomorskie. Niewzwykły widok z helikoptera na niezwykłe cechy terenu - od alpejskich szczytów po płaską równinę doliny rzeki Pad. Królestwo zwierząt w Górnych Włoszech kryje w sobie wiele niespodzianek. Stado dzikich jeleni nad jeziorem Como, mała salamandra ognista, która jest uderzająco podobna do podwodnego smoka, czy świstaki na warcie przy ujściu ich nory nad jeziorem Garda. Odwiedzamy osoby, których życie jest ściśle związane z jeziorami. Ich historie: autentyczne i nieoczekiwane. Towarzyszymy speleologom w wyprawie do niezbadanej wcześniej wapiennej jaskini nad jeziorem Iseo; spotykamy mężczyznę uprawiającego herbatę nad jeziorem Maggiore; a nad jeziorem Como 94 - letnia Nonna Pupa pokazuje nam, jak zamieniła wysypisko śmieci w wyjątkowy ogród. Odc. 4. Jezioro Lugano - alpejski raj. To jedno z przepięknych alpejskich jezior wciśniętych między góry. Przecina je granica szwajcarsko - włoska, do stromych stoków malowniczo przyklejone są piękne miasteczka. Pogranicze szwajcarsko - włoskie należy do tych najpiękniejszych, najszczodrzej obdarzonych przez Boga. Nie dość, że sam podarował ludziom tu mieszkającym najpiękniejsze krajobrazy świata, to jeszcze dorzucił w pakiecie łagodny klimat bez brudno - błotnistych zim i zbyt skwarnych lat. Wzdłuż brzegu ciągnie się urocza promenada. Na ławeczkach przy niej stojących trudno znaleźć wolne miejsce. Nie ma się czemu dziwić. Stąd roztaczają się najpiękniejsze widoki. 14:15 KRÓLOWIE SŁOŃCA (KINGS OF THE SUN) Film przygodowo-historyczny, 103 min, USA, 1964 Reżyseria: J. Lee Thompson Scenariusz: Elliott Arnold, James R. Webb Aktorzy: Yul Brynner, George Chakiris, Shirley Ann Field, Richard Basehart, Brad Dexter, Barry Morse, Armando Silvestre, Leo Gordon I inni Przygodowo - kostiumowa superprodukcja z początku lat 60. warta zobaczenia choćby po to, aby przekonać się, jak bardzo w ciągu ostatniego półwiecza zmieniła się technika filmowa. W dobie zapierających dech efektów komputerowych, dzięki którym na ekranie można wyczarować praktycznie wszystko, dzieło J. Lee Thompsona budzi nostalgię i życzliwy uśmiech. Przez wieki Majowie tworzyli wspaniałą cywilizację, której ślady przetrwały do dziś. Nie znając żelaza, koła i koni, budowali wielkie miasta i wznosili potężne piramidy. Opracowali mapę nieba, system zapisu matematycznego bardziej zaawansowany od rzymskiego i kalendarz równie dokładny jak stosowany obecnie. Ich bogowie byli jednak wyjątkowo okrutni i domagali się ofiar z ludzi. Niestety, po stuleciach istnienia, ich miasta zostały nagle zaatakowane przez przybyszów posługujących się żelaznymi mieczami. Wobec naporu wroga Majowie ginęli masowo. Jako ostatnie pod ciosami wojowników okrutnego Hunaca Ceela pada miasto Chichen Itza, którego stary król Balam ginie w czasie walk. Jego miejsce zajmuje młody książę Balam. Za namową kapłanów książę i grupka jego poddanych ucieka z miasta. Postanawiają dotrzeć nad brzeg morza, a stamtąd popłynąć do nowego lądu, o którym stary władca opowiadał kiedyś synowi. Majowie poprzysięgają sobie jednak, że gdy odzyskają siły, uderzą na Hunaca i odbiją swoje ziemie. Po dziesięciu dniach wędrówki docierają nad morze. Ale początkowo rybacy z wioski nie chcą oddać przybyszom swoich łodzi ani też płynąć z nimi. Przywódca wioski nie wierzy w opowieści o krwawym Hunacu. Młody władca przekonuje go jednak, że wróg nie oszczędzi nikogo. Lepsza więc niepewna tułaczka niż pewna śmierć. Obiecuje też, że jeśli szczęśliwie dotrą do celu, poślubi córkę przywódcy wioski, piękną Ixchel. W ostatniej chwili rybakom udaje się załadować na łodzie niezbędny dobytek oraz zapasy jedzenia i umknąć przed wojskami Hunaca. Strzały wroga dosięgają jednak ojca Ixchel. Wielodniowa przeprawa przez morze kończy się sukcesem. Majowie przybijają do nowego lądu. Zgodnie z obietnicą Balam chce natychmiast poślubić Ixchel, ale dziewczyna zwalnia go z przysięgi złożonej pod przymusem. Pragnie, by król ożenił się z nią z miłości. Ale młody władca nie ma wprawy w okazywaniu uczuć. Jest przekonany, że Ixchel po prostu go nie chce. Majowie przystępują do budowy domów, kopią kanały, które nawodnią ich pola, zaczynają nawet wznosić piramidę. Miejscowi Indianie nieufnie traktują przybyszów. Ich wódz, Czarny Orzeł, udaje się na przeszpiegi. Niestety, zostaje ranny w potyczce z Balamem i uwięziony. Decyzją arcykapłana ma być złożony w ofierze. Wcześniej jednak musi odzyskać siły. Doglądająca go Ixchel zakochuje się w nim z wzajemnością. Nie ma jednak odwagi wyjawić mu, co go czeka. W przeddzień uroczystego złożenia ofiary arcykapłan informuje Czarnego Orła, że nazajutrz zginie. Indianin czuje się zdradzony i oszukany przez Ixchel, ale idzie na śmierć z podniesioną głową. W ostatniej chwili Balam, który zawsze był przeciwny krwawym ofiarom z ludzi, darowuje mu życie i zwraca wolność. Oba ludy zaprzyjaźniają się i odtąd żyją razem w pokoju, ucząc się wzajemnie od siebie. Balam i Czarny Orzeł nadal kochają jednak tę samą kobietę. Rywalizacja między nimi narasta. Wreszcie Indianin, chcąc uniknąć otwartego konfliktu, postanawia odejść ze swym ludem. Ale nieoczekiwanie na horyzoncie pojawiają się statki Hunaca Ceela. 16:30 NA RATUNEK NOTRE DAME - CZĘŚĆ 1. (SAVING NOTRE DAME / SAUVER NOTRE DAME) Film dokumentalny, 42 min, Francja, 2020 Reżyseria: Charlene Gravel, Quentin Domart Dwuczęściowy film dokumentalny. Kiedy 15 kwietnia 2019 roku wybuchł pożar Katedry Notre Dame, świat wstrzymał oddech. Ogień ugaszono, ale wszyscy byli przerażeni ogromem zniszczeń. Katedra nadal stoi, ale ogólna stabilność budynku została osłabiona. Archeolodzy badają każdy kawałek zwęglonego gruzu, aby dowiedzieć się więcej o konstrukcji budynku, podczas gdy technicy, kamieniarze i stolarze, pod nadzorem głównego architekta Notre - Dame, pracują niestrudzenie, aby wzmocnić pozostałą konstrukcję, zanim będzie zbyt późno. Ten kluczowy etap jest pełen niebezpieczeństw, ale jest niezbędny do odrodzenia Notre - Dame. W filmie ukazano prace po 53 i 252 dniach od pożaru. 17:20 SPÓR O HISTORIĘ - KOŚCIÓŁ KRESOWY W SZPONACH SOWIECKICH Debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Jesienią 1939 roku, niemal natychmiast po wkroczeniu w granice Polski, Sowieci przystąpili do akcji niszczenia Kościoła katolickiego. Księży, zakonników i zakonnice poddano represjom. Wielu duchownych wysłano do łagrów w głąb Związku Sowieckiego. Zamknięto instytucje kościelne, a ich majątek został rozgrabiony. Zajęcie wschodnich terenów Rzeczypospolitej przez Niemcy w 1941 roku nie oznaczało, że Kościół katolicki odzyskał wolność. Zmieniły się sposoby prześladowań. Po powrocie wojsk sowieckich do wschodniej Polski w 1944 roku natychmiast przystąpiono do walki z katolikami. Dlaczego sowieccy komuniści uważali Kościół katolicki za swojego największego wroga? 18:00 NAD NIEMNEM - ODC. 3/4 Serial obyczajowy, historyczny, 56 min, Polska 1986 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Kazimierz Radowicz Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Iwona Pawlak, Marta Lipińska, Adam Marjański, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting, Bożena Rogalska, Jacek Chmielnik, Michał Pawlicki, Jerzy Zygmunt Nowak, Ewa Decówna, Ewa Wencel, Jan Prochyra, Zbigniew Bogdański Kirło i jego żona gorliwie swatają Różyca, ale Justyna patrzy na niego z obrzydzeniem. Pomaga Bohatyrowiczom w czasie żniw. Dowiaduje się, że matka Janka marzy o ślubie syna z bogatą sąsiadką, Jadwigą Domuntówną. Mimo to Justyna spędza coraz więcej czasu z Janem, a także Anzelmem. Ciotka Marta namawia ją na małżeństwo z Różycem, choć sama kiedyś popełniła błąd, odrzucając człowieka, którego kochała. Na wiadomość o zamiarach Różyca wobec Justyny Zygmunt Korczyński jedzie do Korczyna. Prosi dziewczynę o wybaczenie i przekonuje, że ich młodzieńcza miłość może się odrodzić. 19:00 GIGANCI HISTORII - NAJSŁYNNIEJSZE BITWY MORSKIE XX W. Teleturniej, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Maciej Kurzajewski Najbardziej spektakularne bitwy XX wieku rozegrały się na morzach. Częstokroć w jednym miejscu dziesiątki okrętów, setki samolotów, tysiące żołnierzy i często tylko dwóch admirałów stawało przeciw sobie, aby wpłynąć na losy świata. Dzisiejszy odcinek Gigantów historii poświęcamy morzom, oceanom i bitwom, które na wodzie i pod wodą rozegrały się w XX wieku. 19:50 KALENDARIUM POWSTANIA STYCZNIOWEGO 1863 - ODC. 16 Cykl dokumentalny, 5 min, Polska, 2022 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Celem cyklu Kalendarium Powstania Styczniowego 1863 jest przypomnienie współczesnym Polakom wydarzeń, jakie miały miejsce 160 lat temu. Powstanie Styczniowe było największym i najdłużej trwającym zrywem niepodległościowym Polaków, jaki miał miejsce w okresie zaborów. Jego wybuch 22 stycznia 1863 r. wywołało ogłoszenie branki, czyli poboru do wojska rosyjskiego. Choć powstanie zakończyło się klęską, pamięć o nim trwała w narodzie do końca zaborów. Doświadczenie tajnego państwa z okresu powstania było wzorem dla państwa podziemnego z czasu okupacji niemieckiej i sowieckiej. Jego herb Orzeł Biały, Pogoń i św. Michał Archanioł przypominał niezrealizowaną ideę Rzeczpospolitej trojga narodów. Z doświadczenia Powstania Styczniowego czerpał Piłsudski, planując walkę o odzyskanie niepodległości. Powiedział m.in. Dla nas, żołnierzy wolnej Polski, powstańcy 1863 roku są i pozostaną ostatnimi żołnierzami Polski, walczącej o swą swobodę, pozostaną wzorem wielu cnót żołnierskich, które naśladować będziemy. Kalendarium Powstania Styczniowego 1863 będzie zawierać cotygodniowy przegląd wydarzeń na ziemiach polskich, ale także reakcji świata na wybuch powstania, biogramy postaci, przegląd prasy powstańczej i rosyjskiej. W każdym odcinku znakomici polscy historycy tj. Włodzimierz Suleja, Janusz Odziemkowski, Andrzej Nowak, Wojciech Karwat, Michał Kopczyński, Mariusz Wołos opowiedzą o jednym, najważniejszym wydarzeniu z danego tygodnia bądź przypomną ważną, a często zapomnianą postać z okresu powstania. Cykl będzie ilustrowany archiwaliami pochodzącymi z zasobów TVP oraz archiwów polskich i zagranicznych. 19:55 1863 - KU WOLNOŚCI - 1863 - KAMIEŃ Teledysk, 4 min, Polska, 2023 Fragment koncertu inaugurującego obchody 160. rocznicy powstania styczniowego 20:05 SEKSMISJA Komedia, 116 min, Polska 1983 Reżyseria: Juliusz Machulski Scenariusz: Juliusz Machulski, Jolanta Hartwig, Pavel Hajny Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Jerzy Stuhr, Olgierd Łukaszewicz, Bożena Stryjkówna, Bogusława Pawelec, Hanna Stankówna, Beata Tyszkiewicz, Ryszarda Hanin, Barbara Ludwiżanka, Mirosława Marcheluk, Wiesław Michnikowski, Hanna Mikuć, Elżbieta Zającówna, Dorota Stalińska, Ewa Szykulska, Grażyna Trela, Janusz Michałowski i inni "Seksmisja" z miejsca podbiła tak widzów, jak i krytyków. Zrealizowana w konwencji science - fiction stanowiła modelowy przykład perfekcyjnego filmu komercyjnego, zawierającego zarazem kilka głębszych refleksji. Machulskiemu udało się połączyć potężny ładunek komizmu z satyrą na totalitaryzm i feminizm. Pozwoliło to krytykom doszukiwać się w "Seksmisji" wpływów zarówno "Ambasadora" Sławomira Mrożka, "Miasta kobiet" Felliniego, jak i sztuki "Pralnia" Stanisława Tyma. Powinowactw wynaleziono zresztą więcej. A mimo to "Seksmisja", choć złożona z wielu różnych elementów, jawi się jako twór oryginalny, opatrzony niebanalną, dowcipną (i tanią!) scenografią; zaskakuje znakomitymi dialogami i mistrzowsko skonstruowanym scenariuszem. Osobnym zagadnieniem jest aktorstwo, zwłaszcza fenomenalna rola Jerzego Stuhra jako rubasznego Maksa i kontrastująca z nią kreacja Olgierda Łukaszewicza jako mimozowatego Alberta. Trudno wreszcie nie wspomnieć o wizualno - erotycznych przewagach filmu, narzucanych przez tematykę i tytuł. Machulski wiedział, jak przyciągnąć męską widownię, obficie eksponując piękno kobiecego ciała. I choć w "Seksmisji" golizna pojawia się na ekranie dość często, nikogo to nie gorszy, tyle tu humoru, bezpretensjonalności i błazenady. Akcja filmu rozpoczyna się w sierpniu 1991 roku. Telewizja transmituje epokowy eksperyment. Maks i Albert, dwaj śmiałkowie, dobrowolnie poddają się hibernacji. Budzą się dopiero w roku 2044. Od opiekującej się nimi doktor Lamii dowiadują się, że w czasie ich snu wybuchła na Ziemi wojna nuklearna. Jednym z jej skutków było całkowite zniszczenie genów męskich, w związku z czym są obecnie prawdopodobnie jedynymi mężczyznami na planecie. Co innego z kobietami. Te dzięki partenogenezie od dawna rodzą same dziewczynki. Maks i Albert są zaszokowani. Niebawem wszakże uświadamiają sobie, że żyją w sterylnym, ulokowanym pod ziemią państwie. Na domiar złego stali się królikami doświadczalnymi w rękach ciekawych ich odmienności niewiast. Ich obecność budzi coraz większy niepokój Jej Ekscelencji, pełniącej dyktatorską władzę w "nowym, wspaniałym świecie". Wkrótce Maks i Albert pozbywają się reszty złudzeń. Odkrywają, że tak naprawdę znajdują się w więzieniu. Niewiele myśląc postanawiają wydostać się na wolność. Jednak straże Jej Ekscelencji nie śpią. 22:20 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - ARCYKSIĄŻĘ FRANCISZEK FERDYNAND (ARCHDUKE FRANZ FERDINAND OF AUSTRIA) Cykl dokumentalny, 107 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel W tym odcinku: życie i działalność arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, bratanka cesarza Franciszka Józefa, następcy cesarskiego tronu. Franciszek Ferdynand był światowcem, podróżnikiem, oddanym rodzinie mężem i ojcem. Zginął 24 czerwca 1914 roku z rąk serbskiego zamachowca, który nie tylko śmiertelnie go zranił, ale także zabił w tym samym czasie, żonę arcyksięcia, Zofię. To wydarzenie stało się zaczynem wybuchu I wojny światowej, co w konsekwencji spowodowało rozpad dotychczasowego porządku politycznego Europy. Film nie tylko podejmuje temat jego śmierci, ale cofa nas do czasów miedzy innymi jego dzieciństwa, ukazując relacje panujące na dworze cesarskim. Podejmuje też temat ożenku z Zofią, która nie pochodziła z książęcego rodu, a to do końca życia rzucało cień na relacje Ferdynanda ze stryjem, cesarzem Austro - Węgier. Dzięki realizatorom filmu zaglądamy do wnętrz najpiękniejszych pałaców Wiednia, Pragi oraz zamku w Konopiszte, w którym znajduje się imponująca kolekcja broni. 00:20 TESS Melodramat, 164 min, Wielka Brytania/Francja, 1979 Reżyseria: Roman Polański Scenariusz: Gerard Brach, Roman Polanski, John Brownjohn Zdjęcia: Ghislain Cloquet, Geoffrey Unsworth Muzyka: Philippe Sarde Aktorzy: Nastassja Kinski, Peter Firth, Leigh Lawson, John Collin, Sylvia Coleridge, Tony Church, Tom Chadbon, Rosemary Martin Zrealizowana z niezwykłym pietyzmem i imponującą starannością, świadomie wyciszona i pełna liryzmu adaptacja wiktoriańskiej powieści Thomasa Hardy ' ego, była niewątpliwą niespodzianką w twórczości reżysera "Matni". Jest to wzruszająca, ale i gorzka opowieść o tragicznym losie młodej wiejskiej dziewczyny, która staje się ofiarą bezwzględnych norm społecznych, ale również ślepego losu, przypadku, który naznacza jej życie swoistym fatum. Piękne zdjęcia, scenografia, kostiumy (nagrodzone Oscarami), wspaniała rola Nastassii Kinski są niezaprzeczalnymi atutami tej pasjonującej opowieści o miłości i nietolerancji, toczącej się w zmiennym rytmie pór roku, stanowiącymi swego rodzaju dopełnienie i jednocześnie odzwierciedlenie losu bohaterki. [Filmoteka Narodowa]