TVP Dokument Sobota, 29.04.2023 Zmiany z dnia 27.04.2023 w stosunku do raportu z dnia 27.04.2023 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 1 LATARNIE POLSKIEGO WYBRZEŻA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak trudne było życie w zimnej słowiańskiej chacie? Czy to prawda, że w Polsce mamy wodne fortyfikacje obronne uważane za jedne z najciekawszych na świecie? Ile kilogramów uzbrojenia dźwigał na sobie polski husarz? Czy zrekonstruowana średniowieczna latarnia jest widziana z morza równie dobrze, jak współczesna? Na te i inne pytania odpowiada Radosław Kotarski, znany z internetowego programu popularnonaukowego "Polimaty". Zaprosi on widzów w wyjątkową i pełną emocji podróż do miejsc zwykle nieznanych zwiedzającym, zakątków, gdzie każdy będzie mógł poczuć, jak wyglądało życie ludzi w dawnych epokach. Czy starożytny zawód latarnika ma znaczenie w świecie pełnym nowoczesnej technologii ułatwiającej żeglugę? Radosław Kotarski wraz z widzami odkryje najciekawsze rozwiązania, które dawniej poprawiały bezpieczeństwo na morzu. Przeprowadzi również eksperyment, który porówna skuteczność działania średniowiecznej latarni morskiej z istniejącą obecnie. Ponadto sprawdza jak trudne życie mieli latarnicy dawniej, a jak wygląda to dziś. Okazuje się bowiem, że nie samotność może doskwierać im najbardziej, ale niezwykle surowe zasady pracy. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 07:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 41 FROMBORK Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Madgalena Felis Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Frombork - klejnot Warmii, jedno z najpiękniejszych miast północnej Polski i obowiązkowy przystanek dla każdego, kto wybiera się nad Zalew Wiślany. To miasto jednego z najwybitniejszych uczonych nowożytnej Europy - Mikołaja Kopernika, który we Fromborku spędził 33 lata życia. To właśnie tu polski astronom "wstrzymał słońce, ruszył ziemię" i na zawsze zmienił wiedzę o wszechświecie. Gwiazdy mówią tu wyjątkowo mocnym głosem, ale i na ziemi nie brakuje miejsc, które zapierają dech w piersiach. Tutejsze Wzgórze Katedralne należy do zabytków najwyższej klasy. Wielokrotnie niszczone i przebudowywane zachowało swój średniowieczny charakter i gotycką dostojność. Bazylika katedralna to najstarsza budowla na fromborskim wzgórzu, ale też jedna z największych i najpiękniejszych budowli sakralnych w północno - wschodniej Europie. Frombork to miejsce niezwykłe - nauka i wielkie odkrycia wrosły tu w rytm codzienności, która z kolei toczy się pośród zdumiewającej architektury późnego gotyku i baroku. A to wszystko nad Zalewem Wiślanym. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 07:55 WETERYNARZE Z SERCEM - /61/ Reality show, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. W Klinice Weterynaryjnej w Gdańsku niemal każdego dnia zdarzają się błyskawiczne akcje ratowania zwierząt. Jesteśmy świadkami jednej z nich: suczka Suri, stała pacjentka kliniki, uległa wypadkowi komunikacyjnemu. Dzięki natychmiastowej reakcji opiekunki i lekarzy oraz skomplikowanej operacji Suri ma szansę na wyzdrowienie. Odwiedziliśmy też Pomorski Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt "Ostoja" na Kaszubach. To tutaj grupa pasjonatów pomaga poszkodowanym zwierzętom, otaczając je specjalistyczną opieką. Jesteśmy świadkami wypuszczania na wolność wyleczonych mew. Do ośrodka trafiają też zwierzęta, które na wolności przedwcześnie obudziły się z zimowego snu. Dziś szczególnie, poza mewami, przyglądamy się jeżom, które właśnie dowieziono do Ostoi. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 08:15 FASCYNUJĄCE MIEJSCA - FASCYNUJĄCY MADAGASKAR - DZIKIE WYBRZEŻA (FASCINATING MADAGASKAR - THE WILD WEST COAST) Cykl dokumentalny, 14 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Annette Scheurich Krótkie podróże do Ameryki Południowej, Afryki i Europy. Szybkie wypady do: Patagonii, w Andy lub do dżungli tropikalnej. To okazja poznania Kenii lub Gór Wogezów w sercu Europy. Madagaskar, rajska wyspa na Oceanie Indyjskim z niepowtarzalnym krajobrazem przyrody i mieszkańcami kochającymi zabawę. Wyspa Madagaskar leży 500 km. od wybrzeży Afryki, to czwarta co do wielkości wyspa na ziemi, odseparowana od reszty świata od 90 milionów lat. Madagaskar odkryto dopiero 2000 lat temu. Ludzie przybywali tam z Azji, z Bliskiego Wschodu i z Afryki. Różnorodność pochodzenia plemion malgaskich wyraźnie widać obecnie w ich stylu życia i tradycjach. Anakao na południowym zachodzie wyspy jest siedzibą rybaków z ludów Vezo. To oddalony region i trudno dostępny z lądu. Ludy Vezo są nazywane dziećmi morza. Rzadko się tu widzi motorówki, bo są zbyt drogie. Wiele rodzin nadal mieszka głównie na morzu. Żeglują od wysepki do wysepki wzdłuż ogromnej rafy koralowej, położonej na zachód od wybrzeża Madagaskaru. Jak dotąd - Vezo cieszą się bogatymi terenami łowisk. Niestety, coraz częściej są zmuszani do dzielenia się tym bogactwem z międzynarodowymi flotami rybackimi, które pojawiają się na wodach przybrzeżnych Madagaskaru i zagrażają dobrostanowi mieszkańców. Większość rafy na zachód od wybrzeża jest wciąż dziewiczym podwodnym rajem. Tymczasem zmiany klimatyczne i tu czynią spustoszenie. Podwyższona temperatura wód powoduje, że rafa umiera. Nadal udaje się jej odradzać, oferując nurkom i turystom zapierający dech krajobraz koralowy, a ludowi Vezo bogate łowiska. Madagaskar bardzo się zmienił od czasów, gdy pierwsi osadnicy przypłynęli przez ocean. Wciąż udaje się jednak zachować piękno dzikiej przyrody temu niepowtarzalnemu światu na wyspie. W ten sposób fascynacja Madagaskarem trwa nadal. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 13:20 LUSTRO Film dokumentalny, 15 min, Polska, 1976 Reżyseria: Andrzej Barański Scenariusz: Andrzej Barański Zdjęcia: Andrzej Jaworski Aktorzy: Zdzisław Lesniak Film satyra, problem społeczny. Film w konwencji żartu. Lustro, które nie chce odbijać obrazu palącego papierosy mężczyzny. Pokazało mu perspektywę każdego palacza, chorobę, a nawet zgon. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 13:45 DZIKI MEKSYK - CZ 2. LASY MAJÓW (WILD MEXICO) Cykl dokumentalny, 50 min, Francja/Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Nick Easton, Victoria Bromley Seria dokumentalna BBC Worldwide o dzikiej przyrodzie Meksyku. Zaskakuje tu ogrom kolorów, wspaniałe gatunki i kultura sięgająca najdawniejszych czasów. Meksyk to kraj niespodzianek. Tropikalne dżungle, pustynie w kolorze pomarańczy, wulkany ze śnieżnymi wierzchołkami, błękitne jeziora, a do tego barwnie ubrani ludzie. Ciekawe są łańcuchy gór Sierra Madre, niesamowity Jucatan, Zatoka Meksykańska, malownicza Riwiera Meksykańska. Tu poczęła się kultura Majów i tylko tu można zobaczyć Festiwal w Acapulco i Cancun oraz celebracje Święta Zmarłych. Żyją tu małpy, tapiry, jaguary, które posiadają również swoje siedliska w wilgotnych lasach południowego Meksyku. Ponadto południowa część kraju, słabo zaludniona pozostaje ostoją dla wielu rzadkich odmian zwierząt. Środkowy i północny Meksyk dla odmiany charakteryzuje się dużymi skupiskami ludzi i tutejsze środowisko utraciło swoją pierwotną różnorodność biologiczną. Jednakże można tu spotkać niedźwiedzie, jelenie, pumy i kojoty. W zimie do Sierra Madre Zachodnia (Sierra Madre Occidental) przybywają liczne kaczki i gęsi. Na pustynnych i półpustynnych częściach Meksyku występują węże i pancerniki. Mimo podejmowanych przez obrońców środowiska prób w 2004 r. zagrożonych wyginięciem było wiele gatunków ptaków, ssaków, ryb i gadów. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 14:45 SEKRETY KRYMINALISTYKI - ODC. 2 ŚLADY WINY (CATCHING HISTORY’S CRIMINALS: THE FORENSICS STORY 2. TRACES OF GUILT) Cykl dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Graeme Thomson Trzy części dokumentalnej historii. Łącząc klasyczne opowieści o kryminalistach z drobiazgowym podejściem do nauki i historii kryminalistyki, ten film przedstawia 200 lat niesamowitych innowacji. Od badania DNA, które odtwarza twarz zabójcy, po analizę włosów, która może ujawnić, gdzie mieszkasz, seria przedstawia najnowocześniejsze techniki dzisiejszych czasów w niektórych z najdziwniejszych przypadków kryminalistycznych. Każdy jest umieszczony w swoim historycznym kontekście, odsłaniając szerszy obraz nauki, technologii i kultury, które doprowadziły do najważniejszych odkryć kryminalistycznych. To intrygujące, dogłębne badanie stanowi kompleksowe spojrzenie na istotne dowody, które budują sprawę. W zbrodni zabójstwa mamy do czynienia z narzędziem, miejscem i ciałem. To kluczowe dowody w poszukiwaniu mordercy. To jest opowieść o historii badania miejsc zbrodni. Na przykładzie czterech zabójstw pokażemy, jak nauka zaczęła odgrywać w tej kwestii kluczową rolę. Ale jest to historia burzliwa. Nauka cały czas się rozwija i może nam coraz więcej powiedzieć o tym, co się stało, gdzie, komu i kto to zrobił. Ale nauką posługują się ludzie, a ludzie nigdy nie byli i nigdy nie będą doskonali. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 16:45 SIMON REEVE W AMERYCE PÓŁNOCNEJ - ODC. 2 (NORTH AMERICA WITH SIMON REEVE / THE AMERICAS WITH SIMON REEVE: SERIES) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Chris Mitchell Autor i poszukiwacz przygód, Simon Reeve wyrusza w kolejną podróż, tym razem do Ameryki Północnej. Odnajduje rozległy i zróżnicowany kontynent, z lodowcami, pustyniami i dżunglami, gdzie istnieje wielkie bogactwo obok zupełnej biedy, podziałów politycznych i ludzkich dramatów. Będziemy wraz z nim podziwiać piękno Gór Skalistych i surowy blask lasów zachodniego wybrzeża kontynentu. Spotkamy kowbojów z Montany, stojących w obliczu niepewnej przyszłości i rdzennych mieszkańców Gwatemali, migrujących na północ w poszukiwaniu lepszego życia. Simon, wygrzewając się w meksykańskim słońcu i drżąc w Arktyce, przetestuje temperaturę naprawdę fascynującego kontynentu. W tej części wyprawy przez Ameryki Simon jest w Stanach Zjednoczonych. Jego celem są Góry Skaliste od Montany po Kolorado. W tym mieście jest 11 więzień. Spotka się z osadzonymi, którzy wkrótce wyjdą na wolność. Pozna projekt mający przywrócić prerię do pierwotnego stanu i spotka jej pradawnych mieszkańców. Posłucha długiej i bolesnej historii. Na początku będzie podróżował jedną z najbardziej malowniczych tras kolejowych. Pociąg Empire Builder firmy Amtrak wiezie Simona z północy Stanów na południe przez Góry Skaliste. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 17:45 RZECZ POLSKA - FOTEL RM 58 Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Zdjęcia: Nicolas Villegas, Piotr Pawlus Muzyka: Adam Walicki, Bartosz Kruczyński Fotel RM58 projektu Romana Modzelewskiego stał się polską ikoną designu, który do dziś zachwyca nowoczesną formą. Patrząc na ten mebel trudno uwierzyć, że powstał w pracowni artysty, bez żadnego wsparcia przemysłu. Jest jednym z najwybitniejszych przykładów wzornictwa organicznego i najbardziej rozpoznawalnym polskim produktem w środowisku międzynarodowym. Został zakupiony m.in. przez londyńskie Victoria & Albert Museum do kolekcji światowego designu. Oryginał z 1958 roku został stworzony na podstawie przełomowej, jak na ówczesne czasy, technologii, wykorzystującej tworzywo sztuczne. To jeden z pierwszych w Polsce przykładów wykorzystania nowego tworzywa - laminatu poliestrowoszklanego. To, co wyróżnia projekt, to także organiczna forma siedziska tworząca jednolitą bryłę. Przez 50 lat od momentu powstania projektu można go było oglądać jedynie na wystawach. W tym czasie wyprodukowano zaledwie kilkadziesiąt sztuk fotela. Dopiero 8 lat temu wdrożono go do produkcji. W czasach PRL - u syntetyki były bardzo trudno dostępne, użycie tej technologii wymagało więc od projektantów pracy na własną rękę, poszukiwania metodą prób i błędów właściwych proporcji składników, bez wsparcia przemysłu. Dlaczego nowe technologie nie były w centrum zainteresowania władz, które teoretycznie w oficjalnej narracji podkreślały znaczenia wzornictwa w gospodarce kraju? Czy organiczny styl powstawał w opozycji do funkcjonalizmu? Czy władze uznały go za niebezpieczny? Jak to się stało, że mimo tak niesprzyjających okoliczności Romanowi Modzelewskiemu udało się stworzyć meble z nowoczesnych mas plastycznych? Wykorzystując wypowiedzi rozmówców w animowanych filmikach Marcina Podolca, autorzy pokazują, jak wyglądały pierwsze eksperymenty projektanta, praca nad nowymi technologiami. Przywołują również historię niedoszłej współpracy polskiego projektanta z Francją. W 1959 roku Modzelewski przebywał bowiem w Paryżu, gdzie podczas konferencji Architektów i Projektantów Wnętrz zaprezentował swoje projekty. Fotelem z żywicy zainteresował się jeden ze współpracowników le Corbusiera, a po powrocie projektanta do Polski rozpoczęła się trwająca parę lat wymiana listów i telefonów, mająca na celu zakup licencji na produkcję seryjną fotela we Francji. Mimo wielu prób zgody od władz PRL - u nie udało się uzyskać. O historii i kulisach powstania fotela oraz o niezwykłej osobowości projektanta opowiedzą Wera Modzelewska - wdowa po artyście, Anna Maga - historyczka designu z Muzeum Narodowego w Warszawie, David Crowley - kierownik Department of Critical Writing in Art and Design w Royal College of Art w Londynie, kuratorzy z Victoria and Albert Museum oraz Jakub Sobiepanek - założyciel marki Vzór, który opowie o powodach odkrycia na nowo projektu Modzelewskiego, a także wprowadzi nas w tajniki technologiczne, które widzowie będą mogli zobaczyć w dokumentalnej sekwencji, towarzysząc z kamerą procesowi produkcji. Uwzględniono również fragment filmu Aleksandra Forda "Ósmy dzień tygodnia", w którym fotel pojawił się jako element scenografii. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 24:00 SAKAWA Film dokumentalny, 55 min, Niderlandy (Holandia)/Belgia, 2019 Reżyseria: Ben Asamoah Film dokumentalny o przestępcach internetowych z Ghany. Grupa oszustów nazywająca się Sakawa, pozyskuje dane potencjalnych klientów z internetu lub z wyrzuconych na śmieci twardych dysków. Na wysypiskach śmieci elektronicznych znajduje się skarbnica informacji. Otwarcie twardych dysków i uzyskanie dostępu do zdjęć i danych osobistych ich byłych właścicieli to stosunkowo prosta sprawa. W internecie prawie każdego można oszukać, znając imię, nazwisko i adres. Posługując się tymi danymi, oszuści wchodzą w kontakt z potencjalnymi klientami, żeby wyłudzać pieniądze. Robią to w różny sposób, albo obiecując przyjazd do pracy, albo oferując usługi seksualne. Wyszukują różne sposoby pozyskania zaufania i związania się z klientem, zmieniając głos w telefonie lub deklarując, że pieniądze są bardzo potrzebne na paszport albo na pomoc komuś choremu. Precyzyjnie wybierają kraje bogate, samotnych emerytów lub osoby naiwne. A wszystko po to, by uniknąć ubóstwa. Młoda matka z Ghany ze zdumieniem patrzy na amerykańską ulicę, którą wyklikała w Google Maps w ciągu kilku sekund. To Ama, należąca do grona ghańskich internetowych oszustów zwanych Sakawa. Łączą oni współczesne przekręty internetowe z tradycyjnymi afrykańskimi rytuałami wudu. Oszukują głównie obcokrajowców, szczególnie z Europy. Mają na to łatwe wytłumaczenie. Kraje europejskie okradały Afrykę z zasobów takich jak złoto, boksyt, kobalt, diamenty przemysłowe, fosforowe, skały, metale z grupy platynowców, wermikulit czy cyrkon. A teraz oni - oszuści z Sakawy - odbijają to sobie z nawiązką. Kradnąc pieniądze z Europy, postrzegając to jako akt zadośćuczynienia za popełnione na nich wcześniej kolonialne zbrodnie. W ubogiej Ghanie to jeden ze skutecznych sposobów na przetrwanie i poradzenie sobie z wszechobecnym bezrobociem. Brak skrupułów nie razi tu nikogo. Ile współczucia można się spodziewać po kimś, kto co tydzień musiał kupować rybę o wartości 250 euro dla swojego szefa, podczas gdy sam zarabiał zaledwie 12 euro miesięcznie? (zmodyfikowano opis: Omówienie) 01:05 KIM KI DOK Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2006 Reżyseria: Jolanta Krysowata Scenariusz: Patrick Yoka, Jolanta Krysowata Muzyka: Paweł Czepułkowski Na początku lat pięćdziesiątych do Polski przybyło 1500 dzieci z ogarniętej wojną Korei Północnej. Były to sieroty wojenne, których wychowaniem nasz kraj zajął się na prośbę Kim Ir Sena. Była to akcja poufna koordynowana na najwyższym stopniu ministerialnym. Grupa tysiąca dwustu dzieci, o których opowiada film, mieszkała w Państwowym Ośrodku Wychowawczym w Płakowicach, niewielkiej wsi na Dolnym Śląsku koło Lwówka Śląskiego. Wśród nich była trzynastoletnia dziewczynka o imieniu Kim Ki Dok. Dzieci spędziły w Polsce osiem lat, a nasz kraj stał się dla nich "drugą ojczyzną". Film jest opowieścią o niezwykle silnej więzi, jaka wytworzyła się między koreańskimi dziećmi a ich polskimi opiekunami.