TVP Dokument Poniedziałek, 24.04.2023 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - ŻYWY RELIKT MOKRADEŁ Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Łoś jest gatunkiem wciąż objętym moratorium, czyli całorocznym okresem ochronnym. Na Bagnach Biebrzańskich bytuje unikalna pod względem genetycznym populacja, którą w dobie ogromnej presji na ochronę różnorodności genetycznej należałoby otoczyć szczególną troską, a nawet formą ochrony. Jesień to czas, gdy spora część łosi opuszcza bagna, gdzie zanika wegetacja i nie bardzo jest co jeść i przenosi się do lasów, najchętniej sosnowych. Spotkania oko w oko z łosiem bywają wtedy codziennością. W nadbiebrzańskiej wsi jest uprawa sosnowa ogrodzona pokaźnymi deskami wspartymi na żelaznych belkach. Łosie rezydują tu od świtu, o czym świadczą zwisające smętnie, połamane tęgimi łosiowymi kopniakami sztachety i poobgryzane czuby sosenek, bo "sosna jest dla łosia tym, czym schabowy dla nas" mówi bohater odcinka dr hab. Mirosław Ratkiewicz z Uniwersytetu w Białymstoku. Od jesieni łosie widzi się tu częściej niż latem krowy, do których zresztą te dzikie zwierzęta dołączają czasem na pastwiskach. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 50 JAK POWSTAŁY NASZE NAZWISKA? Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Radosław Kotarski przybywa do średniowiecznej osady, aby w niej prześledzić procesy, które dały początek naszym, współczesnym nazwiskom. Stara się także znaleźć odpowiedź na pytanie, kiedy przydomki zamieniły się w pełnoprawne nazwiska i jakimi drogami się to stało. Odpowiada również na pytanie, czy faktycznie nazwiska z końcówką na - ski świadczą o pochodzeniu szlacheckim. 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 36 KĘTRZYN Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzenie: Tomasz Bednarek Tym razem Tomasz Bednarek odwiedza Kętrzyn. To stare mazurskie miasto, które prawa miejskie otrzymało w 1357 r. Położone na ziemiach dawnych Prus, założone przez zakon krzyżacki, miało burzliwe dzieje. Dziś można tu podziwiać krzyżacki zamek i jeden z nielicznych w Polsce kościołów obronnych. Są tu też ślady pozostawione przez masonerię oraz 140 - letnia stadnina koni, która posiada jedną z najdłuższych stajni w Europie. W okolicznych lasach znajdziemy też słynną kwaterę Hitlera - Wilczy Szaniec, a w pobliskich Muławkach Muzeum Znaczków i Historii Poczty - raj dla każdego filatelisty. Zobaczymy tu m.in. jeden z egzemplarzy pierwszego na świecie znaczka z 1840 r. Kętrzyn i okolice urzekają swoją różnorodnością i kolorytem. To obowiązkowy punkt w programie dla każdego odwiedzającego Mazury. Można tu znaleźć nie tylko piękne jeziora i lasy, ale również fascynujące historie, wspaniałe zabytki i ciekawych ludzi. 07:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /56/ Reality show, 22 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. Poznajcie Sarę, sunię, której właścicielka, pani Patrycja, poprosiła o pomoc Weterynarzy z Sercem. Sara, pokonując ból, robi wszystko, aby uczestniczyć w zabawach z innymi psiakami. Zapraszamy do lecznicy w Przemyślu, gdzie znani nam już lekarze zgodzili się zbadać Sarę i ocenić jej szanse na życie bez bólu. Czekając na jej przyjazd z Leżajska, podglądamy, jak pracownicy przemyskiego Ośrodka Rehabilitacji Dzikich Zwierząt pomagają swoim podopiecznym przygotować się do zimy. Zobaczycie Felusia, jeża, który gdy tu przybył, ważył zaledwie 60 gramów, a teraz jego waga to prawie 400 gramów. Przemyśl to miejsce, gdzie powstała Psia Wioska. Byliśmy tam wcześniej, kiedy lekarze, Radek i Kuba snuli odważne plany. Dziś jest już gotowy pierwszy domek, w którym zmaltretowane i pokrzywdzone zwierzęta, zostaną przygotowane do życia w przyszłych, ludzkich rodzinach. A w domku - Bajo, psiak obarczony przewlekłą chorobą, który przygotowuje się do adopcji. 08:05 FASCYNUJĄCE MIEJSCA - FASCYNUJĄCY MADAGASKAR - ŚRODEK LĄDU (FASCINATING MADAGASCAR: MULTIFACET INLAND) Cykl dokumentalny, 14 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Steffen Sailer, Annette Scheurich Te odcinek zabierze widzów do państwa wyspiarskiego, które jest położone na Madagaskarze, w zachodniej części Oceanu Indyjskiego, u południowo - wschodnich wybrzeży Afryki. Madagaskar jest czwartą co do wielkości wyspą na świecie i pierwszą w Afryce. Madagaskar rajska wyspa na Oceanie Indyjskim z niepowtarzalnym krajobrazem przyrody i mieszkańcami kochającymi zabawę. Stolica Antananarywa znajduje się w samym środku wyspy, prawie 1200 metrów nad poziomem morza. Ma blisko dwa miliony mieszkańców, niemal jedną dziesiątą całej populacji Madagaskaru. Miasta i wsie licznie znaczą drogi przecinające geograficzne centrum wyspy. Górzysty region Andringitra jest rzadziej zaludniony. Mimo utrudnień w podróży region Andringitra ściąga gości z całego świata. Wody z wyżyn wpływają w końcu do lasów na zboczach i zmieniają się w liczne rzeczułki i potoki wijące się w poszyciu leśnym. Dziwaczne kształty baobabów podkreślają wyjątkowość przyrody na Madagaskarze. To właśnie czyni wyspę tak fascynującą. 08:25 GRENLANDIA - SZEPTY LODU (GREENLAND, THE WHISPERING OF ICE / GROENLAND, LES MURMURES DE LA GLACE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Gil Kebaili, Evrard Wendenbaum Film dokumentalny o współczesnej kondycji Grenlandii. Zespół naukowców i ekowolontariuszy, kierowany przez odkrywcę Evrarda Wendenbauma, udaje się do Renland, ostatniego niezbadanego regionu Grenlandii, a następnie aż do dzikiej tundry Ziemi Jamesona. Ta nietknięta dzicz znajduje się w sercu Scoresby Sund, największego systemu fiordów na świecie. Obszar zapewnia fascynujące krajobrazy i prowadzi zespół do niesamowitych odkryć na lądzie, lodzie i w wodzie. Członkowie badają, dokonują pomiarów naukowych i spędzają czas w obozie. Zebrane dane pozwolą nam lepiej zrozumieć wpływ globalnego ocieplenia na przyspieszenie deglodowizacji na Grenlandii, zjawisko, które przyczyni się do 10% globalnego wzrostu poziomu morza. 09:25 TIEN - SZAN. NIEBIAŃSKIE GÓRY AZJI (TIAN SHAN: LAND OF BEARS AND HORSES) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Tobias Mennle Kazachstan i Tien - szan, czyli "niebiańskie góry". W azjatyckiej wiosce nastała wiosna, wśród budzącej się przyrody oko kamery podpatruje dwa niesforne młode niedźwiadki, które wraz za matką wędrują w poszukiwaniu pożywienia i przygód. W programie także o dzikich koniach, których jest mnóstwo w tym zakątku świata. 10:25 NA PODBÓJ ŚWIATA (TO THE WORLDS) Film dokumentalny, 41 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Wendy Ord Film dokumentalny opowiadający o niezwykłych mistrzyniach łyżwiarstwa figurowego, które trenują i rywalizują w zawodach dla dorosłych Międzynarodowego Związku Łyżwiarstwa w Oberstdorfie w Niemczech, a każda ma ponad 60 lat. Przystąpienie do zawodów zaledwie sześć miesięcy przed mistrzostwami stawia zawodniczki i entuzjastów jazdy na łyżwach w niekorzystnej sytuacji. Gdy zegar tyka, a presja rośnie, łyżwiarki zostają zmuszone do pracy ponad siły fizyczne i psychiczne, cierpią z powodu wyniszczających kontuzji, znoszą miażdżące rozczarowania i konfrontują się z wciąż potężną siłą oczekiwań trenerów i znajomych. Podążamy za tymi niezwykłymi kobietami, które przeciwstawiają się swojemu wiekowi, grawitacji, a czasami swoim lekarzom. To zabawny i wzruszający film opowiadający o szalonych, pełnych pasji i determinacji sportsmankach. Film zdobył wiele nagród. 11:15 MUSZĘ TAM WRÓCIĆ: ZBIGNIEW PUCHALSKI I MIRANDA Reportaż, 22 min, Polska, 1981 Scenariusz: Elżbieta Jaworska Jankowska Zdjęcia: Andrzej Dobrzyński Kapitan Zbigniew Puchalski opowiada o żeglowaniu, regatach i spotkaniach w czasie podroży dookoła świata na jachcie "Miranda". Kapitan mówi o pasji żeglowania i zwiedzaniu świata. Opowieść o tym, czym dla człowieka może być podróżowanie. Historie ludzi, których poznał, niebezpieczne sytuacje podczas rejsu. Film ilustrowany jest prywatnymi fotografiami i filmami kapitana Puchalskiego m.in. z Australii i Tahiti. Prezentacja pamiątek z podróży. 11:50 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 5 Magazyn historyczny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W piątym odcinku drugiej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo" prowadzący Stefan Tompson zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż śladami polskiego dziedzictwa po Wileńszczyźnie. Odwiedzimy ruiny zamku Radziwiłłów w Dubinkach, w którym najprawdopodobniej urodziła się Królowa Polski - Barbara Radziwiłłówna. Dotrzemy do miejsce, gdzie w 2004 roku odnaleziono szczątki Mikołaja i Radziwiłła Czarnego oraz Mikołaja Radziwiłła Rudego - braci Barbary Radziwiłłówny. Prowadzący zaprowadzi widzów do jednej z najstarszych osad na Litwie - do wioski Mejszagoła, w której do dziś mieszka wielu Polaków. Poznamy pałac leżący w centrum tej wioski, wybudowany przez Onufrego Houwalta, a także odwiedzimy kościół, który zbudowano w miejscu, gdzie Władysław Jagiełło zarządził budowę jednego z siedmiu pierwszych kościołów na terenie Litwy. Stefan Tompson poprowadzi widzów także śladami Marszałka Józefa Piłsudskiego. 12:25 HISTORIE SOLECZNICKIE - ODC. 6 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Radosław Wikiera Soleczniki, najbardziej polski rejon w Litwie, gdzie kultura i polska tradycja jest kultywowana od pokoleń. To właśnie tutaj autorzy szukali niezwykłych historii i pasji ludzi, podobnie jak w pierwszej serii dokumentalnej z Wilna. Historie wileńskie pokazały, jak ciekawa i złożona jest społeczność Polaków na Litwie. Podobnie jak poprzednio twórcy zamierzają przyjrzeć się kolejnym polskim bohaterom na Litwie, którzy swe korzenie mają w oddalonym o 40 kilometrów od Wilna okręgu solecznickim. 13:00 LENA NA KAUKAZIE - GRUZJA - SWANOWIE Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Hanna Jewsiewicka, Konrad Zagórski, Jowita Baraniecka - Ogden Lena to dziennikarka, podróżniczka, obywatelka świata. Absolwentka dziennikarstwa na warszawskim SWPS. Autorka bloga podróżniczego "Razem Taniej". Prowadziła poranne audycje w radiu Kampus oraz telewizyjne reportaże z wydarzeń kulturalnych dla TVP. Autorka programu "Moje LA" i reportażu "To jest Birma". Wraz ze swoim chłopakiem podróżują od 2013 roku. Byli razem w 74 krajach od Azji Południowo - Wschodniej, przez Amerykę Centralną, Bałkany czy Afrykę Północno - Zachodnią. W tej serii dokumentalnej Lena Urbańska zabierze nas w podróż po Kaukazie - od magicznej, gruzińskiej Swanetii i jej wież, przez ormiańskie czterotysięczniki, z największym z nich, Aragacem na czele, aż po niezwykłe, futurystyczne budynki stolicy Azerbejdżanu, Baku. W każdym odcinku będzie się starała dowiedzieć, gdzie bije puls Kaukazu. Czym naprawdę żyją jego mieszkańcy, ci starzy, którzy wciąż wspominają Związek Radziecki, i ci najmłodsi, którym bliżej do Europy czy Ameryki. Będzie obserwować, jak się bawią, świętują, pracują, jedzą i jak walczą. W każdym z 24 - minutowych odcinków nie zabraknie przewodnika, który poprowadzi nawet przez najbardziej skomplikowane zagadnienia. 13:25 LUDZIE I PSZCZOŁY - PAN JUREK Cykl dokumentalny, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Zdjęcia: Miłosz Kasiura Opowieść o ludziach zafascynowanych pszczołami, których życie nieodłącznie związane jest z cyklem hodowli tych owadów. Dla nich hodowla pszczół jest treścią życia, pasją, oddechem od rutynowego trwania, ucieczką od presji życia. Każdy odcinek to osobna historia jednego bohatera. 14:00 OPOWIEŚCI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEGO LASU - ZIMOWY CZAS (STORIES OF THE MEDITERRANEAN FOREST) Cykl dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jose Antonio Vallejo Sześcioodcinkowy cykl opowieści o przyrodzie w rejonie Morza Śródziemnego, które jest jednym z najbardziej bogatych biologicznie i krajobrazowo regionem planety. To skrzyżowanie Europy, Azji i Afryki. Jest uważane za jedno z miejsc bujnego rozkwitu bioróżnorodności na Ziemi. W jego różnych siedliskach żyje ogromna liczba unikalnych dla regionu gatunków zwierząt i roślin. Basen Morza Śródziemnego znajduje się w jednej ze stref umiarkowanych planety. Klimat subtropikalny sprawia, że zimą jest tu chłodniej i wilgotniej, latem gorąco i sucho, a jesienią i wiosną łagodnie i deszczowo. Ten region zamieszkany przez ludzi od ponad 8000 lat doświadczył dramatycznych zmian, ale mimo to nadal należy do najbardziej biologicznie zróżnicowanych na świecie. Od bagien po wysokie pasma górskie, od lasów dębowych i korkowych po lasy sosnowe wysoko w górach. Wszystkie one są domem dla tysięcy gatunków zwierząt i roślin, których ścieżki krzyżują się podczas ich życiowych przygód. A każdy z nich ma swoją historię do opowiedzenia. Odc. 1 Zimowy czas; Odc. 2 Las stuletnich dębów; Odc. 3 Królowa Nocy; Odc. 4 Ukryci mieszkańcy Sierra Morena; Odc. 5 Opancerzony wojownik; Odc. 6 Opowieści wiosenne. 15:00 ZDUMIEWAJĄCA AMERYKA POŁUDNIOWA - ODC. 1 AMAZONIA: JEDNA DŻUNGLA, WIELE ŚWIATÓW (WILDEST LATIN AMERICA) Cykl dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2012 Reżyseria: Allison Bean, Bill Markham Niezwykła przyroda i kultura Ameryki Południowej. Pierwszy odcinek przenosi widza do największego obszaru lasów równikowych na ziemi. Tak wielkiego, że sam generuje połowę swoich opadów. To Amazonia. W tym królestwie bioróżnorodności można znaleźć 1/3 gatunków flory i fauny występujących na całej planecie. Amazonia to jednak nie jeden, ale wiele światów; niezwykłe połączenie różnorodnych, kontrastujących często ze sobą elementów, które zwierzęta i ludzie nauczyli się wykorzystywać na niezliczone sposoby. 16:05 PIERWSZE ZWIERZĘTA ŚWIATA (FIRST ANIMALS) Film dokumentalny, 50 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Andrew Gregg Film dokumentalny o niezwykłych odkryciach paleontologicznych w Kolumbii Brytyjskiej, która była kiedyś dnem starożytnego oceanu. Pięćset milionów lat później odkryto w Burgess niezwykłe skamieliny z łupków, które zmieniły nasze rozumienie ewolucji. Wraz z paleontologiem dr. Jeanem Bernardem Caronem i jego zespołem, zobaczymy jak wydobywano okazy. Te znaleziska z epoki kambryjskiej zostały następnie przeniesione do muzeum, gdzie naukowcy próbują zinterpretować, jak zwierzęta wyglądałyby i jak się zachowywały. Dzięki pomocy komputerów i grafikom w 3D, poznamy ich życie podczas eksplozji kambryjskie. 17:05 KLEJNOTY ALP, WIELKIE JEZIORA WŁOCH - ODC. 1 MAGGIORE (JEWELS OF THE ALPS - ITALY'S GREAT LAKES) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Mi - Yong Brehm Pięcioodcinkowa seria dokumentalna, opowiadająca o najpiękniejszych alpejskich jeziorach zwanych Klejnotami Alp. W tej serii poznamy pięć największych z nich: jezioro Maggiore, jezioro Como, jezioro Iseo, jezioro Lugano i jezioro Garda. Każdy film przedstawia jedno z nich, ukazując nam wyjątkowe środowisko naturalne w cyklu zmieniających się pór roku oraz przybliżając miejscową ludność ze szczególnym powiązaniem z jeziorem. Wszystkie pięć jezior powstało z lodowców. Są unikalne w Europie jako połączenie dwóch kontrastujących ze sobą światów: miejsca, w którym spotykają się środowiska alpejskie i śródziemnomorskie. Wyrafinowany widok z helikoptera na niezwykłe cechy terenu - od alpejskich szczytów po płaską równinę doliny rzeki Pad. Królestwo zwierząt w Górnych Włoszech kryje w sobie wiele niespodzianek. Stado dzikich jeleni nad jeziorem Como, mała salamandra ognista, która jest uderzająco podobna do podwodnego smoka, czy świstaki na warcie przy ujściu ich nory nad jeziorem Garda. Odwiedzamy osoby, których życie jest ściśle związane z jeziorami. Ich historie: autentyczne i nieoczekiwane. Towarzyszymy speleologom w wyprawie do niezbadanej wcześniej wapiennej jaskini nad jeziorem Iseo; spotykamy mężczyznę uprawiającego herbatę nad jeziorem Maggiore; a nad jeziorem Como 94 - letnia Nonna Pupa pokazuje nam, jak zamieniła wysypisko śmieci w wyjątkowy ogród. Odcinek 1. Jezioro Maggiore (Lago Maggiore) to drugie co do wielkości jezioro we Włoszech, leżące na granicy Włoch i Szwajcarii, około 80 km od Mediolanu. Nad taflą turkusowej wody górują zaśnieżone masywy Alp. Starożytni Rzymianie nazywali ten akwen Lacus Verbanus, od bujnie porastającej go werbeny. Do dziś można podziwiać wspaniałą śródziemnomorską roślinność, występującą tu dzięki łagodnemu klimatowi. Na jeziorze Maggiore znajduje się 11 wysp. Najpopularniejszą z nich jest, najbliższa stałego lądu, Isola Bella, czyli Piękna Wyspa. Nazwana została na cześć Isabelli D'Addy, hrabiny Borromeo. W centralnej części wyspy znajduje się wspaniały pałac w stylu barokowym, nazwany od jego fundatorów i właścicieli Pałacem Boromeuszy. W Szwajcarii, w kantonie Ticino znajduje się jest jedna czwarta jeziora Maggiore. Oszałamiająco piękne widoki górskich masywów, rześkie powietrze, łagodny klimat sprawiają, że ta część jeziora również jest warta uwagi. Kanton jest włoskojęzyczny, wpływy Italii są tutaj widoczne w architekturze, kuchni oraz w mieszance włoskiego i szwajcarskiego stylu życia. 18:05 SHOWRUNNERZY: JAK SIĘ ROBI SERIAL (SHOWRUNNERS) Film dokumentalny, 55 min, Irlandia/Izrael, 2014 Reżyseria: Des Doyle Film dokumentalny o pracy showrunnerów - ludzi którzy w procesie produkcji filmowych, a zwłaszcza seriali, odgrywają mało znaną przeciętnemu widzowi, ale bardzo ważną i odpowiedzialną rolę. Funkcjonują oni raczej na rynku wielkich amerykańskich produkcji. Są odpowiedzialni za tworzenie, pisanie i nadzorowanie każdego elementu w największych produkcjach seriali telewizyjnych w Stanach Zjednoczonych, takich jak "Lost", "Alias", "House of Lies" i "Big Bang Theory". Poznamy kulisy powstawania słynnych seriali telewizyjnych. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - TOSKANIA. PIĘKNA ITALIA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i słynne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 PORTRETY DOKUMENTALNE. S.II - PETRO ALEKSOWSKI Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 2022 Panorama polskiego dokumentu. Filmowe portrety twórców, ich droga artystyczna i twórczość na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem odcinka jest Petro Aleksowski. 20:50 PAPCIO CHMIEL Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2020 Reżyseria: Petro Aleksowski, Petro Aleksowski Film dokumentalny prezentujący Henryka Chmielewskiego - wybitną postać polskiej sztuki komiksu. Filmowy portret "Papacia Chmiela" oczami jego 11 - letniego fana, prowadzącego swój program literacki, w którym recenzuje książki. Marzeniem entuzjasty literatury jest spotkanie z Papciem i przeprowadzenie z nim wywiadu do swojego wloga. W filmie śledzimy próby kontaktu Olafa z jego Mistrzem. Olaf spotyka znawców tematu: krytyków, publicystów, artystów, uczestniczy w wydarzeniach specjalnych dla fanów. Poznaje historię swojego bohatera, zarówno zawodową, jak i osobistą. Duży nacisk został położony na przeżycia Henryka Chmielewskiego w trakcie powstania warszawskiego. Niejako drugą pierwszoplanową postacią filmu jest Tytus, czyli uczłowieczona, a wręcz spersonifikowana małpa. Projekt jest poświęcony również genealogii tej postaci. Użycie kilku technik rejestracyjnych, od klasycznej zdjęciowej po animowaną. Wykorzystano materiały archiwalne oraz efekty wizualne. 21:55 PRZERWANA MISJA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Petro Aleksowski Pierwszy polski dokument pokazujący misję Afganistan przez pryzmat strat poniesionych przez trwale poszkodowanych polskich żołnierzy. Głównymi bohaterami dokumentu są czterej młodzi mężczyźni, dla których marzeniem życia była armia i spełnieniu tego marzenia podporządkowali swoje życie. Sprawdzianem męskości i żołnierskich umiejętności miał być wyjazd na misję. Utrzymywane w tajemnicy, skrywane w pamięci żołnierzy prawdziwe oblicze polskiej misji jest bazą dla konstrukcji akcji i dramaturgii filmu. Bohaterowie podejmując decyzję o wyjeździe na misje byli w związkach rodzinnych, a mimo to zdecydowali sami, bez konsultacji z najbliższymi. Dziś, kiedy trzeba zapłacić za swoją decyzję, kosztami tej spłaty obciążają właśnie najbliższych. Autor filmu, nawiązując dialog, w którym zadaje pytania niewygodne dla weteranów, staje się dla nich kolejnym wyzwaniem zmuszając do pierwszych od czasu wypadku tak szczerych wyznań. Film bogato zobrazowany oryginalnymi zdjęciami nakręconymi przez żołnierzy w Afganistanie. 22:55 DŻEM Film dokumentalny, 45 min, Polska, 1994 Scenariusz i reżyseria: Petro Aleksowski Dokumentalny film muzyczny opisujący drogę do kariery zespołu "Dżem". W filmie pokazano losy wszystkich muzyków zespołu z wyeksponowaniem roli wokalisty Ryszarda Riedla. W filmie fragmenty koncertów i teledyski, w zakończeniu sekwencja z pogrzebu Ryszarda Riedla. 23:50 NARODZINY STOCZNI Reportaż, 22 min, Polska, 1976 Autor: Danuta Małek Zdjęcia: Lech Rydliński Morska Stocznia Remontowa w Świnoujściu powstała w latach 70. XX wieku. Młoda stocznia zatrudniała młodą kadrę pracowników, którzy odkryli tutaj dla siebie perspektywy rozwoju. Specjalistów kształciło przyzakładowe technikum i szkoła zawodowa. Stocznia naprawiała statki polskich i zagranicznych armatorów. Nie brakowało zamówień, zakład rozwijał się, rozbudowywał, a jego pracownicy planowali w nim swoją przyszłość. 00:20 NOTACJE - LEOPOLD KOZŁOWSKI. PARTYTURY W SERCU Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2014 Autor: Agnieszka Chmielińska Bohater opowiada o swoim rodzinnym miasteczku Przemyślanach. Podkreśla, że było to miejsce szczególne - miasteczko gorących serc, gdzie różne narodowości żyły ze sobą w zgodzie i harmonii. Tu upływało szczęśliwie dzieciństwo bohatera. Jego dom rodzinny przepełniony był muzyką. Urodził się bowiem w rodzinie klezmerów. Kim jest klezmer? - dowiadujemy się z opowieści. Męska część rodziny stanowiła zespół klezmerski. Leopold, już jako chłopiec, pobierał lekcje muzyki i uczestniczył w koncertach zespołu. Beztroskie chwile dzieciństwa przerwał wybuch wojny. Bohater opowiada o tragicznych losach wojennych, swoich i swojej rodziny, o tym, że najbliżsi padli ofiarą Holocaustu. Bohaterowi udało się jednak przeżyć. Twierdzi, że uratowała go muzyka. Przez całą wojnę nie porzucił akordeonu. Grał żywym, grał umierającym, grał rozstrzelanym. 00:40 PAN WŁADECZEK WOLONTARIUSZ Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2006 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Piotrowski Zdjęcia: Krzysztof Tusiewicz Od 1988 roku w Chicago, pośród tamtejszej Polonii działa Fundacja "Dar serca", która ratuje życie dzieciom z Polski. Każda tego typu organizacja nie może działać bez ludzi dobrego serca, bez sponsorów i licznej rzeszy wolontariuszy. Jednym z nich jest Władysław Gnarowski, popularnie zwany panem Władeczkiem. Historia kilku dni z życia wolontariusza pana Władeczka to rodzaj hołdu i podziękowania dla Fundacji oraz licznie zgromadzonych wokól niej sponsorów i wolontariuszy, za życie i zdrowie ponad 300.dzieci z Polski, którym wykonano operacje będące ich ostatnią szansą na normalne życie. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POKONAĆ ŻYWIOŁ Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski "Pokonać żywioł" W warsztacie Jerzego Gruchalskiego w Ślesinie odradza się wyjątkowy szybowiec, na którym ostrogi lotnicze zdobywali niemal wszyscy wybitni polscy piloci. Edukacja lotnicza zaczynała się bowiem od startu ze zbocza z naciągiem gumowym, a takim szkolnym pierwszym aparatem latającym była konstrukcja sprowadzająca się do belki z fotelem, którą zaopatrzono w skrzydło i stery. To właśnie Wrona. Szybowiec Wrona był pierwszą konstrukcją, jaką opracowano w nowo utworzonych warsztatach szybowcowych w Warszawie. Prototyp zbudowano na początku 1932 roku i na wiosnę na polu mokotowskim w Warszawie oblotu dokonał Szczepan Grzeszczyk. Szybowiec przeszedł testy i został skierowany do produkcji seryjnej. Ponadto konstruktor udostępnił dokumentację (za opłatą 50 złotych za dokumentację i 20 zł za licencję), która pozwalała na budowanie szybowca przez lokalne kluby szybowcowe. Warsztaty szybowcowe sprzedawały również materiały do budowy szybowca oraz gotowe elementy konstrukcyjne, które pozwalały ograniczyć pracę pasjonatów szybownictwa wyłącznie do montażu. Licencję kupiło od nas wiele krajów na świecie, teraz zaś przyszła pora, by Wrona znowu wzbiła się w powietrze. 02:05 MIASTO Z PIASKÓW I SERC. STALOWA WOLA. Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Tadeusz Arciuch Film opowiada o wielkim projekcie o nazwie Stalowa Wola i ludziach, którzy go realizowali. Stalowa Wola to największa inwestycja w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego, a powstała w imponującym tempie w latach 1937 - 1938. Dwa lata i trzy miesiące wystarczyły, aby od wbicia łopaty pod fundamenty przestrzelać pierwszą armatę, wyprodukowaną w nowo powstałych zakładach. Miejsce pod te inwestycje zostało starannie wybrane, choć było absolutnie dziewicze, pozbawione jakiejkolwiek infrastruktury oprócz linii kolejowej. Miasto i hutę wybudowano w błyskawicznym tempie dzięki dobremu planowi, sprawnemu zarządzaniu oraz dzięki poświęceniu budowniczych - pionierów. Stalowa Wola powstawała w atmosferze wielkiego entuzjazmu ludzi, którzy zjechali tu prawie ze wszystkich stron Polski. A powstały tu od zera nie tylko zakłady przemysłowe, ale i nowoczesne miasto wraz z elektrownią i całą niezbędną infrastrukturą. Wokół Stalowej Woli narastała legenda, powstawały o niej reportaże, filmy a nawet piosenki, ale niestety wspaniały rozwój tego miasta przerwała wojna. Stalowa Wola ma swój klimat, urok dawnych, przedwojennych lat, kiedy wszyscy chcieli zrobić coś dla Ojczyzny, często płacąc najwyższą cenę. 03:10 WYKLUCZENI Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2017 Reżyseria: Artur Dziurman Film dokumentalny o krakowskiej grupie Integracyjnego Teatru Aktora Niewidomego. Obraz w reżyserii Artura Dziurmana stanowi osobisty portret zespołu aktorskiego działającego w teatrze ITAN. W "Wykluczonych" członkowie grupy opowiadają o swoim życiu, pracy artystycznej, problemach i marzeniach. Film przedstawia niełatwą sytuację, w jakiej znaleźli się twórcy oraz to, jak mimo przeciwności radzą sobie z tworzeniem spektakli i codziennością. Ukazuje aktorów w okresie pracy nad przedstawieniem "Starsi panowie dwaj" (na podstawie dorobku Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego), w którym oprócz stałego zespołu występują również Bohdan Łazuka i Jacek Fedorowicz. To muzyczne widowisko scala wszystkie postaci występujące w filmie. Ukazuje także pełne możliwości i talent aktorów jedynego w Polsce zawodowego, integracyjnego teatru osób z dysfunkcją wzroku.