TVP Historia Wtorek, 25.04.2023 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 25 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1792 - we Francji użyto zmodyfikowanego przez dr. Guillotina urządzenia do uśmiercania skazańców, nazwano je gilotyną; 1938 - zmarł Aleksander Świętochowski; 1943 - Moskwa zerwała stosunki z rządem RP; 1988 - strajk komunikacji miejskiej w Bydgoszczy, początek pierwszej od stanu wojennego fali strajków; 07:00 EPITAFIA KATYŃSKIE - TADEUSZ NODZYŃSKI Cykl dokumentalny, 3 min, Polska, 2010 Scenariusz: Paulina Brzezińska, Maciej Dancewicz, Marek Drążewski, Paweł Pawlicki, Piotr Weychert, Muzyka: Monika Cybulska, Monika Cybulska TADEUSZ NODZYŃSKI Mojego ojca, doktora Tadeusza Nodzyńskiego, ordynatora Oddziału Otolaryngologicznego znali wszyscy, był postacią charakterystyczną dla przedwojennego Krakowa. Był człowiekiem pełnym humoru, bohaterem niezliczonych anegdot. Mówiono, że jednym z najprostszych sposobów zorientowania się, w jakiej fazie jest operacja, było wsłuchanie się w odgłosy dochodzące z sali operacyjnej. Jeżeli słyszało się krakowiaczka, to wiadomy znak - doktor już szył i zawsze wtedy śpiewał. Jego pasją była motoryzacja, ale też nie opuszczał żadnej z krakowskich wystaw psów rasowych, które uwielbiał. Został komendantem szpitala w Przemyślu, który potem ewakuowano do Tarnopola. Tam się odnaleźliśmy. Pewnej listopadowej nocy do drzwi załomotało NKWD, kazano mu się ubrać i iść. Pobiegłyśmy za nimi. Budynek otoczony był wojskiem. Stało tam wiele ciężarówek, przykrytych plandekami. Noc była mroźna, oni bez ciepłych ubrań. Jakiś litościwy żołnierz uległ prośbom matki i wpuścił mnie na chwilę. Duża zadymiona sala i tłum roztrzęsionych mężczyzn. Ojciec przytulił mnie, kazał modlić się i wierzyć, że wróci. Inni pchali mi do kieszeni karteczki z adresami, które potem matka wysłała. Żołnierz bał się i kazał mi wyjść. Potem wyprowadzano ich pojedynczo, z rękami do tyłu. Kiedy wyprowadzali ojca, podbiegłam i zarzuciłam mu na szyję swój mały szalik. W tym momencie ktoś uderzył mnie w twarz, usłyszałam krzyk ojca, wrzucono go do ciężarówki. Późno w nocy odjechali. Trafił do obozu w Starobielsku, a stamtąd wiosną 1940 roku wywieziono go do Charkowa. Tam w piwnicznej celi więzienia NKWD podobnie jak tysiące innych jeńców został zamordowany. 17 czerwca 2000 roku w Charkowie uczestniczyłam w pogrzebie mojego ojca doktora Tadeusza Nodzyńskiego. 07:10 WOJENNE DZIEWCZYNY S.III - ODC. 38 (SERIA III ODC. 12) Serial wojenny, 44 min, Polska, 2019 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Wojciech Lepianka Aktorzy: Wanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Danuta Stenka, Sebastian Jasnoch, Marcin Korcz, Mathias Gall, Mickey Hardt, Robert Gonera, Magdalena Smalara Przytuleni do siebie Andrzej z Marysią marzą o wspólnej przyszłości. Tęsknią za Anią, która jest teraz u sióstr w Nałęczowie. W laboratorium Keller rozmawia z Wolfgangiem. Doktor uważa, że Szczęsny powinien być obecny przy próbach poligonowych. Wolfgang daje do zrozumienia, że po zakończeniu prac pozbędą się Szczęsnego. W dowództwie Ewa przekazuje Krukowi meldunek. Obecna tam Leokadia jest zdenerwowana odpowiedzią z Londynu. Opiekun Kellera daje do zrozumienia, że chciałby pojechać na Kozią. Leon zadowolony z osiągniętego celu, wyraża zgodę. W pokoju Ewa przekazuje mu rzeczy od Kruka, mały aparat i mikrofilmy. Leon okazuje Ewie uczucie. Mówi, że jak to wszystko się skończy, chciałby ją zabrać do swojego domu w Szwajcarii. 08:30 HISTORIA POLSKI - STUDIUM ZBRODNI - ZAGŁADA SZTETLA W ŁOMAZACH Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tadeusz Doroszuk, Małgorzata Orłowska Scenariusz: Tadeusz Doroszuk, Małgorzata Orłowska Zdjęcia: Wojciech Pacewicz, Michał Wilczopolski, Paweł Iwaniuk Film ten jest opowieścią o Zagładzie około 2000 Żydów, mieszkających w getcie w Łomazach, w powiecie bialskim, których bestialsko wymordowali żołnierze 101. Rezerwowego Batalionu Policji, w ramach akcji Reinhardt. Masakra z 18 sierpnia 1942 rok. odbiła się szerokim echem w regionie. Opisał ją miejscowy kronikarz, będący w tym czasie tłumaczem w gminie. Po wojnie, w latach 60. zbrodniami dokonanymi przez 101. Batalion zajął się sąd w Hamburgu. Na podstawie dokumentów procesowych i relacji powołanych świadków amerykański historyk Christopher Browning napisał książkę zatytułowaną "Zwykli ludzie. 101 Policyjny Batalion Rezerwy i < ostateczne rozwiązanie > w Polsce". Tam właśnie znajdujemy materiały procesowe dotyczące masakry w Łomazach. Szeroko została ona opisana także w "The Lomaz Book. A memorial to the Jewish Community of Lomaz Ed. Yitzak Alperovitz", pozycji wydanej w Tel Awiwie w 1994 roku oraz w książce izraelskiego historyka Meira Garbarza Govera "Zwykli Żydzi". 101. Batalion na terenie dystryktu lubelskiego dokonał szeregu potwornych zbrodni. Największe to: Łomazy (2000 straconych Żydów) i Józefów Biłgorajski (1500 straconych). Łomazy stanowią szokujące, a zarazem perfekcyjne studium zbrodni, jakiej dokonali zwykli Niemcy na społeczności żydowskiej. O masakrze opowiadają: ocaleni Żydzi, historycy z USA, Niemiec, Izraela i Polski, regionaliści, inicjatorzy upamiętnienia mordu poprzez budowę pomnika, najstarsi mieszkańcy Łomaz. 09:40 SENSACJE XX WIEKU - TRAGEDIA NA PUSTYNI Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 1992 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym wydaniu: operacja "Miska ryżu", która miała miejsce 24 kwietnia 1980 roku. Celem operacji było uwolnienie amerykańskich zakładników, więzionych w Teheranie od ponad pół roku. 10:10 SENSACJE XX WIEKU - CZERWONY BARON Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program opowiada historię samolotów myśliwskich, które zrewolucjonizowały sposób prowadzenia współczesnych wojen. Ich skonstruowanie wywołało zmiany w taktyce bitew powietrznych, m.in. podczas walk stoczonych przez asa tamtych czasów, Manfreda von Richthoffena zwanego "Czerwonym Baronem". 10:35 OSTATNI ŚWIADEK Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2005 Reżyseria: Paweł Woldan Scenariusz: Paweł Woldan Zdjęcia: Andrzej Adamczak Muzyka: Andrzej Krauze Filmowa opowieść o zmarłym w 1997 r. w wieku 98 lat Stanisławie Swianiewiczu, profesorze ekonomii Uniwersytetu Wileńskiego, gorącym patriocie i prawym, dzielnym człowieku. Urodzony w stolicy Inflant, Dźwińsku, syn budowniczego kolei i nauczycielki niemieckiego, młody Swianiewicz brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej 1920 r. i został nawet odznaczony Krzyżem Walecznych. Studia rozpoczęte w Moskwie przed rewolucją październikową kontynuował po powrocie do cywila na otwartym po 87 latach przerwy Uniwersytecie Wileńskim. Tam poznał też swą przyszłą żonę, Olimpię. Ekonomista, ale także dziennikarz i publicysta polityczny, był Swianiewicz zwolennikiem federalistycznych idei Piłsudskiego, zdecydowanym przeciwnikiem przyłączenia Wilna do Polski. Uważał je bowiem za miasto bardzo litewskie. Przy jego współudziale powstał tam Instytut Naukowo - Badawczy Europy Środkowo - Wschodniej. Ale jego długie i bogate życie naznaczyło w największym stopniu jedno wojenne doświadczenie. Gdy wybuchła II wojna, powołany do wojska Swianiewicz wyruszył jako dowódca kompanii gospodarczej na front. Niestety, pod koniec września on i tysiące jego towarzyszy znalazło się w sowieckiej niewoli. W pierwszych dniach listopada 1939 r. trafił do obozu w Kozielsku, skąd kilka miesięcy później wraz z innymi oficerami ruszył pociągiem w kierunku Smoleńska. Na stacji Gniazdowo nieoczekiwanie wywołano go, umieszczono w innym wagonie. Stamtąd obserwował, jak jego współtowarzyszy podróży ładowano do autobusu z zamalowanymi szybami i dokądś wywożono. Autobus kursował wiele razy, wożąc kolejne grupy. Nigdy więcej ich nie ujrzał. Sam trafił najpierw do więzienia w Smoleńsku, później do moskiewskiej Łubianki. Bezpodstawnie oskarżony o szpiegostwo, został skazany na 8 lat łagru i wywieziony na daleką północ, do okręgu Komi. Miesiącami cierpiał głód, harował ponad siły, o mało nie umarł z wycieńczenia. Udało mu się stamtąd wydostać dopiero w kwietniu 1942 r. na mocy porozumienia Sikorski - Majski, umożliwiającego Polakom wstępowanie do armii gen. Andersa. Na próżno usiłował się dowiedzieć, co się stało z tysiącami jego kolegów z Kozielska. Dopiero kiedy w kwietniu 1943 r. berlińskie radio podało wiadomość o wykryciu zbiorowych mogił polskich niedaleko Smoleńska, domyślił się prawdy. Pod wpływem tego doświadczenia przystąpił do spisywania swoich wspomnień - on, ostatni świadek wydarzeń poprzedzających katyńską masakrę, która zdaniem profesora była zemstą Rosjan za przegraną 1920 r. W końcu 1943 r. został doradcą rządu polskiego w Londynie. Po wojnie nie mógł już wrócić do kraju, a próba ściągnięcia do siebie rodziny skończyła się niepowodzeniem. Swianiewicz musiał więc sam rozpocząć nowe życie. Zaczął wykładać na angielskich uczelniach, przez parę lat przebywał na Dalekim Wschodzie jako rzeczoznawca UNESCO, a w 1958 r. został wykładowcą London School of Economics. Po 18 latach rozłąki spotkał się wreszcie z żoną i dziećmi. W Wielkiej Brytanii wydał m.in. książkę o działalności NKWD, ale dziełem jego życia pozostanie opublikowana w paryskiej "Kulturze" książka "W cieniu Katynia" - rzetelna, prawdziwa, obiektywna. Od 1963 r. aż do emerytury był związany z uniwersytetem St. Mary's w kanadyjskim Halifaxie. Do Polski przyjechał dopiero po zmianie ustroju, ale już nie zdecydował się na zamieszkanie tu na stałe. Pochowano go koło ukochanej żony w Halifaxie. W filmie o profesorze Swianiewiczu mówią m.in. Czesław Miłosz i prof. Stanisław Stomma, którzy znali go z czasów wileńskich, a wypowiedzi nagrali na krótko przed śmiercią, oraz dzieci profesora: Bernadetta, Maria i Witold. W filmie wykorzystano archiwum rodzinne Swianiewiczów, liczne materiały archiwalne oraz zdjęcia inscenizowane. 11:40 SPÓR O HISTORIĘ - POLSKIE ZWYCIĘSTWA. KŁUSZYN 1610 Debata, 30 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller 4 lipca 1610 roku pod Kłuszynem doszło do starcia pomiędzy liczącymi około 7 tys. żołnierzy oddziałami polskimi dowodzonymi przez hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego a armią moskiewską pod dowództwem kniazia Dymitra Szujskiego oraz szwedzkimi posiłkami dowodzonymi przez Jakuba Pontussona De la Gardie. Siły sprzymierzone liczyły około 35 tys. ludzi. Zwycięska bitwa otworzyła Żółkiewskiemu drogę do zajęcia Moskwy. W obliczu klęski bojarzy zdetronizowali cara Wasyla Szujskiego i złożyli przysięgę na wierność królewiczowi Władysławowi, synowi Zygmunta III Wazy. 12:15 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - OD PROWOKACJI DO KONFRONTACJI Magazyn, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Prowadzący: Andrzej Mietkowski Prawdopodobieństwo dużej eskalacji ze strony Rosji oceniamy jako niewysokie - mówił minister obrony Ukrainy zaledwie sześć dni przed agresją. Waszyngton był innego zdania. Tam armia kremlinologów od lat analizuje ryzyka, dlatego mają zakodowane, że w Rosji od prowokacji do eskalacji prowadzi niedaleka droga. O prowokacjach ze strony Rosji i zaostrzeniu geopolityki mówią dr hab. Daniel Boćkowski - specjalista ds. Rosji i byłego obszaru ZSRS; dr hab. Sławomir Cenckiewicz - dyrektor Wojskowego Biura Historycznego, oraz Barbara Włodarczyk - dziennikarka, w latach 2004 - 2009 korespondentka TVP w Moskwie. 13:55 AMERYKA, OJCZYZNA PRZYBYSZÓW - ODC. 2/2 (HOW THE WORLD MADE AMERICA) Film dokumentalny, 99 min, USA, 2017 Dokument opowiada historię Stanów Zjednoczonych i ludzi, którzy je stworzyli i ukształtowali. Jest kroniką imigracji grup etnicznych z różnych stron świata, przybliża związane z tym wydarzenia historyczne, takie jak holenderski handel futrami, stworzenie znaczka pocztowego przez irlandzkich imigrantów, kalifornijska gorączka złota, masowa imigracja Niemców na pomoc armii Unii podczas wojny secesyjnej, wielka migracja Afroamerykanów na północ i zachód Stanów oraz budowa Kolei Transkontynentalnej, która skróciła czas podróży ze wschodu na zachód Ameryki z sześciu miesięcy do jednego tygodnia. Dzięki wywiadom z potomkami imigrantów, których opowieści ubarwiają narrację, oraz mapom prezentującym etapy zaludnienia Stanów, ta niezwykle barwna seria dokumentalna pokazuje, że imigracja nie tylko zmieniła Stany Zjednoczone, ona jest wpisana w ich historię. 15:40 WŁADYSŁAW SZPILMAN 1911 - 2000 - WŁASNYMI SŁOWAMI Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2004 Reżyseria: A.Marek Drążewski Zdjęcia: Sławomir Wrzosiński Jeszcze na dwa dni przed kapitulacją Warszawy w tragicznym wrześniu 1939 roku Władysław Szpilman, wówczas już znany polski kompozytor i pianista, grał utwory Chopina w Polskim Radiu. Wraz z kapitulacją stolicy i katastrofą polskiego państwa rozpoczął się ciężki okres niemieckiej okupacji. Z dnia na dzień Szpilman pozostał bez środków do życia. Za namową ojca, wraz z resztą swojej rodziny, zaczął szukać zajęcia. Przez krótki czas grał w kawiarni "Nowoczesna", ale artyście nie odpowiadała złożona głównie z handlowców publiczność. Znacznie dłużej Władysław występował w kawiarni "Sienna 16" oraz w położonej na terenie getta "Sztuce". Zwłaszcza angaż w tym ostatnim miejscu utkwił Szpilmanowi w pamięci. W "Sztuce" było bardzo mało Niemców, którzy unikali getta. Władysław często jednak widział tragedie rozgrywające się w wydzielonej dla ludności żydowskiej części Warszawy. Wkrótce i jego rodzinę miał dosięgnąć cios. Dokument powstał na podstawie wywiadu przeprowadzonego z Władysławem Szpilmanem przez Jerzego Diatłowickiego i Andrzeja Marka Drążewskiego. Wybitny kompozytor i pianista cofnął się w nim m. in. do czasów swoich dramatycznych przeżyć w okupowanej Warszawie. Do dziś Szpilman z wielkim żalem wspomina ostateczne rozstanie z rodziną na Umschlagplatz. Ojca, matki, brata i sióstr nie zobaczył już nigdy więcej. Jemu życie ocalił żydowski policjant, który, rozpoznawszy Władysława, wypchnął go z wagonu pociagu zabierającego ludzi na śmierć do Treblinki. Szpilman przywołuje w pamięci długie lata i miesiące, przez które potem się ukrywał. Bez dokumentów, domu i dobytku zginąłby, gdyby nie przyszli mu z pomocą przyjaciele i znajomi. Wielokrotnie zmieniał miejsce pobytu: Noakowskiego 10, Puławska 83, Narbutta 17, Al. Niepodległości 223; do dziś pamięta adresy i ludzi, którzy ocalili mu wówczas życie. Szpilman wspomina także i straszne dni Powstania Warszawskiego, poszukiwanie kryjówki w wypalonych domach, spotkanie z niemieckim oficerem, który pomógł mu przetrwać i któremu zagrał Nokturn Chopina. Opowiada także o zimie przełomu lat 1944 i 1945, którą spędził w ruinach Warszawy, wreszcie też o wkroczeniu wojsk sowieckich i polskich do zniszczonej stolicy. Nie zabrakło także opowieści o latach powojennych, twórczości, występach w Kwintecie Warszawskim w latach 1962 - 1987. W historii Władysława Szpilmana, opowiedzianej przez niego samego niedługo przed śmiercią w 2000 roku, wykorzystano wiele materiałów archiwalnych, filmowych, ikonograficznych, a także muzycznych. 17:10 WOJENNE DZIEWCZYNY S.III - ODC. 39 (SERIA III ODC. 13) Serial wojenny, 43 min, Polska, 2019 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Wojciech Lepianka Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Danuta Stenka, Paweł Małaszyński, Marcin Korcz, Peter Wolf, Mathias Gall, Mickey Hardt, Robert Gonera, Katrin Buhring, Magdalena Czerwińska W dowództwie Leokadia przekonuje Marysię o konieczności zmiany miejsca pobytu. Całe miasto jest wylepione listami gończymi, z jej nazwiskiem i podobizną. Na poligonie Niemcy planują jutrzejszy test wystrzelenia pocisku. Wolfgang wraca do Warszawy z Leonem. Nadmienia, że wie o jego wypadach na Kozią. Chce tam z nim pojechać. Leon z Wolfgangiem udają się do burdelu. Po drodze Wolfgang zdradza, że Szczęsny będzie od rana na poligonie. Leon idzie z Ewą do pokoju, przekazuje jej mikrofilmy z dokumentacją. Zaskakuje go obecność Witka na Koziej. W dniu testu Witek organizuje zasadzkę. Są z nim Ewka, Olek, Mundek i Kobra. Na leśnej drodze blisko poligonu likwidują esesmana z kierowcą. Jednak w furgonetce nie ma Szczęsnego. Na poligonie Niemcy zajmują miejsca, do obserwacji próby. Leon dowiaduje się od Erwina, że po teście Szczęsny będzie tutaj zlikwidowany. Po komendzie "odpalanie" Leon pociąga Szczęsnego w kierunku motocykla. Uciekają w stronę lasu. Pocisk eksploduje tuż po starcie. Niemcy padają na ziemię. Wolfgang organizuje pościg. Leon ratuje Szczęsnego, sam ginie. W siedzibie abwery Schneider wręcza Wolfgangowi rozkaz wyjazdu na front wschodni. 19:00 HISTORIA POLSKI - BEZ PRAWA DO ŻYCIA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Waldemar Kowalski Scenariusz: Waldemar Kowalski Historia Holocaustu to nie tylko tragiczne wydarzenia, które rozegrały się w dużych ośrodkach martyrologii Żydów, lecz także w wielu innych miejscowościach. Film "Bez prawa do życia" przywraca pamięć o około 7 000 Żydów, których 19 października 1942 roku skierowano z getta we wsi Tarłów do Treblinki. Dokument pokazuje społeczność polsko - żydowską przed wojną, a później funkcjonowanie założonego tu getta. W filmie przedstawiono przede wszystkim portrety ofiar. Omówiono też mechanizm działania sprawców zbrodni, pokazano proces likwidacji getta i zagłady Żydów w obozie Treblinka II. Wydarzenia zostały przywołane zarówno poprzez relacje świadków, jak i unikalne zdjęcia oraz dokumenty archiwalne. Ich uzupełnieniem stał się głos badaczy historii, autorytetów naukowych. Likwidacja getta i wywózka do Treblinki wszystkich obywateli pochodzenia żydowskiego zamknęła 400 - letnią historię tarłowskich Żydów. Film wyprodukowany przez Muzeum II WŚ. , powstał w związku z 80. rocznicą akcji Reinhardt, w ramach której zgładzono około 2 000 000 Żydów. 20:50 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.II - ZWAŚNIENI BRACIA. ODC. 5/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 5/6) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwym okresie średniowiecznej Europy głodne władzy dynastie walczyły między sobą o dominację na kontynencie. Starli się krwią i żelazem na polach bitew, ale prawdziwa walka o władzę rozgrywała się na osobności. Za kamiennymi murami zamku znajdował się świat strategicznych sojuszy, cudzołóstwa, zdrady i morderstwa. Bezwzględna intryga rozdzieliła wiele legendarnych rodzin i ukształtowała sposób, w jaki rządzili swoimi imperiami. Te epickie wojny trwały przez wiele pokoleń i wstrząsały Europą i nadal rozbrzmiewają w niezliczonych hitach i serialach: "Królowie przeklęci" (The Accursed Kings), "Dynastia Tudorów" (The Tudors) czy w największym hicie współczesnej telewizji, jakim jest "Gra o tron" (Game of Thrones). 21:50 TU RADIO SOLIDARNOŚĆ Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Majchrzak, Grzegorz Sieczkowski Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski, Grzegorz Majchrzak Zdjęcia: Robert Jażdżyk Radio Solidarność po raz pierwszy nadawało w stanie wojennym 12 kwietnia 1982 roku w Warszawie. Była to inicjatywa podziemnych działaczy Solidarności i wieloletnich działaczy opozycji Zofii i Zbigniewa Romaszewskich. W odbiorze społecznym poza silnym emocjonalnym charakterem tej inicjatywy (w przeciwieństwie do podziemnej prasy trafiało również do ludzi niezaangażowanych w działalność opozycyjną, w tym związanych z władzami PRL, było to też pokazanie władzom, że po czterech miesiącach po wprowadzeniu stanu wojennego, represjach wobec demokratycznych struktur Związku i opozycji, opór trwa i jego uczestnicy dysponują nadal poparciem społecznym oraz zdolnościami organizacyjnym i technicznymi. Z punktu widzenia przekazywania informacji radio Solidarność ze względu na skalę nie mogło w żaden sposób konkurować z oficjalną propagandą reżimu wojskowego. Była to rola informacyjnie marginalna, ale symboliczne ogromna. Ta pierwsza transmisja miała wielkie znaczenie, bowiem pokazywała, że opór przeciwko władzy trwa i biorąc nawet pod uwagę ogólnie widoczne publiczne reakcje władzy, iż ma znaczenie. Audycje Radia Solidarność były szczególnie w 1982 roku wielkim psychologicznym wsparciem zarówno dla pozostałych działaczy opozycji demokratycznej jak i dla udręczonego warunkami życia w PRL społeczeństwa. 22:50 KARATE PO POLSKU Film obyczajowy, 88 min, Polska, 1982 Reżyseria: Wojciech Wójcik Scenariusz: Andrzej Dziurawiec Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Zbigniew Górny Aktorzy: Edward Żentara, Dorota Kamińska, Zbigniew Buczkowski, Jerzy Trela, Halina Buyno-Łoza, Bernard Ładysz, Piotr Grabowski, Stanisław Pąk, Franciszek Trzeciak, Michał Anioł Do sennego mazurskiego miasteczka przyjeżdżają dwaj przyjaciele plastycy - Piotr i Michał. Wkrótce pojawia się też piękna żona Piotra, Dorota. Cała trójka, jej sposób bycia, wygląd, są swego rodzaju wyzwaniem dla miejscowej grupy chuliganów, którym przewodzi Roman. Jedną z głównych postaci dramatu, który wkrótce się rozegra, będzie także krewny Romana, były kapitan AK. Piotr jest świetnym karateką, który chętnie demonstruje swoje umiejętności. Roman już niejeden raz ze swoją grupą brał udział w bójkach. Gdy więc dojdzie do konfliktu między miejscowymi a przybyszami, sytuacja stanie się bardzo dramatyczna. Sam reżyser o swoim filmie mówił: "Jest on skierowany przeciwko brakowi tolerancji, przeciwko ludziom, którzy uważają, że przemoc to jedyne rozwiązanie, a po części też przeciwko tym wszystkim, którzy uprawiają karate, kendo i inne sporty walki. Przyswajają sobie siłę i wyrachowanie wynikające z filozofii wiążącej się z tymi sportami, nie przyswajając sobie jednocześnie jej zasad (...) Gdy znajdą się w sytuacji podobnej do przedstawionej w filmie, to w sposób najbrutalniejszy, najbardziej bezwzględny wykorzystają swoje umiejętności, zapominając o filozofii, o tym, czemu sport walki powinien służyć". Film otrzymał wyróżnienie FIPRESCI na MFF w San Sebastian w 1983 r. 00:55 SENSACJE XX WIEKU - TRAGEDIA NA PUSTYNI Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 1992 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym wydaniu: operacja "Miska ryżu", która miała miejsce 24 kwietnia 1980 roku. Celem operacji było uwolnienie amerykańskich zakładników, więzionych w Teheranie od ponad pół roku. 01:25 SENSACJE XX WIEKU - CZERWONY BARON Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program opowiada historię samolotów myśliwskich, które zrewolucjonizowały sposób prowadzenia współczesnych wojen. Ich skonstruowanie wywołało zmiany w taktyce bitew powietrznych, m.in. podczas walk stoczonych przez asa tamtych czasów, Manfreda von Richthoffena zwanego "Czerwonym Baronem". 01:55 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DALEKO NA WSCHODZIE CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program publicystyczny poświęcony historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia przyczyny przystąpienia Japonii do wojny oraz przybliża kulisy jej ekspansji militarnej.