TVP Nauka Sobota, 29.04.2023 06:00 WAŻNE CZY NIEWAŻNE - ODC. 15 - OSZUKAĆ ŚMIERĆ. (WHY IT MATTERS: FUTURE TECH) Serial dokumentalny, 23 min, Wielka Brytania, 2022 Czym jest Metaverse? Jak możemy żyć ponad 100 lat? A czego możemy się nauczyć od otaczającego nas świata przyrody? Dołączymy do fanatyka technologii, Joshuy Lima, w jego podróży w przyszłość, aby odkryć najnowocześniejsze technologie, które zmieniają świat, jaki znamy. Od życia, pracy i zabawy w wirtualnym świecie po najnowsze osiągnięcia w dziedzinie technologii bezdotykowych i innowacji biomimikry. Od firm spożywczych wykorzystujących technologię blockchain w celu zabezpieczenia swojego łańcucha dostaw, po tych, którzy zarabiają na życie dzięki aplikacjom do przejmowania przejazdów, podróżujemy po całym świecie, aby dowiedzieć się, dlaczego to ma znaczenie. 06:25 SONDA 2 S.I - (1) Program popularnonaukowy, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Konrad Smuga Scenariusz: Tomasz Rożek, Michał Majak Prowadzący: Tomasz Rożek Wykonawcy: Prof. Andrzej Udalski, Wojciech Gołębiewski, Suzanne Dodd Odcinek "Voyager". Pierwszy odcinek Sondy został wyemitowany w TVP 8 września 1977 roku. Rozpoczął się informacją o wystrzeleniu w przestrzeń kosmiczną bliźniaczych sond Voyager. Trzy dni przed emisją programu z przylądka Canaveral na Florydzie wystartowała sonda Voyager 1 (Voyager 2 wysłany w kosmos kilkanaście dni wcześniej, 20 sierpnia 1977 roku). Obydwie sondy są dzisiaj najdalej od Ziemi poruszającymi się wytworami ludzkich rąk. Obydwie działają i dalej przesyłają informacje. Voyager 1 znajduje się ponad 100 jednostek astronomicznych od Ziemi, czyli 100 razy dalej niż Ziemia od Słońca i prawie 3 razy dalej niż Pluton od Słońca. Sygnał z Voyager 1, by dotrzeć na Ziemię, potrzebuje aż 14 godzin. Czego dowiedzieliśmy się dzięki misjom dwóch Voyagerów? Co dziś wiemy o kosmosie, a co wciąż jest dla nas tajemnicą? Jak dzisiaj badamy kosmos? Kiedy polecimy na inne planety? 07:00 JAK TO DZIAŁA - ODC. 137 KOGENERACJA Magazyn, 25 min, Polska, 2017 Autor: Radek Brzózka Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Dzięki rosnącej świadomości ekologicznej w naszym społeczeństwie coraz częściej pojawia się hasło smog i nawoływanie do walki o czyste powietrze. W dużej mierze przyczynami fatalnej jakości powietrza w Polsce są: niska emisja, samochody i rozproszone źródła ciepła oraz prymitywne paleniska opalane niewłaściwym surowcem. Jednym ze sposobów walki ze smogiem jest więc budowa miejskich sieci ciepłowniczych, w których generowanie energii cieplnej podlega rygorystycznym wymogom. Jeżeli przy okazji uda się zastosować kogenerację, czyli jednoczesne wytwarzanie energii cieplnej i elektrycznej, to zysk dla środowiska będzie podwójny. W tym odcinku wyjaśniamy zasadę produkcji energii elektrycznej i cieplnej w modelu kogeneracji. Wyjaśniamy też zasadę działania instalacji oczyszczania gazu oraz spalin. 07:25 JAK TO DZIAŁA - ODC. 138 JAK DZIAŁA ELEKTROWNIA WODNA I FARMA WIATROWA Magazyn, 25 min, Polska, 2017 Autor: Radek Brzózka Reżyseria: Malgorzata Kosturkiewicz W tym odcinku wyjaśniamy ogólną zasadę działania generatorów prądu. Mówimy także o tym, że przesył energii elektrycznej jest równie ważny jak jej produkcja. Wskazujemy główne konwencjonalne źródła energii elektrycznej w Polsce (węgiel brunatny i kamienny) i wyjaśniamy, dlaczego ten surowiec dominuje w naszym kraju. Wskażemy zasoby surowców naturalnych w Polsce, odwiedzimy centrum zarządzania siecią przesyłową. 07:55 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - /4/ (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. 08:50 CZY WIESZ, ŻE? - /291/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 09:30 CZY WIESZ, ŻE? - /293/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 10:00 POGODA - WYŚCIG KU PROGNOZIE (THE WEATHER: THE RACE TO FORECAST) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2019 Reżyseria: Stephane Begoin Film dokumentalny o najnowszych metodach prognozowania pogody. Meteorologia poczyniła ogromne postępy w ostatnich dziesięcioleciach. Aby dostarczyć najdokładniejszą prognozę pogody, naukowcy wysyłają satelity, opracowują coraz bardziej wyrafinowane modele komputerowe, wykonują coraz więcej pomiarów. Dzisiaj prognozy 24 - godzinne są wiarygodne w 95%, a prognozy 3 - dniowe w 80%. Raporty pogodowe są częścią naszego codziennego życia i nawet jeśli pogoda jest jednym z najpopularniejszych i najczęściej oglądanych programów telewizyjnych, publiczność nie wie, jak pozyskuje się wiedzę na ten temat. Jak naukowcy przewidują pogodę i co roku poprawiają swoje prognozy? Jak pomagają nam unikać katastrof? Prześledzimy te procesy począwszy od zapowiedzi śniegu w Japonii aż po aurę na pustyni w Namibii, od huraganów w Ameryce Środkowej po burze śródziemnomorskie, na pokładach łodzi lub samolotów badaczy czy też w stacjach wystrzeliwujących satelity ten dokument zapewnia wyjątkowe materiały zdjęciowe wykonane w największych aktualnie trwających misjach badawczych pogody; dodatkowo zobaczymy nowoczesne model pogodowe w 3D i ciekawe sekwencje graficzne. 11:00 KANAŁ AUGUSTOWSKI. DZIEŁO ŻYCIA IGNACEGO PRĄDZYŃSKIEGO Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Scenariusz: Leszek Wiśniewski Osią scenariuszową tego filmu jest dychotomia: człowiek i jego dzieło. Człowiek to Ignacy Prądzyński generał, inżynier, fortyfikator, genialny strateg i budowniczy. Dzieło to Kanał Augustowski, jeden z polskich cudów techniki, działający od blisko dwustu lat zabytek, od lat przygotowywany do wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. I człowiek, i jego dzieło są wprawdzie obecne w świadomości historycznej Polaków, nawet rozpoznawalne, ale Ignacy Prądzyński kojarzony jest głównie z powstaniem listopadowym, sytuowany gdzieś pomiędzy Chłopickim, Skrzyneckim i Bemem, zaś Kanał Augustowski znany głównie jako wakacyjna atrakcja turystyczna, często lokowany bywa gdzieś na Mazurach. Jak zwykle więc wiedza o rzeczach ważnych jest powierzchowna i stereotypowa. 12:00 TĘTNO PIERWOTNEJ PUSZCZY - WIELKI DOM Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 1995 Autor: Bożena Walencik, Jan Walencik Reżyseria: Bożena Walencik, Jan Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Krystian Matysek, Jan Walencik Wykonawcy: Krystyna Czubówna Film przyrodniczy opisujący Puszczę Białowieską, ostatnią znaczącą pozostałość pierwotnych puszcz w Europie. "Wielki dom" to opisanie ośmiu zbiorowisk leśnych występujących w puszczy, takich jak ols, bór bagienny, świerczyna na torfie, bór mieszany, dąbrowa świetlista, lęg i grąd. To także pokazanie zasad puszcz, m.in. pięter wielkiego domu: koron, pni, podszytu, runa, warstwy podziemnej, a także strefy wody. Przewodnikami po puszczy są autorzy filmu Bożena i Jan Walencikowie, którzy w swej wędrówce odkrywają przed nami nie tylko prawa przyrody, ale i klimat puszczy. 12:55 CZY WIESZ, ŻE? - /295/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:30 JAK TO DZIAŁA - EKOLOGIA - WODA Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Radosław Brzózka Prowadzący: Radosław Brzózka W odcinku poświęconym wodzie de facto opowiadamy o jej braku oraz o kurczących się zasobach wody pitnej na ziemi. Na początku programu Radek Brzózka zabiera nas nad Wisłę w okolicach Warszawy, aby pokazać, jak bardzo mało jest w niej wody. Susze zdarzały się zawsze, ale ostatnio są coraz częstsze i coraz bardziej oczywiste staje się, że o wodę musimy zacząć dbać. Co wiemy na temat wpływu zmian klimatu na dostępność wody oraz czy możemy zapobiec kryzysowi - na te pytania odpowiedzi szukamy w tym odcinku. Autor opowiada o konsekwencjach osuszania gruntów pod uprawę oraz budowy rowów melioracyjnych. W odcinku wędrujemy po Polsce od słonecznych i suchych wydm w Łebie aż po mokradła na południu kraju. Radek Brzózka, pasjonat nauki i techniki, znany widzom TVP m.in. z programu "Jak to działa?". Specjalnie dla TVP Nauka przygotował serię "Jak to działa - Ekologia", w której przybliża widzom naukowe rozwiązania służące ochronie naszej planety, bezpieczeństwu i komfortowi naszego życia. 14:00 PLANETA MOCY (PLANET POWER) Film dokumentalny, 40 min, Francja, 2018 Cała historia elektryczności opowiedziana w epickiej historii słonecznego samolotu Bertranda Piccarda, Solar Impulse. 15:00 RAPORT NAUKOWY - /30/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 15:30 GIGANCI NAUKI - PODBÓJ KOSMOSU Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Nasze Niebo, Słońce i Księżyc intrygowały już starożytnych ludzi wszystkich kultur, prawie 5 tysięcy lat temu i ta fascynacja wszechświatem trwa do dziś. Nam udało się dosięgnąć gwiazd. A nowe, lepsze technologie i eksperymentalne rozwiązania pozwalają widzieć i wiedzieć coraz więcej. W tym odcinku teleturnieju zapytamy o drogę od pierwszych koncepcji lotu w Kosmos do startu pierwszego pojazdu kosmicznego, o załogowe loty w Kosmos i udział w nich Polaków, o technologie kosmiczne, ich rozwój i zastosowanie w życiu codziennym, a także wyścig i współpracę między mocarstwami w podboju Kosmosu oraz spektakularne misje kosmiczne NASA i Europejskiej Agencji Kosmicznej. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. Teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 16:30 CZY WIESZ, ŻE? - /299/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 17:05 WIELKI, WSPANIAŁY POMYSŁ - /3/ (THE BIG IDEA) Film dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania, 2017 Postępy w nauce i technologii dzieją się w tak zawrotnym tempie, że trudno za nimi nadążyć. Ale jakie innowacje mogą naprawdę zmienić nasze życie na lepsze? W tym serialu naukowym jego gospodarz, Justin Bratton, entuzjasta technologii, podróżuje po całym świecie, aby zbadać wielkie idee świata. Od robotów towarzyszących w Japonii po przyszłość transplantacji narządów, od amerykańskiego wynalazku, który może sprawić, że przeciętny człowiek będzie biegał szybciej niż Usain Bolt, po brytyjskich naukowców próbujących uczynić ludzi mądrzejszymi, Justin angażuje się w testowanie tych pomysłów, uczenie się, jak one działają, od czołowych ekspertów technologii i odkrywanie, co przyniesie przyszłość. Podróżuje także do Szwecji i Niemiec, aby spotkać się z zespołami ds. innowacji Volvo i Mercedes, aby zaprezentować najnowsze technologie w bezpieczeństwie samochodów. 17:30 WIELKI, WSPANIAŁY POMYSŁ - /4/ (THE BIG IDEA) Film dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania, 2017 Postępy w nauce i technologii dzieją się w tak zawrotnym tempie, że trudno za nimi nadążyć. Ale jakie innowacje mogą naprawdę zmienić nasze życie na lepsze? W tym serialu naukowym jego gospodarz, Justin Bratton, entuzjasta technologii, podróżuje po całym świecie, aby zbadać wielkie idee świata. Od robotów towarzyszących w Japonii po przyszłość transplantacji narządów, od amerykańskiego wynalazku, który może sprawić, że przeciętny człowiek będzie biegał szybciej niż Usain Bolt, po brytyjskich naukowców próbujących uczynić ludzi mądrzejszymi, Justin angażuje się w testowanie tych pomysłów, uczenie się, jak one działają, od czołowych ekspertów technologii i odkrywanie, co przyniesie przyszłość. Podróżuje także do Szwecji i Niemiec, aby spotkać się z zespołami ds. innowacji Volvo i Mercedes, aby zaprezentować najnowsze technologie w bezpieczeństwie samochodów. 18:00 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - MEDYCYNA WOJNY Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Natalia Karapuda Prowadzący: Łukasz Grabarczyk 24 lutego 2022 roku, czyli dzień, w którym Rosja napadła na Ukrainę, zmienił historię na zawsze. Hipokrates mawiał: "Chcesz być chirurgiem, idź na wojnę". Medycyna i wojna zawsze szły pod rękę. To doskonale wie neurochirurg z Olsztyna, dr Łukasz Grabarczyk, który operował w wojennych warunkach w Ukrainie. Angażuje się też w pomoc wschodnim sąsiadom, między innymi w pozyskiwaniu sprzętu do ratowania rannych. 18:30 RAPORT NAUKOWY - /30/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 18:55 WAŻNE CZY NIEWAŻNE - ODC. 17 - DEKODUJEMY PRZYSZŁOŚĆ. CZYM JEST METAVERSE? (WHY IT MATTERS: FUTURE TECH) Serial dokumentalny, 23 min, Wielka Brytania, 2022 Czym jest Metaverse? Jak możemy żyć ponad 100 lat? A czego możemy się nauczyć od otaczającego nas świata przyrody? Dołączymy do fanatyka technologii, Joshuy Lima, w jego podróży w przyszłość, aby odkryć najnowocześniejsze technologie, które zmieniają świat, jaki znamy. Od życia, pracy i zabawy w wirtualnym świecie po najnowsze osiągnięcia w dziedzinie technologii bezdotykowych i innowacji biomimikry. Od firm spożywczych wykorzystujących technologię blockchain w celu zabezpieczenia swojego łańcucha dostaw, po tych, którzy zarabiają na życie dzięki aplikacjom do przejmowania przejazdów, podróżujemy po całym świecie, aby dowiedzieć się, dlaczego to ma znaczenie. 19:30 SONDA 2 S.I - (1) Program popularnonaukowy, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Konrad Smuga Scenariusz: Tomasz Rożek, Michał Majak Prowadzący: Tomasz Rożek Wykonawcy: Prof. Andrzej Udalski, Wojciech Gołębiewski, Suzanne Dodd Odcinek "Voyager". Pierwszy odcinek Sondy został wyemitowany w TVP 8 września 1977 roku. Rozpoczął się informacją o wystrzeleniu w przestrzeń kosmiczną bliźniaczych sond Voyager. Trzy dni przed emisją programu z przylądka Canaveral na Florydzie wystartowała sonda Voyager 1 (Voyager 2 wysłany w kosmos kilkanaście dni wcześniej, 20 sierpnia 1977 roku). Obydwie sondy są dzisiaj najdalej od Ziemi poruszającymi się wytworami ludzkich rąk. Obydwie działają i dalej przesyłają informacje. Voyager 1 znajduje się ponad 100 jednostek astronomicznych od Ziemi, czyli 100 razy dalej niż Ziemia od Słońca i prawie 3 razy dalej niż Pluton od Słońca. Sygnał z Voyager 1, by dotrzeć na Ziemię, potrzebuje aż 14 godzin. Czego dowiedzieliśmy się dzięki misjom dwóch Voyagerów? Co dziś wiemy o kosmosie, a co wciąż jest dla nas tajemnicą? Jak dzisiaj badamy kosmos? Kiedy polecimy na inne planety? 20:00 PLANETA MOCY (PLANET POWER) Film dokumentalny, 40 min, Francja, 2018 Cała historia elektryczności opowiedziana w epickiej historii słonecznego samolotu Bertranda Piccarda, Solar Impulse. 20:50 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - WYSPY ZIELONEGO PRZYLĄDKA ODC. 11 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2007 Na wzgórzach nad Mindelo Wojciech Cejrowski opowiada o wulkanicznym pochodzeniu archipelagu, braku słodkiej wody i żyznych gleb - konsekwencji Prądu Kanaryjskiego i pasatów znad Sahary. Popłynie z rybakami na wyprawę, spróbuje owoców morza, ale przede wszystkim dowiemy się, jak łowi się rekiny, czy są one żarłoczne i jak rybacy z nimi walczą. 21:15 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - ODC. 12 KARNAWAŁ NA WYSPACH Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2007 Wojciech Cejrowski uczestniczy w zabawie karnawałowej na Wyspach Zielonego Przylądka. Wśród świętującego tłumu omawia fenomen tamtejszej muzyki, będącej połączeniem żywiołów latynoskich (kubańskich i brazylijskich) z afrykańskimi i portugalskimi. Spotyka miejscowych muzyków, odwiedza najlepsze sceny wyspy Mindelo. Towarzyszy karnawałowej paradzie, by wmieszać się w tłum i boso oddać żywiołowemu tańcowi. 21:45 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KOSMICZNE POTWORY (COSMIC FRONT: THE MONSTERS OF THE UNIVERSE - GAMMA - RAY BURSTS) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Rozbłyski gamma to niezwykłe kosmiczne eksplozje. W ciągu kilku sekund uwalniają taką samą ilość energii, jaką nasze Słońce wyemituje w ciągu całego swojego życia. Ale wybuchy są również nieuchwytne. Ich zdarzenia są nieprzewidywalne i znikają zbyt szybko. Naukowcy zastanawiali się nad tą tajemnicą przez ponad pół wieku, kiedy w styczniu 2019 roku zespół z Uniwersytetu Tokijskiego z powodzeniem zaobserwował najsilniejszy zarejestrowany rozbłysk gamma z obserwatorium naziemnego. Czy jesteśmy bliżej prawdy? Najnowsze odkrycia z frontu. 22:45 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - MEDYCYNA WOJNY Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Natalia Karapuda Prowadzący: Łukasz Grabarczyk 24 lutego 2022 roku, czyli dzień, w którym Rosja napadła na Ukrainę, zmienił historię na zawsze. Hipokrates mawiał: "Chcesz być chirurgiem, idź na wojnę". Medycyna i wojna zawsze szły pod rękę. To doskonale wie neurochirurg z Olsztyna, dr Łukasz Grabarczyk, który operował w wojennych warunkach w Ukrainie. Angażuje się też w pomoc wschodnim sąsiadom, między innymi w pozyskiwaniu sprzętu do ratowania rannych. 23:20 KANAŁ AUGUSTOWSKI. DZIEŁO ŻYCIA IGNACEGO PRĄDZYŃSKIEGO Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Scenariusz: Leszek Wiśniewski Osią scenariuszową tego filmu jest dychotomia: człowiek i jego dzieło. Człowiek to Ignacy Prądzyński generał, inżynier, fortyfikator, genialny strateg i budowniczy. Dzieło to Kanał Augustowski, jeden z polskich cudów techniki, działający od blisko dwustu lat zabytek, od lat przygotowywany do wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. I człowiek, i jego dzieło są wprawdzie obecne w świadomości historycznej Polaków, nawet rozpoznawalne, ale Ignacy Prądzyński kojarzony jest głównie z powstaniem listopadowym, sytuowany gdzieś pomiędzy Chłopickim, Skrzyneckim i Bemem, zaś Kanał Augustowski znany głównie jako wakacyjna atrakcja turystyczna, często lokowany bywa gdzieś na Mazurach. Jak zwykle więc wiedza o rzeczach ważnych jest powierzchowna i stereotypowa. 00:25 JAK TO DZIAŁA - ODC. 137 KOGENERACJA Magazyn, 25 min, Polska, 2017 Autor: Radek Brzózka Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Dzięki rosnącej świadomości ekologicznej w naszym społeczeństwie coraz częściej pojawia się hasło smog i nawoływanie do walki o czyste powietrze. W dużej mierze przyczynami fatalnej jakości powietrza w Polsce są: niska emisja, samochody i rozproszone źródła ciepła oraz prymitywne paleniska opalane niewłaściwym surowcem. Jednym ze sposobów walki ze smogiem jest więc budowa miejskich sieci ciepłowniczych, w których generowanie energii cieplnej podlega rygorystycznym wymogom. Jeżeli przy okazji uda się zastosować kogenerację, czyli jednoczesne wytwarzanie energii cieplnej i elektrycznej, to zysk dla środowiska będzie podwójny. W tym odcinku wyjaśniamy zasadę produkcji energii elektrycznej i cieplnej w modelu kogeneracji. Wyjaśniamy też zasadę działania instalacji oczyszczania gazu oraz spalin. 01:00 JAK TO DZIAŁA - ODC. 138 JAK DZIAŁA ELEKTROWNIA WODNA I FARMA WIATROWA Magazyn, 25 min, Polska, 2017 Autor: Radek Brzózka Reżyseria: Malgorzata Kosturkiewicz W tym odcinku wyjaśniamy ogólną zasadę działania generatorów prądu. Mówimy także o tym, że przesył energii elektrycznej jest równie ważny jak jej produkcja. Wskazujemy główne konwencjonalne źródła energii elektrycznej w Polsce (węgiel brunatny i kamienny) i wyjaśniamy, dlaczego ten surowiec dominuje w naszym kraju. Wskażemy zasoby surowców naturalnych w Polsce, odwiedzimy centrum zarządzania siecią przesyłową. 01:35 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - /4/ (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy.