TVP Historia Piątek, 05.05.2023 Zmiany z dnia 26.04.2023 w stosunku do raportu z dnia 12.04.2023 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 13:30 PAN AM - LOT PRZEZ PACYFIK - NA KURSIE. ODC. 1/3 (PAN AM: CROSSING THE PACIFIC) Serial dokumentalny, 60 min, USA, 2019 Seria przybliża historię jednego z wielkich kamieni milowych w historii lotnictwa: przekroczenia Oceanu Spokojnego w 1935 roku przez statek powietrzny Pan American Airways nazywany China Clipper. Ludzie już wówczas mieli przeczucie, że to przełomowy moment w historii ludzkości, symbolizujący kurczenie się świata, gdyż od tego czasu w każde miejsce na Ziemi można było dotrzeć samolotem. Dziewiczy rejs Clippera był kulminacją ośmiu lat prób i doświadczeń oraz wprowadzania wielu innowacji, w których udział wzięły setki osób. Podobnie jak inżynierowie NASA i astronauci, którzy później wysłali człowieka na Księżyc, ci pionierzy lotnictwa budowali nowe samoloty, stosowali nowe technologie i pokonali niezliczone przeszkody, żeby móc przekroczyć 8700 mil potężnego Pacyfiku. Film, w oparciu o materiały archiwalne i rekonstrukcje zdarzeń, pokazuje, jak to zrobili i jak, po ich wyczynie, zmienił się świat. (dodano pozycję programową) 15:40 OPOWIEŚCI RODOWICZÓW 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jolanta Kessler - Chojecka, Małgorzata Rodowicz Scenariusz: Jolanta Kessler Chojecka, Malgorzata Rodowicz To jest historia ludzi, którzy walczyli o niepodległą Polskę. Takich jak na przykład Jan Rodowicz Anoda, uczestnik Akcji pod Arsenałem, członek batalionu Zośka. Film jest opowieścią historyczną. Z tego tytułu w warstwie wizualnej wykorzystano archiwa filmowe i ikonografię z okresu II wojny światowej, Powstania Warszawskiego i okresu stalinowskiego. Ponadto rodzina Rodowiczów posiada imponujące archiwum własne, na które składają się zdjęcia, obrazy, książki napisane przez członków rodziny, albumy, filmy i inne artefakty, które uświetnią narrację. Część spuścizny rodziny została przekazana do Ossolineum. Zdjęcia współczesne, kręcone w dawnych miejscach akcji, przybliżają ten stosunkowo odległy czas i wiążą go z dzisiejszym życiem, podkreślają kontynuację pokoleń i wagę historii dla współczesnego widza. Całość ułożona jest w stylu opowieści rodzinnej, toteż zdjęcia ze spotkania rodzinnego wyznaczają ramy konstrukcyjne filmu. Ponadto swoją rolę ma narrator, który umiejscawia wydarzenia w kontekście historycznym. Dodatkowym zabiegiem reżyserskim jest uwypuklenie najmłodszego (prawie) pokolenia rodziny, w osobie Mateusza, który uczestniczy w spotkaniu rodzinnym i prowadzi widza po Warszawie/Zalesiu - w różne miejsca, związane z losami różnych postaci. Jego wypowiedź rzuca może trochę inne światło na wydarzenia: ukazuje ich wpływ na młode pokolenie i daje spojrzenie na czas przeszły bliskie współczesnej widowni. I właśnie Mateusz, w końcowej sekwencji, zada nam pytanie, czy nasza opowieść to czas przeszły dokonany? Czy niedokonany, wciąż się dziejący. (dodano pozycję programową) 20:30 TEATR HISTORII - "KORDIAN" Felieton, 15 min, Polska, 2022 Prowadzący: Mikołaj Mirowski W cyklu "Teatr Historii", łączącym publicystykę ze sztuką spod znaku Melpomeny i Klio, tym razem, we wprowadzeniu do dramatu Juliusza Słowackiego Kordian, w reżyserii Jerzego Antczaka (1963), gościem rozmowy prowadzonej przez dr. Mikołaja Mirowskiego (historyk, publicysta; FINA, red. nacz. kwartalnika Pleograf) będzie dr hab. Karol Samsel (literaturoznawca, filozof, poeta; Uniwersytet Warszawski). Klasyka polskiego dramatu romantycznego. Spektakl przez lata uważany przez historyków teatru za niezarejestrowany, został odnaleziony w archiwach. Widzowie mogą więc po latach wrócić do pierwszego wystawienia "Kordiana" w Teatrze Telewizji. Dramat Juliusza Słowackiego na telewizyjnej scenie wystawiano później jeszcze wielokrotnie; spektakle reżyserowali: Gustaw Holoubek (1980), Jan Englert (1994) i Zbigniew Lesień (2022). Punktem odniesienia zawsze była jednak pierwsza telewizyjna realizacja z 1963 r. w reżyserii Jerzego Antczaka. Bohatera tytułowego można śmiało nazwać wzorcowym przykładem romantycznego bohatera. To człowiek pełen rozczarowań, nie stroniący od gwałtownych wzruszeń, porywów serca i dramatycznych wyborów, które popychają go do peregrynacji i poszukiwań. Obraz świata, z jakim mierzy się Kordian, nie prowadzi go do ukojenia serca, lecz - wręcz przeciwnie - do przemiany wewnętrznej i chęci podążania za wielkimi ideami oraz potrzebą bohaterskiego, wręcz straceńczego, rzucenia się w wir walki o wolność dla zniewolonego przez carat narodu. Przedstawienie Antczaka pokazuje Kordiana jako postać skomplikowaną, która jest zagadką nie tylko dla otoczenia, ale też i dla samego siebie. Pełen rozterek moralnych, stawiający sobie filozoficzne pytania, na które nie może znaleźć odpowiedzi, jawi się jako buntownik niezrozumiany przez innych, odrzucony i opuszczony. Zamknięty w klatce wewnętrznych konfliktów decyduje się na desperacki krok, mający wstrząsnąć sumieniem świata obojętnego na los uciśnionej Polski. Rozpaczliwa próba zamachu na cara nie udaje się, Kordian zostaje schwytany i w miejscu odosobnienia oczekuje na wykonanie wyroku śmierci. Czy ktoś wstawi się za nim i uratuje młodego idealistę? Dramaty twórców romantycznych są dla ich inscenizatorów materią niezwykle wymagającą, jako że reżyser musi znaleźć klucz do wielowymiarowych bohaterów tych utworów. Postać Kordiana to nie tylko uosobienie polskich losów w XIX w. , nie można także pominąć całego ładunku egzystencjalnego i psychologicznego tej skomplikowanej postaci.