TVP Dokument Środa, 10.05.2023 06:00 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. PŁYNIEMY DO KOZY Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Użytkowe podejście do ryb i wynikłe stąd względy gospodarcze przesłaniają nam to, co w życiu tych wodnych istot najciekawsze. A tymczasem ryby niektórych gatunków, niekoniecznie tych, które są dla nas gospodarczo czy też z innych względów przydatne, ukazują wiele zaskakujacych powiązań między organizmami wodnymi. Taka np. różanka rozwija się tylko w towarzystwie pewnych gatunków małży. Ryby są też bardzo czułymi wskaźnikami stanu wód zarówno sezonowych, w dużej mierze naturalnych zmian tego stanu, jak i tych spowodowanych przez naszą gospodarkę. Biologii ryb i ich powiązaniu ze środowiskiem wodnym i nadwodnym przyjrzymy się nad Biebrzą rzeką jeszcze naturalną, zamieszkiwaną przez kompletne zespoły wodnych organizmów. Wyruszamy na badawczy połów, którym steruje prof. Roman Kujawa z Uniwersytetu Warmińsko - Mazurskiego. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 12 PREZYDENCKIE SIEDZIBY Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski W jakich warunkach mieszkali i pracowali prezydenci Polski w czasie XX - lecia międzywojennego? Co zmieniło się od tego czasu? Jak wygląda otoczenie prezydentów po 1989 roku? Jakie tajemnice skrywają ich pomieszczenia? Na te pytania odpowie Radosław Kotarski w "Podróżach z historią", zabierając widzów w fascynującą podróż po Pałacu Prezydenckim, Belwederze i rezydencji w Wiśle. 07:05 NOTACJE - BARBARA PTAK. W CZEPKU URODZONA Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2013 Autor: Ewa Urbańska Barbara Ptak, ur. 1930 r. w Chorzowie, scenografka, kostiumolog teatralna i filmowa. Autorka kostiumów i scenografii do ponad stu spektakli teatralnych. Współpracowała z wieloma teatrami, operetami, operami w całej Polsce, a także z Teatrem Telewizji. Zaprojektowała kostiumy do dwóch spektakli operowych we Włoszech, jest też autorką kostiumów do kilkudziesięciu filmów, m.in. do "Noża w wodzie" (1963), "Faraona" (1966), "Ziemi obiecanej" (1975), "Nocy i dni" (1976), które zostały wyróżnione nominacjami do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 52 SWOŁOWO - EUROPEJSKA WIEŚ DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Celem kolejnej podróży Tomasza Bednarka będzie Swołowo - stolica urokliwej i magicznej "Krainy w Kratę". Nazwa jest związana z występującą tutaj charakterystyczną zabudową szkieletową; domy mają bielone ściany ujęte w ciemną kratownicę drewnianych belek. Swołowo, niewielka miejscowość, położona 14 km na zachód od Słupska, jest najlepiej zachowaną wsią w Polsce z zabudową szkieletową. Do naszych czasów przetrwało ponad 70 historycznych budynków w kratkę. W 2012 roku otwarto tu nowe Muzeum Kultury Ludowej Pomorze, które powstało w odremontowanych XIX - wiecznych budynkach kilku zagród. Przy okazji zwiedzającym udostępniono odratowane obiekty gospodarcze: dom chlebowy z piecem do pieczenia chleba, lodownię oraz kuźnię. Dziś Swołowo rozsławia Pomorze Środkowe w całej Europie. Świetnie zachowany średniowieczny układ zabudowy miejscowości oraz jej niezwykłe walory architektoniczne przesądziły o tym, że miejscowość otrzymała w 2017 roku prestiżowy tytuł Europejskiej Wsi Dziedzictwa Kulturowego. Było to możliwe dzięki muzeum i skansenowi, które pozwalają przenieść się do świata, jakby wprost wyciętego z malarskiego landszaftu! Warto też odwiedzić okolicę. W pobliskim Starkowie koło Ustki działa Muzeum Śledzia, a w Krzemienicy Pasieka "Wędrowna Barć" - tutejsi pszczelarze mają ciekawy pomysł na pozyskiwanie pysznych miodów odmianowych. 07:55 WETERYNARZE Z SERCEM - /72/ 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. 08:25 SZTUKA WYROBU MYDŁA (THE ART OF SOAP - MAKING / DIE KUNST DES SEIFENSIEDENS) Film dokumentalny, 44 min, Austria, 2020 Reżyseria: Nadeschda Schukoff Od czasu jego wynalezienia w odległej przeszłości, stało się powszechnie używanym produktem i nieodzowną częścią naszego codziennego życia. Mydło. Kostka mydła to opowieść o przemianie niedostępnego produktu luksusowego w przemysłowy produkt masowy, a potem w wysokiej jakości produkt rzemieślniczy. Pierwsze przepisy na mydło zostały nam przekazane przez Sumerów na glinianych tabliczkach sprzed czterech i pół tysiąca lat - była to pasta przypominająca mydło. Uważa się, że pierwsze mydła powstały przypadkowo, gdy łój lub tłuszcz ściekał z pieców kuchennych do popiołu. Cywilizacje śródziemnomorskie Egipcjan, Greków, a później Rzymian, zaadoptowały ten proces, stosując mydło jako środek leczniczy. W VII wieku rzemieślnicy arabscy gotowali oliwę z oliwek i ług z palonym wapnem. Uważa się, że właśnie wtedy powstało mydło w postaci stałej: pierwszy produkt chemiczny w historii ludzkości. Mydło stało się tak naturalne, że nie zastanawiamy się nad tym, skąd pochodzi, kto je wymyślił i jak jest wykonane. Tym bardziej w czasach globalnego kryzysu związanego z koronawirusem stało się nieodzowne. Było przedmiotem luksusowym przez tysiące lat, ale postęp techniczny sprawił, że stało się powszechnie dostępne dla obywateli pod koniec XIX wieku. Był to również początek masowej produkcji. Obecnie konsumenci dokładnie zastanawiają się przed zakupem i zbierają informacje o produktach, ich jakości, składzie, pochodzeniu i działaniu oraz sposobie ich wykonania. Producent: ORF III, Alexander Schukoff Film 09:20 WZDŁUŻ 15. POŁUDNIKA. RÓŻNICE I PODOBIEŃSTWA - ODC. 2 OBLICZA NATURY (15TH MERIDIAN EAST - SIMILARITY IN DIFFERENCE / EIN TAG AUF DEM 15. LANGENGRAD OST / 2. THE RAW WILDERNESS) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Alexandra Hardorf, Christiane Schwarz, Anke Hillmann Pięcioodcinkowa miniseria przyrodnicza, w której poznamy bliżej krajobrazy wzdłuż 15. południka. Są one bardzo kontrastowe: od lodowych pustkowi, przez rozległe lasy deszczowe, po lśniące pustynie i bujne zielone pastwiska. Zwierzęta, rośliny oraz ludzie musieli dostosować się do klimatu, znaleźć rozwiązania codziennych wyzwań i dostosować się do różnych regionów. Ale łączy je jedno: strefa czasowa. Kamera towarzyszy w pięciu odcinkach osobom z bardzo różnych krajów przez 24 godziny. Ideą cyklu jest przedstawienie zapierających dech w piersiach obrazów, które odkrywają, łączą i oddzielają wyzwania, marzenia i nadzieje ludzi żyjących wzdłuż pasa. Spitsbergen, Namibia i Słowenia: to jedne z najbardziej różnorodnych krajów, które można znaleźć na całej długości geograficznej! To, co czyni tę serię wyjątkową, to fakt, że zdarzenia nie są opowiadane w żadnym porządku chronologicznym. To pora dnia determinuje kolejność, w jakiej przekazywane są historie. Odc. 2 Oblicza natury 10:20 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODCINEK 2. LAPONIA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 2 - LAND OF SNOWS - THE SAMI COUNTRY (FORMER LAPLAND)) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Laponia - kraina śniegu - kraj Sami. Zbadajmy najbardziej wysunięty na północ region Europy, poza kołem podbiegunowym: podzielony głównie między Norwegię, Szwecję i Finlandię. To ogromne terytorium, graniczące z krajami nordyckimi i obejmujące kilkaset tysięcy kilometrów kwadratowych. Na północnym zachodzie przechodzi w wybrzeża wzdłuż Norwegii, gdzie rozpada się na tysiące wysepek. Nieruchome fale krajobrazu komponują się z majestatycznymi obrazami, zwłaszcza na Lofotach słynących z dorsza i małych wiosek rybackich. Za naturalną barierą Alp Skandynawskich, kraj rozciąga swoje krajobrazy: wody, śniegi i lasy, sięgając daleko w głąb horyzontu. Pozornie nieskończony krajobraz polarny, który często jest zamarznięty; zima czasami trwa tutaj do ośmiu miesięcy. 11:20 KURIERZY TATRZAŃSCY - PIONIERZY PODZIEMNEGO FRONTU Film dokumentalny, 36 min, Polska, 1971 Scenariusz: Zbigniew Święch Zdjęcia: Maciej Braunstein W czasie II wojny światowej kurierzy tatrzańscy przenosili przez Tatry do Budapesztu i z powrotem do Zakopanego informacje, zdjęcia, dokumenty i pieniądze oraz przeprowadzali ludzi. Dzięki ich służbie możliwa była łączność między ruchem oporu a rządem emigracyjnym, później łączność z aliantami. W filmie wspomnienia zasłużonych kurierów tatrzańskich: Józefa Krzeptowskiego, Władysława Roja i Władysława Felczaka - organizatora służby kurierskiej i kierownika placówki politycznej w Budapeszcie oraz Wojtecha Kollarika - słowackiego celnika, który umożliwiał Polakom przejścia graniczne. Wspomnienia kurierów dotyczą m.in. okoliczności, w jakich zostali kurierami, przechodzenia przez granicę, przenoszenia ważnych dokumentów, współpracy z innymi kurierami, organizacji służby kurierskiej na Węgrzech, przerzutu materiałów z Anglii do Polski, zaangażowania politycznego kurierów, niebezpieczeństw oraz współpracy z ruchem oporu. Wypowiedzi kurierów komentują dwaj historycy. 12:10 ROLA ŻYCIA - GRZEGORZ WONS Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Małgorzata Tytus Prowadzący: Laura Łącz, Laura Łącz Program realizowany z myślą o audiowizualnym archiwum teatru i filmu polskiego oraz stwarzaniu polskim aktorom właściwej formy promocji ich twórczości w mediach. W Polsce obecnie czynnych zawodowo jest około 5 tysięcy dyplomowanych aktorów i aktorek. Są wśród nich gwiazdy, są młodzi ludzie, którzy dopiero zaczynają kariery, są też tacy, którzy nie potrafią przebić się do aktorskiej ekstraklasy i tacy, którzy lata świetności mają już za sobą. "Rola życia" to okazja do spotkania z przedstawicielami wszystkich tych grup, by przekonać się, jak z różnych perspektyw i doświadczeń wygląda ten, wbrew pozorom trudny zawód. Możliwość, zwłaszcza dla aktorów teatralnych, pokazania ich kunsztu aktorskiego szerokiej widowni. Celem programu jest także promocja polskich teatrów i ich repertuaru. 12:35 ROLA ŻYCIA - EWA SZYKULSKA Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Scenariusz: Małgorzata Tytus Prowadzący: Laura Łącz, Laura Łącz Program realizowany z myślą o audiowizualnym archiwum teatru i filmu polskiego oraz stwarzaniu polskim aktorom właściwej formy promocji ich twórczości w mediach. W Polsce obecnie czynnych zawodowo jest około 5 tysięcy dyplomowanych aktorów i aktorek. Są wśród nich gwiazdy, są młodzi ludzie, którzy dopiero zaczynają kariery, są też tacy, którzy nie potrafią przebić się do aktorskiej ekstraklasy i tacy, którzy lata świetności mają już za sobą. "Rola życia" to okazja do spotkania z przedstawicielami wszystkich tych grup, by przekonać się, jak z różnych perspektyw i doświadczeń wygląda ten, wbrew pozorom trudny zawód. Możliwość, zwłaszcza dla aktorów teatralnych, pokazania ich kunsztu aktorskiego szerokiej widowni. Celem programu jest także promocja polskich teatrów i ich repertuaru. 13:05 WIELKIE OSZUSTWO BITCOINOWE (THE GREAT BITCOIN SWINDLE / BITCOIN: RISKANTE GELDGESCHÄFTE IM HINTERHOF) Film dokumentalny, 44 min, Austria, 2018 Reżyseria: Hans Wu, Emanuel Liedl Dokument o kryptowalucie, bitcoinie i niebezpieczeństwach z tym związanych. Podczas gdy rządy, gospodarki i banki narodowe na całym świecie dyskutowały o tym, jak radzić sobie z rosnącą popularnością kryptowalut w 2018 r. , na jaw wyszło oszustwo liczone w setkach milionów. Optioment zebrało żniwo 10 000 ofiar w Austrii, Niemczech i Szwajcarii. Doprowadziło to do wzmocnienia przepisów regulujących wykorzystywanie Bitcoina i podobnych walut. Od tego czasu śledztwo w sprawie Optioment doprowadziło do odkrycia kilku potężnych międzynarodowych zwolenników tego procederu i biznesu. 14:00 WZDŁUŻ 15. POŁUDNIKA. RÓŻNICE I PODOBIEŃSTWA ODC. 3 PLANTING, HARVESTING, ENJOYING (15TH MERIDIAN EAST - SIMILARITY IN DIFFERENCE / EIN TAG AUF DEM 15. LANGENGRAD OST / 3. SOW, HARVEST, EAT - OUR CONSERVATORY) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Alexandra Hardorf, Christiane Schwarz, Anke Hillmann Miniseria przyrodnicza, w której poznamy bliżej krajobrazy wzdłuż 15. południka. Są one bardzo kontrastowe: od lodowych pustkowi, przez rozległe lasy deszczowe, po lśniące pustynie i bujne zielone pastwiska. Zwierzęta, rośliny oraz ludzie musieli dostosować się do klimatu, znaleźć rozwiązania codziennych wyzwań i dostosować się do różnych regionów. Ale łączy je jedno: strefa czasowa. Kamera towarzyszy w pięciu odcinkach osobom z bardzo różnych krajów przez 24 godziny. Ideą cyklu jest przedstawienie zapierających dech w piersiach obrazów, które odkrywają, łączą i oddzielają wyzwania, marzenia i nadzieje ludzi żyjących wzdłuż pasa. Spitsbergen, Namibia i Słowenia: to jedne z najbardziej różnorodnych krajów, które można znaleźć na całej długości geograficznej! To, co czyni tę serię wyjątkową, to fakt, że zdarzenia nie są opowiadane w żadnym porządku chronologicznym. To pora dnia determinuje kolejność, w jakiej przekazywane są historie. Odc. 3 Zdobywamy pożywienie 15:00 BORNEO - PRASTARY RAJ NA ZIEMI (BORNEO: EARTH'S ANCIENT ISLE) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2019 Reżyseria: Matt Hamilton Film dokumentalny o Wyspie Borneo, gdzie przez większość roku panuje tropikalna aura. Spójne światło słoneczne, ciepło i deszcz stworzyły krainę pełną dziwacznych gatunków i niezwykłych ekosystemów. Są tu najwyższe na świecie drzewa tropikalne, najcięższe nadrzewne zwierzęta i najmniejsze niedźwiedzie. Borneo wciąż zaskakuje nowymi odkryciami. Film przedstawia zjawiska nigdy wcześniej nieudokumentowane. Historia Borneo to historia wody. Wyspa jest izolowana przez ciepłe morza tropikalne, a ciągłe opady deszczu padające przez miliony lat spowodowały intensywną rywalizację o życie. W górach Borneo rośliny mięsożerne używają kropel deszczu, by złapać zdobycz. W lasach deszczowych ogromne samce orangutanów wzywają rywali do walki. Na wybrzeżu roi się od meduz. Ale w jaskiniach Borneo i wokół nich konkurencja o pożywienie jest największa. O zmroku, gdy setki tysięcy nietoperzy opuszczają jaskinię, są ścigane przez drapieżne ptaki. 16:00 TECHNO SAPIENS: PRZYSZŁOŚĆ LUDZKOŚCI (TECHNO SAPIENS - THE FUTURE OF THE HUMAN SPECIES / TECHNO SAPIENS - DIE ZUKUNFT DER SPEZIES MENSCH) Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2016 Reżyseria: Peppo Wagner Dokument o przełamywaniu i zacieraniu się granic między człowiekiem a maszyną, między technologią a naturą. Technologie informacyjne, inżynieria genetyczna i nanotechnologia nie tylko wkraczają na grunt społeczeństwa, ale także coraz bardziej bezpośrednio wpływają na ludzką naturę. Dzień, w którym Homo sapiens będzie mógł świadomie sam siebie projektować i radykalnie się zmieniać nie jest odległy. Daleko idąca optymalizacja rasy ludzkiej przy użyciu zarówno istniejącej, jak i przyszłej technologii wydaje się być kolejnym logicznym krokiem, jaki ludzkość podejmie, aby zbliżyć się do doskonałości. Koncentrowanie się na relacjach człowieka z maszyną jest oznaką myśli transhumanistycznej. W żadnej innej ideologii technologia nie jest tak ściśle powiązana z istotą ludzkości. Zgodnie z tą filozofią, celem człowieka jest dążenie, poprzez interwencje technologiczne, do przekraczenia własnych granic biologicznych i stworzenia zoptymalizowanej wersji samego siebie. Przemierzanie galaktyk, cieszenie się życiem wiecznym, wszczepianie sobie niewielkich urządzeń, optymalizacja genomu, maszyny przypominające ludzi, komputery przewyższające nas inteligencją Wciąż nie wiemy, które z tych przełomów się urzeczywistnią ani czym staną się ludzie odmienieni przez technologię. W pewnym momencie odpowiedzialnością zostaną obarczeni nie tylko naukowcy, ale także zwykli ludzie tworzący społeczeństwa demokratyczne, które zdecydują o losie tych postępów technologicznych. Musimy zadbać o to, by stworzyć odpowiedzialną przyszłość, która nie będzie zagrażała istocie ludzkości. 17:00 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODC. 3 SZWECJA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 3 - FORESTED LAND - SWEDEN, FROM GÖTALAND TO NORRLAND;) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Szwecja - kaina lasów od Götalandu do Norrlandu. Szwecję charakteryzuje duża różnorodność pejzażu - od zielonych i sielankowych pól na południu, po bezkresne lasy na północy. Na większości obszaru kraju zimy są dość srogie. Dwie trzecie terytorium Szwecji jest pokryte śniegiem przez większą część zimy. Częściowo kraj rolniczy, pełen urokliwych, wiejskich krajobrazów. Jego centrum to przede wszystkim rozległe lasy, głównie iglaste. Cechuje się również urozmaiconą linią brzegową, z plażami pokrytymi drobnym piaskiem na południu i kamienistymi, wspaniałymi archipelagami na zachodzie. Leżąca na Bałtyku wyspa Öland jest rajem dla wędrownych ptaków. Skania jest spichlerzem Szwecji. Od niedawna w tym regionie pojawiły się uprawy winorośli. Na południowym zachodzie półwysep Kullen wżyna się w wody cieśniny Kattegat łączącej Morze Północne z Bałtykiem. W Szwecji mamy coś, co się nazywa prawem dostępu do przyrody, które oznacza, że z przyrody mogą korzystać wszyscy. Szwecja jest trzecim na świecie eksporterem drewna. 18:00 ZAKŁADNICY SS - ZAKŁADNICY SS. PODRÓŻ W NIEZNANE (HOSTAGES OF THE SS. A JOURNEY INTO THE UNKNOWN / WIR GEISELN DER SS FAHRT INS UNGEWISSE) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Christian Frey Scenariusz: Carsten Gutschmidt Film dokumentalny opowiadający o losach zakładników jeńców SS pod koniec II wojny światowej, wiosną 1945 roku. Część pierwsza to historia ucieczki i tułaczki oparta na wspomnieniach ocalonych, która się rozpoczęła latem 1944 roku. W dramatycznych okolicznościach SS przetransportowało 139 więźniów w Alpy. Podczas podróży więźniowie zaplanowali ucieczkę i błądzili w górach przez sześć dni, tworzyli razem zgrany zespół i postępowali w bardzo sprytny sposób. Kiedy zimą 1944 roku Armia Czerwona rozpoczęła inwazję na Rzeszę Niemiecką, dla wielu oznaczało to deportacje z jednego więzienia do innego, z jednego obozu koncentracyjnego do drugiego. SS polowało na ludzi. Nieliczni uczestnicy ruchu oporu ukrywali się. Wiosną 1945 r. Brytyjczycy i Amerykanie posuwali się od zachodu coraz dalej w głąb Trzeciej Rzeszy, a wojna zbliżała się ku końcowi. W filmie poznamy historię tak zwanej Alpejskiej Twierdzy SS, do której również zamierzano przewieźć zakładników. W ostatnich dniach wojny sytuacja w południowym Tyrolu była złożona. Stacjonowało tam 10 tysięcy gotowych do walki żołnierzy niemieckich. Wiosną 1945 roku alianci rozpoczęli decydującą ofensywę w północnych Włoszech. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - LAZUROWE WYBRZEŻE. KRAINA PIĘKNA I LUKSUSU (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 MŁODZI LEKARZE S.I - ODC. 8 SEZON 1 Telenowela dokumentalna tvp, 40 min, Polska, 2015 Reżyseria: Alina Mrowińska, Joanna Frydrych Scenariusz: Alina Mrowińska, Joanna Frydrych Dr Maciek na nocnym dyżurze ma - jak zawsze - dużo pracy. Na SOR trafia m. in. pacjent, który uciekł ze szpitala, bo musiał się napić. Tymczasem w szpitalu ginekologiczno - położniczym na Inflanckiej 24 - godzinny dyżur rozpoczyna dr Monika. Jedną z pierwszych pacjentek jest znana z pierwszego odcinka Magda, która miała przejść u dr Joanny rekonstrukcję piersi po przebytej rok wcześniej mastektomii. Wtedy niespodziewanie okazało się, że jest w ciąży. Na oddziale chirurgii plastycznej u dr Joanny przyjrzymy się operacji daszka, czyli nawisu skóry, który jest problemem wielu kobiet, które przeszły cesarskie cięcie lub zrzuciły wagę w szybkim tempie. Na kardiochirurgii szpitala MSW u dr. Radka poznamy pana Gabriela, który od trzydziestu lat nie był u lekarza, a teraz czeka na operację tętniaka aorty. Dr Edyta z CZD, której największym marzeniem jest połączenie jej dwóch pasji, czyli podróży i medycyny. Żegna się na jakiś czas ze współpracownikami, aby wyjechać na wymarzony staż w paryskiej klinice. 21:00 GŁOWA DOKTORA WITASZKA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2022 Reżyseria: Zbysław Kaczmarek, Zbyslaw Kaczmarek Prowadzący: Alodia Witaszek - Napierała, Iwona Hańczewska, Weronika Mazurkiewicz Aktorzy: Zuzanna Lipowicz, Sebastian Chrzonkała, Francesco Giacomelli, Maciej Kryszak, Michał Lura, Jacek Łuczak, Mateusz Nowak Wykonawcy: Michał Kocurek, Katarzyna Romańska, Jacek Kaczmarski Głowa dr. Witaszka to film dokumentalny prezentujący postać dr. Franciszka Witaszka - członka Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej w Wielkopolsce oraz szefa Związku Odwetu, który prowadził tajne laboratoria produkujące broń biologiczną mającą służyć w walce z Niemcami. Po wpadce został skazany i powieszony. Jego głowę Niemcy umieścili w słoju z napisem: Der Kopfs eines inteligenten, polinischen Massenmoerders, dr Franz Witaszek (Głowa inteligentnego masowego polskiego mordercy). Film jest utrzymany w konwencji sensacyjnej, ponieważ historia dr. Witaszka ze względu na swój konspiracyjny charakter pełna jest luk, niedomówień i znaków zapytania. Informacje rozproszone są po różnych źródłach, do których twórcy starali się dotrzeć. W rolę detektywa - wyjaśniającego historię ojca, odsłaniającego jego dylematy i trudne decyzje - wejdzie córka bohatera Alodia Witaszek - Napierała. Dla Alodii jest to również swoisty rachunek sumienia i rozprawa z przeszłością ojca, która z jednej strony jest dla niej powodem do dumy, z drugiej zaś stał się przyczyną tragedii całej rodziny. Uwypuklone zostanie napięcie pomiędzy dumą z ojca patrioty i wyrzutem za narażenie rodziny na cierpienia. Sama Alodia jako dziecko trafiła do obozu koncentracyjnego dla polskich dzieci w Łodzi, a następnie została zgermanizowana. W filmie wykorzystano sugestywne inscenizacje operujące światłem, cieniem i dźwiękiem, ilustrujące cytaty z akt gestapo, zeznań świadków przed Komisją ds. Badania Zbrodni Hitlerowskich oraz ze wspomnień Haliny Witaszek - żony bohatera. Inscenizacje są zrealizowane w sposób niedosłowny, wprowadzają widza w atmosferę działań konspiracyjnych, w klimat tajemniczości i grozy. W sposób sensacyjny przedstawiają losy bohatera i jego dylematy. Ważnym elementem filmu są archiwalia, które podzielić można na dwie grupy. Archiwalia bezpośrednie dotyczą miejsca więzienia i stracenia dr. Witaszka, pogrzebu ofiar, gilotyny, którą ścięto głowę bohatera, a także obrazów Poznania z czasów II wojny światowej. Archiwalia pośrednie, to zdjęcia z laboratoriów z lat 30. i 40. , w których prowadzono badania nad częściami ludzkiego ciała (Bundesarchive, Polska Kronika Filmowa). Ważnym elementem ilustracyjnym są fotografie zachowane w rodzinnych albumach córek dr. Witaszka, gdzie obok rodzinnych zdjęć znajduje się zdjęcie ściętej głowy. 22:05 BAŁKANY W OGNIU - CZĘŚĆ 1. JUGOSŁAWIA NA BECZCE PROCHU (THE BALKANS IN FLAMES / BALKAN IN FLAMMEN 1. TINDERBOX YUGOSLAVIA) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Veronika Mendler, Klaus Kastenholz Czteroodcinkowa seria dokumentalna o sytuacji na Półwyspie Bałkańskim. Upadek Jugosławii w XX wieku był wynikiem wielu wojen i konfliktów, które nękały Europę Południowo - Wschodnią od ponad stu lat. Przerażające okrucieństwa z przeszłości wciąż tkwią w wielu sercach i umysłach w dużych częściach regionu, powodując trwającą brutalną konfrontację, która jest jedną z przyczyn dalszego rozmieszczania żołnierzy ONZ w niebieskich hełmach. Często nie sposób zapomnieć o krwawej przeszłości. Ten serial dokumentalny dociera do sedna przyczyn konfliktów i wojen. Wypowiedzi współczesnych świadków i międzynarodowych ekspertów pomagają w dochodzeniu w sprawie kryzysu południowo - wschodniego. Jest to badanie genezy państwa, epoki dyktatora Tity, wojen jugosłowiańskich lat 90. , a także wpływu przeszłości na współczesność. 23:10 WETERYNARZE Z SERCEM - /15/ Reality show, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Krzysztof Kasior, Sandra Andrzejewska, Wojciech Wołoszyn Scenariusz: Wojciech Wołoszyn W tym odcinku poznamy sukę Fafę. To piękne zwierzę kuleje i odczuwa ból, więc czas już najwyższy, by właściciele udali się po pomoc do specjalisty. Dzikie zwierzęta, zwłaszcza młode, potrafią zabłądzić tam, gdzie nikt ich nie zapraszał. Dobrze, jeśli spotykają wtedy odpowiedzialnych i szanujących je ludzi. 23:50 LATA DOBREJ ROBOTY Reportaż, 21 min, Polska, 1969 Rozwój Katowic w latach 60. XX wieku. Do 1969 roku "smutna stolica Śląska Czarnego" przeszła prawdziwą metamorfozę. Katowice zaczęto określać mianem cudu urbanistyki. Powstały wielkie osiedla mieszkaniowe i kilka reprezentacyjnych budowli: pomnik Powstańców Śląskich, hala widowiskowo - sportowa Spodek, Pałac Ślubów. W tym okresie wzrosła ranga miasta jako ośrodka naukowego i kulturalnego. Katowice stały się centrum akademickim, gdy powołano Uniwersytet Śląski. Nastąpił szybki rozwój przemysłu węglowego, handlu i usług, służby zdrowia, komunikacji miejskiej, szkolnictwa. Powstały parki, zieleńce i miejsca wypoczynku. W audycji wykorzystano fragmenty "Marsza weselnego" Felixa Mendelssohna i piosenki "A w Katowicach są dziewczyny ładne...". 00:15 NOTACJE - ZBIGNIEW BUJARSKI. DWIE MIŁOŚCI Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2013 Autor: Ewa Urbańska Zbigniew Bujarski (1933 - 2018), kompozytor, wykładowca, profesor kompozycji. 00:30 TYLE NUT ILE TRZEBA Film dokumentalny, 40 min, Polska, 1991 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Jan Sosiński Zdjęcia: Henryk Janas Aktorzy: Ryszard Peryt Sylwetka twórcza Ryszarda Peryta - reżysera teatralnego, który wystawił wszystkie opery Wolfganga Amadeusza Mozarta. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZAGINIONY POMNIK ODC. 240 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki, Ewelina Lachowska "Zaginiony pomnik" Znajdujemy się w Radomiu, na rozwidleniu dróg kolejowych w kierunku Warszawy. W tym miejscu w roku 1933 rozpoczęto budowę nowej linii kolejowej Radom - Warszawa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Na pamiątkę tego wydarzenia półtora roku później postawiono tu pomnik. Przetrwał on lata okupacji, jednak na przełomie lat 40. i 50. XX wieku został zniszczony przez komunistów. Miejscowi regionaliści wyszli z inicjatywą, by pomnik powrócił na swoje miejsce. Im więcej uratujemy śladów naszej wspólnej przeszłości, tym bardziej oczywista i łatwa będzie narodowa identyfikacja kolejnych pokoleń Polaków. 01:55 WYKLĘCI PRZEZ BOGÓW Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2003 Reżyseria: Alicja Albrecht - Mroziewicz Scenariusz: Alicja Albrecht - Mroziewicz Zdjęcia: Artur Zdral Wykonawcy: Stanisław Olejniczak Bohaterami tego przejmującego filmu są trędowaci, zamknięci w wiosce chorych w Puri w Indiach. Opiekę nad nimi sprawował polski zakonnik, werbista, ks. Marian Żelazek. To on przekształcił wyklętą wioskę w normalną osadę, w której ludzie dotknięci tą straszliwą chorobą rodzili się, chodzili do szkoły, zakładali rodziny. Żyli na tyle normalnie, na ile było to możliwe. Nie chcieli o tym wiedzieć ludzie z zewnątrz, woleli nie dostrzegać chorych, którzy codziennie wychodzą ze swojego getta na żebry. W świecie zdrowych nie było jednak dla nich miejsca, spotykali się tam wyłącznie z pogardą i odtrąceniem. Dopiero gdy wieczorem wracali do wioski, zasiadali z rodzinami do kolacji, znów czuli się u siebie. Ksiądz Marian Żelazek, polski zakonnik, werbista, niestrudzenie próbował symbolicznie obalić mury okalające wioskę, starał się, by ludzie z zewnątrz dostrzegli problem chorych współbraci. W pojedynkę było to jednak bardzo trudne. Szlachetna twarz misjonarza, który swoje życie poświęcił niesieniu pomocy ludziom tak dotkliwie doświadczonym przez los, przypomina wizerunki świętych. To od niego Matka Teresa z Kalkuty, która dobrze znała polskiego księdza, uczyła się kiedyś, jak postępować z trędowatymi. On sam był człowiekiem skromnym, stroniącym od mediów, traktującym swoją pracę jak coś zupełnie naturalnego. Nie dbał o reklamę, szkoda mu było czasu, który mógł spędzić ze swoimi podopiecznymi. W roku 2002 ksiądz Żelazek został zgłoszony przez Ruch Solidarności z Ubogimi Trzeciego Świata MAITRI jako oficjalny kandydat do Nagrody Nobla. Ksiądz Marian Żelazek zmarł 30 kwietnia 2006 w Puri w Indiach. 03:00 POCIĄG DO BOLLYWOOD Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2007 Reżyseria: Mariusz Malinowski Scenariusz: Leszek Talko Andrzej Gliwicz, absolwent szkoły morskiej z dyplomem nawigatora, opłynął niemal cały świat. W swoim zawodzie przepracował też dwadzieścia parę lat w Polskich Liniach Lotniczych LOT, latał m.in. do Indii, które urzekły go swym pięknem. Zabrał kiedyś na wycieczkę żonę Danutę i zaszczepił w niej pasję do podróżowania po tym ogromnym i niezwykłym kraju. Po przejściu na emeryturę pan Andrzej nie mógł usiedzieć na miejscu, znów ciągnęło go w świat. Najpierw jednak na przełomie 1989 i 1990 roku Gliwiczowie postanowili przenieść się z Warszawy na prowincję, wybrali niewielkie gospodarstwo w wiosce Skolankowa Wola na Kielecczyźnie. Skromny wiejski dom szybko stał się dla nich azylem jedynie na letnie miesiące. Wraz z nastaniem chłodów, już od blisko 20 lat, Gliwiczowie co roku opuszczają rodzinne gniazdko i wyruszają do Indii, by przez sześć miesięcy upajać się tamtejszym klimatem, zawierać nowe znajomości i podtrzymywać stare przyjaźnie. Choć są przeciętnymi polskimi emerytami starego portfela, akurat teraz mogą w pełni korzystać z życia i realizować swoje marzenia. W Bombaju zatrzymują się małym hoteliku Armii Zbawienia. Kiedyś przy śniadaniu zagadnął Andrzeja Gliwicza pewien miły pan poszukujący statystów do filmu. I tak to się zaczęło. Właśnie w Bombaju mieści się centrum potężnego przemysłu filmowego Indii: tzw. Bollywood. Tu kręci się najwięcej na świecie filmów i seriali, oglądanych później przez niezliczone rzesze rodzimych odbiorców. Gliwiczowie od wielu lat grają w hinduskich produkcjach, wystąpili u boku bollywoodzkich gwiazdorów, poznali tamtejszych producentów i reżyserów. Filmy z udziałem pary polskich emerytów obejrzało już ponad 400 milionów widzów, choć te produkcje mają krótki żywot i znane są jedynie w Indiach. Kiedy nie ma dla nich żadnej roli w Bollywood, Gliwiczowie wyruszają autobusem w długą drogę do miejscowości Gokarna. W tej malowniczo położonej hinduskiej wiosce wynajmują co roku ten sam domek z zapierającym dech widokiem z ganku, mają swój stolik w ulubionej lokalnej knajpce, spotykają się z przyjaciółmi. Wśród najbliższych znajomych są Hindusi, ale także Europejczycy, Amerykanie czy Australijczycy, którzy, podobnie jak oni, odnaleźli w Indiach swoje miejsce na ziemi. W Gokarnie życie płynie leniwie, wszyscy się znają, są dla siebie bardzo życzliwi i nikt nikomu nie zazdrości. Tu nikt nie zabiega o bogactwo, luksusy, wygody, raczej w Indiach w ogóle panuje moda na ascetyczny styl życia. Za średnio 30 zł dziennie polscy emeryci wiodą więc spokojny i szczęśliwy żywot, podziwiają wspaniałą przyrodę i przepiękne zachody słońca. Twórcy dokumentu pokazują swoich bohaterów najpierw w wiosce w Polsce, a następnie filmują ich pobyt w Indiach, które stały się ich drugim domem. Kamera rejestruje codzienne, zwykłe zajęcia państwa Gliwiczów, śledzi rozmowy z agentami filmowymi, znajomymi z planu oraz starymi przyjaciółmi z całego świata, na których zawsze mogą polegać w trudnych sytuacjach.